SPEDYCJA - Strona główna

dr Adam Salomon 

SPEDYCJA 


– wykład 02 

dla 4 roku TiL stacjonarne 


Spedycja dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki (WN AM w Gdyni) 1


SPEDYCJA Spedycja 

Podstawowy podręcznik 

do ćwiczeń i wykładów. 

• A. Salomon, 

Spedycja - teoria, 

przykłady, 

ćwiczenia, Wyd. 

AM, Gdynia 2011. 

dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki (WN AM w Gdyni) 2


SPEDYCJA SPEDYCJA 

program wykładu 02. 

• Istota działalności spedycyjnej: 

Podstawowe pojęcia związane ze 

spedycją. Ceny za usługi 

spedycyjne i taryfy spedycyjne. 

Funkcje spedytora. 



SPEDYCJA Szersza i węższa definicja spedycji 

• W szerszym znaczeniu spedycja obejmuje 

wykonanie wszelkich czynności 

składających się na zorganizowanie 

transportu i przesłanie ładunku z 

wyłączeniem samego przewozu. 

• W węższym znaczeniu spedycja obejmuje 

wykonywanie tylko takich czynności, 

które mają charakter organizacyjnodoradczy 

lub organizacyjno-prawny (tzn. 

takich czynności, które nie polegają na 

fizyczno-technicznej manipulacji 

przesyłanym ładunkiem). 



SPEDYCJA Spedytor – realizator kontraktu 

• Bezpośrednio po zawarciu i uprawomocnieniu się 

kontraktu handlowego, strona posiadająca gestię 

transportową przystępuje do zorganizowania 

przemieszczenia towaru od dostawcy do odbiorcy 

(przez port morski) albo poprzez zorganizowanie 

transportu własnych ładunków we własnym 

zakresie (spedycja własna), albo poprzez 

skorzystanie z usług podmiotu 

wyspecjalizowanego w dziedzinie organizacji 

transportu, tj. spedytora. 



Spedytor – pośrednik 


• Spedytor, zajmujący się organizacją 

przemieszczania ładunków między nadawcą a 

odbiorcą, podejmuje się funkcji pośrednika 

pomiędzy zleceniodawcą dysponującym 

towarem a przewoźnikiem (i innymi 

przedsiębiorstwami i instytucjami) po to, aby 

dany towar, zgodnie z życzeniem i w interesie 

zleceniodawcy, został dostarczony do miejsca 

przeznaczenia. 

• Spedytor występuje więc wobec 

zleceniodawcy dysponującego towarem w roli 

usługodawcy, oferując swój potencjał 

organizacyjny dla sprawnego zorganizowania 

procesu transportu ładunku. 



Proces spedycyjny 


• Proces spedycyjny, to 

uporządkowany ciąg czynności 

mających na celu zorganizowanie i 

zapewnienie dostawy towaru od 

producenta do ostatecznego 

odbiorcy. 

• Proces spedycyjny rozpoczyna się 

wysłaniem (otrzymaniem) zlecenia 

spedycyjnego, a kończy rozliczeniem 

danej operacji. 



SPEDYCJA Elementy procesu spedycyjnego 

przedmiot przewozu 

(ładunek) 

rodzaj, ilość, 

wymiary, właściwości 

wymogi stron 

kontraktu 

dotyczące czasu 

i szybkości dostawy, 

kosztów przewozu, 

niezbędnych 

dokumentów, itp. 

warunki, na jakich 

został zawarty 

kontrakt 

gestia transportowa 

liczba podmiotów 

zaangażowanych 

w proces 

spedycyjny 

i zakres 

świadczonych 

przez nich usług 

sposób i droga 

przewozu 

oraz 

gałąź transportu 



SPEDYCJA Cechy idealnego procesu spedycyjnego 

bezpieczeństwo 

kompletność 

terminowość 

zintegrowanie 

techniczno- 

technologiczne 

i organizacyjne 

pewność 

elastyczność 

koordynacja 

wewnętrzna 

krótki czas 

trwania 




kryterium: 

Podziały spedycji (1) 

sfera działania, czyli rodzaj i zasięg działalności 

usługowej 

wewnątrzkrajowa międzynarodowa 



SPEDYCJA Podziały 

kryterium: 

spedycji (2) 

główna gałąź transportu zastosowana do przesłania 

ładunków 

portowo-morska żeglugi 

kolejowa 

śródlądowej 

samochodowa 

lotnicza 




kryterium: 

Podziały spedycji (3) 

miejsce siedziby spedytora 

(lub miejsce wykonywania czynności spedycyjnych) 

portowa graniczna 

dworcowa 




kryterium: 

spedycji (4) 

faza procesu transportowego 

nadania odbioru 




kryterium: 

spedycji (5) 

wzajemny stosunek spedytorów współdziałających 

w procesie spedycyjnym 

spedytor 

pośredni 

spedytor główny 

spedytor 

zastępczy 




kryterium: 

spedycji (6) 

złożoność procesu spedycyjnego 

spedycja 

gałęziowa 

spedycja 

intermodalna 

(multimodalna) 




kryterium: 

spedycji (7) 

dostępność do nabycia usługi spedycyjnej 

spedycja będąca 

usługą 

materialną 

spedycja będąca 

świadczeniem 

nieodpłatnym 

(„spedycja 

własna”) 



SPEDYCJA Rodzaje 

spedytorów 

• Zależnie od miejsca działania lub rodzaju 

działalności rozróżnia się różnych spedytorów. 

Są to: 

1. Spedytor międzynarodowy. 

2. Spedytor portowo-morski. 

3. Spedytor graniczny. 

4. Spedytor celny. 

5. Spedytor wysyłkowy. 

6. Spedytor główny. 

7. Spedytor pośredni. 

8. Spedytor zastępczy. 

9. Spedytor odbiorczy. 

10.Spedytor borderowy. 




Spedytor międzynarodowy 

1. Zajmuje się spedycją międzynarodową, polegającą na 

świadczeniu usług dla przesyłek handlu zagranicznego 

danego kraju. 

2. Spedytor międzynarodowy podejmuje się w eksporcie 

przesłania rzeczy do miejsca przeznaczenia za granicą, a 

w imporcie, podejmuje się odbioru i dostarczania 

przesyłek z zagranicy. 

3. Za granicą działa on poprzez swoje oddziały i filie lub 

przy pomocy korespondentów, którym zleca 

przeprowadzenie czynności spedycyjnych. 

4. Spedytor międzynarodowy musi znać przepisy 

transportowe i celne w innych krajach, orientować się 

w ich taryfach żeglugowych i celnych oraz potrafić 

przesłać towar tranzytem przez kilka krajów w sposób 

możliwie najtańszy. 




Spedytor portowo-morski 

1. Jest to spedytor działający w porcie morskim 

i zajmujący się spedycją portowo-morską. 

2. Zajmuje się on oddawaniem przesyłek do 

transportu morskiego lub odbiorem ładunków 

ze statków, albo ze składów portowych oraz 

wysyłką ich do zaplecza. 

3. Większe przedsiębiorstwa spedycyjne mają 

swoje siedziby przeważnie w dużych portach 

morskich, gdzie koncentruje się obrót 

towarowy w handlu drogą morską, 

wymagający usług spedycyjnych. 



SPEDYCJA Spedytor 

graniczny 

1. Działa on w miejscowości granicznej – stacji 

granicznej lub porcie morskim – gdzie znajduje 

się graniczny urząd celny dokonujący odpraw 

celnych towarów przechodzących przez 

granicę. 

2. Spedytor graniczny działa przeważnie jako 

agent celny oraz zajmuje się innymi 

czynnościami jak np. przeładunek, 

przepakowanie lub sortowanie towarów. 




celny 

1. Działa w charakterze agenta celnego 

upoważnionego do zgłaszania towarów 

do odprawy celnej. 




wysyłkowy 

• Działa w miejscu wysyłki 

(załadowania), czyli oddania towaru 

do transportu. 




główny 

• Otrzymuje zlecenie spedycyjne 

bezpośrednio od dysponującego towarem 

– może posłużyć się innymi spedytorami: 

pośrednim lub zastępczym. 




pośredni 

• Otrzymuje zlecenie od spedytora 

głównego, który zlecając mu określone 

czynności działa we własnym imieniu, 

lecz na rachunek swego zleceniodawcy. 




zastępczy 

1. Spedytor główny wyręcza się nim działając we 

własnym imieniu i na własny rachunek, a 

koszty usług spedytora zastępczego wliczone 

są w stawkę spedycyjną ustaloną pomiędzy 

spedytorem głównym a zleceniodawcą. 



Spedytor odbiorczy i borderowy 


1. Spedytor odbiorczy działa w miejscu odbioru 

ładunku – dostarcza lub wydaje go odbiorcy. 

2. Przy przesyłkach zbiorowych, spedytor 

odbiorczy otrzymuje spis towarów wraz z 

podaniem ich odbiorców – wówczas jest on 

nazywany spedytorem borderowym. 




Czynności spedycyjne przy wysyłaniu towaru 

(1) 

• sprawdzenie prawidłowości zlecenia, 

dostateczności danych i dokumentów 

potrzebnych do wysłania przesyłki odbiorcy 

oraz zawarcia odpowiednich umów 

przewozu i na udzielaniu wskazówek w tym 

zakresie zgodnie z przepisami; 

• zamawianie potrzebnych środków 

przewozowych; 

• sprawdzenie stanu przesyłki, jej masy, liczby 

sztuk i stanu opakowania, ocechowania i 

zaadresowania przesyłki oraz przyjęciu jej w 

celu nadania do przewozu; 





(2) 

• wypełnienie dokumentów przewozowych; 

• sprawdzenie przydatności zamówionych 

środków przewozowych; 

• przekazanie przesyłki przewoźnikowi; 

• nadzór przy załadunku towaru i właściwym 

umieszczeniu w/na środku transportowym; 

• zawarcie umowy przewozu; 





(3) 

• dokonanie na rachunek zleceniodawcy 

wpłat związanych z zawarciem umowy; 

• podjęcie wtórnika listu przewozowego; 

• przekazanie zleceniodawcy wszystkich 

dokumentów dotyczących wysłanej 

przesyłki; 

• zaawizowanie odbiorcy (w razie potrzeby) 

o wysłaniu przesyłki na jego adres; 

• zapewnienie (w razie potrzeby) dozoru nad 

przesyłką w czasie przewozu. 




Czynności spedycyjne przy odbiorze towaru 

(1) 

• czuwanie nad nadejściem przesyłki; 

• zawiadomienie zleceniodawcy o 

nadejściu przesyłki i dokonaniu 

dalszych czynności zgodnie z 

otrzymanymi zleceniami; 





(2) 

• odebranie przesyłki z dokumentami na 

podstawie pełnomocnictwa otrzymanego 

od zleceniodawcy, sprawdzeniu jej stanu, 

masy, liczby sztuk i zgodności z innymi 

danymi wskazanymi w dokumentach 

przewozowych lub handlowych oraz na 

uiszczeniu na rachunek zleceniodawcy 

należności ciążących na przesyłce; 





(3) 

• sporządzenie lub dopilnowanie 

sporządzenia odpowiednich protokołów 

dotyczących szkody w razie jej powstania 

i niezwłocznym zawiadomieniu o tym 

zleceniodawcy; 

• załatwienie na rachunek zleceniodawcy 

innych czynności związanych z 

załadowaniem na środek dowozowy, 

dowozem, wyładowaniem i 

dostarczeniem przesyłki. 



SPEDYCJA Ceny 

za usługi spedycyjne 

• Ceny za usługi spedycyjne mogą być 

ustalane w sposób umowny lub 

taryfowy. 



SPEDYCJA System 

umowny 

(ceny za usługi spedycyjne) 

• System umowny polega na ustaleniu wysokości 

stawki spedycyjnej przez spedytora z 

potencjalnym zleceniodawcą. 

• Jest on stosowany najczęściej przy obsłudze dużej 

partii ładunku oraz zależnie od zleceniodawcy – 

jeżeli prawdopodobny jest napływ dalszych 

zleceń. 




System taryfowy 


• System taryfowy stosowany jest tam gdzie występuje 

konieczność obsługi spedycyjnej określonej liczby 

typowych przesyłek drobnicowych. 

• Przy ustalaniu wysokości stawek spedycyjnych 

uwzględnia się koszty własne przedsiębiorstwa oraz 

wartość obsługiwanego przez spedytora ładunku. 

• Stawki przyporządkowane są odpowiednim klasom 

towarów, które grupują ładunki o określonej 

pracochłonności przy obsłudze i podatności 

transportowej. 




Budowa stawek 


• Budowa stawek opiera się na zasadzie systemu 

wykładowego lub systemu ryczałtowego. 




System wykładowy 


• System wykładowy polega na tym, że w cenie 

zawarte jest wynagrodzenie spedytora za 

wykonanie przez niego czynności czysto 

spedycyjnych wraz z pewnym zyskiem. 

• Spedytor w imieniu swego zleceniodawcy 

opłaca koszty wszystkich usług technicznowykonawczych 

jakie świadczone były na rzecz 

ładunku, a wyłożone sumy są zwracane wraz z 

prowizją wykładową. 




System ryczałtowy 


• System ryczałtowy polega na tym, że podana w 

taryfie stawka spedycyjna zawiera oprócz prowizji 

spedycyjnej także ceny innych usług o charakterze 

techniczno-wykonawczym. 

• Spedytor włącza koszty usług technicznowykonawczych 

w ciężar kosztu własnego i ustala 

stawkę za swoje usługi. 



SPEDYCJA System 

ryczałtowy - c.d. 


• Zwykle zryczałtowaniu nie podlega fracht 

morski, który traktowany jest jako wykład 

zwrotny. 

• Stawką, która ryczałtuje wszystkie koszty 

związane z procesem przemieszczania ładunku 

łącznie z frachtem, nosi nazwę „tutto”. 

• Stawki te stosowane są przeważnie przy spedycji 

małych przesyłek oraz przy przewozach 

kontenerowych. 

• Obecnie spedytorzy posiadają wewnętrzne 

taryfy w oparciu o które ustalają w sposób 

umowny cenę na każdą usługę spedycyjną 

bezpośrednio z każdym zleceniodawcą. 



SPEDYCJA Taryfy 

spedycyjne 

• lokalne (dla określonego miasta, portu itp.); 

• prowincjonalne (dla całej prowincji, departamentu, 

województwa, powiatu itp.); 

• ogólnokrajowe (obowiązujące na terenie danego kraju); 

• międzynarodowe (dotyczące spedycji międzynarodowej). 

Taryfa może obejmować wszystkie rodzaje spedycji lub też 

odnosić się tylko do niektórych jej rodzajów, np. tylko do 

spedycji portowo-morskiej, kolejowej czy samochodowej. 

(Pozostałe informacje dot. taryf – w Podręczniku) 




Funkcje spedytora 

organizacyjna dokumentacyjna 

bankowa 

(rozliczeniowa) 

doradcza 

wykonawcza 





koniec wykładu 02. 

Dziękuję za uwagę ... 

... i zapraszam na kolejne 

wykłady …

SPEDYCJA - Strona główna

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?