Univerzitet Singidunum, Beograd
Univerzitet Singidunum, Beograd
Univerzitet Singidunum, Beograd
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Pod uticajem Prajera pojavio se niz<br />
biografskih studija. Ovaj metod je, međutim,<br />
naišao na ozbiljne kritike. Primedbe su se<br />
odnosile na problematičnu objektivnost<br />
(studije su vršili roditelji ili bliski rođaci<br />
deteta), kao i na neopravdanost uopštavanja<br />
nalaza dobijenih na jednom detetu (obično iz<br />
viših klasa).<br />
Pokret za proučavanje deteta<br />
Uporedo sa objavljivanjem biografskih<br />
studija, krajem XIX veka pojavio se novi talas<br />
proučavanja dečjeg razvoja, poznat pod<br />
nazivom Pokret za proučavanje deteta (Child-<br />
Study Asociation).<br />
Osnivač ovog pokreta bio je Stenli Hol (S.<br />
Hall). On je studirao psihologiju u Nemačkoj,<br />
a vrativši se u SAD razvio je široku<br />
psihološku delatnost i stekao mnogo<br />
sledbenika. Osnovao je psihološku<br />
laboratoriju (1885), ali se za razliku od svojih<br />
evropskih kolega, zainteresovanih pre svega<br />
za psihofiziku i osete, počeo baviti<br />
istraživanjem složenijih psihičkih pojava, kao<br />
što su dečji strah, gnev, igra, mašta, pojmovi i<br />
sl. Pokrenuo je i objavljivanje prvog časopisa<br />
posvećenog razvoju dece, Pedagogical<br />
Seminary (1891).<br />
Stenli Hol je sproveo i objavio rezultate<br />
prvog sistematskog proučavanja dece u<br />
Americi, zbog čega ga mnogi smatraju<br />
utemeljivačem razvojne psihologije.<br />
Istražujući odlike dece različitog uzrasta, Hol<br />
je kao metodu ispitivanja upotrebio upitnik.<br />
Upitnike su popunjavali brojni roditelji,<br />
vaspitači, učitelji, ali i deca. Tako je<br />
prikupljen ogroman broj podataka, iz<br />
različitih izvora, što je predstavljalo bitan<br />
pomak u odnosu na biografske metode (iako<br />
je i upitnička metoda kritikovana zbog svojih<br />
nedostataka).<br />
Pod uticajem Darvinove teorije, Hol je<br />
razvio i teorijsko objašnjenje ljudskog razvoja<br />
- tzv. teoriju rekapitulacije. Po toj teoriji, dete<br />
u razvoju prolazi faze slične onima u<br />
filogenetskom razvoju čoveka. Ova teorija<br />
danas ima istoriografsku, ali ne i naučnu<br />
vrednost.<br />
Tokom ovog perioda, osnivane su brojne<br />
organizacije za brigu o deci. One su<br />
prikupljale novac za bolnice i sirotišta, a<br />
podržavale su i reforme društvene prakse u<br />
korist dece. Osnivani su i brojni časopisi<br />
specijalizovani za dečju psihologiju. Pored<br />
toga, na velikim univerzitetima osnivani su<br />
posebni instituti i odeljenja za izučavanje<br />
dečjeg razvoja.<br />
Pokret za proučavanje deteta proširio se u<br />
mnogim zemljama Evrope. Društvo za<br />
proučavanje deteta osnovano je i u Srbiji,<br />
1906. godine, sa središtem u <strong>Beograd</strong>u.<br />
Članovi tog društva pokrenuli su časopis<br />
Glasnik srpskog društva za dečju psihologiju<br />
(1907-1910). Značajnu ulogu u delatnosti<br />
ovog društva imao je Paja Radosavljević,<br />
sledbenik nemačkih psihologa i Stenlija Hola.<br />
Pokret mentalnog testiranja<br />
Početkom XX veka javlja se novi pokret,<br />
koji je imao značajnu ulogu u proučavanju<br />
dečjeg razvoja. To je pokret mentalnog<br />
testiranja, nastao iz potrebe za selekcijom<br />
intelektualno zaostale dece, tj. učenika koji<br />
nisu u stanju da završe osnovnu školu. Ovaj<br />
pokret vezan je za francuskog psihologa<br />
Alfreda Binea (A. Binet), koji se bavio<br />
ispitivanjem mišljenja. Njemu je, zajedno sa<br />
lekarom Simonom (T. Simon), francusko<br />
Ministarstvo prosvete poverilo zadatak<br />
identifikovanja i selekcije intelektualno<br />
zaostale dece. Oni su konstruisali test za<br />
utvrđivanje mentalnog uzrasta deteta - čuvenu<br />
Bine-Simonovu skalu. Ovaj test doživeo je<br />
mnoge revizije, ali je do današnjih dana ostao<br />
jedan od najznačajnijih instrumenata za<br />
merenje inteligencije u razvoju.<br />
Naš poznati psiholog Borislav Stevanović,<br />
napravio je 1934. godine <strong>Beograd</strong>sku reviziju<br />
Bine-Simonove skale. On je bio drugi značajni<br />
autor u srpskoj razvojnoj psihologiji.<br />
8
Change language