warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
Szpital Położniczy św. Zofi i ul. Żelazna 90. Otwarto go w 1912 r. dzięki inicjatywie doktora Zaborowskiego oraz w dużej mierze dzięki hojności bankiera Leona Goldstanda (1871-1926), właściciela Zaborowa i Zaborówka pod Warszawą. „(...) Dzięki przystępnym ofertom, złożonym przez przedsiębiorców, i współudziałowi Komitetu budowy, do którego weszli zaproszeni obywatele, szpital zdaniem rzeczoznawców, zbudowany został niezwy kle tanio. Budowla mimo to przedstawia się dostatnio i okazale (...)”. Tygodnik Illustrowany, 20 stycznia 1912. Szpital Dziecięcy im. Karola i Marii ul. Leszno 136. Został wybudowany w latach 1911-1913 według projektu Czesława Domaniewskiego z fundacji Zofi i Szlenkierówny (1882-1939), córki właściciela (nosił imiona jej rodziców) jednej z większych garbarni w Warszawie i założyciela fabryki fi ranek, tiulu i koronek. Składał się z 9 wolnostojących pawilonów usytuowanych na rozległej parceli pomiędzy ulicami: Leszno, Karolkową a Żytnią. Nowoczesne budynki posiadały duże okna, były wyposażone w instalację elektryczną, wodnokanalizacyjną i centralne ogrzewanie. W pierwszym pawilonie znajdowała się portiernia i mieszkanie naczelnego lekarza, w drugim – ambulatorium i boksy segregacyjne umożliwiające jednokierunkowy ruch chorych, w kierunku gabinetów i sal chorych. Groźne choroby wieku dziecięcego: szkarlatyna i dyfteryt, miały wydzielone pawilony. Łącznie szpital posiadał 100 łóżek. Pierwszym naczelnym lekarzem i dyrektorem szpitala był dr n. med. Józef Brudziński (1874- 1917), pediatra i neurolog, od 1915 r. rektor Uniwersytetu Warszawskiego i przewodniczący Rady Miejskiej m. Warszawy. Po jego śmierci stanowisko dyrektora przejął dr n. med. Władysław Ludwik Szenajch (1879-1964), późniejszy Mi nister Zdrowia w II RP. Funkcję kuratorki szpitala, PLACÓWKI MEDYCZNE I OPIEKI PALIATYWNEJ zgodnie z aktem fundacyjnym, objęła Zofi a Szlenkier, absolwentka kursu pielęgniarstwa w Szkole Pielęgniarstwa założonej przez Florence Nightingale przy Szpitalu św. Tomasza w Londynie. Szlenkierówna zajmowała się sprawami administracyjnymi i fi nansami placówki, sama prowadząc renomowaną szkołę pielęgniarstwa. Szpital przetrwał do wybuchu powstania, po wojnie w jednym z ocalonych pawilonów do 1950 r. mieściła się przychodnia pediatryczna. Kasa Chorych ul. Mariańska 1. Kasa Chorych m. Warszawy powstała w 1920 roku. Udzielała pomocy lekarskiej oraz zasiłków pieniężnych swym członkom oraz ich rodzinom w przypadku choroby oraz śmierci. Miała swoje pogotowie, prowadziła 20 ambulatoriów, 9 przychodni dentystycznych oraz kilka innych lecznic. Przez prawie dwa lata budynek ubezpie czalni (to jedyny dziś przedwojenny budynek przy ulicy Mariańskiej) stał na terenie getta. Przeniesiono tu wtedy ze szpitala na Czystem Szkołę Pielęgniarstwa, kierowaną przez Lubę Blum (1905-1973), instru ktorkę pielęgniarstwa. Zarząd Kasy Chorych – rok 1925. Siedzą od lewej: A. Mencel, E. Kobryner, K. Koralewski, przew. J. Żarkowski, wiceprzew. A. Szczypiorski. Stoją (od lewej): A. Rauer, W. Preiss, L. Weinberg, S. Pronaszko, J. Niemczyk. Ze zbiorów R. Chwiszczuka. 51
Kolonia dla bezdomnych Annopol. Kolonia domów dla bezdomnych na Annopolu powstała w 1927 r. Była jedną z dwóch największych przed II wojną (obok Żoliborskiej). W 1928 r. liczyła 35 budynków mieszkalnych (10 murowanych, 15 drewnianych i 10 o konstrukcji mieszanej) oraz 4 gospodarcze. Budynki murowane były parterowe, długości 36,5 metra i szerokości 11,15 m. W każdym z nich było po 20 mieszkań jednoizbowych (z jednym oknem) o pow. 17,25 m2, oddzielna sionka (1,02 m2), spiżarnia oraz piwnica z oddzielnym wejściem. Budynki drewniane o długości 34 metrów i szer. 10,75 m. liczyły po 16 mieszkań jednoizbowych (z dwoma oknami) o pow. 20 m2 (reszta urządzeń była taka sama, jak w budynkach murowanych). Budynki mieszane o dł. 32 m. i szer. 12 miały ściany magistralne murowane, od zewnątrz otynkowane – znajdowało się w nich po 20 lokali jednoizbowych (z jednym oknem) o pow. 16,75 m2 urządzonych jak w wymienionych domach. Ogółem cała kolonia posiadała 11.337,75 m2 powierzchni mieszkalnej o kubaturze 32,846 m3. Dysponowała wodociągiem (na 27 zdrojów i 17 hydrantów), ale nie miała kanalizacji. Oświetlenie było tylko zewnętrzne (gazowe). Na terenie schroniska był żłobek, świetlica, czytelnia i ambulatorium zatrudniające 7 osób. W ramach Stołecznego Komitetu Obywatelskiego działała kuchnia wydająca bezrobotnym i ubogim obiady, a także kuchnia dla dzieci Komitetu „Osiedle”. Mokotowski Ośrodek Zdrowia ul. Puławska 91. Powstał w 1930 r. z inicjatywy dr. Stanisława Stypułkowskiego (1886-1956), wielkiego społecznika, animatora kultury, twórcy amatorskiego teatrzyku, a nade wszystko popularnego na Mokotowie 52 lekarza, który do wybuchu II wojny światowej pełnił w Ośrodku funkcję kierownika. Ten – pierwszy w dziejach Mokotowa – Ośrodek Zdrowia, sfi nansowany przez władze miejskie, należał do najlepiej prowadzonych placówek stolicy. Wyposażony w ambulatorium, gabinety specjalistyczne oraz laboratorium analityczne, zatrudniał wykwalifi kowany personel medyczny. Zdał on egzamin szczególnego poświęcenia po wybuchu wojny i podczas Powstania Warszawskiego. Dr Stypułkowski był również pomysłodawcą obudowania pobliskiego źródełka wypływającego spod skarpy u zbiegu ulic Puławskiej i Dolnej. Koszty urządzenia tego ujęcia wody pitnej pokrył zarząd Warszawskich Wodociągów. Niestety zwieńczone delfi nkiem i opatrzone herbem stolicy źródełko, które podczas Powstania Warszawskiego i w pierwszych latach powojennych odegrało niebagatelną rolę w dostarczeniu wody pitnej znękanej wojną okolicznej ludności – stosunkowo niedawno zostało zdewastowane przez wandali. Szpital Maltański ul. Senatorska 40. Kolonia dla bezdomnych na Annopolu – rok 1929. Ze zbiorów R. Chwiszczuka. W okresie okupacji niemieckiej w 1939 r. dowództwo polskiego podziemia powołało Szpital Maltański, którego siedzibą stał się dawny pałac Mniszchów (ob. siedziba Ambasady Królestwa Belgów), do wybuchu II wojny światowej mieszczący Resursę Kupiecką, ekskluzywny klub towarzyski elity kupiectwa warszawskiego. Komendantem Szpitala Maltańskiego został kawaler Krzyża Maltańskiego – major Stanisław Milewski-Lipkowski (1901-1989), a pełnomocnikiem Komendy Głównej AK – Antoni Ryszard Chaciński, nadzorujący z ramienia organizacji tę placówkę służby zdrowia.
- Page 1 and 2: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI SP
- Page 3 and 4: Tadeusz W. Świątek Rafał Chwiszc
- Page 5 and 6: Z pozoru wydaje się, iż zamożne
- Page 7 and 8: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Je
- Page 9 and 10: Żydzi zamiesz kujący od wieków W
- Page 11 and 12: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Po
- Page 13 and 14: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Ni
- Page 15 and 16: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Zw
- Page 17 and 18: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI a
- Page 19 and 20: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Lu
- Page 21 and 22: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI po
- Page 23 and 24: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Ka
- Page 25 and 26: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI 30
- Page 27 and 28: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Ka
- Page 29 and 30: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wa
- Page 31 and 32: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI St
- Page 33 and 34: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Pr
- Page 35 and 36: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI st
- Page 37 and 38: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Sa
- Page 39 and 40: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI 18
- Page 41 and 42: L. Rabek, W. Sawicki, W. Rodys, K.
- Page 43 and 44: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI na
- Page 45 and 46: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Pr
- Page 47: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI pe
- Page 51 and 52: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI In
- Page 53 and 54: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI To
- Page 55 and 56: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Sz
- Page 57 and 58: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Gm
- Page 59 and 60: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI sz
- Page 61 and 62: Zarząd składał się z prezesa -
- Page 63 and 64: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Bi
- Page 65 and 66: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wy
- Page 67 and 68: Wyjazd członków Warszawskiego Tow
- Page 69 and 70: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI St
- Page 71 and 72: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI te
- Page 73 and 74: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wa
- Page 75 and 76: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Ko
- Page 77 and 78: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wa
- Page 79 and 80: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wa
- Page 81 and 82: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wt
- Page 83 and 84: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI An
- Page 85 and 86: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Ce
- Page 87 and 88: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Od
- Page 89 and 90: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Po
- Page 91 and 92: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Dz
- Page 93 and 94: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Po
- Page 95 and 96: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI r
- Page 97 and 98: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI J
Szpital Po<strong>ł</strong>ożniczy św. Zofi i<br />
ul. Żelazna 90.<br />
Otwarto go w 1912 r. dzięki inicjatywie<br />
doktora Zaborowskiego oraz w dużej mierze dzięki<br />
hojności bankiera Leona Goldstanda (1871-1926),<br />
w<strong>ł</strong>aściciela Zaborowa i Zaborówka pod Warszawą.<br />
„(...) Dzięki przystępnym ofertom, z<strong>ł</strong>ożonym przez<br />
przedsiębiorców, i wspó<strong>ł</strong>udzia<strong>ł</strong>owi Komitetu budowy,<br />
do którego weszli zaproszeni obywatele, szpital zdaniem<br />
rzeczoznawców, zbudowany zosta<strong>ł</strong> niezwy kle<br />
tanio. Budowla mimo to przedstawia się dostatnio<br />
i okazale (...)”. Tygodnik Illustrowany, 20 stycznia 1912.<br />
Szpital Dziecięcy im. Karola i Marii<br />
ul. Leszno 136.<br />
Zosta<strong>ł</strong> wybudowany w latach 1911-1913<br />
wed<strong>ł</strong>ug projektu Czes<strong>ł</strong>awa Domaniewskiego z fundacji<br />
Zofi i Szlenkierówny (1882-1939), córki w<strong>ł</strong>aściciela<br />
(nosi<strong>ł</strong> imiona jej rodziców) jednej z większych<br />
garbarni w Warszawie i za<strong>ł</strong>ożyciela fabryki fi ranek,<br />
tiulu i koronek. Sk<strong>ł</strong>ada<strong>ł</strong> się z 9 wolnostojących pawilonów<br />
usytuowanych na rozleg<strong>ł</strong>ej parceli pomiędzy<br />
ulicami: Leszno, Karolkową a Żytnią. Nowoczesne<br />
budynki posiada<strong>ł</strong>y duże okna, by<strong>ł</strong>y wyposażone<br />
w instalację elektryczną, wodnokanalizacyjną i centralne<br />
ogrzewanie. W pierwszym pawilonie znajdowa<strong>ł</strong>a<br />
się portiernia i mieszkanie naczelnego<br />
lekarza, w drugim – ambulatorium i boksy segregacyjne<br />
umożliwiające jednokierunkowy <strong>ruch</strong> chorych,<br />
w kierunku gabinetów i sal chorych. Groźne<br />
choroby wieku dziecięcego: szkarlatyna i dyfteryt,<br />
mia<strong>ł</strong>y wydzielone pawilony. Łącznie szpital posiada<strong>ł</strong><br />
100 <strong>ł</strong>óżek.<br />
Pierwszym naczelnym<br />
lekarzem i dyrektorem<br />
szpitala by<strong>ł</strong> dr n. med.<br />
Józef Brudziński (1874-<br />
1917), pediatra i neurolog,<br />
od 1915 r. rektor Uniwersytetu<br />
Warszawskiego i przewodniczący<br />
Rady Miejskiej<br />
m. Warszawy. Po jego<br />
śmierci stanowisko dyrektora<br />
przeją<strong>ł</strong> dr n. med. W<strong>ł</strong>adys<strong>ł</strong>aw<br />
Ludwik Szenajch<br />
(1879-1964), późniejszy<br />
Mi nister Zdrowia w II RP.<br />
Funkcję kuratorki szpitala,<br />
PLACÓWKI MEDYCZNE I OPIEKI PALIATYWNEJ<br />
zgodnie z aktem fundacyjnym, obję<strong>ł</strong>a Zofi a Szlenkier,<br />
absolwentka kursu pielęgniarstwa w Szkole<br />
Pielęgniarstwa za<strong>ł</strong>ożonej przez Florence Nightingale<br />
przy Szpitalu św. Tomasza w Londynie. Szlenkierówna<br />
zajmowa<strong>ł</strong>a się sprawami administracyjnymi<br />
i fi nansami placówki, sama prowadząc renomowaną<br />
szko<strong>ł</strong>ę pielęgniarstwa. Szpital przetrwa<strong>ł</strong> do<br />
wybuchu powstania, po wojnie w jednym z ocalonych<br />
pawilonów do 1950 r. mieści<strong>ł</strong>a się przychodnia<br />
pediatryczna.<br />
Kasa Chorych<br />
ul. Mariańska 1.<br />
Kasa Chorych m. Warszawy powsta<strong>ł</strong>a w 1920<br />
roku. Udziela<strong>ł</strong>a pomocy lekarskiej oraz zasi<strong>ł</strong>ków pieniężnych<br />
swym cz<strong>ł</strong>onkom oraz ich rodzinom w przypadku<br />
choroby oraz śmierci. Mia<strong>ł</strong>a swoje pogotowie,<br />
prowadzi<strong>ł</strong>a 20 ambulatoriów, 9 przychodni dentystycznych<br />
oraz kilka innych lecznic.<br />
Przez prawie dwa lata budynek ubezpie czalni<br />
(to jedyny dziś przedwojenny budynek przy ulicy<br />
Mariańskiej) sta<strong>ł</strong> na terenie getta. Przeniesiono tu<br />
wtedy ze szpitala na Czystem Szko<strong>ł</strong>ę Pielęgniarstwa,<br />
kierowaną przez Lubę Blum (1905-1973), instru ktorkę<br />
pielęgniarstwa.<br />
Zarząd Kasy Chorych – rok 1925.<br />
Siedzą od lewej: A. Mencel, E. Kobryner, K. Koralewski,<br />
przew. J. Żarkowski, wiceprzew. A. Szczypiorski.<br />
Stoją (od lewej): A. Rauer, W. Preiss, L. Weinberg,<br />
S. Pronaszko, J. Niemczyk.<br />
Ze zbiorów R. Chwiszczuka.<br />
51
Change language