warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
WARSZAWSKI RUCH SPOŁECZNIKOWSKI<br />
Leopold Kronenberg (1812-1878), bankier i przemys<strong>ł</strong>owiec.<br />
Fortunę zbi<strong>ł</strong> na fabryce wyrobów tytoniowych<br />
u zbiegu Marsza<strong>ł</strong>kowskiej i Hożej, następnie<br />
zosta<strong>ł</strong> prezesem Warszawskiego Towarzystwa<br />
Fabryk Cukrów. W 1867 r. wybudowa<strong>ł</strong> Kolej Warszawsko-Tere<strong>spo</strong>lską<br />
i Nadwiślańską, a w kilka<br />
lat później zosta<strong>ł</strong> wiceprezesem Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej<br />
i Warszawsko-Bydgoskiej.<br />
W 1870 r. za<strong>ł</strong>oży<strong>ł</strong> Bank Handlowy, naby<strong>ł</strong> Gazetę<br />
Codzienną, przekszta<strong>ł</strong>cając ją później<br />
w Gazetę Polską, redakcję powierzając<br />
J. I. Kraszewskiemu. By<strong>ł</strong> twórcą Towarzystwa<br />
Kredytowego m. Warszawy i Kasy Przemys<strong>ł</strong>owców.<br />
Za<strong>ł</strong>oży<strong>ł</strong> Wyższą Szko<strong>ł</strong>ę Handlową,<br />
<strong>spo</strong>ry defi cyt pokrywając z w<strong>ł</strong>asnych funduszy.<br />
Wspiera<strong>ł</strong> Szko<strong>ł</strong>ę Techniczną, dzia<strong>ł</strong>ającą<br />
przy Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, fi nansowa<strong>ł</strong><br />
miesięcznik Biblioteka Warszawska, by<strong>ł</strong><br />
jednym z ofi arodawców Żydowskiego Domu<br />
Schroniskowego, fi nansowa<strong>ł</strong> żydowskie pismo Jutrzenka.<br />
Często pomaga<strong>ł</strong> anonimowo, w tym organizacjom<br />
chrześcijańskim, jak i żydowskim.<br />
Apolinary Kątski (1825-1879), skrzypek i kompozytor.<br />
Uzbiera<strong>ł</strong> fundusz sk<strong>ł</strong>adkowy na wykupienie<br />
Zamku Ostrogskich na Tamce i urządzenie w nim<br />
Instytutu Muzycznego, brakującą sumę pokry<strong>ł</strong> z w<strong>ł</strong>asnych<br />
honorariów.<br />
Leopold Marcin (de Otto, von Otto) Otto (1819-<br />
1882), pastor ewangelicki, pseud. Dr Marcin Mazur.<br />
Pochodzi<strong>ł</strong> z rodziny, która przyby<strong>ł</strong>a z Francji<br />
do Saksonii, skąd za czasów Augusta II osiedli<strong>ł</strong>a się<br />
w Polsce i otrzyma<strong>ł</strong>a indygenat szlachecki. Urodzi<strong>ł</strong><br />
się w Warszawie w rodzinie kapitana kawalerii.<br />
Studia teologiczne ukończy<strong>ł</strong> w Dorpacie. W 1844 r.<br />
zosta<strong>ł</strong> ordynowany w Warszawie jako drugi pastor<br />
tutejszej parafi i ewangelickiej. Wystąpi<strong>ł</strong> z propozycją<br />
wprowadzenia we wszystkie niedziele i święta<br />
nabożeństwa w języku polskim, organizator nabożeństw<br />
patriotycznych. Aresztowany w 1861 r.<br />
i osadzony w Cytadeli, a następnie deportowany<br />
w g<strong>ł</strong>ąb Rosji. Po zwolnieniu uda<strong>ł</strong> się do Cieszyna,<br />
gdzie w 1866 r. zosta<strong>ł</strong> wybrany pastorem tamtejszego<br />
zboru. W 1875 r. wróci<strong>ł</strong> do Warszawy, wybrany<br />
ponownie drugim pastorem. Jako rzecznik nurtu ortodoksyjnego<br />
i polskiego w Kościele Ewangelickim<br />
zwalcza<strong>ł</strong> obóz niemiecko-liberalny. Jego pogrzeb<br />
na cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim sta<strong>ł</strong> się<br />
pretekstem do manifestacji patriotycznej <strong>warszawski</strong>ch<br />
ewangelików.<br />
106<br />
Apolinary Kątski (1825-1879).<br />
Ze zbiorów R. Chwiszczuka.<br />
Gustaw Dawid Mann (1796-1884), w<strong>ł</strong>aściciel wytwórni<br />
narzędzi metalowych, z pochodzenia Niemiec,<br />
urodzony w Berlinie. Studiowa<strong>ł</strong> teologię, którą<br />
porzuci<strong>ł</strong>, aby zaciągnąć się do wojska pruskiego.<br />
Walczy<strong>ł</strong> w kampanii 1815 roku i odniós<strong>ł</strong> rany pod<br />
Waterloo. W 1816 roku przyjecha<strong>ł</strong> do Wiednia,<br />
a w 1819 r. osiad<strong>ł</strong> ostatecznie w Warszawie, gdzie<br />
wspólnie z Niemcem Röttlingerem za<strong>ł</strong>oży<strong>ł</strong> pierwszą<br />
w Królestwie Polskim wytwórnię narzędzi chirurgicznych.<br />
Po śmierci wspólnika zosta<strong>ł</strong> jedynym w<strong>ł</strong>aścicielem<br />
zak<strong>ł</strong>adu. W 1837 roku uzyska<strong>ł</strong> pozwolenie na<br />
otwarcie Instytutu Ortopedycznego. Przy zak<strong>ł</strong>adzie,<br />
najpierw przy Podwalu, później na ulicy Aleksandria,<br />
w dawnym pa<strong>ł</strong>acu S<strong>ł</strong>uszków, urządzi<strong>ł</strong> pierwszą<br />
w Warszawie salę gimnastyczną. Finansowa<strong>ł</strong> szereg<br />
dzia<strong>ł</strong>ań <strong>spo</strong><strong>ł</strong>ecznych.<br />
Franciszek Ksawery Fuchs (1798-1885), kupiec<br />
i przemys<strong>ł</strong>owiec pochodzący ze Śląska Cieszyńskiego<br />
(ur. w Bia<strong>ł</strong>ej k. Bielska). W 1829 r. przyby<strong>ł</strong> do Warszawy,<br />
gdzie za<strong>ł</strong>oży<strong>ł</strong> wytwórnię cukrów i czekolady<br />
pod fi rmą „Dom Handlowo-Przemys<strong>ł</strong>owy, Franciszek
Change language