warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
Zofi a z Majdów Petersowa (1902-1955), literatka, tłumaczka, działaczka społeczna, absolwentka gimnazjum Z. Kurmanowej w Warszawie i studiów z psychologii i ekonomii na Wyższych Kursach Społeczno-Handlowych. Poślubiła Fryderyka Ptersa (1921), członka zarządu zakładów fi rmy „Szlenkier”. Od 1923 r. pracowała Towarzystwie Opieki nad Więźniami „Patronat”. Była członkiem zarządu oddziału warszawskiego i zarządu głównego tej organizacji, równocześnie kuratorką Domu Opieki dla Dzieci Więźniów w Radości i kierowniczką Domu Poprawczego dla Dziewcząt na Okęciu. W latach 1928-1939 była kuratorka więzienia Mokotowskiego. Pracę literacką rozpoczęła w 1930 r. przekładem znanej Księgi San Michele Axela Munthe, która doczekała się wielu wydań. Następnie zajęła się przekładami z języka niemieckiego, m.in. Zweiga (Maria Antonina, Magellan, Gwiazdy ludzkości), A. Schwietzera (Wśród czarnych na równiku), Fallady (I cóż dalej, stary człowieku), tłumaczyła również literaturę rosyjską. Po wojnie osiadła w Łodzi i pracowała wojewódzkim Zarządzie Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, gdzie powróciła też do działalności przekładowej. Konstanty Wandel, (1876-1955), lekarz-ginekolog (dypl. 1901), urodzony w Raszynie k. Warszawy. Był jednym z pierwszych lekarzy Kasy Chorych m. Warszawy, następnie ordynatorem Warszawskiego Insty tutu Położniczego i Kliniki Chorób Kobiecych UW. Będąc współwłaścicielem dużej piekarni na Mokotowie (zał. 1899) przy ul. Nowo-Aleksandryjskiej 64 (ob. ul. Puławska), założonej przez ojca, jako pierwszy wprowadził w niej 8-godzinny dzień pracy. Za przeciwdziałanie lokautowi piekarskiemu został w 1907 r. osadzony na pół roku w Cytadeli, gdzie nawiązał trwałe kontakty z więźniami politycznymi. Był znanym na Mokotowie społecznikiem. Ludwika Wawrzyńska (1908-1955), nauczycielka, kierowniczka świetlicy w Szkole TPD nr 10 w Warszawie, społeczniczka na rzecz dzieci, wsławiona bohaterskim wyratowaniem z pożaru trojga dzieci z płonącego baraku przy ul. Włościańskiej. Zmarła na skutek oparzeń, odznaczona pośmiertnie za swój czyn Krzyżem Ofi cerskim Odrodzenia Polski. POCZET SPOŁECZNIKÓW Kazimierz Schiele (1890-1956). Ze zbiorów Tadeusza W. Świątka. Kazimierz Schiele (1890-1956), brat bliźniak Aleksandra, inżynier mechanik, taternik i alpinista, turysta i zawodnik. Taternictwo zaczął uprawiać w 1905 roku, mając 14 lat. Przed pierwszą wojną należał do najczynniejszych taterników polskich, przechodząc liczne drogi uważane wówczas za najtrudniejsze i dokonując pierwszych zjazdów narciarskich. W Zakopanem prowadził fabrykę nart na Kasprusiach, której produkty testowali najznamienitsi górale-zjazdowcy, m.in. Klimek Bachleda Jędrzej Marusarz i inni. Był społecznikiem, pomagał niezliczonym rzeszom biednych chłopców w osiągnięciu wyników w sporcie, szczególnie górskim. 133
WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Stanisław Stypułkowski (1886-1956), doktor medycyny, założyciel i kierownik Ośrodka Zdrowia na Mokotowie przy ul. Puławskiej. Społecznik, organizował pomoc dla biednych w dzielnicy Mokotów, założył teatrzyk amatorski i zespół muzycznowokalny, który obok sztuk wybitnie teatralnych wystawiał wodewile i operetki. Feliks Gloeh (1885-1960), duchowny ewangelicki, naczelny kapelan, płk WP, absolwent studiów pastorskich w Dorpacie (1913). Początkowo wikary w warszawskiej parafi i E-A, w 1917 r. wystąpił przeciwko zamierzeniom uzależnienia Kościoła Ewangelickiego od władz w Berlinie. Był także ochotnikiem WP (1920), od 1930-1939 r. naczelnym kapelanem WP wyznania E-A, podczas II wojny światowej działaczem konspiracji, wysyłając paczki ofi cerom polskim przebywającym w ofl agach, angażował się w pomoc chorym, rannym i sierotom. W 1947 r. odbudował Ewangelicki Kościół Garnizonowy i przez kilka lat pełnił funkcję dyrektora gimnazjum zborowego im. Mikołaja Reja, mieszczącego się w baraku na terenie daw. duszpasterstwa wojskowego przy ul. Puławskiej 4 w Warszawie. 134 Fabryka Wedla. Ze zbiorów Tadeusza W. Świątka. Aleksander Liebelt (1878-1960), kupiec i przemysłowiec, absolwent berlińskiej szkoły handlowej, społecznik, mokotowianin, działacz Towarzystwa Przyjaciół Mokotowa, po wojnie członek akcji pomocy poszkodowanym przez UB. Jan Józef Wedel (1874-1960), doktor chemii spożywczej, przemysłowiec, kawaler orderu „Polonia Restituta”. Pracę w rodzinnej fi rmie podjął w 1908 roku i stopniowo przejmował ją po ojcu. W 1927 r. rozpoczął budowę nowoczesnego budynku przy ul. Zamoyskiego na Pradze, gdzie przeniósł zakład (w tym miejscu znajduje się on do chwili obecnej). Sklepy fi rmowe znajdowały się w Warszawie, Krakowie, Łodzi i Lublinie, a nawet w Paryżu, Londynie i Nowym Jorku. Opakowania słodyczy projektowali najwybitniejsi polscy artyści plastycy. Pracownicy fi rmy korzystali z szeregu udogodnień socjalnych, m.in. stołówki, przedszkola,
- Page 79 and 80: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wa
- Page 81 and 82: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wt
- Page 83 and 84: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI An
- Page 85 and 86: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Ce
- Page 87 and 88: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Od
- Page 89 and 90: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Po
- Page 91 and 92: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Dz
- Page 93 and 94: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Po
- Page 95 and 96: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI r
- Page 97 and 98: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI J
- Page 99 and 100: Klementyna z Tańskich Hoff manowa
- Page 101 and 102: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Fr
- Page 103 and 104: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Le
- Page 105 and 106: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Ty
- Page 107 and 108: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Zj
- Page 109 and 110: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Ja
- Page 111 and 112: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Au
- Page 113 and 114: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Uj
- Page 115 and 116: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wa
- Page 117 and 118: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI za
- Page 119 and 120: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Ar
- Page 121 and 122: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Sp
- Page 123 and 124: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Pr
- Page 125 and 126: Helena Mniszkówna I v. Czyżyńska
- Page 127 and 128: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI ro
- Page 129: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI pr
- Page 133 and 134: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI 13
- Page 135 and 136: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI kr
- Page 137 and 138: 9 V 1794 - pospolite ruszenie miesz
- Page 139 and 140: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI 29
- Page 141 and 142: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI 18
- Page 143 and 144: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI To
- Page 145 and 146: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI 19
- Page 147 and 148: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI 19
- Page 149 and 150: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI 19
- Page 151 and 152: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Bu
- Page 153 and 154: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI 1
- Page 155: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI
Zofi a z Majdów Petersowa (1902-1955), literatka,<br />
t<strong>ł</strong>umaczka, dzia<strong>ł</strong>aczka <strong>spo</strong><strong>ł</strong>eczna, absolwentka<br />
gimnazjum Z. Kurmanowej w Warszawie i studiów<br />
z psychologii i ekonomii na Wyższych Kursach<br />
Spo<strong>ł</strong>eczno-Handlowych. Poślubi<strong>ł</strong>a Fryderyka<br />
Ptersa (1921), cz<strong>ł</strong>onka zarządu zak<strong>ł</strong>adów<br />
fi rmy „Szlenkier”. Od 1923 r. pracowa<strong>ł</strong>a<br />
Towarzystwie Opieki nad Więźniami<br />
„Patronat”. By<strong>ł</strong>a cz<strong>ł</strong>onkiem zarządu oddzia<strong>ł</strong>u<br />
<strong>warszawski</strong>ego i zarządu g<strong>ł</strong>ównego<br />
tej organizacji, równocześnie<br />
kuratorką Domu Opieki dla Dzieci<br />
Więźniów w Radości i kierowniczką<br />
Domu Poprawczego dla Dziewcząt na<br />
Okęciu. W latach 1928-1939 by<strong>ł</strong>a kuratorka<br />
więzienia Mokotowskiego. Pracę<br />
literacką rozpoczę<strong>ł</strong>a w 1930 r. przek<strong>ł</strong>adem<br />
znanej Księgi San Michele Axela<br />
Munthe, która doczeka<strong>ł</strong>a się wielu wydań.<br />
Następnie zaję<strong>ł</strong>a się przek<strong>ł</strong>adami<br />
z języka niemieckiego, m.in. Zweiga<br />
(Maria Antonina, Magellan, Gwiazdy<br />
ludzkości), A. Schwietzera (Wśród czarnych<br />
na równiku), Fallady (I cóż dalej, stary<br />
cz<strong>ł</strong>owieku), t<strong>ł</strong>umaczy<strong>ł</strong>a również literaturę<br />
rosyjską. Po wojnie osiad<strong>ł</strong>a w Łodzi i pracowa<strong>ł</strong>a<br />
wojewódzkim Zarządzie Towarzystwa<br />
Wiedzy Powszechnej, gdzie powróci<strong>ł</strong>a też do<br />
dzia<strong>ł</strong>alności przek<strong>ł</strong>adowej.<br />
Konstanty Wandel, (1876-1955), lekarz-ginekolog<br />
(dypl. 1901), urodzony w Raszynie k. Warszawy.<br />
By<strong>ł</strong> jednym z pierwszych lekarzy Kasy Chorych<br />
m. Warszawy, następnie ordynatorem Warszawskiego<br />
Insty tutu Po<strong>ł</strong>ożniczego i Kliniki Chorób Kobiecych<br />
UW. Będąc wspó<strong>ł</strong>w<strong>ł</strong>aścicielem dużej piekarni na<br />
Mokotowie (za<strong>ł</strong>. 1899) przy ul. Nowo-Aleksandryjskiej<br />
64 (ob. ul. Pu<strong>ł</strong>awska), za<strong>ł</strong>ożonej przez ojca, jako<br />
pierwszy wprowadzi<strong>ł</strong> w niej 8-godzinny dzień pracy.<br />
Za przeciwdzia<strong>ł</strong>anie lokautowi piekarskiemu zosta<strong>ł</strong><br />
w 1907 r. osadzony na pó<strong>ł</strong> roku w Cytadeli, gdzie nawiąza<strong>ł</strong><br />
trwa<strong>ł</strong>e kontakty z więźniami politycznymi. By<strong>ł</strong><br />
znanym na Mokotowie <strong>spo</strong><strong>ł</strong>ecznikiem.<br />
Ludwika Wawrzyńska (1908-1955), nauczycielka,<br />
kierowniczka świetlicy w Szkole TPD nr 10 w Warszawie,<br />
<strong>spo</strong><strong>ł</strong>eczniczka na rzecz dzieci, ws<strong>ł</strong>awiona<br />
bohaterskim wyratowaniem z pożaru trojga dzieci<br />
z p<strong>ł</strong>onącego baraku przy ul. W<strong>ł</strong>ościańskiej. Zmar<strong>ł</strong>a<br />
na skutek oparzeń, odznaczona pośmiertnie za swój<br />
czyn Krzyżem Ofi cerskim Odrodzenia Polski.<br />
POCZET SPOŁECZNIKÓW<br />
Kazimierz Schiele (1890-1956).<br />
Ze zbiorów Tadeusza W. Świątka.<br />
Kazimierz Schiele (1890-1956), brat bliźniak Aleksandra,<br />
inżynier mechanik, taternik i alpinista, turysta<br />
i zawodnik. Taternictwo zaczą<strong>ł</strong> uprawiać w 1905<br />
roku, mając 14 lat. Przed pierwszą wojną należa<strong>ł</strong><br />
do najczynniejszych taterników polskich, przechodząc<br />
liczne drogi uważane wówczas za najtrudniejsze<br />
i dokonując pierwszych zjazdów narciarskich.<br />
W Zakopanem prowadzi<strong>ł</strong> fabrykę nart na Kasprusiach,<br />
której produkty testowali najznamienitsi górale-zjazdowcy,<br />
m.in. Klimek Bachleda Jędrzej Marusarz<br />
i inni. By<strong>ł</strong> <strong>spo</strong><strong>ł</strong>ecznikiem, pomaga<strong>ł</strong> niezliczonym<br />
rzeszom biednych ch<strong>ł</strong>opców w osiągnięciu wyników<br />
w <strong>spo</strong>rcie, szczególnie górskim.<br />
133
Change language