RULLANDI FISKI- LOYVIR GEVA FÁMANNA- VELDI
RULLANDI FISKI- LOYVIR GEVA FÁMANNA- VELDI
RULLANDI FISKI- LOYVIR GEVA FÁMANNA- VELDI
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
SETT UPP: REGIN DAVIDSEN<br />
10<br />
Aftursvar til Kára Thomsen<br />
og aðrar húsaneytar<br />
Virgar T. Dalsgaard<br />
Fyri einum mánaði<br />
síðani hevði eg eitt<br />
ummæli av bókini<br />
”Tey sóu reytt” í fleiri<br />
fjøl miðlum<br />
Við tað, at eg helt bókina<br />
vera eina alt for grunna<br />
analysu av teimum vinstravendu<br />
fanatikarunum í<br />
60´unum og 70´unum,<br />
bleiv ”ummælið” reelt til<br />
eitt korrektiv. Hetta østi<br />
summ ar menn, men nógv<br />
fólk, sum eg havi tosað og<br />
mail að saman við, fegnast<br />
og halda, at tað var uppá<br />
høgu tíð og avgjørt harðliga<br />
tiltrongt, at ”ørskapurin”<br />
í 70´unum var tikin<br />
upp til nærri viðgerðar<br />
Ein av teimum, sum fílist,<br />
er harra Kári Thom sen,<br />
og hann sigur beinleiðis, at<br />
tað ikki passar, sum eg<br />
skrivi. Tað vil eg ikki hava<br />
sitandi á mær, so tessvegna<br />
noyð ist eg at taka harra<br />
Thomsen í skúla.<br />
1) K.T. sigur t.d., at<br />
presturin Petur Andrew<br />
Petersen ikki var forfylgdur<br />
av teimum ungu fantastunum,<br />
sum tóku ræði í St.<br />
Kongensgade. Her kann<br />
eg vísa til bókina, Tær<br />
ynsktu sær hús hjá Tí før-<br />
Ein av størstu avbjóðingunum,<br />
okkara samfelag<br />
stendur frammanfyri,<br />
er, hvussu vit<br />
fáa fólkavøkstur aftur í<br />
Føroyum<br />
Hvørt ár fara væl omanfyri<br />
túsund ung fólk uttanlands<br />
at nema sær víðari lestur.<br />
Hetta eru ungdómar, sum<br />
eftir ætlan skulu koma<br />
heim aftur at skapa virðir<br />
fyri Føroyar, fyri fólkini, ið<br />
búgva her og ikki minst<br />
fyri komandi ættarlið.<br />
Hyggja vit eftir, hvat<br />
varð sagt undan valinum,<br />
oyska kvinnufelagnum í<br />
Kjøpin havn, har P.A.P. á<br />
síðu 72 diplomatiskt sigur,<br />
at ”hann kom í neyð av<br />
teimum ungu”, og tí flytti<br />
hann og familjan út, tá ið<br />
tey bara høvdu búð í Húsinum<br />
eitt ár. Annars havi eg<br />
tos að um prestin við fleiri<br />
núverandi akademikarar,<br />
bæði herniðri og í Før oyum,<br />
og fleiri av teimum<br />
siga, at teir halda, at ungdómurin<br />
fór heilt órímuliga<br />
illa við presti. T.d. var<br />
bilurin hjá honum fleiri<br />
ferðir lamin av herverki, so<br />
hann ikki slapp at passa sítt<br />
mein igheitsarbeiði, eitt nú<br />
við vitjan av og ørindum<br />
fyri føroyskar sjúklingar,<br />
sum vóru á tí táverandi<br />
patient-hotellinum í Gothers<br />
gøtu. Tað var ússaligur<br />
atburður, og øll, sum kendu<br />
P.A.P. vita, at hann var avgjørt<br />
ikki nøkur bloyta.<br />
Hann var treiskur og hjálpar<br />
fúsur, so tá ið hann kapitul<br />
eraði, hevur staðið nógv<br />
á. So her noyðist eg at<br />
belæra K.T. um, at hann<br />
tekur alvorliga feil!<br />
2) So sigur hann, at tað<br />
ikki passar, at K. Út.hvølp<br />
arnir avskeplaðu<br />
Oyggja skeggja og tóku<br />
ræð ið á honum. Eg havi<br />
tess vegna verið á Tí kong iliga<br />
Bóka-savninum og<br />
fing ið bløð frá 70´unum og<br />
80´unum til gjøgnum hyggingar.<br />
Vanliga plagi eg at<br />
líta á mítt minni, men nú<br />
skuldi ikki gretta, tað skuldi<br />
ikki vera nakað ivamál! Og<br />
hvussu avtornaði so, harra<br />
og hvat vit nú hava fingið,<br />
so er torført at síggja,<br />
hvussu samanhangurin er<br />
ímill um at fáa fólk heimaftur,<br />
og hvat, politiska<br />
skip anin leggur upp til,<br />
skal fáa tey heimaftur.<br />
Hvønn dag leggja politikar<br />
ar størri skuldarbyrðar á<br />
kom andi ættarlið uttan at<br />
vísa vilja at finna loysnir<br />
til, hvussu hetta skal<br />
fíggjast.<br />
Ong antíð hevur tað verið<br />
minni attraktivt hjá ungdómum<br />
at flyta heimaftur<br />
til Føroyar. Tað er ábyrgdin<br />
hjá politikarunum at gera<br />
samfelagið attraktivt at<br />
koma heimaftur til og ikki<br />
hvørjum einstøkum sær.<br />
Vit hava tørv á einum<br />
effektivum vinnulívi, sum<br />
er nýhugsandi og gevur<br />
avkast. Karmarnir, sum<br />
skapa eitt effektivt vinnulív,<br />
sum er nýhugsandi, eru<br />
ikki til staðar. Eingin vilji<br />
er at seta nakrar treytir til<br />
MEININGAR Nr. 46 · 5. mars 2012<br />
...onkur helt nú ein dagin fyri,<br />
at tað var næst an ikki ein útiseta<br />
fund ur, har eg ikki hevði<br />
havt orðið, og annars var eg<br />
blaðstjóri á Oyggja skeggja fyrst í<br />
60´unum, for maður í Stud enta felagnum<br />
mitt í 60´unum og stóð fyri<br />
fleiri studenta kabar ettum, so heilt<br />
anon ym ur var eg ikki<br />
K.T? Jú, tað vísti seg at<br />
vera, sum eg ørmintist. Frá<br />
1977 og inn í 80´uni eru<br />
javn liga greinir í Oyggjaskeggja,<br />
sum eru skrivað ar<br />
av ávikavíst Komm. Út.fólki<br />
og FS´arum. Grein irnar<br />
eru totalt óviðkom andi<br />
og næstan ólesiligar fyri<br />
tey, sum ikki eru ortodoksir<br />
kommunistar. Har skeldast<br />
menn um marxismu,<br />
maoismu og onkuntíð um<br />
”Fyrsta mei-parolur.”<br />
Fyri K.Ú. er tað oftast<br />
Klæmint Olsen, sum skrivar.<br />
Fyri FS er tað mest<br />
Hans Pauli Strøm. Burtursæð<br />
frá, at eg ikki nevndi<br />
HPS, er hetta identiskt við<br />
tað, sum eg skrivaði í ummælinum.<br />
Nógvir útisetar<br />
eru fúsir at vitna um bæði<br />
prestin og Oyggjaskeggja.<br />
Tað var altso ikki mítt<br />
minni, sum sveik, harra<br />
Thom sen! Eru tygum nakar<br />
maður, haldi eg, at tygum<br />
skylda mær ein umskyld<br />
ning!<br />
3) So sigur, K. T., at eg<br />
ikki havi verið at sæð í útisetaumhvørvinum,<br />
hvørki í<br />
vinnulívið um effektivitet.<br />
Eingin áhugi er at menna<br />
lestrarumhvørvið í Før oyum,<br />
soleiðis at ungdómar<br />
kunnu nema sær útbúgving<br />
í Føroyum og harvið<br />
skapa tað nýhugsandi<br />
vinnu lívið.<br />
Støðan er ikki serliga<br />
torfør at lýsa. Undan valinum<br />
vildu allir flokkar arbeiða<br />
fyri at fáa fólk heimaftur<br />
og at betra lest rarum<br />
hvørvið. Nú, eftir valið,<br />
er ikki politiskur vilji at<br />
fremja nakað av hesum.<br />
Held ur skulu vit økja um<br />
hall ið á fíggjarlógini við<br />
ein um skattalætta á hund-<br />
60´unum ella 70´unum, og<br />
tað skal helst vera tí, at eg<br />
havi krógvað meg og ikki<br />
viljað luttikið í føroysk um<br />
mentunnartiltøkum. Hetta<br />
er løgið, tí onkur helt nú<br />
ein dagin fyri, at tað var<br />
næst an ikki ein útisetafund<br />
ur, har eg ikki hevði<br />
havt orðið, og annars var<br />
eg blaðstjóri á Oyggjaskeggja<br />
fyrst í 60´unum,<br />
for maður í Studenta felagnum<br />
mitt í 60´unum og<br />
stóð fyri fleiri studentakabar<br />
ettum, so heilt anonym<br />
ur var eg ikki, men øll<br />
heildaruppfatan er sjálvandi<br />
relativ. Fyrst í<br />
70´unum umboðaði eg<br />
Javn aðarflokkin saman við<br />
Mikkjali Nielsen á stór-<br />
fundi í Pæsastovu, og endiliga<br />
vitjaði eg fleiri ferðir í<br />
St. Kongensgade, men<br />
bæði eg og konan ógvaðust<br />
yvir hússetrið og tey<br />
ónoss ligu hølini, men tað<br />
er so tað, sum K.T. minn ist<br />
sum hugna og ikki minst<br />
MENTAN. Vani og<br />
smakk ur er sjálvandi rela tiv<br />
ur, - ein illfýsnan dag<br />
kunnu vit saktans halda tað<br />
vera hugnaligt at drekka<br />
kaffi í einum skúrvogni!<br />
Men generelt var tað<br />
hvørki hugni ella kulturur<br />
í St. Kongensgade, og tað<br />
var m.a. tí, at Kvinnufelagið<br />
slapp sær av aftur við<br />
húsini í 1977! Tað bleiv<br />
ikki nógv mætari, tá ið<br />
menn so leitaðu sær yvir í<br />
Rantzaus gøtu á Nørrebrúgv,<br />
og m.a. tí var<br />
Ballerup felagið stovnað.<br />
Hetta fel ag var lagt fyri<br />
hat ur av Húsa-monnum,<br />
og teir kallaðu tað fyri<br />
Slipsa felagið, tí fólk vóru<br />
snák aði og hampuliga væl<br />
ílætin, tá ið tey komu til<br />
fund ar ella veitslu. Í hesum<br />
fel agi havi eg ongantíð<br />
møtt Kára Thomsen, men<br />
eg havi trivist væl, og har<br />
fylkt ust nógvir kultiveraðir<br />
T.d. var bilurin hjá honum<br />
fleiri ferðir lamin av herverki,<br />
so hann ikki slapp at passa<br />
sítt mein igheitsarbeiði, eitt nú<br />
við vitjan av og ørindum fyri før oysk<br />
ar sjúklingar, sum vóru á tí tá verandi<br />
patient-hotellinum í Goth ersgøtu<br />
På Færøerne, hvor jeg boede engang<br />
Arne Winthereig<br />
San n leikin er tann, at fyri at<br />
vit skulu hava tað væl ferð arsamfelagið,<br />
sum vit kenna í<br />
dag, í framtíðini, má tilfeingisvinnan<br />
eisini verða við til at fíggja<br />
kost naðin av hesum og tað í nógv<br />
størri mun, enn vit síggja tað í dag<br />
rað tals milliónir, sum eftirkomarar,<br />
ella tann málbólk<br />
urin, ið ætlanin var at<br />
fáa heimaftur, skulu rinda<br />
fyri. Eingin vilji er at fáa<br />
inntøkur frá tilfeinginum.<br />
Makrelfiskiskapurin,<br />
sum vit kenna hann í dag,<br />
er nakað heilt nýtt. Bert í<br />
fjør høvdu føroyingar so<br />
stórt makreltilfeingi, sum<br />
vit mest sannlíkt eisini fara<br />
at hava í ár. Tískil kunnu<br />
grundgevingar, sum stórar<br />
íløg ur, ikki rættvísgera eina<br />
stóra ókeypis kvotu frá<br />
lands stýrinum. Tí hesar<br />
ílø gur eiga ikki at verða<br />
bygd ar á ein fiskiskap, sum<br />
bert hevur verið í tvey ár.<br />
San n leikin er tann, at fyri<br />
at vit skulu hava tað vælferðarsamfelagið,<br />
sum vit<br />
kenna í dag, í framtíðini,<br />
má tilfeingisvinnan eisini<br />
verða við til at fíggja kostnaðin<br />
av hesum og tað í<br />
nógv størri mun, enn vit<br />
síggja tað í dag. Eg hugsi<br />
ikki um, at knokkroyta<br />
reið aríini, so tað ikki er<br />
teim um lív lagað, men at<br />
hesi rinda eitt gjald til<br />
lands kassan afturfyri at<br />
sleppa at fiska. Her verður<br />
meint øll fiskasløg, einki<br />
undantikið.<br />
Við at innføra slíkar<br />
skip anir vilja vit fáa tær<br />
úti setar, men teir vóru<br />
nokk mentaðir uppá ein<br />
ann an máta enn Kári T. og<br />
hansara húsaneytar. Men<br />
aldan tíð, at eg visti væl av<br />
Kára, meðan hann ikki<br />
hev ur varnast meg, má<br />
hann antin hava verið dopað<br />
ur ella óvanliga dølskur.<br />
4) Endiliga veit Kári T.<br />
at siga, at eg eri gamal og<br />
súr ur. Hetta eru lemj andi<br />
interessant argumentir, og<br />
her er Kári sterkur í debattini.<br />
Eg kenni meg nevniliga<br />
ikki sørt raktan, tí nakar<br />
spelkin ungdómur sum<br />
t.d. Thomsen eri eg<br />
bestemt ikki. Súrur eri eg<br />
eis ini viðhvørt, umenn ikki<br />
kon stant, men eg átti allarhelst<br />
at skemta meira, enn<br />
eg geri.<br />
Eg taki undir við Lud vig<br />
Holberg, sum helt fyri, at<br />
látur er meira filosofiskur<br />
enn grátur. Eg havi eisini<br />
altíð tikið undir við skald inum<br />
og sambands manninum,<br />
Rasmussi Effersøe,<br />
sum yrkti, at man í vertsskapi<br />
skal vera fróur og<br />
glaður. Hetta eru ”slipsafólk”<br />
fantastisk til, so tessvegna<br />
ráði eg Kára til at<br />
fylkjast á veitslu við okk um<br />
Ballerupsfelagsfólki næstu<br />
ferð, hann kemur til Danmarkar.<br />
Soleiðis kunnu<br />
kanska tvørir húsamenn og<br />
”borg arligir” útisetar endiliga<br />
eftir hálvanannan<br />
mans aldur við køldum<br />
kríggi rætta hvørjum øðrum<br />
hondina og skemta í<br />
sameksistensi bæði uttan og<br />
við slipsi.<br />
bestu fyritøkurnar at útvega<br />
okkara tilfeingi úr<br />
havi num. Harvið er størri<br />
møgu leiki fyri, at vit fáa<br />
vinnu relateraða gransking,<br />
sum sostatt gevur grundarlag<br />
fyri at fáa væl útbúgvin<br />
fólk heimaftur.<br />
Hetta vil siga, at allir<br />
flokk ar í Løgtinginum<br />
mugu taka ábyrgd fyri at<br />
skapa karmar fyri teimum,<br />
sum skulu skapa virðir í<br />
fram tíðini. Lat okkum gera<br />
okkara samfelag til eitt<br />
samfelag, har útbúgvin fólk<br />
vilja koma at arbeiða og<br />
skapa nýhugsan og ikki<br />
minst effektivitet.<br />
Undan vali num vildu allir<br />
flokkar arb eiða fyri at fáa fólk<br />
heim aftur og at betra lest rarum<br />
hvørvið. Nú, eftir valið, er<br />
ikki politiskur vilji at fremja nakað<br />
av hesum
Change language