warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
i budowlaną, która pozostała w posiadaniu jego rodziny przez kilka pokoleń (ul. Czerniakowska). W 1863 r. był aresztowany pod zarzutem kwaterowania w swoim majątku we wsi Zbaraż oddziału powstańczego. W wyniku tej okoliczności został skazany na 4 miesiące więzienia w twierdzy Modlin. Był czynnym członkiem warszawskiej parafi i ewangelicko-augsburskiej. Przez wiele lat pełnił funkcję starszego wydziału budowlanego. Antoni Szuster (1846-1906), popularny kupiec warszawski i właściciel fi rmy materiałów piśmiennych, sukcesor pałacyku w Mokotowie (Pałac Szustra), inicjator budowy kościoła św. Michała w Mokotowie i rozbudowy kościoła św. Karola Boromeusza na Powązkach, fi lantrop. Karol Ludwik Temler (1823-1906), przemysłowiec branży garbarskiej, którego rodzina pochodziła z Gery w Saksonii. Po przyjęciu do spółki Ludwika Szwede garbarnia działała pod fi rmą „K.A. Temler i L. Szwede”. W 1879 r. została przekształcona w spółkę akcyjną, będącą największym zakładem garbarskim w Królestwie. Poczynił liczne zapisy na rzecz instytucji charytatywnych, zarówno Kościoła E-A, jak i miejskich. Artur Emil Oppman (1840-1907), ojciec poety Or- Ota, fabrykant musztardy. Jego rodzina wywodziła POCZET SPOŁECZNIKÓW się z Turyngii i osiadła za czasów Augusta II w Polsce. Był uczestnikiem powstania styczniowego, kolekcjonerem dzieł sztuki i działaczem społeczny. Stanisław Stroński (1832-1907), magister farmacji. Do 1863 r. kierował apteką w Szpitalu Dzieciątka Jezus. Skazany za udział w powstaniu 1863 r. zesłany został dożywotnio na Syberię. Po amnestii powrócił do kraju i w 1874 r. wspólnie z Gostyńskim założył pierwszą w kraju fabrykę mebli żelaznych (występującą p.f. Konrad, Jarnuszkiewicz), w której od 1893 roku był dyrektorem. Był działaczem gospodarczym i społecznym. Aleksander M. Weinberg (1846-1907), chemik i przyrodnik. Absolwent Szkoły Głównej, którą ukończył ze stopniem magistra – doktoryzował się z fi lozofi i w Monachium. Znany był jako kierownik Instytutu Wód Mineralnych w Ogrodzie Saskim w Warszawie, autor licznych publikacji popularno- -naukowych, założyciel Stacji Doświadczalnej Piwowarstwa w Warszawie. Redagował Rocznik Piwowarski w Warszawie. Był także członkiem licznych stowarzyszeń dobroczynnych. Fabryka Temler i Szwede. Ze zbiorów Tadeusza W. Świątka. 113
WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI August Karol Diehl (1837-1908), superintendent Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Królestwie Polskim. Ukończył Wydział Teologiczny Uniwersytetu w Dorpacie. W 1860 r. został mianowany pomocnikiem ówczesnego superintendenta (biskupa) ks. Józefa Spleszyńskiego, a także adiunktem parafi i warszawskiej. Był również nauczycielem religii w warszawskich gimnazjach. Po śmierci ks. Spleszyńskiego został wybrany superintendentem i wiceprezesem konsystorza. Mimo licznych funkcji w fi liałach poza Warszawą, jego działalność koncentrowała się w stolicy Królestwa Polskiego. Do ostatnich chwil pracował nad tłumaczeniem Nowego Testamentu na język polski i zbierał polskie ewangelicko-reformowane pieśni religijne. Był dużej miary społecznikiem. Jan Tadeusz Lubomirski (1826-1908), działacz ekonomiczny i społeczny. Był urzędnikiem władz powstańczych w 1863 r., za co zesłany został na Sybir. Jeden z inicjatorów założenia Towarzystwa Kredytowego m. Warszawy, współzałożyciel Banku Handlowego w Warszawie. Założył Spółkowy Magazyn Skór Surowych, Magazyn Drzewa Rzemieślników Warszawskich, Spółkę Zjednoczonych Szewców oraz Spółkę Zjednoczonych Krawców. Był prezesem Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności oraz kuratorem Instytutu Oftalmicznego. W 1887 r. przeciwstawił się zburzeniu Kolumny Zygmunta, a nawet znalazł środki na jej remont. Mathias Bersohn (1824-1908), bankier. Prezes ufundowanego przez swojego ojca Majera Szpitala przy Siennej oraz członkiem zarządu Warszawskiego Towa rzystwa Dobroczynności. Znany jako opiekun pięciu z siedmiu działających w Warszawie schronisk dla dzieci żydowskich. Ofi arował znaczną sumę organizującemu się Towarzystwu Dostarczania Pracy Ubogim Żydom w Warszawie. Zasilił hojnie zbiory Zachęty. Konrad Prószyński (1851-1908), pisarz, znany pod ps. Kazimierz Promyk. Rozpowszechniał czytelnictwo i oświatę. W 1875 r. założył tajne Towarzystwo Oświaty Narodowej. Stanisław Kropiwnicki (1837-1909), przemysłowiec branży zbożowej i kupiec. Był absolwentem politechniki w Leodium w Belgii, a od 1861 r. kierownikiem największego młyna parowego w Słodowcu pod Warszawą oraz dwóch piekarń w centrum 114 Warszawy, zatrudniających w sumie 150 robotników. Podczas pamiętnych strajków 1905 r. oddał przedsiębiorstwo w dzierżawę pracownikom. Na rzecz biednych przekazywał znaczne dary w naturze, w mące i pieczywie. Teodor Dunin (1854-1909), lekarz i badacz naukowy, działacz społeczny, fi lantrop. Przez 30 lat był ordynatorem oddziału chorób wewnętrznych Szpitala Dzieciątka Jezus w Warszawie (gdzie ufundował pracownię badawczą) oraz inicjatorem i organizatorem budowy sanatorium w Rudce koło Mrozów. Znany jako członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, pierwszy prezes założonego w 1906 r. Stowarzyszenia Lekarzy Polskich. Gustaw hr. Przeździecki (1866-1909), współzałożyciel, wraz z bratem Konstantym i dr Józefem Zawadzkim, Pogotowia Ratunkowego w Warszawie, pierwszy jego prezes (trzykrotnie wybierany – raz po razie). Wielce oddany idei pomocy chorym i rannym – od czasu otwarcia pierwszej stacji pogotowia jeździł do wypadków wraz z ekipą obserwując wszelkie mankamenty i niedociągnięcia, które starał się natychmiast wdrażać i poprawiać. Wraz z bratem ofi arował na rzecz pogotowia 3.000 rb. Był członkiem założycielem Towarzystwa Ochrony Kobiet. Jan Gauthier (ok. 1826-1910), honorowy kurator Szpitala na Pradze, organizator i członek wielu instytucji dobroczynnych, były kasjer Banku Polskiego i współpracownik Kuriera Warszawskiego, autor kilkudziesięciu artykułów propagujących fi lantropię. Zmęczony długoletnią pracą usunął się w zacisze życia domowego i osiadł w Krakowie, gdzie zmarł. Ksawery Służewski (1839-1910), od 1900 r. pełniący obowiązki dyrektora 7-klasowej Szkoły Handlowej Zgromadzenia Kupców przy ul. Waliców 20, wychowanek UW, poświęcił się fi zyce. Pracując początkowo w Łodzi, urządził tam wzorcowy gabinet fi zyczny, w którym prowadził ciekawe pokazy i ćwiczenia dla uczniów i wszystkich zainteresowanych fi zyką. Również w Łodzi był z wyboru prezesem Stowarzyszenia Nauczycieli. Poświęcił się pracy społecznej z młodzieżą, zwłaszcza ze środowisk patologicznych i niezamożnych. Ostatnim jego pomysłem było powołanie do życia organizacji noszącej miano Towarzystwa Pomocy Szkolnej, choć powstało ono początkowo tylko przy zarządzanej przez niego szkole, ale wkrótce zyskało popularność w mieście i objęło
- Page 59 and 60: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI sz
- Page 61 and 62: Zarząd składał się z prezesa -
- Page 63 and 64: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Bi
- Page 65 and 66: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wy
- Page 67 and 68: Wyjazd członków Warszawskiego Tow
- Page 69 and 70: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI St
- Page 71 and 72: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI te
- Page 73 and 74: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wa
- Page 75 and 76: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Ko
- Page 77 and 78: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wa
- Page 79 and 80: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wa
- Page 81 and 82: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wt
- Page 83 and 84: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI An
- Page 85 and 86: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Ce
- Page 87 and 88: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Od
- Page 89 and 90: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Po
- Page 91 and 92: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Dz
- Page 93 and 94: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Po
- Page 95 and 96: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI r
- Page 97 and 98: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI J
- Page 99 and 100: Klementyna z Tańskich Hoff manowa
- Page 101 and 102: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Fr
- Page 103 and 104: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Le
- Page 105 and 106: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Ty
- Page 107 and 108: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Zj
- Page 109: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Ja
- Page 113 and 114: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Uj
- Page 115 and 116: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Wa
- Page 117 and 118: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI za
- Page 119 and 120: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Ar
- Page 121 and 122: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Sp
- Page 123 and 124: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Pr
- Page 125 and 126: Helena Mniszkówna I v. Czyżyńska
- Page 127 and 128: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI ro
- Page 129 and 130: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI pr
- Page 131 and 132: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI St
- Page 133 and 134: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI 13
- Page 135 and 136: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI kr
- Page 137 and 138: 9 V 1794 - pospolite ruszenie miesz
- Page 139 and 140: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI 29
- Page 141 and 142: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI 18
- Page 143 and 144: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI To
- Page 145 and 146: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI 19
- Page 147 and 148: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI 19
- Page 149 and 150: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI 19
- Page 151 and 152: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI Bu
- Page 153 and 154: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI 1
- Page 155: WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI
i budowlaną, która pozosta<strong>ł</strong>a w posiadaniu jego<br />
rodziny przez kilka pokoleń (ul. Czerniakowska).<br />
W 1863 r. by<strong>ł</strong> aresztowany pod zarzutem kwaterowania<br />
w swoim majątku we wsi Zbaraż oddzia<strong>ł</strong>u<br />
powstańczego. W wyniku tej okoliczności zosta<strong>ł</strong><br />
skazany na 4 miesiące więzienia w twierdzy Modlin.<br />
By<strong>ł</strong> czynnym cz<strong>ł</strong>onkiem <strong>warszawski</strong>ej parafi i ewangelicko-augsburskiej.<br />
Przez wiele lat pe<strong>ł</strong>ni<strong>ł</strong> funkcję<br />
starszego wydzia<strong>ł</strong>u budowlanego.<br />
Antoni Szuster (1846-1906), popularny kupiec <strong>warszawski</strong><br />
i w<strong>ł</strong>aściciel fi rmy materia<strong>ł</strong>ów piśmiennych,<br />
sukcesor pa<strong>ł</strong>acyku w Mokotowie (Pa<strong>ł</strong>ac Szustra),<br />
inicjator budowy kościo<strong>ł</strong>a św. Micha<strong>ł</strong>a w Mokotowie<br />
i rozbudowy kościo<strong>ł</strong>a św. Karola Boromeusza na Powązkach,<br />
fi lantrop.<br />
Karol Ludwik Temler (1823-1906), przemys<strong>ł</strong>owiec<br />
branży garbarskiej, którego rodzina pochodzi<strong>ł</strong>a<br />
z Gery w Saksonii. Po przyjęciu do spó<strong>ł</strong>ki Ludwika<br />
Szwede garbarnia dzia<strong>ł</strong>a<strong>ł</strong>a pod fi rmą „K.A. Temler<br />
i L. Szwede”. W 1879 r. zosta<strong>ł</strong>a przekszta<strong>ł</strong>cona w spó<strong>ł</strong>kę<br />
akcyjną, będącą największym zak<strong>ł</strong>adem garbarskim<br />
w Królestwie. Poczyni<strong>ł</strong> liczne zapisy na rzecz<br />
instytucji charytatywnych, zarówno Kościo<strong>ł</strong>a E-A, jak<br />
i miejskich.<br />
Artur Emil Oppman (1840-1907), ojciec poety Or-<br />
Ota, fabrykant musztardy. Jego rodzina wywodzi<strong>ł</strong>a<br />
POCZET SPOŁECZNIKÓW<br />
się z Turyngii i osiad<strong>ł</strong>a za czasów Augusta II w Polsce.<br />
By<strong>ł</strong> uczestnikiem powstania styczniowego, kolekcjonerem<br />
dzie<strong>ł</strong> sztuki i dzia<strong>ł</strong>aczem <strong>spo</strong><strong>ł</strong>eczny.<br />
Stanis<strong>ł</strong>aw Stroński (1832-1907), magister farmacji.<br />
Do 1863 r. kierowa<strong>ł</strong> apteką w Szpitalu Dzieciątka<br />
Jezus. Skazany za udzia<strong>ł</strong> w powstaniu 1863 r. zes<strong>ł</strong>any<br />
zosta<strong>ł</strong> dożywotnio na Syberię. Po amnestii powróci<strong>ł</strong><br />
do kraju i w 1874 r. wspólnie z Gostyńskim za<strong>ł</strong>oży<strong>ł</strong><br />
pierwszą w kraju fabrykę mebli żelaznych (występującą<br />
p.f. Konrad, Jarnuszkiewicz), w której od 1893<br />
roku by<strong>ł</strong> dyrektorem. By<strong>ł</strong> dzia<strong>ł</strong>aczem go<strong>spo</strong>darczym<br />
i <strong>spo</strong><strong>ł</strong>ecznym.<br />
Aleksander M. Weinberg (1846-1907), chemik<br />
i przyrodnik. Absolwent Szko<strong>ł</strong>y G<strong>ł</strong>ównej, którą<br />
ukończy<strong>ł</strong> ze stopniem magistra – doktoryzowa<strong>ł</strong> się<br />
z fi lozofi i w Monachium. Znany by<strong>ł</strong> jako kierownik<br />
Instytutu Wód Mineralnych w Ogrodzie Saskim<br />
w Warszawie, autor licznych publikacji popularno-<br />
-naukowych, za<strong>ł</strong>ożyciel Stacji Doświadczalnej Piwowarstwa<br />
w Warszawie. Redagowa<strong>ł</strong> Rocznik Piwowarski<br />
w Warszawie. By<strong>ł</strong> także cz<strong>ł</strong>onkiem licznych stowarzyszeń<br />
dobroczynnych.<br />
Fabryka Temler i Szwede.<br />
Ze zbiorów Tadeusza W. Świątka.<br />
113
Change language