warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI<br />
August Karol Diehl (1837-1908), superintendent<br />
Kościo<strong>ł</strong>a Ewangelicko-Reformowanego w Królestwie<br />
Polskim. Ukończy<strong>ł</strong> Wydzia<strong>ł</strong> Teologiczny Uniwersytetu<br />
w Dorpacie. W 1860 r. zosta<strong>ł</strong> mianowany<br />
pomocnikiem ówczesnego superintendenta (biskupa)<br />
ks. Józefa Spleszyńskiego, a także adiunktem<br />
parafi i <strong>warszawski</strong>ej. By<strong>ł</strong> również nauczycielem<br />
religii w <strong>warszawski</strong>ch gimnazjach. Po śmierci ks.<br />
Spleszyńskiego zosta<strong>ł</strong> wybrany superintendentem<br />
i wiceprezesem konsystorza. Mimo licznych funkcji<br />
w fi lia<strong>ł</strong>ach poza Warszawą, jego dzia<strong>ł</strong>alność koncentrowa<strong>ł</strong>a<br />
się w stolicy Królestwa Polskiego. Do ostatnich<br />
chwil pracowa<strong>ł</strong> nad t<strong>ł</strong>umaczeniem Nowego<br />
Testamentu na język polski i zbiera<strong>ł</strong> polskie ewangelicko-reformowane<br />
pieśni religijne. By<strong>ł</strong> dużej<br />
miary <strong>spo</strong><strong>ł</strong>ecznikiem.<br />
Jan Tadeusz Lubomirski (1826-1908), dzia<strong>ł</strong>acz<br />
ekonomiczny i <strong>spo</strong><strong>ł</strong>eczny. By<strong>ł</strong> urzędnikiem w<strong>ł</strong>adz<br />
powstańczych w 1863 r., za co zes<strong>ł</strong>any zosta<strong>ł</strong> na<br />
Sybir. Jeden z inicjatorów za<strong>ł</strong>ożenia Towarzystwa<br />
Kredytowego m. Warszawy, wspó<strong>ł</strong>za<strong>ł</strong>ożyciel Banku<br />
Handlowego w Warszawie. Za<strong>ł</strong>oży<strong>ł</strong> Spó<strong>ł</strong>kowy Magazyn<br />
Skór Surowych, Magazyn Drzewa Rzemieślników<br />
Warszawskich, Spó<strong>ł</strong>kę Zjednoczonych Szewców<br />
oraz Spó<strong>ł</strong>kę Zjednoczonych Krawców. By<strong>ł</strong> prezesem<br />
Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności oraz<br />
kuratorem Instytutu Oftalmicznego. W 1887 r. przeciwstawi<strong>ł</strong><br />
się zburzeniu Kolumny Zygmunta, a nawet<br />
znalaz<strong>ł</strong> środki na jej remont.<br />
Mathias Bersohn (1824-1908), bankier. Prezes ufundowanego<br />
przez swojego ojca Majera Szpitala przy<br />
Siennej oraz cz<strong>ł</strong>onkiem zarządu Warszawskiego<br />
Towa rzystwa Dobroczynności. Znany jako opiekun<br />
pięciu z siedmiu dzia<strong>ł</strong>ających w Warszawie schronisk<br />
dla dzieci żydowskich. Ofi arowa<strong>ł</strong> znaczną sumę organizującemu<br />
się Towarzystwu Dostarczania Pracy<br />
Ubogim Żydom w Warszawie. Zasili<strong>ł</strong> hojnie zbiory<br />
Zachęty.<br />
Konrad Prószyński (1851-1908), pisarz, znany pod<br />
ps. Kazimierz Promyk. Rozpowszechnia<strong>ł</strong> czytelnictwo<br />
i oświatę. W 1875 r. za<strong>ł</strong>oży<strong>ł</strong> tajne Towarzystwo<br />
Oświaty Narodowej.<br />
Stanis<strong>ł</strong>aw Kropiwnicki (1837-1909), przemys<strong>ł</strong>owiec<br />
branży zbożowej i kupiec. By<strong>ł</strong> absolwentem<br />
politechniki w Leodium w Belgii, a od 1861 r. kierownikiem<br />
największego m<strong>ł</strong>yna parowego w S<strong>ł</strong>odowcu<br />
pod Warszawą oraz dwóch piekarń w centrum<br />
114<br />
Warszawy, zatrudniających w sumie 150 robotników.<br />
Podczas pamiętnych strajków 1905 r. odda<strong>ł</strong> przedsiębiorstwo<br />
w dzierżawę pracownikom. Na rzecz<br />
biednych przekazywa<strong>ł</strong> znaczne dary w naturze,<br />
w mące i pieczywie.<br />
Teodor Dunin (1854-1909), lekarz i badacz naukowy,<br />
dzia<strong>ł</strong>acz <strong>spo</strong><strong>ł</strong>eczny, fi lantrop. Przez 30 lat by<strong>ł</strong><br />
ordynatorem oddzia<strong>ł</strong>u chorób wewnętrznych Szpitala<br />
Dzieciątka Jezus w Warszawie (gdzie ufundowa<strong>ł</strong><br />
pracownię badawczą) oraz inicjatorem i organizatorem<br />
budowy sanatorium w Rudce ko<strong>ł</strong>o Mrozów.<br />
Znany jako cz<strong>ł</strong>onek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego,<br />
pierwszy prezes za<strong>ł</strong>ożonego w 1906 r.<br />
Stowarzyszenia Lekarzy Polskich.<br />
Gustaw hr. Przeździecki (1866-1909), wspó<strong>ł</strong>za<strong>ł</strong>ożyciel,<br />
wraz z bratem Konstantym i dr Józefem<br />
Zawadzkim, Pogotowia Ratunkowego w Warszawie,<br />
pierwszy jego prezes (trzykrotnie wybierany – raz po<br />
razie). Wielce oddany idei pomocy chorym i rannym<br />
– od czasu otwarcia pierwszej stacji pogotowia jeździ<strong>ł</strong><br />
do wypadków wraz z ekipą obserwując wszelkie<br />
mankamenty i niedociągnięcia, które stara<strong>ł</strong> się natychmiast<br />
wdrażać i poprawiać. Wraz z bratem ofi arowa<strong>ł</strong><br />
na rzecz pogotowia 3.000 rb. By<strong>ł</strong> cz<strong>ł</strong>onkiem<br />
za<strong>ł</strong>ożycielem Towarzystwa Ochrony Kobiet.<br />
Jan Gauthier (ok. 1826-1910), honorowy kurator<br />
Szpitala na Pradze, organizator i cz<strong>ł</strong>onek wielu instytucji<br />
dobroczynnych, by<strong>ł</strong>y kasjer Banku Polskiego<br />
i wspó<strong>ł</strong>pracownik Kuriera Warszawskiego, autor kilkudziesięciu<br />
artyku<strong>ł</strong>ów propagujących fi lantropię.<br />
Zmęczony d<strong>ł</strong>ugoletnią pracą usuną<strong>ł</strong> się w zacisze<br />
życia domowego i osiad<strong>ł</strong> w Krakowie, gdzie zmar<strong>ł</strong>.<br />
Ksawery S<strong>ł</strong>użewski (1839-1910), od 1900 r. pe<strong>ł</strong>niący<br />
obowiązki dyrektora 7-klasowej Szko<strong>ł</strong>y Handlowej<br />
Zgromadzenia Kupców przy ul. Waliców 20, wychowanek<br />
UW, poświęci<strong>ł</strong> się fi zyce. Pracując początkowo<br />
w Łodzi, urządzi<strong>ł</strong> tam wzorcowy gabinet fi zyczny,<br />
w którym prowadzi<strong>ł</strong> ciekawe pokazy i ćwiczenia<br />
dla uczniów i wszystkich zainteresowanych fi zyką.<br />
Również w Łodzi by<strong>ł</strong> z wyboru prezesem Stowarzyszenia<br />
Nauczycieli. Poświęci<strong>ł</strong> się pracy <strong>spo</strong><strong>ł</strong>ecznej<br />
z m<strong>ł</strong>odzieżą, zw<strong>ł</strong>aszcza ze środowisk patologicznych<br />
i niezamożnych. Ostatnim jego pomys<strong>ł</strong>em by<strong>ł</strong>o powo<strong>ł</strong>anie<br />
do życia organizacji noszącej miano Towarzystwa<br />
Pomocy Szkolnej, choć powsta<strong>ł</strong>o ono początkowo<br />
tylko przy zarządzanej przez niego szkole,<br />
ale wkrótce zyska<strong>ł</strong>o popularność w mieście i obję<strong>ł</strong>o
Change language