15.08.2013 Views

slajdy do wykładu 06

slajdy do wykładu 06

slajdy do wykładu 06

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Organizacja i Zarządzanie<br />

Podejmowanie decyzji w zarządzaniu<br />

(wykład <strong>06</strong>)<br />

© dr Adam SALOMON, KTiL AM w Gdyni


Plan <strong>wykładu</strong> <strong>06</strong> OiZ<br />

1. Istota decyzji i decy<strong>do</strong>wania.<br />

2. Zastosowania teorii decyzji.<br />

3. Modele podejmowania decyzji.<br />

4. Procesy informacyjne w decy<strong>do</strong>waniu.<br />

5. Metody wspomagające podejmowanie decyzji.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

2


Istota decyzji<br />

• DECYZJA = świa<strong>do</strong>my (nielosowy) i celowy wybór<br />

jednego z rozpoznanych i uznanych za możliwe<br />

(praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bne) wariantów przyszłego działania;<br />

• DECYZJA = efekt wyboru rozumianego jako element<br />

procesu decyzyjnego;<br />

• przekształcenie informacji w zbiór wariantów<br />

i wybór najlepszego z nich – decyzja ostateczna<br />

(optymalna), instrukcja <strong>do</strong> dalszego działania.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

3


Podejmowanie decyzji (cechy)<br />

• wynika z wymogów otoczenia „burzliwe pole” –<br />

częste i konieczne zmiany przystosowawcze;<br />

• przejaw działalności ogólnoludzkiej, w tym<br />

menedżerskiej;<br />

• umożliwia rozwiązywanie problemów<br />

funkcjonowania organizacji (techniczne,<br />

technologiczne, organizacyjne, strukturalne,<br />

psychospołeczne).<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

4


Elementy sytuacji decyzyjnej<br />

1. decydent (menedżer);<br />

2. okoliczności przyczynowe (wywołujące<br />

sytuację decyzyjną informacje z otoczenia);<br />

3. zbiór rozpatrywanych możliwości<br />

(warianty zbu<strong>do</strong>wane na bazie informacji i<br />

umiejętności predykcyjnych decydenta);<br />

4. kryteria wyboru.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

5


Rodzaje decyzji menedżerskich<br />

(kryterium funkcji kierowniczej)<br />

Podejmowane przez menedżerów wszystkich szczebli<br />

hierarchii organizacyjnej decyzje związane z procesem<br />

zarządzania organizacją (gospodarczą).<br />

• decyzje wg kryterium funkcji kierowniczej:<br />

– kierownicze (podejmowane w ramach przyznanych<br />

uprawnień i wykonywanych funkcji kierowniczych:<br />

planowanie, pobudzanie, kontrolowanie, skierowane na<br />

działanie organizacji i własnych podwładnych, zasięg<br />

uzależniony od poziomu w hierarchii oraz stopnia<br />

centralizacji/decentralizacji zarządzania);<br />

– niekierownicze (skierowane <strong>do</strong> członków grupy np.<br />

nieformalnej, osobiste itp.).<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

6


DECYZJE STRATEGICZNE<br />

(poziom zintegrowany)<br />

• realizacja celów przedsiębiorstwa jako całości<br />

DECYZJE TAKTYCZNE<br />

(poziom branż)<br />

• realizacja celów branżowych, grup produktów<br />

DECYZJE FUNKCJONALNE<br />

(poziom funkcjonalny)<br />

• realizacja celów związanych z funkcjami<br />

przedsiębiorstwa, np.marketing, finanse, produkcja, B+R<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

DECYZJE OPERACYJNE<br />

(poziom operacyjny)<br />

• realizacja celów na poziomie operacyjnym,<br />

komórek org. niższego szczebla<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

(kryterium poziomu organizacyjnego)<br />

Rodzaje decyzji menedżerskich<br />

7


Rodzaje decyzji menedżerskich<br />

(kryterium stopnia powtarzalności)<br />

• decyzje zrutynizowane (programowane) –<br />

podejmowane wielokrotnie na podstawie<br />

sformalizowanej procedury, zwyczaju, reguły,<br />

przepisu, taryfikatora, siatki płac itp.<br />

• decyzje niezrutynizowane (nieprogramowane) –<br />

podejmowane w nietypowych, niezwykłych<br />

sprawach, sporadycznie, indywidualnie dla każdego<br />

przypadku, brak procedur – szczególne traktowanie.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

8


Rodzaje decyzji menedżerskich<br />

(kryterium podmiotu)<br />

• decyzje <strong>do</strong>tyczące polityki organizacji<br />

(uruchomienie nowej produkcji, usług, zmiana wolumenu<br />

produkcji, stopnia automatyzacji produkcji, zmiana sposobu<br />

zasilania, wybór struktury organizacyjnej itp.);<br />

• decyzje administracyjne<br />

(rozpatrywanie skarg i wniosków, zwrotów i reklamacji,<br />

podań o pracę, wydawanie koncesji i zezwoleń itp.);<br />

• decyzje ad hoc<br />

(bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie<br />

ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie<br />

pracownika na inne stanowisko itp.).<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

9


Techniki podejmowania decyzji<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

10


Determinanty wyboru w procesie<br />

• kryterium korzyści:<br />

podejmowania decyzji<br />

– ogólnonaro<strong>do</strong>wej (ogólnoludzkiej);<br />

– grupy społecznej (związku zawo<strong>do</strong>wego, partii itp.);<br />

– osobistej.<br />

• kryterium funkcji celu:<br />

– opłacalności ekonomicznej;<br />

– szybkości uzyskania celu;<br />

– skuteczności (praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bieństwa spełnienia).<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

11


Determinanty wyboru w warunkach<br />

niepewności i ryzyka<br />

1. zasada optymizmu (kryterium Hurwicza) – wybór<br />

wariantów z wysokiego przedziału optymizmu, najlepszy z<br />

zakładanych rezultatów;<br />

2. zasada pesymizmu (kryterium Walda) – natura jest<br />

„złośliwa”, wybór najmniej optymistycznego wariantu,<br />

maksymalizacja najmniejszych korzyści;<br />

3. zasada superpesymizmu (kryterium żalu Savage’a) –<br />

minimalizowanie największych możliwych strat;<br />

4. zasada entropii (kryterium równej szansy Lapace’a) – brak<br />

<strong>do</strong>statecznej racji <strong>do</strong> przypisania wariantom określonych<br />

praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bieństw – zakłada się ich równość.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

12


Etapy podejmowania decyzji<br />

(koło Deminga)<br />

1. określ przyczynę problemu;<br />

2. wyznacz realny cel;<br />

3. zrób analizę <strong>do</strong>jścia/realizacji celu;<br />

4. sformułuj rozwiązanie (sposób);<br />

5. sprawdź rozwiązanie w praktyce;<br />

6. zweryfikuj rezultaty;<br />

7. wprowadź rozwiązanie w życie.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

13


Diagram podejmowania decyzji<br />

System przewidywań system oceny<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

14


OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

Feed back podejmowania decyzji<br />

15


Teoria decyzji<br />

• przyczyna – zwiększone zapotrzebowanie na<br />

umiejętności decyzyjne (strategie, taktyka) w<br />

czasie II wś., po wojnie problemy gospodarcze i<br />

ekonomiczne – pojawienie się TD jako nauki;<br />

• zadania – opracowanie metod i modeli<br />

podejmowania decyzji, wykorzystanie programów<br />

komputerowych i platformy IT;<br />

• efekty – tzw. systemy wspomagania decyzji,<br />

systemy eksperckie, algorytmy decyzyjne, macierze<br />

rozwiązań.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

16


Cechy programów <strong>do</strong> rozwiązywania problemów<br />

decyzyjnych na poziomie zintegrowanym<br />

Służy <strong>do</strong> wspomagania podejmowania strategicznych<br />

decyzji menedżerskich<br />

• orientacja na podejmowanie decyzji;<br />

• stosowanie metod naukowych;<br />

• efektywność ekonomiczna;<br />

• stosowanie modelu matematycznego;<br />

• posługiwanie się komputerem;<br />

• podejście zespołowe;<br />

• orientacja systemowa.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

17


DIAGNOZA PROBLEMU<br />

FORMUŁOWANIE PROBLEMU<br />

BUDOWA MODELU<br />

ANALIZA MODELU<br />

WDROŻENIE ROZWIĄZANIA<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

Procedury w programach <strong>do</strong><br />

rozwiązywania problemów<br />

decyzyjnych<br />

18


Diagnoza problemu<br />

w programach <strong>do</strong> TD<br />

1. identyfikacja głównych skła<strong>do</strong>wych (elementy<br />

problemu);<br />

2. ustalenie wagi (rangi) problemu dla ośrodka<br />

decyzyjnego;<br />

3. wstępna kalkulacja spodziewanych kosztów i<br />

korzyści;<br />

4. ustalenie czy rozwiązanie może być<br />

optymalne (<strong>do</strong>celowo programowane –<br />

zrutynizowane) czy kompromisowe.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

19


Formułowanie problemu<br />

w programach <strong>do</strong> TD<br />

1. ustalenie kryteriów jakie ma spełniać<br />

rozwiązanie oraz aspektów obszaru<br />

decyzyjnego będących poza kompetencjami<br />

decydenta<br />

2. wskazanie zmiennej kontrolowanej (obszar<br />

<strong>do</strong>puszczalnej manipulacji w procesie<br />

poszukiwania rozwiązania) i zmiennej<br />

niekontrolowanej (stanowi granice<br />

rozwiązania)<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

20


Bu<strong>do</strong>wa modelu <strong>do</strong> rozwiązywania<br />

problemów decyzyjnych<br />

1. ustalenie wymiarów problemu – na bazie<br />

wyodrębnionych elementów, zidentyfikowanych<br />

celów i ograniczeń, odrzucenie skrajności;<br />

2. ustalenie wzorów, układów równań, macierzy jako<br />

wielkości opisujących zależności pomiędzy<br />

poszczególnymi elementami modelu;<br />

3. napisanie programu komputerowego (software).<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

21


Analiza modelu (TD)<br />

1. eksperymentowanie na modelu a nie na<br />

„żywym organizmie” organizacji;<br />

2. podstawianie różnych wartości zmiennych<br />

zależnych <strong>do</strong> wzorów;<br />

3. program komputerowy wykonuje obliczenia i<br />

wskazuje wariant optymalny rozwiązania.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

22


Wdrożenie rozwiązania (TD)<br />

1. rozwiązanie zawsze jako propozycja;<br />

2. rola <strong>do</strong>radcza zespołu TD;<br />

3. decyzję o zastosowaniu rozwiązania podejmuje<br />

właściwy decydent (powinien być zawsze w<br />

składzie zespołu TD - mniejsze<br />

praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bieństwo odrzucenia”propozycji,<br />

potraktowania modelu jako opisowego a nie<br />

normatywnego).<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

23


Modele decyzyjne w OiZ i ich zastosowania<br />

• modele programowania liniowego – powszechne dla<br />

określania najlepszego (optymalnego) sposobu podziału<br />

ograniczonych zasobów (ustalanie tras, marszrut,<br />

optymalnego stanu zapasów itp.);<br />

• modele kolejek – określanie optymalnej długości kolejki,<br />

czasu oczekiwania, terminu <strong>do</strong>staw (załadunek na rampie,<br />

kolejka w supermarkecie – ilość kas, <strong>do</strong>stawy just in time);<br />

• modele symulacyjne – dla bardzo złożonych sytuacji<br />

decyzyjnych, symulacja części zjawisk rzeczywistych w<br />

warunkach laboratoryjnych- bu<strong>do</strong>wa rzeczywistości<br />

wirtualnej, przyspieszenie predykcji (symulatory lotów);<br />

• teoria gier – przewidywanie zachowań ludzi i systemów w<br />

warunkach konkurencyjnych, konfrontacji i konfliktu.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

24


Skuteczność wykorzystania TD<br />

• zalety:<br />

– rozłożenie skomplikowanego problemu na mniejsze,<br />

łatwiejsze <strong>do</strong> zdiagnozowania (teoria systemów);<br />

– naukowa bu<strong>do</strong>wa modeli zmusza <strong>do</strong> logiczności,<br />

systemowości, ogranicza subiektywizm – zwiększa<br />

praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bieństwo <strong>do</strong>brej, optymalnej decyzji;<br />

– buduje warianty, ocenia stopień niepewności, ryzyka,<br />

pozwala na minimalizację ryzyka gdy jest to konieczne.<br />

• ograniczenia:<br />

– wysokie koszty;<br />

– nie<strong>do</strong>statek informacji lub ich nadmiar komplikują<br />

(uniemożliwiają) bu<strong>do</strong>wę modelu – konieczność osądów<br />

intuicyjnych i subiektywnych.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

25


Procesy informacyjne w decy<strong>do</strong>waniu<br />

1. właściwa informacja (odpowiednio<br />

zestrukturalizowana, sformalizowana i <strong>do</strong>starczona<br />

we właściwym czasie) jest podstawą podjęcia<br />

właściwej (optymalnej) decyzji;<br />

2. proces pozyskiwania, gromadzenia i przetwarzania<br />

(strukturalizacji i formalizacji) informacji stanowi<br />

system informacyjny organizacji;<br />

3. podsystem informacyjno-decyzyjny jest częścią<br />

systemu zarządzania.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

26


Zadania systemów informacyjnych<br />

organizacji<br />

1. przewidywanie z dużym praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bieństwem<br />

sytuacji organizacji w przyszłości;<br />

2. wyzwalanie szybkich reakcji <strong>do</strong>stosowawczych<br />

na zmienne sytuacje zewnętrzne i wewnętrzne;<br />

3. <strong>do</strong>starczanie niezbędnej i wiarygodnej informacji<br />

<strong>do</strong> procesów decyzyjnych w organizacji.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

27


Postacie systemów informacyjnych<br />

1. zintegrowany system informacji<br />

kierownictwa – IMIS (Integrated Management<br />

Information System);<br />

2. System Wczesnego Ostrzegania – oparty na<br />

praktyce controllingu;<br />

3. zintegrowany system wytwarzania<br />

wspomagany komputerowo – CIM (Computer<br />

Integrated Manufacturing);<br />

4. System Informacji Marketingowej – SIM.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

28


OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

Schemat ideowy SIM<br />

Kompleksowa<br />

informacja<br />

z otoczenia<br />

SIM<br />

Kompleksowa<br />

informacja z wnętrza<br />

organizacji<br />

Selektywna informacja<br />

dla procesu podejmowania decyzji strategicznych<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

29


Istota SIM<br />

• SIM = System obejmujący ludzi i ich organizację<br />

(komórki strukturalne), środki techniczne (sprzęt<br />

komputerowy – hardware i software) oraz<br />

procedury zbierania, formalizacji, strukturalizacji i<br />

dystrybucji aktualnej informacji niezbędnej w<br />

procesie podejmowania strategicznych decyzji w<br />

organizacji.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

30


Bu<strong>do</strong>wa SIM<br />

(podsystemy)<br />

1. wewnętrznych rejestrów i sprawozdań (faktury,<br />

zamówienia, ewidencja zapasów itp.);<br />

2. obserwacji konkurencyjnego otoczenia (opinie<br />

dystrybutorów oraz instytutów badań, analiza<br />

wydawnictw, analiza towarów konkurencji);<br />

3. informacji polityczno-prawnej (analiza aktów<br />

normatywno-prawnych);<br />

4. badań marketingowych (badania: rynku,<br />

sprzedaży, produktu, reklamy, działalności).<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

31


Metody wspomagające podejmowanie decyzji<br />

• metody predykcyjne (prognostyczne):<br />

– ekstrapolacja (prosta, złożona, korygowana);<br />

– metoda intuicyjna (delficka i „burza mózgów”);<br />

– metody kolejnych przybliżeń;<br />

– metoda prostej analogii.<br />

• metody heurystyczne (meto<strong>do</strong>logiczna umiejętność pozyskiwania<br />

informacji z nowych faktów, ich syntezy i formułowania hipotez<br />

naukowych);<br />

• metody statystyczno- matematyczne (bu<strong>do</strong>wa modeli):<br />

– CPM (critical path method);<br />

– algorytmy decyzyjne tzw. „drzewa decyzyjne”;<br />

– „macierz wypłat” tzw. macierz SNP.<br />

• metody sytuacyjne (case);<br />

• gra decyzyjna (teoria gier).<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

32


Algorytmy „drzewa decyzyjne”<br />

• dla sytuacji decyzyjnych z możliwością<br />

optymalizacji wartości oczekiwanych<br />

(duża liczba zmiennych niezależnych);<br />

• konieczność daleko idących uproszczeń<br />

modelowych;<br />

• proces decyzyjny jest wieloetapowym<br />

procesem sekwencyjnym (decyzje<br />

cząstkowe na poszczególnych etapach).<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

33


OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

Schemat ideowy „drzewa<br />

decyzyjnego”<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

34


„Macierz wypłat”<br />

• dla sytuacji decyzyjnych z możliwością optymalizacji<br />

wartości oczekiwanych (zmienne niezależne – losowe<br />

zmieniają się zgodnie z przebiegiem funkcji rozkładu<br />

praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bieństwa);<br />

• „macierz wypłat” – trójwymiarowa macierz<br />

probabilistyczna:<br />

– (S) strategie – możliwe dla danej sytuacji warianty<br />

działań;<br />

– (N) stany natury – zbiór okoliczności zewnętrznych<br />

determinujących decyzje (zmienne losowe);<br />

– (P) praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bieństwo z jakimi stany natury<br />

(zmienne losowe) mogą wystąpić.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

35


Dalsze działania:<br />

„Macierz wypłat”<br />

• ocena wartości poszczególnych strategii (suma iloczynów<br />

rezultatów wyboru (R) i odpowiadających im<br />

praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bieństw stanów natury;<br />

• wybór strategii z najwyższą wartością oczekiwaną.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

36


Metoda sytuacyjna (case method)<br />

• wywodzi się z podejścia sytuacyjnego szkoły<br />

cybernetyczno-matematycznej, opracowana w Harvard<br />

Business School, <strong>do</strong>skonała w dydaktyce jako<br />

przeciwieństwo metod erudycyjnych ex cathedra;<br />

• analiza konkretnego, kluczowego przypadku – case,<br />

rozwiązań tam zastosowanych – podjętych decyzji, ich<br />

wpływu na osiągnięcie celu.<br />

• wyrobienie z<strong>do</strong>lności podejmowania decyzji w oparciu o<br />

analizowane precedensy, ich syntezę i uogólnienia.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

37


Zawężona metoda sytuacyjna Flanagan’a<br />

• metoda krytycznych przypadków CIM critical<br />

incidents method:<br />

– niezwykle charakterystycznych dla danej<br />

działalności, przykłady ekstremalnych,<br />

wyjątkowo silnych zachowań szczególnie silnie<br />

(hamująco lub pobudzająco) oddziaływujących<br />

na organizację;<br />

– stanowiących pewną całość, ciąg logiczny, „akt<br />

działania” znany na tyle, że można<br />

zarejestrować wszystkie składające się na niego<br />

zdarzenia.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

38


Gry decyzyjne<br />

• źródło: gry kierownicze, organizacyjne wywodzące się z teorii gier<br />

Neuman’a i Morgensterna (konieczność interakcji personalnych – gry<br />

pomiędzy uczestnikami procesów i działań)<br />

• zadania:<br />

– przewidywanie zachowań ludzi i systemów w<br />

warunkach konkurencyjnych, warunkach konfrontacji i<br />

konfliktu (interesów, kultur, zbrojny);<br />

– <strong>do</strong>starcza wiedzy o zachowaniu całej organizacji w<br />

sytuacji, gdy żaden z decydentów nie sprawuje pełnej<br />

kontroli nad całością – tworzy mechanizm<br />

funkcjonowania organizacji.<br />

• elementy gry decyzyjnej:<br />

– zbiór ról;<br />

– scenariusz;<br />

– system reguł i procedur.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

39


OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

Składniki gry decyzyjnej<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

40


Zasady gry decyzyjnej<br />

1. ściśle sprecyzowany cel – jasno postawione<br />

zadanie, czytelny podział ról, jasne i<br />

zrozumiałe procedury;<br />

2. „dramaturgia” – emocjonalne zaangażowanie<br />

graczy w procesy decyzyjne;<br />

3. realność i wiarygodność gry – osadzenie w<br />

znanych realiach, posłużenie się metodą<br />

sytuacyjną (case) w <strong>do</strong>borze charakterystyk<br />

wejściowych scenariusza.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

41


OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

Metody szacowania kosztów eksploatacji<br />

metoda na podstawie<br />

wykresu<br />

metoda wielkości<br />

skrajnych (krańcowych)<br />

metoda średnich<br />

po<strong>do</strong>kresów<br />

metoda regresji liniowej<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

42


Koszty całkowite<br />

• Polega na wybraniu z szeregów liczbowych najniższych i najwyższych<br />

rozmiarów produkcji oraz najniższych i najwyższych kosztów.<br />

Nachylenie krzywej kosztów, które określa przyrost kosztów zmiennych<br />

na jednostkę produkcji, oblicza się wg równania:<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

K CAŁK = K s + k zj × x<br />

gdzie:<br />

K CAŁK – koszty całkowite,<br />

K S – koszt stały,<br />

k zj – koszt zmienny jednostkowy,<br />

x – wielkość „produkcji”.<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

43


Metoda wielkości skrajnych (krańcowych) –<br />

poziom kosztów zmiennych jednostkowych<br />

• Polega na wybraniu z szeregów liczbowych najniższych i najwyższych<br />

rozmiarów produkcji oraz najniższych i najwyższych kosztów.<br />

Nachylenie krzywej kosztów, które określa przyrost kosztów zmiennych<br />

na jednostkę produkcji, oblicza się wg równania:<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

k zj = (K MAX – K MIN) / (P MAX – P MIN)<br />

gdzie:<br />

k zj – koszt zmienny jednostkowy,<br />

K MAX – koszty przy najwyższych rozmiarach produkcji,<br />

K MIN – koszty przy najniższych rozmiarach produkcji,<br />

P MAX – najwyższa produkcja,<br />

P MIN – najniższa produkcja.<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

44


Metoda wielkości skrajnych (krańcowych) – poziom kosztów<br />

stałych<br />

• Poziom kosztów stałych ustala się wykorzystując informacje<br />

o skrajnych wielkościach produkcji i kosztów, odejmując od<br />

kosztów przy najwyższych lub najniższych rozmiarach<br />

produkcji iloczyn ustalonych kosztów zmiennych<br />

jednostkowych i tychże rozmiarów produkcji:<br />

K s = K MAX/MIN – (k zj P MAX/MIN)<br />

gdzie:<br />

K s – koszty stałe,<br />

K MAX/MIN – koszty przy najwyższych (najniższych) rozmiarach produkcji,<br />

k zj – koszt zmienny jednostkowy,<br />

P MAX/MIN – najwyższa (najniższa) produkcja.<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

45


Metoda średnich po<strong>do</strong>kresów (semiaverages)<br />

• Powyższą metodą można wyznaczyć funkcję kosztów lepiej<br />

<strong>do</strong>pasowaną <strong>do</strong> danych empirycznych.<br />

• W tym celu dane szeregów liczbowych porządkujemy od<br />

najniższych <strong>do</strong> najwyższych i dzielimy na dwie równe grupy,<br />

a następnie obliczamy średnie dla tych dwóch grup.<br />

• Średnie te z kolei wykorzystujemy <strong>do</strong> ustalenia kosztów<br />

zmiennych jednostkowych i kosztów stałych okresu<br />

(postępując analogicznie jak w metodzie wielkości skrajnych,<br />

z tym że wielkości skrajne należy zastąpić średnimi).<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

46


OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

• A. Na podstawie danych z poniższej tabeli, za pomocą metody<br />

wielkości skrajnych oraz metody średnich po<strong>do</strong>kresów:<br />

wyznaczyć funkcję całkowitych kosztów eksploatacyjnych<br />

(y) dla określonej ilości obsłużonych statków (x) oraz podać<br />

prognozę kosztów na październik przy założeniu ilości<br />

eksploatowanych statków na poziomie 18 sztuk.<br />

Okres<br />

Ilość eksploatowanych<br />

statków w sztukach<br />

Koszty<br />

w PLN<br />

styczeń 15 40000<br />

luty 14 50000<br />

marzec 14 46000<br />

kwiecień 12 36000<br />

maj 11 44000<br />

czerwiec 16 49000<br />

lipiec 15 49000<br />

sierpień 19 53000<br />

wrzesień 17 51000<br />

październik ?? (prognoza = 18) ??<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

47


metoda wielkości skrajnych:<br />

• k zj = (53000 – 36000) / (19 – 11) = 17000 / 8 = 2125<br />

• K S = 53000 – (212519) = 36000 – (212511) =<br />

12625<br />

• Funkcja kosztów całkowitych: y = 12625 + 2125x;<br />

• Prognoza na październik: 50875 PLN<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

48


metoda średnich po<strong>do</strong>kresów:<br />

Miesiąc Statki Koszty Miesiąc Statki Koszty<br />

maj 11 44000 styczeń 15 40000<br />

kwiecień 12 36000 lipiec 15 49000<br />

marzec 14 46000 czerwiec 16 49000<br />

luty 14 50000 wrzesień 17 51000<br />

styczeń 15 40000 sierpień 19 53000<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

P MIN = (11+12+14+14+15) / 5 = 66 / 5 = 13,2 statków<br />

K MIN = (44+36+46+50+40)tys. / 5 = 216000 / 5 = 43200 PLN<br />

P MAX = (15+15+16+17+19) / 5 = 82 / 5 = 16,4 statków<br />

K MAX = (40+49+49+51+53)tys. / 5 = 242000 / 5 = 48400 PLN<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

49


metoda średnich po<strong>do</strong>kresów (c.d.):<br />

• k zj(II)= (48400 – 43200) / (16,4 – 13,2) = 5200 / 3,2 = 1625<br />

• K S(II) = 48400 – (162516,4) = 43200 – (162513,2) =<br />

21750<br />

• Funkcja kosztów całkowitych: y = 21750 + 1625x;<br />

• Prognoza na październik: 51000 PLN<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

50


Pytania <strong>do</strong> <strong>wykładu</strong><br />

1. Na czym polega istota decyzji i decy<strong>do</strong>wania? Krótko<br />

scharakteryzuj decyzje menedżerskie.<br />

2. Wymień i opisz procedury podejmowania decyzji.<br />

3. Wskaż modele decyzyjne wynikające z Teorii Decyzji i<br />

ich zastosowania.<br />

4. Na czym polega rola procesów informacyjnych w<br />

decy<strong>do</strong>waniu?<br />

5. Wymień i krótko scharakteryzuj metody wspomagające<br />

podejmowanie decyzji.<br />

6. Na czym polega wyznaczanie (prognozowanie) kosztów<br />

przedsiębiorstwa metodą wartości skrajnych i metodą<br />

średnich po<strong>do</strong>kresów?<br />

OiZ stacjonarne -<br />

wykład 6<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

51


Dziękuję za uwagę ...<br />

... i zapraszam<br />

za tydzień na zaliczenie ćwiczeń<br />

(podczas <strong>wykładu</strong> w dniu<br />

12.IV.2013, sala C-136, grupa A: o<br />

12.15, grupa B: o 13.05)<br />

dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />

Gdyni<br />

52

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!