warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
nazwy urzędowe, a Warszawę dzielono na Starą Warszawę i Nową Warszawę oraz poszczególne jurydyki. Na pamiątkę tych inicjatyw ustawiono posąg św. Jana Nepomucena na pl. Trzech Krzyży. Henryk de Lövensprung Lölhoeff el (zm. 1767), ur. w Prusach Książęcych, lekarz nadworny Augusta III Sasa, właściciel pałacu i dworku u zbiegu ulic Długiej i Miodowej. Był społecznikiem i fi lantropem na dużą skalę. Rozpoczął w Warszawie wykłady w zorganizowanym własnym sumptem prosektorium, których musiał zaniechać wobec oburzenia pospólstwa. Nobilitowany przez sejm w 1775 r. jego syn, Karol, otrzymał zezwolenie króla na spolszczenie nazwiska na Lelewel, był ojcem historyka Joachima. Gabriel Piotr Baudouin (1689-1768), francuski ksiądz i misjonarz. Od 1717 r. przebywał w Warszawie w Zgromadzeniu ks. misjonarzy przy kościele św. Krzyża. W 1732 r. założył na Krakowskim Przedmieściu (naprzeciw kościoła św. Krzyża) Dom Podrzutków im. Dzieciątka Jezus, przeniesiony później do specjalnych budynków, położonych między obecnym pl. Powstańców i ulicami: Świętokrzyską, Złotą i Marszałkowską. Otwarty przez niego szpital uznano za najważniejszy w mieście i podporządkowano mu pozostałe szpitale warszawskie. Nowy kompleks, w dużej części istniejący po dziś dzień na Filtrach, wzniesiono na przełomie XIX i XX wieku. Jerzy Henryk Butzau (zm. 1771), rodem z Meklemburgii, hajduk królewski. Był niezwykle ofi arny i oddany osobie monarchy polskiego. Zginął 3.XI.1771 roku w obronie króla, podczas próby porwania króla przez konfederatów barskich na ul. Miodowej. Ze świty królewskiej jedynie 2 hajduków stanęło w obronie monarchy, on i Szymon Mikulski, zmarły w wyniku odniesionych ran. Po uwolnieniu król niezwykle przejął się śmiercią obu służących. Pogrzeb Butzau’a był okazały, zorganizowany kosztem bankiera, Piotra Teppera. Został pochowany na starym cmentarzu Ewangelickim przy ul. Karmelickiej i Mylnej. Pomnik prawdopodobnie wykonał Efraim Schroeger. Król obdarzył potomstwo hajduka szlachectwem i przyznał pensję wdowie i sierotom. Potomkowie Poniatowskiego dbali o nagrobek Butzau’a jeszcze w 1896 r. Jan Jakub Scheidenmantel (zm. 1777), pierwszy pastor ewangelicki w Warszawie. Sprowadzony został przez posła duńskiego St. Saphorina, który POCZET SPOŁECZNIKÓW wybudował pierwszy dom modlitwy dla ewangelików (przed wzniesieniem kościoła). Gorliwie zajmował się gminą, uporządkował jej sprawy, założył szkołę. Był wielkim społecznikiem. Jan Baptysta Czempiński (1721-1786), lekarz, fi lantrop. Jako wychowanek Uniwersytetu w Padwie, w Warszawie uzyskał tytuł konsyliarza królewskiego. Miał rozległą praktykę, która przynosiła mu bardzo duże dochody. Od 1767 r. był lekarzem Korpusu Kadetów, w tym też roku jako pierwszy zaczął szczepienia przeciwko ospie. Został nobilitowany w 1775 roku. W swoim domu, na Rynku Starego Miasta 4, prowadził ożywione życie towarzyskie. Na ulicy Brzozowej wzniósł zakłady przemysłowe, które na skutek nieumiejętnego prowadzenia przyniosły mu bankructwo. Jan Dekert (1738-1790), prezydent m. Starej Warszawy. Pochodził z miasta Bledzewa w Wielkopolsce. Za młodu pracował w sklepie sukiennym K. Martynkowskiego, z którego córką, Różą, się ożenił. Znaczny posag, jaki otrzymał, pomnażał spekulacjami. Jan Dekert (1738-1790). Ze zbiorów Tadeusza W. Świątka. 95
WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Po teściu objął wraz ze szwagrem sklep. W 1766 r. zawiązał kompanię manufaktur wełnianych. W 1776 roku z Piotrem Blankiem i Jędrzejem Rafałowiczem wziął w dzierżawę monopol tabaczny, a następnie teatr warszawski po Ryxie. Spekulował z bankierem Ziemannem, na czym dorobił się znacznej fortuny. Za uzyskane tą drogą pieniądze kupił wsie: Wielką i Małą Wolę, Pękol, grunty na Pólkowie koło warszawskich Powązek, kamienicę na ul. Świętojańskiej 9 oraz pałacyk i folwark na Faworach. Równocześnie pełnił funkcje publiczne, jako starszy konfraterni kupieckiej, oraz jeździł na sejmy z dezyderatami miejskimi. Po ustąpieniu prezydenta magistratu Starej Warszawy – Wojciecha Loberta, został wybrany na jego miejsce. Za namową Kołłątaja i Małachowskiego podjął akcję podniesienia miast i stanu mieszczańskiego. Na zjeździe delegacji miast Polski odbywającym się w Warszawie wręczył królowi memoriał z dezyderatami przedstawicieli miast królewskich. Był dwukrotnie prezydentem miasta. Piotr Tepper (1702-1790), kupiec i bankier, właściciel magazynu w gmachu Ratusza na Rynku Starego Miasta, w 1774 r. przeniesionego do kamienicy przy ul. Miodowej, z czasem nazywanej pałacem Teppera. Jako bankier załatwiał przekazy krajowe i zagraniczne, udzielał kredytów, m.in. samemu królowi. Był także udziałowcem kilku przedsiębiorstw przemysłowych, wraz z P. Blankiem dzierżawił loterię 96 krajową. Właściciel pałacu „Pod 4 wiatrami” przy ulicy Długiej, od 1754 r. brał udział w życiu warszawskiej parafi i ewangelicko-augsburskiej. Zabiegał o nadanie zborowi warszawskiemu wiodącej roli pośród zborów całej Polski. W 1777 r. został powołany na urząd seniora generalnego cywilnego prowincji Małopolskiej i Księstwa Mazowieckiego. Przyczynił się do pokonania trudności ze wzniesieniem świątyni ewangelicko-augsburskiej w Warszawie. W 1775 r. uzyskał na sejmie prawo nabywania dóbr ziemskich. Po bezpotomnej śmierci żony w 1766 r., adoptował swego siostrzeńca, Piotra Fergussona, któremu nadał nazwisko i uczynił go jedynym spadkobiercą (1768). Zofi a Komorowska (1717-1793), wstąpiła do zgromadzenia kanoniczek w 1748 r. i już w następnym roku obrano ją drugą z kolei ksienią. Godność tę sprawowała 44 lata, rządząc mądrze i zapobiegliwie. Spowodowała zatwierdzenie na sejmie 1768 r. fundacji Ordynatowej Zamoyskiej. Po 24 latach udało jej się odzyskanie części kapitałów ulokowanych w dobrach, które znalazły się pod zaborem pruskim. Wciągnęła kanoniczki do licznych akcji społecznych i charytatywnych. Piotr Fergusson Tepper (ok. 1714-1794), siostrzeniec bankiera Piotra Teppera (zm. 1790), adoptowany w 1768 r. Stopniowo przejmował kierownictwo interesów bankierskich wuja i wkrótce stał się „największym bankierem północy”. Nobilitowany został w 1790 r. na podstawie szlachectwa poświadczonego przez radę miasta Edynburg z 1714 r. Pomimo szeregu niekorzystnych działań rzutujących na stan jego interesów, odegrał wybitną rolę w życiu gospodarczym kraju. Był właścicielem nie istniejącego pałacu przy ulicy Miodowej, pałacu „Pod 4-ma wiatrami” przy ul. Długiej, pałaców w Falentach i Gołkowie pod Warszawą, w których parokrotnie gościł króla Stanisława Augusta. Zbankrutował w 1793 r. Karol Schultz (1752-1796), zięć bankiera Piotra Fergusona Teppera. Bankier i przemysłowiec, właściciel dóbr Wielka Wola i Czyste, na których odstąpił parafi i ewangelicko-augsburskiej teren pod cmentarz. Wybudował kilka gorzelni, garbarni, fabrykę prochu oraz domy mieszkalne. Przyczynił się do wybrukowania Piotr Tepper (1702-1790). Ze zbiorów Tadeusza W. Świątka.
- Page 41 and 42: L. Rabek, W. Sawicki, W. Rodys, K.
- Page 43 and 44: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI na
- Page 45 and 46: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Pr
- Page 47 and 48: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI pe
- Page 49 and 50: Kolonia dla bezdomnych Annopol. Kol
- Page 51 and 52: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI In
- Page 53 and 54: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI To
- Page 55 and 56: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Sz
- Page 57 and 58: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Gm
- Page 59 and 60: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI sz
- Page 61 and 62: Zarząd składał się z prezesa -
- Page 63 and 64: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Bi
- Page 65 and 66: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wy
- Page 67 and 68: Wyjazd członków Warszawskiego Tow
- Page 69 and 70: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI St
- Page 71 and 72: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI te
- Page 73 and 74: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wa
- Page 75 and 76: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Ko
- Page 77 and 78: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wa
- Page 79 and 80: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wa
- Page 81 and 82: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wt
- Page 83 and 84: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI An
- Page 85 and 86: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Ce
- Page 87 and 88: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Od
- Page 89 and 90: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Po
- Page 91: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Dz
- Page 95 and 96: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI r
- Page 97 and 98: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI J
- Page 99 and 100: Klementyna z Tańskich Hoff manowa
- Page 101 and 102: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Fr
- Page 103 and 104: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Le
- Page 105 and 106: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Ty
- Page 107 and 108: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Zj
- Page 109 and 110: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Ja
- Page 111 and 112: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Au
- Page 113 and 114: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Uj
- Page 115 and 116: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wa
- Page 117 and 118: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI za
- Page 119 and 120: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Ar
- Page 121 and 122: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Sp
- Page 123 and 124: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Pr
- Page 125 and 126: Helena Mniszkówna I v. Czyżyńska
- Page 127 and 128: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI ro
- Page 129 and 130: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI pr
- Page 131 and 132: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI St
- Page 133 and 134: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI 13
- Page 135 and 136: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI kr
- Page 137 and 138: 9 V 1794 - pospolite ruszenie miesz
- Page 139 and 140: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI 29
- Page 141 and 142: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI 18
WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI<br />
Po teściu obją<strong>ł</strong> wraz ze szwagrem sklep. W 1766 r.<br />
zawiąza<strong>ł</strong> kompanię manufaktur we<strong>ł</strong>nianych. W 1776<br />
roku z Piotrem Blankiem i Jędrzejem Rafa<strong>ł</strong>owiczem<br />
wzią<strong>ł</strong> w dzierżawę monopol tabaczny, a następnie<br />
teatr <strong>warszawski</strong> po Ryxie. Spekulowa<strong>ł</strong> z bankierem<br />
Ziemannem, na czym dorobi<strong>ł</strong> się znacznej fortuny.<br />
Za uzyskane tą drogą pieniądze kupi<strong>ł</strong> wsie: Wielką<br />
i Ma<strong>ł</strong>ą Wolę, Pękol, grunty na Pólkowie ko<strong>ł</strong>o <strong>warszawski</strong>ch<br />
Powązek, kamienicę na ul. Świętojańskiej<br />
9 oraz pa<strong>ł</strong>acyk i folwark na Faworach. Równocześnie<br />
pe<strong>ł</strong>ni<strong>ł</strong> funkcje publiczne, jako starszy konfraterni kupieckiej,<br />
oraz jeździ<strong>ł</strong> na sejmy z dezyderatami miejskimi.<br />
Po ustąpieniu prezydenta magistratu Starej<br />
Warszawy – Wojciecha Loberta, zosta<strong>ł</strong> wybrany na<br />
jego miejsce. Za namową Ko<strong>ł</strong><strong>ł</strong>ątaja i Ma<strong>ł</strong>achowskiego<br />
podją<strong>ł</strong> akcję podniesienia miast i stanu mieszczańskiego.<br />
Na zjeździe delegacji miast Polski odbywającym<br />
się w Warszawie wręczy<strong>ł</strong> królowi memoria<strong>ł</strong><br />
z dezyderatami przedstawicieli miast królewskich.<br />
By<strong>ł</strong> dwukrotnie prezydentem miasta.<br />
Piotr Tepper (1702-1790), kupiec i bankier, w<strong>ł</strong>aściciel<br />
magazynu w gmachu Ratusza na Rynku Starego<br />
Miasta, w 1774 r. przeniesionego do kamienicy<br />
przy ul. Miodowej, z czasem nazywanej pa<strong>ł</strong>acem<br />
Teppera. Jako bankier za<strong>ł</strong>atwia<strong>ł</strong> przekazy krajowe<br />
i zagraniczne, udziela<strong>ł</strong> kredytów, m.in. samemu królowi.<br />
By<strong>ł</strong> także udzia<strong>ł</strong>owcem kilku przedsiębiorstw<br />
przemys<strong>ł</strong>owych, wraz z P. Blankiem dzierżawi<strong>ł</strong> loterię<br />
96<br />
krajową. W<strong>ł</strong>aściciel pa<strong>ł</strong>acu „Pod 4 wiatrami” przy ulicy<br />
D<strong>ł</strong>ugiej, od 1754 r. bra<strong>ł</strong> udzia<strong>ł</strong> w życiu <strong>warszawski</strong>ej<br />
parafi i ewangelicko-augsburskiej. Zabiega<strong>ł</strong> o nadanie<br />
zborowi <strong>warszawski</strong>emu wiodącej roli pośród zborów<br />
ca<strong>ł</strong>ej Polski. W 1777 r. zosta<strong>ł</strong> powo<strong>ł</strong>any na urząd seniora<br />
generalnego cywilnego prowincji Ma<strong>ł</strong>opolskiej<br />
i Księstwa Mazowieckiego. Przyczyni<strong>ł</strong> się do pokonania<br />
trudności ze wzniesieniem świątyni ewangelicko-augsburskiej<br />
w Warszawie. W 1775 r. uzyska<strong>ł</strong> na<br />
sejmie prawo nabywania dóbr ziemskich. Po bezpotomnej<br />
śmierci żony w 1766 r., adoptowa<strong>ł</strong> swego siostrzeńca,<br />
Piotra Fergussona, któremu nada<strong>ł</strong> nazwisko<br />
i uczyni<strong>ł</strong> go jedynym spadkobiercą (1768).<br />
Zofi a Komorowska (1717-1793), wstąpi<strong>ł</strong>a do zgromadzenia<br />
kanoniczek w 1748 r. i już w następnym roku<br />
obrano ją drugą z kolei ksienią. Godność tę sprawowa<strong>ł</strong>a<br />
44 lata, rządząc mądrze i zapobiegliwie. Spowodowa<strong>ł</strong>a<br />
zatwierdzenie na sejmie 1768 r. fundacji Ordynatowej<br />
Zamoyskiej. Po 24 latach uda<strong>ł</strong>o jej się odzyskanie części<br />
kapita<strong>ł</strong>ów ulokowanych w dobrach, które znalaz<strong>ł</strong>y<br />
się pod zaborem pruskim. Wciągnę<strong>ł</strong>a kanoniczki do<br />
licznych akcji <strong>spo</strong><strong>ł</strong>ecznych i charytatywnych.<br />
Piotr Fergusson Tepper (ok. 1714-1794), siostrzeniec<br />
bankiera Piotra Teppera (zm. 1790), adoptowany<br />
w 1768 r. Stopniowo przejmowa<strong>ł</strong> kierownictwo<br />
interesów bankierskich wuja i wkrótce sta<strong>ł</strong> się „największym<br />
bankierem pó<strong>ł</strong>nocy”. Nobilitowany zosta<strong>ł</strong><br />
w 1790 r. na podstawie szlachectwa poświadczonego<br />
przez radę miasta Edynburg z 1714 r. Pomimo<br />
szeregu niekorzystnych dzia<strong>ł</strong>ań rzutujących na stan<br />
jego interesów, odegra<strong>ł</strong> wybitną rolę w życiu go<strong>spo</strong>darczym<br />
kraju. By<strong>ł</strong> w<strong>ł</strong>aścicielem nie istniejącego pa<strong>ł</strong>acu<br />
przy ulicy Miodowej, pa<strong>ł</strong>acu „Pod 4-ma wiatrami”<br />
przy ul. D<strong>ł</strong>ugiej, pa<strong>ł</strong>aców w Falentach i Go<strong>ł</strong>kowie<br />
pod Warszawą, w których parokrotnie gości<strong>ł</strong> króla<br />
Stanis<strong>ł</strong>awa Augusta. Zbankrutowa<strong>ł</strong> w 1793 r.<br />
Karol Schultz (1752-1796), zięć bankiera Piotra Fergusona<br />
Teppera. Bankier i przemys<strong>ł</strong>owiec, w<strong>ł</strong>aściciel<br />
dóbr Wielka Wola i Czyste, na których odstąpi<strong>ł</strong> parafi i<br />
ewangelicko-augsburskiej teren pod cmentarz. Wybudowa<strong>ł</strong><br />
kilka gorzelni, garbarni, fabrykę prochu oraz<br />
domy mieszkalne. Przyczyni<strong>ł</strong> się do wybrukowania<br />
Piotr Tepper (1702-1790).<br />
Ze zbiorów Tadeusza W. Świątka.
Change language