warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI<br />
Biblioteka Publiczna<br />
im. Eugenii i Stanis<strong>ł</strong>awa Kierbedziów<br />
ul. Koszykowa 26/28.<br />
Jak podawa<strong>ł</strong> poczytny Tygodnik Illustrowany<br />
w nr 33 z 1912 – „Warszawa pozyskuje tedy nowy<br />
gmach Biblioteki Publicznej. Obszar placu, na którym<br />
dokonywa się budowa gmachu, wynosi 6.000 <strong>ł</strong>okci<br />
kwadratowych. Front od ulicy Koszykowej mierzy<br />
70 <strong>ł</strong>okci. Wysokość gmachu 38 <strong>ł</strong>okci. Z lewej strony<br />
budynku znajdować się będzie wjazd przez bramę na<br />
dziedziniec, przy którym mają być urządzone: sta<strong>ł</strong>e<br />
biuro biblioteczne, sortownia książek, sala dla bibliografi<br />
i oraz introligatornia. Po stronie prawej, od frontu,<br />
urządzone będzie wejście g<strong>ł</strong>ówne do westybulu, szatni<br />
oraz garderób. Oddzielnych dla kobiet i mężczyzn.<br />
Parter, o wysokości 8 i pó<strong>ł</strong> <strong>ł</strong>okcia, zajmie sala obszaru<br />
180 <strong>ł</strong>okci kwadratowych, przeznaczona na czytelnię<br />
dzienników oraz innych pism periodycznych. Obok tej<br />
sali będą urządzone: kancelaria biblioteczna, gabinet<br />
dyrektora i mieszkanie dla sekretarza. Z westybulu prowadzą<br />
schody na I piętro do galerii, z której wchodzi się<br />
do sali katalogów, Sali g<strong>ł</strong>ównej (czytelni) oraz dwóch<br />
sal, przeznaczonych na sk<strong>ł</strong>ad sztychów, atlasów i rękopisów.<br />
Sala g<strong>ł</strong>ówna na I piętrze, o wysokości 17 i pó<strong>ł</strong><br />
<strong>ł</strong>okcia, mieć będzie obszaru 800 <strong>ł</strong>okci kwadratowych,<br />
z oświetleniem dziennym bocznym górnym. Z pokoju<br />
katalogów urządzone zostanie przejście do gabinetów<br />
oddzielnych i saloniku, przeznaczonego dla 5-ciu osób,<br />
naukowo pracujących. Magazyn książek – od sutereny<br />
do dachu – będzie posiada<strong>ł</strong> 7 kondygnacji, każda<br />
o 7-<strong>ł</strong>okciowej wysokości. Magazyn ten będzie móg<strong>ł</strong> pomieścić<br />
300.000 tomów książek”.<br />
Budowę gmachu biblioteki, stojącego do<br />
chwili obecnej, ukończono w 1913 r. Księgozbiór<br />
biblioteki szybko wzbogaca<strong>ł</strong> się o przekazywane<br />
dary, m.in. zbiory Wolskiego, Glogera, Wiślickiego<br />
i księgozbiór Boles<strong>ł</strong>awa Prusa (w<strong>ł</strong>aśc. Aleksandra<br />
G<strong>ł</strong>owackiego). W r. 1917 Biblioteka zyska<strong>ł</strong>a prawo do<br />
obowiązkowego egzemplarza z terenu Generalnego<br />
Gubernatorstwa Warszawskiego.<br />
Instytucja ta, ocala<strong>ł</strong>a z pożogi wojennej,<br />
obecnie po kapitalnym remoncie rozbudowana ze<br />
wstawką od ul. Koszykowej, s<strong>ł</strong>uży do dziś.<br />
66<br />
Wolna Wszechnica Polska<br />
ul. Opaczewska 2a<br />
(ob. ul. Banacha 2).<br />
Idea zorganizowania takiej instytucji zrodzi<strong>ł</strong>a<br />
się jeszcze pod koniec XIX w. – namiastką jej<br />
realizacji by<strong>ł</strong> Uniwersytet Latający (o którym by<strong>ł</strong>a<br />
mowa oddzielnie). W 1916 r. zosta<strong>ł</strong> on przekszta<strong>ł</strong>cony<br />
w Wolną Wszechnicę Polską, która korzysta<strong>ł</strong>a<br />
z dziewiętnastowiecznego budynku szkolnego przy<br />
ul. Śniadeckich 8. W 1919 r. występowa<strong>ł</strong>a jako Collegium<br />
Publicum prowadzące publiczne wyk<strong>ł</strong>ady<br />
niedzielne. W sk<strong>ł</strong>ad Wszechnicy wesz<strong>ł</strong>y następujące<br />
organizacje dokszta<strong>ł</strong>cające: Studium Pracy Spo<strong>ł</strong>eczno-Oświatowej<br />
(1925), Studium Skarbowo-Finansowe<br />
(1926), Studium Administracji Komunalnej<br />
(1926) i Studium Migracyjno-Kolonialne (1936),<br />
wcześniej funkcjonujące oddzielnie. W 1924 r. zosta<strong>ł</strong><br />
zatwierdzony projekt siedziby Wolnej Wszechnicy<br />
na Ochocie – <strong>spo</strong>rządzony przez Kazimierza Franciszka<br />
Loewe (1846-1924). Jego realizację rozpoczą<strong>ł</strong><br />
w latach 1928-1929 architekt Pawe<strong>ł</strong> Wędziagolski<br />
(1883-1929) z pewnymi w<strong>ł</strong>asnymi zmianami.<br />
W okresie międzywojennym WWP, podniesiona<br />
do rangi wyższej uczelni, dokszta<strong>ł</strong>ca<strong>ł</strong>a organizatorów<br />
życia kulturalnego, oświatowego i go<strong>spo</strong>darczego<br />
kraju, m.in. nauczycieli, urzędników, policję<br />
itp. Wyróżnia<strong>ł</strong>a się dużym odsetkiem studentek (prawie<br />
75%). Zatrudnia<strong>ł</strong>a wielu wybitnych uczonych<br />
– wyk<strong>ł</strong>adali m.in.: W<strong>ł</strong>odzimierz Antoniewicz, Józef<br />
Cha<strong>ł</strong>asiński, Witold Doroszewski, Ludwik Hirszfeld,<br />
Józefa Joteyko, Ludwik Krzywicki, Helena Radlińska,<br />
Bogdan Suchodolski, Ludwik Werenstein, Edward<br />
Szturm de Sztrem, Teodor Vieweger, Marian Grotowski<br />
i Janusz Korczak. W 1928 r. utworzono oddzia<strong>ł</strong><br />
WWP w Łodzi. Od 1929 r. dyplomy Wolnej Wszechnicy<br />
Polskiej by<strong>ł</strong>y uznawane na równi z dyplomami<br />
uniwersyteckimi.
Change language