You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
;[cB;ki<br />
A jogkb f;zx gzB{<br />
r[o{ pkp/ B/ ;[caBk fbnk fe Xosh Bz{ u[Ze e/ n;wkB sZe fbiktKr/. Xosh dk c?;bk<br />
;h fJe fJzu T[go BjhI T[mDk. Xosh E'Vh pj[sh ;oeh fe fpbe[b BjhI ;oeh fJj rZb SZv'<br />
dkB;atoK T[go. w/ok ;o'eko e/tb fJj j?, fi;B/ Xosh Bz{ n;wkB sZe fbikD dk ;[cBk<br />
fbnk, T[j fej' fijk j't/rk y[d. ;kb 1699 dh ft;kyh Bz{ fJe e"w f;oiD dk ezw sK w/oh<br />
;wM ftu nk frnk go nkgDh f;oiDk d/ ;kjwD/ jZE i'V e/ nkyDk - s[;hI tZv/ j', w?Bz{ th<br />
nkgD/ fivk eo' fJj w/oh s[jkv/ nr/ nodk; j? - fJj rZb w/o/ ;ko/ nzdkfianK s'I gko dh<br />
j?. j[D w?I nzdkia/ bkT[D/ th SZv fds/ jB. w?Bz{ brd? nodk; jh eoBh mhe j?, gqDkw eoBk<br />
mhe j?. fi;B/ w?Bz{ f;ofink T[; nZr/ gqDkw. ep{b j't/ Bk j't/, T[;dh woiah.<br />
gzikph :{Bhtof;Nh d/ gq'c?;oK dh iE/pzde u'D ftu u[D/ ikD bJh w?I ekria Go fds/.<br />
fJeZb/ fJeZb/ Bz{ fwbdk frbdk gq'c?;o ;akw bkb f;zrbk e'b frnk i' nzeVk ftGkr d/ w[yh<br />
;B. w?I jZE i'V e/ T[BQK Bz{ fejk - s[jkvh t'N ukjhdh j? fi; Bkb w?I fiZs iktKrk. T[j r[Z;/<br />
ftu p'b/ - fJjdk wsbp n? pJh s?Bz{ w/o/ s/ FZe n?< fe w?I s?Bz{ t'N BjhI fdnKrk< w?I fejk<br />
- BjhI ih fJj rZb BhI. oZp ikDh ikD n?. c/o th T[jB/ ;kBz{ fJj jZe fdZsk j'fJn? pJh<br />
n;hI T[jd/ nr/ jZE i'V e/ nodk; eohJ/. T[jBk B/ w?Bz{ iZch ftu b? fbnk sK w?Bz{ fis ikD<br />
dk ;[cBk fwfbnk. o;s/ ftu gq'H okigkb fwb rJ/, fejk- T[J/ s{z w/o/ s'I t'N Bh wzrh< w?I<br />
fejk- ni/ w?I s[jkvh t'N dk jZedko BjhI, n;h; fdT[.<br />
T[j u'D n;hI tkJh;-uK;bo i'frzdo f;zx g[nko d/ fybkc bVh ;h. frnkoK w?Ipoh<br />
g{Nk ftu fJeZbk w?I fifsnk fto'X ftu s/ d; w?Ipo fis/ tkJh;-uK;bo d/ jZe ftu. jo<br />
wjhB/ whfNzr j[zdh :kBh fe jo wjhB/ w/oh p/fJiash j[zdh. w?I p/fJias j'e/ ekch jkT{; ftu nk<br />
p?mk sK p/fJiash eoB tkbk g{Nk gqXkB e/H;hH f;zrb w/o/ w/ia e'b nk e/ yb' frnk s/ fejk<br />
- s/o/ e'b p?m e/ ukj gh btK< p?m rJ/.<br />
w?I fejk - w/ok ih eod? w?I g{Nk dh w? Ipoh s'I n;shcak d/ fdnK. T[j p'b/ - feT[I < w?I<br />
fejk w/oh e'Jh ;[DtkJh sK j? BjhI. T[BQK fejk - fJj n;shck d/D tkbk gkrbgD Bk eo<br />
p?mhI. s?Bz{ Sgzik gq'c?;oK B/ t'N fdsh. T[BQK dk c?;bk fJj j? fe sz{ jo/e whfNzr ftu nkfJnk<br />
eo/I, n;hI eh rbs wbs eo oj/ jK, s/o/ s'I gask brd? T[BQK Bz{. u'D fisD tkbk pzdk
ngDh woiah dk wkbe BjhI j[zdk. fiBQK B/ s?Bz{ t'N fdsh ;h T[BQK Bz{ p[bk e/ whfNzr eo.<br />
;aos bk b? w/o/ Bkb. T[j s?Bz{ n;shcak BjhI d/D d/<strong>Dr</strong>/.<br />
w?I szrh s[o;ah ftu d;thI gk; ehsh. fgzv d/ vkehJ/ dh w"s j'Jh sK w?I vkehJ/ dh<br />
B"eoh tk;s/ noiah fbyh. w?I f;nkD/ pzd/ Bz{ g[ZfSnk - fJ; wfjew/ dk ;G s'I tZvk nca;o e'D<br />
j[zd?< dZf;nk - g';N wk;No iBob. sz{ f;ckfo;a T[jdh eokJ/Irk< w?I u[g eoe/ T[E'I nk frnk.<br />
w?I T[j Gk;aD fsnko eoB bZr frnk fijVk ps"o g';N wk;No iBob w?I nkgDh foNkfJow?IN<br />
t/b/ fdnKrk. tZvk Gok nzpkb/ J/no c'o; ftu f;gkjh Gosh eokT[D bJh b? frnk. T[d'I fgzv<br />
s'I nzpkb/ sZe ikD bJh uko xzN/ bZr/. w?I ;ko/ o;s/ T[j ;ghu fsnko eodk frnk fijVh<br />
ps"o uhca nkc dk J/no ;Nkca J/no wko;ab ti'I w?I foNkfJow?IN t/b/ d/Dh ;h. b'e fiz adrh<br />
ftu fJe tko foNkfJo j[zd/ jB. w?I fevhnK fevhnK tvhnK pkd;akjhnK s'I pugB ftu jh<br />
foNkfJo j' frnk ;h, fJ; pko/ th fbyKrk.<br />
b'e ;"I ikD pkd ;[cB/ b?Id/ jB, pZu/ pj[s/ ;[cB/ ikrd/ j'J/ b?Id/ jB. ikrD t/b/ bJ/<br />
ikD tkb/ ;[caB/ pj[s/ ;[jD/ j[zd/ jB. o[nk sK oks d/ ;[cB/ th fdzd/ jB go fdB t/b/ bJ/<br />
;[cB/ tXhe o[nkT[Id/ jB. fizB/ tXhe ;[jD/ ;[cB/ T[B/ tXhe ;[jD/ jzM{. okshI BhId ftu w?Bz{<br />
pV/ c}{b ;[cB/ th nkT[Id/. w?I w'No;kJheb dh ;tkoh eodk. g{oh ;akB. go j"bh j"bh<br />
w'No;kJheb d/ d't/I gk;/ g?vb fBeb nkT[Id/. w?I J/B/ Gko/ w'No ;kJheb Bz{ g?vbK Bkb fyudk<br />
fyudk g;hB' g;hBk j' iKdk. nyho ftu id'I w?I w'No ;kJheb s'I j/mK T[soB brdk sK gsk<br />
brdk fe w?I sK rX/ s/ ufVQnk fcodk ;h. s[;hI niwk e/ d/y b?Dk p/;ae edh fe rX/ Bz{<br />
g;hBk BjhI nkT[Idk, T[go p?mD tkb/ Bz{ nkT[Idk j[zd?.<br />
;o/ okj ubd/ ubd/ n?t/I fJe ;kX ;fsn u?sB: :sh Bkb d';sh j' rJh ykj<br />
wykj. T[j w?Bz{ w?I T[;Bz{ fumhnK fbyD br/. Bk T[;Bz{ gzikph nkT[Idh ;h Bk fjzdh. nzro/iah<br />
ftu fbydk. T[;dk fJe ys s[jkBz{ th ;[DkT[Idk jK. ;[jDh e[Vh dk ys w[ zvk fe;/ yk; d';s<br />
Bz{ iao{o fdykT[Idk j?. fbfynk - fgnko/ Gok, fJ; tes gF{ gzSh t/b p{N/ oks dh ukdo skD<br />
e/ ;"I rJ/ jB. fssbhnK id'I ;"I iKdhnK jB eh s?Bz{ gs? T[BQK d/ ;[cafBnK ftu c[Zb nkfJnk<br />
eod/ jB< c[ Zb id'I ;"I ikD T[BQK d/ ;[cfBnK ftu ;{oi nkfJnk eodk j?. ;{oi ed/ BjhI<br />
;"Idk. fijV/ ;"Id/ BjhI T[BQK Bz{ ;[caB/ BjhI nkT[Id/. fijV/ jw/;a ikrd/ ofj<strong>Dr</strong>/ T[j j'oK d/<br />
;[cafBnK ftu nkfJnk eoBr/. s/ok fwZso- u?sB:.<br />
fiBQK ;{oiK dh pkDh dk w?I fBsB/w eodk jK T[j w/o/ ;[cafBnK ftu nkT[Id/ jB go<br />
u?sB: Gok T[j y[d pj[s tv/ ;[cB;kia ;B. jkfcia ;ahokiah B/ fbfynk - fJe G[b/yk w[ ZdsK s'I<br />
fJXo T[Xo GNedk fcodk ;h. oZp B/ T[;Bz{ fejk - j"ik. G[b/yk ;Zu j' frnk. fJjh j'fJnk
;h. fjzd[;skB G[b/yk pD e/ GNeD bZrk sK r[o{ pkp/ B/ T[;Bz{ ;Zu pDk fdsk ;h. j[D fco<br />
s'I fJj ;Zu G[b/yk pDB bZr frn?, fJ; Bz{ neb f;ZyDh gt/rh. G[b/yk ns/ ;[cBk ;e/ Gok<br />
jB.<br />
;t/o ;ko fJe pzdk nkgDh gsBh Bz{ efjD bZrk - okshI rtKYD w/o/ ;[cB/ ftu nkJh<br />
;h. gsBh p'bh - fJeZbh nkJh j't/rh. gsh B/ fejk - jK fJeZbh, s?Bz{ fet/I gsk bZrk< gsBh<br />
B/ fejk - feT[Ife rtKYh w/o/ ;[cB/ ftu nkfJnk ;h. pzdk p'fbnk - ukj sK mfjo e/ gh<br />
bKr/ gfjbK uZb rtKYh d/ uZbhJ/. gsBh B/ g[fSnk - feT[I< gsh B/ fejk - nkgK nkyKr/ fe<br />
oks poks/ nkg' nkgD/ xo ofjDk mhe j[zd?, ;kv/ e'b Bk nkfJnk eo'.<br />
Bk j[D ;akfJo dk gsk Bk f;ano :kd fojk go NhHthH T[go fJe ;akfJo B/ f;ano<br />
gfVQnk - T[j rkfbp fijVk y[d fJe r[bkp dh gzyVh tKr T[v frnk ;kBz{ jiako jiako ;kb<br />
fiT[D dhnK n;h;K fdnk eodk ;h.<br />
rkfbp dk jh f;ano j? - wrowZS ;w[zdo d/ feBko/ wz{j nZvh fJT[I b/N/ gJ/ jB fit/I<br />
bfjoK Bz{ fBrb ik<strong>Dr</strong>/. fJe fBeh pz{d ;[cB/ b? ojh j? fe w?I w'sh pDK.<br />
gZek gsk BjhI, ;akfJd fJj eEB n?iaok gkT{Iv dk j?. gkme ;'X d/<strong>Dr</strong>/ i/ T[ekJh<br />
j'Jh. j[D sK w?I gVQdk gVQdk B'N; b?Idk jK, i[nkBh ftu n?thI gVQh frnk, ;' rbsh br<br />
;edh j?. fbfyn? - sz{ d[ZX dzdK Bkb gjkV eZND/ ukj/ w{oy. ;[cB/ b?D tk;s/ eh e'Jh oks<br />
ekch BjhI ;h<<br />
w?I pugB s'I nZyoK dk J/Bk F[dkJh jK fe ;kb 1984 ftu w?Bz{ f;y ;wMe/ ;oeko B/<br />
e?d ftu ;[ZN fdsk, T[j th fJe ekbe'mVh ftu. w?I gfjo/dkoK nr/ noia eodk - feskp s/<br />
nypko sK w/o/ e'b BjhI nk ;ed/ feT[Ife gkpzdh j?, s[;hI nypkoK s'I pD/ ykbh fbckc/, fijV/<br />
oZdh dh N'eoh ftu jh ;[ND/ j[zd/ B/ w?Bz{ d/ ikfJnk eo'. T[j J/B/ dfJnktkB fe w?Bz{ nZy puk<br />
e/ ekria d/ fbckc/ d/ iKd/. w?I T[BQK dk nfj;kB fet/I G[b ;edk jK< oZdh fbckfcnK d/ nZyo<br />
gVQdk gVQdk id'I w?I ;"I iKdk, w?Bz{ tZv/ tZv/ rqzE gVQB d/ ;[caB/ nkT[Id/. T[BQK fdBK ftu w?I ;z;ko<br />
dhnK tZvhnK bkfJpo/ohnK dh fiankos ehsh. w?B{z i' woiah ;iak fdT[ w?I wodk BjhI. fi; fdB<br />
wkoB dk c?;bk eo', nZyo ftfdnk y'j b?Dh. oZ;k fe; tk;s/ y{B Bkb bp/VBk j'fJnk