warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
Share Embed Flag
Download ePaper

warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski

warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski

cultus.nazwa.pl
from cultus.nazwa.pl More from this publisher
29.07.2013 Views

ergowa, Helena Lipszycowa, Helena Natansonowa, Zofi a Rejchmanowa, Helena Wohlowa, Klara Zamenhofowa, Maria Zettelowa i Julia Zilbermintzowa. Poza nimi byli jeszcze członkowie honorowi i rzeczywiści, z tego powodu skład organizacji już w chwili jej powstania stał się bardzo liczny. Organizacja przetrwała do wybuchu II wojny światowej. Rada Główna Opiekuńcza (RGO) Powstała z inicjatywy społecznej w 1916 r. Inicjatorem jej założenia był Adam hr. Ronikier (1881-1952), inżynier, który zjednał dla swego przedsięwzięcia szerokie kręgi społeczne pośród ludzi zamożnych, bowiem głównym celem jej działania była szeroko pojęta pomoc ludności miast i wsi poszkodowanej działaniami wojennymi. Radę Główną Opiekuńczą tworzyli: prezes – Stanisław Dzierzbicki (1854-1919), wiceprezes Rady – Adam hr. Ronikier, Zygmunt Chrzanowski (1872-1936). Swoją działalnością obejmowała Królestwo Polskie, w porozumieniu z okupacyjnymi władzami niemieckimi. Aktywność utrzymywała do 1918 r., a do 1920 r. jej agendy działały jeszcze na terytoriach Litwy, Łotwy i Estonii. RGO prowadziła sierocińce, punkty pomo cy medycznej, kuchnie dla ubogich, kursy zawodowe i warsztaty rzemieślnicze, udzielała też zapomóg pieniężnych. INSTYTUCJE I ORGANIZACJE DOBROCZYNNE Powołana podczas trwania I wojny światowej, reaktywowała swoją działalność 22 lutego 1940 roku w Krakowie, po 20-letnim okresie „uśpienia”, za zgodą gubernatora Hansa Franka, przy szerokim wsparciu metropolity krakowskiego, ks. kardynała Eustachego księcia Sapiehy (1867-1951), wówczas na jej czele stanęli: Janusz ks. Radziwiłł (1880-1967) i Adam hr. Ronikier. Od maja wymienionego roku RGO rozpoczęła odbudowę swoich struktur. Rozlokowane w Generalnym Gubernatorstwie punkty RGO aktywnie pomagały Polakom z przyłączonych do Rzeszy (głównie Wielkopolski i Pomorza) terenów. Organizowały pomoc dla wysiedlonych mieszkańców Zamojszczyzny, uchodźców z Wołynia, a podczas Powstania Warszawskiego i po jego upadku, zakładały szpitale i punkty sanitarne obsadzane personelem lekarskim i pielęgniarskim, co w tych warunkach nie było łatwe. Otwierały punkty rozdawnictwa odzieży, obuwia i żywności (tzw. suchy prowiant), miejsca dożywiania. Na polecenie władz niemieckich w stolicy powstał Polski Komitet Opiekuńczy Warszawa-Miasto i PolKO Warszawa-Powiat, którym prze wodniczył Janusz Machnicki (1886-1962) – kierownik resortu aprowizacji, jego zastępcą został Pierwsze posiedzenie RGO (rok 1916). Ze zbiorów R. Chwiszczuka. 33

WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Stanisław Wachowiak. PolKO Warszawa-Miasto dzielił się na 12 okręgów opiekuńczych, każdy z wieloosobowym aparatem wykonawczym. Okręgi dzieliły się na obwody odpowiadające dzielnicom w sensie administracyjnym i rejonom, odpowiadającym komisariatom policji państwowej, dysponowały też opiekunami domowymi. Niespodziewanie w 1943 r. Adam Ronikier został aresztowany w związku z udanymi próbami wydostawania więźniów z miejsc kaźni. Jednak dzięki wielorakim zabiegom został ostatniego dnia marca 1944 r. zwolniony. W chwili wybuchu powstania, warszawska delegatura PolKO została odcięta od centrali w Krakowie. Wówczas podjęła niezależną działalność pod nazwą Rada Główna Opiekuńcza – Zarząd na m. st. Warszawę. Pracownicy RGO angażowali się w różne formy pomocy społecznej. Jeszcze przed ostateczną kapitulacją Powstania Warszawskiego zarząd RGO – już 15 września 1944 roku – reaktywował swoją działalność w Pruszkowie, gdzie po otwarciu przez Niemców obozu przejściowego – Dulag 121 – znalazł się również na jego terenie, niosąc pomoc wysiedlonej ludności Warszawy, przewożonej tutaj przez Niemców. Dzięki odwadze pracowników RGO wielu ludzi zostało zwolnionych z tego obozu, nawet skierowanych na leczenie poza tym obozem. Środki fi nansowe RGO czerpała od władz okupacyjnych, z pomocy zagranicznej, głównie od rządu USA, tajnych akcji rządu RP na uchodźctwie, ofi arności społecznej oraz od Szwajcarskiego Czerwonego Krzyża wszechobecnego na wszystkich frontach II wojny światowej. Oblicza się, że do 1945 34 Reklama prasowa z okresu I wojny światowej. Ze zbiorów R. Chwiszczuka. roku z pomocy RGO korzystało ok. 700-900 tysięcy osób rocznie. Zdała więc ona egzamin nie tylko ze swej pożytecznej działalności, ale nade wszystko doskonałej organizacji, mogącej być wzorem jeszcze dzisiaj. Swój chrzest bojowy przeszła w dwóch wojnach. Z powodzeniem zastąpiła zarówno władze państwowe, jak i samorządowe. Potrafi ła porozumieć się z nieobliczalnym często okupantem i docierać nawet do obozów koncentracyjnych i ofl agów.

WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI<br />

Stanis<strong>ł</strong>aw Wachowiak. PolKO Warszawa-Miasto dzieli<strong>ł</strong><br />

się na 12 okręgów opiekuńczych, każdy z wieloosobowym<br />

aparatem wykonawczym. Okręgi dzieli<strong>ł</strong>y<br />

się na obwody odpowiadające dzielnicom w sensie<br />

administracyjnym i rejonom, odpowiadającym komisariatom<br />

policji państwowej, dy<strong>spo</strong>nowa<strong>ł</strong>y też<br />

opiekunami domowymi.<br />

Nie<strong>spo</strong>dziewanie w 1943 r. Adam Ronikier<br />

zosta<strong>ł</strong> aresztowany w związku z udanymi próbami<br />

wydostawania więźniów z miejsc kaźni. Jednak<br />

dzięki wielorakim zabiegom zosta<strong>ł</strong> ostatniego dnia<br />

marca 1944 r. zwolniony. W chwili wybuchu powstania,<br />

warszawska delegatura PolKO zosta<strong>ł</strong>a odcięta<br />

od centrali w Krakowie. Wówczas podję<strong>ł</strong>a niezależną<br />

dzia<strong>ł</strong>alność pod nazwą Rada G<strong>ł</strong>ówna Opiekuńcza<br />

– Zarząd na m. st. Warszawę. Pracownicy RGO<br />

angażowali się w różne formy pomocy <strong>spo</strong><strong>ł</strong>ecznej.<br />

Jeszcze przed ostateczną kapitulacją Powstania<br />

Warszawskiego zarząd RGO – już 15 września 1944<br />

roku – reaktywowa<strong>ł</strong> swoją dzia<strong>ł</strong>alność w Pruszkowie,<br />

gdzie po otwarciu przez Niemców obozu przejściowego<br />

– Dulag 121 – znalaz<strong>ł</strong> się również na jego terenie,<br />

niosąc pomoc wysiedlonej ludności Warszawy,<br />

przewożonej tutaj przez Niemców. Dzięki odwadze<br />

pracowników RGO wielu ludzi zosta<strong>ł</strong>o zwolnionych<br />

z tego obozu, nawet skierowanych na leczenie poza<br />

tym obozem.<br />

Środki fi nansowe RGO czerpa<strong>ł</strong>a od w<strong>ł</strong>adz<br />

okupacyjnych, z pomocy zagranicznej, g<strong>ł</strong>ównie od<br />

rządu USA, tajnych akcji rządu RP na uchodźctwie,<br />

ofi arności <strong>spo</strong><strong>ł</strong>ecznej oraz od Szwajcarskiego Czerwonego<br />

Krzyża wszechobecnego na wszystkich<br />

frontach II wojny światowej. Oblicza się, że do 1945<br />

34<br />

Reklama prasowa z okresu I wojny światowej.<br />

Ze zbiorów R. Chwiszczuka.<br />

roku z pomocy RGO korzysta<strong>ł</strong>o ok. 700-900 tysięcy<br />

osób rocznie. Zda<strong>ł</strong>a więc ona egzamin nie tylko ze<br />

swej pożytecznej dzia<strong>ł</strong>alności, ale nade wszystko<br />

doskona<strong>ł</strong>ej organizacji, mogącej być wzorem jeszcze<br />

dzisiaj. Swój chrzest bojowy przesz<strong>ł</strong>a w dwóch<br />

wojnach. Z powodzeniem zastąpi<strong>ł</strong>a zarówno w<strong>ł</strong>adze<br />

państwowe, jak i samorządowe. Potrafi <strong>ł</strong>a porozumieć<br />

się z nieobliczalnym często okupantem i docierać<br />

nawet do obozów koncentracyjnych i ofl agów.

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!