warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI<br />
Projekt Teatru Polskiego, którego hojnym darczyńcą<br />
by<strong>ł</strong> Emil Gerlach (1859-1941).<br />
Ze zbiorów R. Chwiszczuka.<br />
ob<strong>ł</strong>udę obyczajów i klerykalizm, np.: Piek<strong>ł</strong>o kobiet<br />
i Dziewice konsystorskie. W latach 1939-1941 pe<strong>ł</strong>ni<strong>ł</strong><br />
funkcję profesora literatury francuskiej we Lwowie.<br />
Zosta<strong>ł</strong> zamordowany przez Niemców.<br />
126<br />
Emil Fryderyk Gerlach (1859-1941), syn Gustawa,<br />
przemys<strong>ł</strong>owiec, wspó<strong>ł</strong>w<strong>ł</strong>aściciel fabryki instrumentów<br />
optycznych i rysunkowych „G. Gerlach”. Od<br />
1914 roku by<strong>ł</strong> wspó<strong>ł</strong>w<strong>ł</strong>aścicielem fi rmy, która mia<strong>ł</strong>a<br />
już sklepy w Warszawie, Moskwie i Petersburgu.<br />
W dwudziestoleciu międzywojennym rozszerzy<strong>ł</strong>a<br />
ona asortyment produkowanych instrumentów<br />
i prze ję<strong>ł</strong>a przedstawicielstwo dwóch fi rm amerykańskich<br />
produkujących maszyny do pisania Remington.<br />
Emil Gerlach poświęca<strong>ł</strong> dużo czasu pracy<br />
<strong>spo</strong><strong>ł</strong>ecznej, m.in. walce z gruźlicą. W 1920 r. zosta<strong>ł</strong><br />
prezesem komitetu sanatorium dla piersiowo chorych<br />
w Rudce ko<strong>ł</strong>o Mrozów i Warszawskiego Towarzystwa<br />
Przeciwgruźliczego. Znany twórca Teatru<br />
Polskiego w Warszawie – Arnold Szyfman – w swoich<br />
pamiętnikach pisa<strong>ł</strong>: „(...) Iż pośród darczyńców stworzonej<br />
przez siebie świątyni kultury narodowej, Teatru<br />
Polskiego – znaleźli się m.in. dwaj bracia Gerlachowie:<br />
Emil i Gustaw, równocześnie hojni darczyńcy na rzecz<br />
potrzebujących (...)”.<br />
Juliusz Bursche (1862-1942), pastor <strong>spo</strong><strong>ł</strong>ecznik,<br />
pochodzi<strong>ł</strong> z rodziny niemieckiej, Polak-patriota. Od<br />
1904 r. by<strong>ł</strong> superintendentem (odpowiednik biskupa)<br />
Kościo<strong>ł</strong>a Ewangelicko-Augsburskiego w Królestwie<br />
Polskim, mianowany przez cara Miko<strong>ł</strong>aja II,<br />
następnie biskupem Kościo<strong>ł</strong>a Ewangelickiego. Po<br />
odzyskaniu niepodleg<strong>ł</strong>ości zosta<strong>ł</strong> zaangażowany po<br />
stronie polskiej w plebiscyty na Mazurach i Śląsku.<br />
Juliusz Bursche (1862-1942).<br />
Ze zbiorów Tadeusza W. Świątka.
Change language