SPEDYCJA

dr Adam Salomon 

SPEDYCJA 

Spedycja 


– wykład 1 

dla 4 roku TiL stacjonarne 


dr Adam Salomon, Katedra Transportu i 

Logistyki (WN AM w Gdyni) 

1


SPEDYCJA Spedycja 

Podstawowy podręcznik 

do ćwiczeń i wykładów. 

• A. Salomon, 

Spedycja - teoria, 

przykłady, 

ćwiczenia, Wyd. 

AM, Gdynia 2011. 



2


SPEDYCJA SPEDYCJA 

program wykładu 1. 

Spedycja 

• Spedycja – omówienie treści 

programowych i zasad zaliczenia 

części wykładowej przedmiotu. 



3



– wprowadzenie 

• Spedycja – to działalność polegająca na 

organizowaniu przewozu towaru. 

• Do wyodrębnienia działalności spedycyjnej, w 

ramach działającego systemu transportowego 

przyczyniły się dwie przesłanki: 

1. handlowa – sprowadzająca się do efektu rozdzielenia się praw 

własności towaru od podjęcia się wykonawstwa usługi jego 

dystrybucji; 

2. czynnościowa – doprowadzająca do powstania funkcji 

przewoźnika, reprezentującego struktury podażowe rynku usług 

transportowych, oraz funkcji zamawiającego usługę przewozu, który 

reprezentuje struktury popytowe rynku usług spedycyjnych. 



4


SPEDYCJA Spedytor 

– wprowadzenie 

• Spedytorem jest osoba prawna lub fizyczna 

(przedsiębiorca), której celem działania jest 

organizowanie przewozu ładunków. 

• Spedytor za odpowiednią opłatą świadczy usługi 

spedycyjne na rzecz osób prawnych lub 

fizycznych, względnie na potrzeby własne. 



5


SPEDYCJA Spedytor 

– cd. 

• Spedytorem organizuje przewóz, wystawia 

dokumenty spedycyjne (listy przewozowe w 

zależności od użytego do transportu towaru 

środka transportowego, np. CMR/list przewozowy 

– transport samochodowy; COTIF/SMGS – 

transport kolejowy; morski list przewozowy; 

lotniczy list przewozowy). 

• W znaczeniu potocznym mianem spedytora 

określa się przedsiębiorstwa spedycyjne. 



6



• Spedycją jest każda działalność gospodarcza 

polegająca na organizowaniu przewozu ładunków 

na zlecenie osoby prawnej lub fizycznej i na 

wykonaniu niezbędnej grupy czynności 

dodatkowych, wynikających ze specyfiki zlecenia. 

• Na otwartym rynku transportowym, na którym 

panuje konkurencja doskonała, wyjściowym 

podziałem spedycji staje się klasyfikacja według 

dostępności do jej nabycia. 

• Spedycja obok transportu i logistyki jest jednym z 

elementów branży TSL (transport-spedycjalogistyka). 



7



Historia spedycji (1) 

• Za początek spedycji uznaje się XV wiek. 

• Czynnikami, które wywarły bezpośredni wpływ 

były prawo składu oraz przymus drożny. 



8



Historia spedycji (prawo składu) 

• Prawo składu (łac. ius stapulae) – obowiązek, 

stawiany kupcom przejeżdżającym przez miasto, 

zatrzymania się w nim na pewien okres i 

wystawienia na sprzedaż przewożonych towarów. 

Stosowane było od XIII w. do XVIII w. 

• Rodzaje prawa składu: 

1. bezwzględne prawo składu – obowiązek sprzedania 

wszystkich towarów bez ograniczenia czasu; 

2. względne prawo składu – obowiązek wystawienia 

towarów i ich sprzedaży przez pewien określony czas 

(np. na 14 dni). Po jego upływie i opłaceniu ustalonych 

ceł towar można było transportować dalej; 

3. częściowe prawo składu – obowiązek sprzedania części 

towarów (towarów pewnego rodzaju). 



9



Historia spedycji (przymus drożny) 

• Przymus drożny – istniejący w średniowieczu 

obowiązek poruszania się kupców po ściśle 

określonych trasach. 

• Istniejąca gęsta sieć komór celnych umożliwiała 

maksymalne "wykorzystanie" przejazdu kupca 

przez pobranie ceł i myt. 

Link historyczny: tekst źródłowy 10. 



10




• Prawo składu i przymus drożny nakazywały 

składować towary we wszystkich miastach na 

drodze kupca objętych przymusem drogowym. 

• Długie przestoje w przejazdach przysparzały 

strat kupcom. 

• Wykształcił się wtedy tzw. pozorny nabywca. 



11



Historia spedycji (pozorny nabywca) 

• Pozorny nabywca składał oświadczenie o 

nabyciu towaru, który jednak pozostawał w 

posiadaniu pierwotnego właściciela. 

• Pozorny nabywca wysyłał towar we własnym 

imieniu, jednak na cudzy koszt i w miejsce 

wskazane przez pierwotnego właściciela. 

• Ponadto do zadań „pozornego nabywcy” 

należało pośrednictwo fachowe w gestii 

wyboru drogi, środka transportu, 

przygotowania transportu, składowania czy 

konwojowania. 



12




• Dalszy rozwój spedycji nastąpił wraz z pojawieniem 

się maszyny parowej w XIX wieku. 

• Kupcy, którzy nie byli rozeznani w zastosowaniach i 

liniach nowego środka transportu zaczęli korzystać 

z wyspecjalizowanych firm, które świadczyły usługi 

polegające na planowaniu przewozów. 

• W ciągu kilku dziesięcioleci następował dalszy 

rozwój techniczny transportu oraz praw 

taryfowych i handlowych. 

• Wymusiło to powstanie firm świadczących 

kompleksowe usługi tj. planowania przewozów, 

pośrednictwa handlowego, wypełniania 

dokumentów itp. 



13



Spedycja 

Funkcje spedytora 

organizacyjna dokumentacyjna 

bankowa 

(rozliczeniowa) 

doradcza 



wykonawcza 

14



Spedycja 


koniec wykładu 1. 

Dziękuję za uwagę ... 

... i zapraszam na kolejne 

wykłady … 



15

SPEDYCJA

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?