RULLANDI FISKI- LOYVIR GEVA FÁMANNA- VELDI

More documents

Recommendations

Info

SETT UPP: AAGE SAMUELSEN 2 INNANLANDS Nr. 46 · 5. mars 2012 Nám bølir á lesihjálp Ein føroysk ment skipan, Orðabankin, til lesiveik og orðblind er klár at lata næmingum í føroyska skúlaverkinum. Hóast Nám og Mentamálaráðið hava goldið part av menningini, so kemur skipanin ikki út til næmingarnar. Danir hava hinvegin tikið føroysku skipanina til sín, og hon verður brúkt í danska skúlaverkinum GEORG L. PETERSEN - Tað sum hevur týdning fyri okkum, er at Nám kem ur við einum svari. Í løtuni valdar bara tøgn, og Nám ønir okkum ikki aftur, tá vit spyrja um tey eru til reiðar at keypa rættin til skipanina, sigru Tim Wentzlau frá fyritøkuni Auxilior, sum hevur ment skipanina Orðabankin, sum er eitt amboð til orðblind og lesiveik. Skipanin var klár í síni føroysku útgávu í januar Verkætlanin við Orðabankanum gjørdist ov stórt fyri Nám, og tí mátti Mentamálaráðið inn í myndina. Stjórin í Nám væntar tó at skipanin kemur skjótt at virka í skúlaverkinum, men vil hava hana meira fullfíggjaða - hetta hóast hon er nóg góð til danska skúlaverkið GEORG L. PETERSEN - Eg skilji væl Tim Wentzlau, tí tað hevur tikið drúgva tíð at fáa málið avgreitt. Men tað eru nógv tvørlig viðurskifti at fáa upp á pláss, ið tað kann vera trupult hjá fólki at skilja, sum ikki eru inni í málinum, sigur Magnus Tausen, stjóri í Nám. Orða bankin liggur enn sum eitt óavgreitt mál hjá Nám, hóast stovnurin fyri meira enn einum ári síðan fekk at vita frá fram leiðaranum, Auxilior, at skipanin var klár. - Tað er millum annað eisini ein spurningur um mánaði í 2011, og fleiri orðblind og lesiveik hava longu tikið skipanina niður av netinum í eini royndarútgávu, men hon virkar bara í tveir mánaðir. Av tí at Mentamálaráðið og Nám hava verið við í menn ingini frá byrjan, hevur tað eisini allatíðina verið ætlanin, at føroyska skúlaverkið skuldi keypa sær endaliga brúksrættin til skipanina. Tí ber heldur ikki til hjá Tim Wentzlau og Auxilior at selja skipanina aðrar vegir, áðrenn almennu myndugleikarnir hava givið til kennar, um teir ynskja at keypa ella ei. Men har valdar bara tøgn, og tí hendir einki. Eftir standa brúkararnir, sum kenna til føroyska amboðið, men ikki sleppa at brúka tað. Føroysk skipan Tað var í 2006 at Tim Wentzlau fór undir at menna Orðabankan. Tað varð gjørt í samstarvi við táverandi Skúlabókagrunnin, sum seinni varð lagdur saman við øðrum stovnum undir navninum Nám. Avtala varð gjørd millum Ov stórt til Nám Magnus Tausen, stjóri í Nám Savnsmynd: Alan Brockie pengar, tí hetta er ein dýr skipan. Hon gjørdist ov dýr hjá Námi, og tí er Mentamálaráðið eisini komið inn í myndina, sigur Magnus Tausen. Nóg gott til onnur Tað eru fimm ár síðan, at Tim Wentzlau hevur fyritøkuna Auxilior, sum hevur ment eina serliga skipan til orðblind og lesiveik, nevnt Orðabankin. Ein donsk fyritøka hevur keypt forritið til danska skúlaverkið Savnsmynd: Bjarni Nygaard part arnar um, at føroyska skúlaverkið skuldi keypa sær nýtslurættin til skipan- Auxilior gjørdi avtalu við táverandi Skúklabókagrunn in at menna eitt nýtt forrit til føroyingar, sum antin er orðblind ella lesiveik. Verkætlanin fekk 275.000 krónur at arbeiða við, og ætlanin var, at tá skipanin var klár, skuldi ina, sum tískil ikki kundi seljast føroyskum brúkarum aðrar vegir. samráðast um um prís og hvussu føroyska skúlaverkið skuldi taka ætlanina til sín. Men hóast tað er meira enn eitt ár síðan at forritið var klárt, so er einki hent enn. Síðan tá er forritið selt til danska felagið Alinea, so helst tað vera nóg Danska fyritøkan Alinea hoyrdi um føroysku verkætlanina, og vísti henni gott at selja til danir - men ikki nóg gott til føroyingar. Hóast hetta, so vil Magnus Tausen vera við, at onkur kravlýsing í upprunasáttmálanum millum Auxilior og Skúlabókagrunnin ikki er uppfylt enn - við øðrum orðum er skipanin ikki heilt liðug, sambært stjóranum í Nám. Hvat talan er um, vil Magnus Tausen ikki inn á. Hann vísir tó á, at føroyska teldutalan er ikki nóg góð, og at hon skal mennast at brúka í nýggju skipanini. - Tað er eisini ein spurningur um hvussu skipanin skal rullast út til føroysku næmingarnar. Skal hon latast teimum sum eru ringast fyri, ella skal hon vera tøk hjá øllum, eins og við orðabókunum hjá Sprot anum, sigur Magnus Tausen. Spurningur um tíð Og so er tað pengaspurningurin. Nám heldur verkætlanina vera so dýra, at hon hoyrir heima í Mentamálaráðnum. Magnus Tausen vil ikki inn á nakran kostnað, men sambært Tim beinavegin áhuga. Alinea er ein partur av Lindhardt og Ringhof Undervisning, Wentzlau er talan um tvær milliónir krónur, sum kunnu rindast yvir eitt seks ára skeið. - Alt er nógv, um eingir pengar finnast, sigur Magn us Tausen. Hann væntar tó, at tað bara er ein spurningur um tíð, nær skipanin verður í tøk í skúlaverkinum. - Skipanin skal koma, og hon verður eisini tøk hjá teimum, sum hava brúk fyri henni til próvtøkurnar í summar. Um tað verður sum ein royndarskipan ella á annan hátt fer tíðin at vísa, sigur stjórin í Nám.
Nr. 46 · 5. mars 2012 INNANLANDS 3 sum er lagt saman við stóra forlagið Aschehoug. Hesi eru so aftur ein partur av Egmont samtakinum. Talan var tí um eina av stóru donsku fyritøkunum, sum vístu føroyska forritinum áhuga. Alinea hevur sum endamál at menna fak ligt og peda gogiskt und ir vísingartilfar við høgari dygd til danska fólkakúlan. Tað stóð ímillum at keypa rættin at brúka forritið uttanfyri Føroyar, ella at keypa seg inn í Auxilior. Tað endaði við, at Alinea keypti Orðabankan, sum í dag er millum tey forrit, sum Alinea lýsir við á síni heimasíðu. Á donskum nevnist forritið Ordbanken og kann brúkast á donskum, enskum, týskum og fronsk um máli. Almennir pengar Meðan føroyska skipanin er til stóra hjálp hjá donskum næmingum, so sleppa føroysku næmingarnir ikki at skipanina uttan í eini royndarútgávu. Gamli Skúlabókagrunnurin var veruliga við frá byrjan, og rindaði eisini 275.000 krónur til fyrireik ingarnar. Tað var millum annað brúkt til at fáa før oysku taluna umvegis Grunnin Føroysk Teldu Tala at virka í nýggju skip anini. Tað liggur nógv arbeiði í skipanini, og tað kostar eisini eyka at fáa rættindini at brúka útlendskar orðagrunnar, millum annað til danskt, enskt og týskt. Sambært Tim Wentzlau fer tað samanlagt at kosta Sjúkur og sníkar á seyði Góð undirtøka er fyri skeiði um seyðahald, ið Búnaðarstovan og MBM leygardagin skipa fyri í Suðuroynni BEATE L. SAMUELSEN Skeið um seyðahald verður hildið í Suðuroynni í Miðnámsskúlanum har leygardagin. Hetta er fyrsta skeiðið um seyðahald, ið Búnað arstovan og MBM skipa fyri í felag, og er undirtøkan til skeiðið góð, upplýsir Kim Petersen á MBM, Mjólkarvirki Búnaðarmanna. At eini 40 fólk hava boðað frá luttøku má sigast at verða stór undirtøka, eftirsum hetta er fyrstu ferð, at hesir báðir stovn ar nir skipa fyri slíkum skeiði. Skeiðið í Suðuroy er ein liður í eini eftirútbúgving fyri tey, sum eru von við at fáast við seyð, ikki einans bøndur, men eisini onnur, sum hava seyð sum ítriv. Djóralækni greiðir frá Áhugin fyri seyðahaldi í Føroyum yvirhøvur er stórur. Tí er neyðugt at vita, hvussu slepst undan sjúkum og sníkum hjá seyði, og eisini hvussu farast skal um seyðin, um hann gerst sjúkur ella verður fongdur við sníkum. Í hesum sambandinum verður áhugavert at hoyra, hvat Lars Mohr Nielsen, djóralækni, fer at greiða frá um sjúkur og sníkar hjá seyði. Og so er tað fóðringin av seyði. Tað er ikki líkamikið, hvussu seyður verður fóðraður ella hvussu samsetingin av fóðrinum er. Sjálvandi ber væl til at fóðra hann á sama hátt sum familjan hevur gjørt gjøgnum fleiri ættarlið. Fóðringin týdningarmikil Hugsa vit um at spara á sama hátt sum vit spara streym ella olju, ber til at gera hetta á rættan hátt við at keypa gott fóður. Við eini rættari samanblanding av vitaminum og øðrum góðum innihaldi í røttum portiónum, ber til at fáa sum mest burturúr bæði fóðri og seyðahaldi. Tað lønar seg altíð best, tá samanum kemur. Á skeiðinum fáa skeiðsluttakararnir nógv at vita um fóðring av seyði. Tað verður Hjørdis H. Jensen, búfrøðikandidatur, ið á skeiðinum í Miðnámsskúlanum í Suðuroy leygardagin fer at greiða frá føroyska skúlaverkinum ein ar tvær milliónir krónur at keypa sær rættindini at brúka Orðabankan í øllum tí føroyska skúlaverkinum. fóðring av seyði. Eftir sum undirtøkan til skeiðið í Suðuroynni er so mikið stór, sum hon er, kann meiri enn so henda, Heimasíðan hjá danska Alinea hevur keypt rættin til føroyska forritið, og marknaðarførir tað móti donsku skúlamyndugleikunum - men tað er ikki nóg gott til føroyingar Av hesum skulu 50% rindast til føroyska grunnin fyri teldutalu, 33% skal rindast til Acapela (donsk, ensk, týsk og fronsk teldutala), meðan tey írestandi 27% skulu fara til Auxilior, sum hevur ment skipanina. Sambært Tim Wentzlau hava allir partar kýtt seg fyri at fáa prísin niður á eitt støði, sum Nám og Mentamálaráðið megna at bera. Uppskotið er eisini, at upphæddin kann rindast yvir seks ár - 500.000 fyrsta árið, og síðan fallandi inntil alt er goldið. Í hesum prísi eru eisini uppdateringar og hjálp. Men tað valdar bara tøgn, sambært Auxilior. - Eg vil bara hava eitt greitt svar, sigur Tim Wentzlau. Týdningamikið er at geva seyðinum røttu blandingina av fóðri Mynd: Eyðfinn Reyðberg at Búnaðarstovan og MBM fara at skipa fyri líknandi skeiði um seyðahald norðanfjørðs einaferð seinni.
Page 1: TRYGGINGAR- TR SKAÐAR Dimmalættin
Page 5 and 6: Nr. 46 · 5. mars 2012 INNANLANDS 5
Page 9 and 10: MEININGAR MEININGAR Nr. - · - 2010
Page 11 and 12: Nú er greitt, at tað aftur í ár
Page 13 and 14: Nr. 46 · 5. mars 2012 ÍTRÓTTUR 1
Page 19 and 20: MEININGAR MEININGAR Nr. - · - 2010
Page 21 and 22: Nr. 46 · 5. mars 2012 LÝSINGAR 21

RULLANDI FISKI- LOYVIR GEVA FÁMANNA- VELDI

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?