DREKE PER KONSENSUS - Gazeta Express

More documents

Recommendations

Info

22 ARTE Redaktor: Arben Idrizi e-mail: arben.idrizi@gazetaexpress.com tel: 038 76 76 76 fax: 038 76 76 78 Jeton Budima <strong>Express</strong>kolumne Llullat e Adem Rusinovcit “Llulla” dhe “organi seksual mashkullor” paraqiten si dominante në raport me erotikën femërore, veshjet tradicionale ose kodet etike. Adem Rusinovci më në fund i rikthehet vetes me një ekspozitë voluminoze,e cila ndërlidhë mediumin e skulpturës si ekspresion dominant me lëvizje skenike (balet), muzikë ambientale, e ndriçim kinematografik në motivet bazë (të realizuara nga Orhan Kerkezi). Kjo lëvizje kameleoni ndërmjet mediumeve të ndryshme krijon një mini instalacion të lidhjeve, mirëpo edhe botëve të ndara.“Kreaturat” të cilat mua personalisht ma përkujtojnë Salvador Dalin, krijojnë mendime të dyfishta me ndihmën e krahasimeve metaforike dhe konceptuale, gjithmonë të bazuara në forma organike, të cilat po ashtu demonstrojnë një gjeometri dhe baraspeshë të çuditshme. Rusinovci përdor material tradicional (druri, metali..) për ta provokuar shikuesin, duke krijuar njëkohësisht lidhje emotive dhe racionale me produktet e tija. “Kreaturat” e Rusinovcit, prezantohen në dimensione të ndryshme fizike, duke filluar me “minillulla” e deri te “maxillullat” të cilat tash funksionojnë edhe si figura njerëzore groteske. “Minillullat” e Rusinovcit, të cilat tash krijojnë fotografi të dyfishta perceptimi, i servohen shikuesve të moshave të ndryshme me struktura mashkullore, femërore, hermafrodite, simbolike, etike, mirëpo secila prej tyre individuale në kompozicion. “Maxillullat” (Llulla përndryshe imponohet si zëvendësim për kokën njerëzore dhe paraqet një rekuizitë tipike tradicionale mashkullore) e Rusinovcit, të cilat zhvillohen në vertikale, krijojnë aluzione provokative të jetesës, optimizmit, artit ose muzikës. Motivi themelor i llullës, i cili po ashtu ishte prezent në tablo-murale, tablo-peizazhe, do të kundërshtohet me skulpturat e dimensioneve mesatare të fokusuara në organet gjenitale mashkullore-femërore. Konotacionet seksuale të bazuara në “koqet mashkullore” dhe “cicat femërore” afirmojnë padyshim atë çka përshkruhet si ”libido” e natyrës njerëzore, motive të cilat në artin antik do të mitizohen me ndihmën e “falusit” dhe potencës. Unë nuk e di si është titulluar kjo ekspozitë për shkak se mungonte katalogu, mirëpo simbolizmi i cili sugjeron reproduksionin seksual ishte evident. “Llulla” dhe “organi seksual mashkullor” paraqiten si dominante në raport me erotikën femërore, veshjet tradicionale ose kodet etike... Kjo alegori e formave na flet për procesin e diferencimit mirëpo edhe lidhjes seksuale. Rusinovci padyshim na ofron “multinivele” komunikimi me ndihmën e ritualit, epikës dhe simbolizmit. Me këtë ekspozitë unike Adem Rusinovci dëshmon se është njëri ndër liderët e skulpturës kontemporane sot në Kosovë. (Autori është regjisor, dramaturg, skenarist dhe kritik arti) Të zbardhet çështja e zhdukjes së ikonës së Shpatarakut. Ky ka qenë apeli, që një grup intelektualësh shqiptarë i drejtojnë Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sporteve. Arkitekti Maks Velo dhe Artan Lame, në emër të Forumit për Mbrojtjen e Trashëgimisë Kulturore Shqiptare, mbajtën dje një konferencë për shtyp, ku bënë të ditur se vepra e ikonografit të shquar, Shpataraku, e shitur në një ankand bamirësie, nuk rezulton e regjistruar në Qendrën e Inventarizimit të Pasurive Kulturore, organi i vetëm shtetëror, i cili ka këtë funksion. Nga ana e E premte, 22 tetor 2010 Të zbardhet zhdukja e ikonës së Shpatarakut pronarëve të vjetër të ikonës u premtua se kjo procedurë do të kryhej, ndërsa QIPK deklaroi se nuk ishte vënë paraprakisht në dijeni për shitjen e kësaj ikone. Qysh prej ankandit dhe denoncimit të këtij rasti në media, kanë kaluar dy javë dhe asgjë nuk është bërë në këtë “KEMISHA E GJAKUT” E <strong>PER</strong>MBYLL FAZEN E PARE Teatri Laborator ‘Loja’ e ka përmbyllur fazën e parë të paraqitjes së shfaqjes ‘Këmisha e gjakut’, e cila ka pasur njëzet repriza dhe është frekuentuar prej 420 spektatorëve. Alfred Beka alfred.beka@gazetaexpress.com Prishtinë, 21 tetor — Teatri Laborator ‘Loja’ ka përmbyllur fazën e parë të paraqitjes së shfaqjes ‘Këmisha e gjakut’, e cila, në periudhën intensive prej 27 shtatorit deri më 21 tetor, krahas premierës, është reprizuar 20 herë. Bekim Lumi, regjisor i shfaqjes “Këmisha e gjakut” dhe themelues i Teatri Laborator ‘Loja’, përmes një komunikate, ka treguar se shfaqja ka zgjuar një interesim të madh të publikut kosovar, duke pasur mbi 400 spektatorë. “Gjatë kësaj paraqitjeje të përditshme (përveç të dielave), në ambientet e Muzeut Etnologjik, në një hapësirë të kufizuar prej vetëm 20 vendesh, shfaqjen e kanë frekuentuar 420 spektatorë. Menaxhmenti i Teatrit Laborator ‘Loja’ shpreh keqardhjen që, përkundër interesimit të jashtëzakonshëm të publikut, për shkak të numrit të vogël të vendeve, nuk ka mundur t’i plotësojë kërkesat e shumta të spektatorëve, të cilët do të kenë rastin ta shohin këtë shfaqje në fazat e mëvonshme të paraqitjes së saj,” ka thënë Lumi. Përndryshe, shfaqja ‘Këmisha e gjakut’, e cila, gjatë procesit kërkimor njëvjeçar, në interpretim të aktorëve Melehate Qena, Adriana Matoshi, Afrim Muçaj, Astrit Geci, Ermal H. Rexha, Kastriot Grajçevci e Kujtim Peli, e krijuar nga regjisori Bekim Lumi, konceptualisht është ndërtuar mbi motivet dhe fragmentet e tragjedive ‘Makbethi’ , ‘Rikardi III’ dhe ‘Hamleti’ të William Shakespeare-it dhe mbi disa nga motivet e kodit zakonor shqiptar ‘Kanuni i Lekë Dukagjinit’. Përmes gërshetimit të motiveve shekspiriane dhe motiveve të kodit zakonor shqiptar, përmes lojës dhe kreacionit aktoresk, përmes asociacioneve, inicialeve, simboleve dhe metaforave të ndryshme skenike, duke tejkaluar qëllimshëm çdo lexim, interpretim dhe trajtim regjisorial konvencional të tragjedive të Shakespeare-it, kjo shfaqje ka ardhur si një akt krijues eksperimental, gjatë të cilit bëhet zbërthimi, transkriptimi dhe interpretimi i tri ‘përrallave’ të ndryshme, të cilat në këtë shfaqje, të ngjizura në ‘gjakun’ e njëra tjetrës, vijnë si një ‘përrallë’ e vetme. Me shfaqjen e tij të parë ‘Këmisha e gjakut’, Teatri Laborator ‘Loja’, përmes punës intensive kërkimore – kreative njëvjeçare, ka gjurmuar dhe përcaktuar rrugët, format dhe mundësitë e shumta të shfrytëzimit të gjuhës së trupit e të teknikave të ndryshme të zërit, përpunimin e shkathtësimin e mëtutjeshëm të prirjeve e të aftësive vokale e fizike të aktorëve, lojën, lëvizjen, performimin e mizanskenimin në hapësira të ndryshme alternative, leximin, interpretimin dhe dekodimin skenik jokonvencional të teksteve të ndryshme, shfrytëzimin praktik të gjësendeve (rekuizitave) dhe kontekstualizimin e tyre metaforik e simbolik, kreacionin me tingullin e ‘instrumenteve’ të ndryshme gjatë performimit, shfrytëzimin, përshtatjen dhe kontekstualizimin e dokeve, zakoneve, ritualeve, valleve dhe traditave popullore shqiptare në raport me tekstet, ngjarjet dhe personazhet e ndryshme në tragjeditë e Shakespeare-it.
E premte, 22 tetor 2010 drejtim, madje rezulton që vepra të ketë dalë jashtë vendit. “Forumi për Mbrojtjen e Trashëgimisë Kulturore, kërkon me këmbëngulje që Ministri i Kulturës të fillojë urgjentisht procedurat për vënien para përgjegjësisë të personave apo institucioneve, që lejuan një shthurje të tillë të legjislacionit në fuqi. Ministri i Kulturës ka detyri- min shtetëror dhe përgjegjësinë publike të na informojë ne dhe të gjithë publikun shqiptar, për gjithë ç’ka ndodhi me këtë vepër të artit shqiptar, nëse ajo është regjistruar apo jo në QIKP. Pas regjistrimit në këtë Qendër, ai duhet të kontrollojë nëse ajo figuron e humbur nga ndonjë prej koleksioneve shtetërore. Pas kësaj, u duhet bërë e qartë pronarëve të rinj se ajo nuk mund të dalë jashtë vendit”, thuhet në deklaratën për shtyp. Madje, përfaqësuesit e Forumit i bënë një thirrje edhe artistes Inva Mula, duke qenë se vepra u ble nga miku i saj Ethem Ramadani, “të ofrojë gjithë ndihmën e nevojshme, për zbardhjen dhe vënien brenda kornizave ligjore të kësaj procedure të nisur për qëllime bamirësie, por që për paaftësi të institucioneve përgjegjëse përfundoi në një mënyrë aspak dinjitoze”. Gjithashtu ata ofruan gjithë ndihmën e tyre për fillimin e punës për hartimin e ligjit për ankandet, që do të parandalonte një fenomen të tillë. Monarkia e rrjeteve sociale Duket si kundërthënie, por platformat on line, demokratike sipas definicionit, janë rrjete si mbretëri mesjetare. Këtë denoncim e bën ueb filozofi, Peter Ludlow. Rrjetet sociale – por më në përgjithësi botët virtuale dhe komunitetet on line – tashmë kanë fituar një peshë politike në gjendje t’i influencojnë jetët dhe shoqëritë tona. Është koha t’i japin llogari për këtë pushtet përdorësve dhe qytetarëve. Deri më sot themeluesit dhe drejtuesit e rrjeteve e kanë ushtruar në mënyrë absolute, si zotat e Olimpit: e kjo nuk është e tolerueshme më, ngase ajo pak demokraci e rrjeteve mund ta dobësojë atë të shoqërisë reale. Peter Ludlow, njëri nga filozofët e teknologjisë, 53 vjeç, ligjëron filozofinë në Northwestern University (Illinois) dhe ka qenë ndër të parët që ka teorizuar konceptin e cyperhapësirës dhe të drejtave të saj. Është autor i librit ‘E ardhmja jonë në botët virtuale’. Profesor, pse sipas jush ‘botët virtuale’ – nga Facebook te Second Life – janë tashmë subjekte politike? “Për shumë arsye, se kanë qenë sytë e të gjithë atyre që frekuentojnë digjitalen. Pjesë gjithnjë e më të rëndësishme të jetëve tona gjejnë shtëpi në botët virtuale. Relacionet tona, biznesi ynë, shprehja jonë e lirë, format e reja të artit dhe kulturës. Prandaj, ligjet e këtyre botëve do të bëhen gjithnjë e më relevante për jetët tona”. Botët virtuale do t’i imponojnë ligjet e veta? “Kjo është tendenca. Tashmë janë, shpesh, të organizuara në mënyrë politike, me rregulla dhe hierarki, qëllimi i të cilave është qoftë të vënë gjëra brenda botës virtuale qoftë të ndikojnë mbi atë reale. Do të them më tepër: tashmë janë bërë aq të fuqishme sa t’ia lejojnë vetes t’i injorojnë ligjet e botës reale”. Po në çfarë mënyre ndikojnë botët virtuale mbi shoqërinë dhe politikën? “Mbi shoqërinë e bëjnë në tërësinë e saj. Të shihen lëvizjet kulturore që, të lindura on line, po na shtyjnë t’i rimendojmë ligjet rigjide të pronës intelektuale. Tashmë kanë filluar të krijojnë entitete politike formale dhe të njohshme në botën reale: The Pirate Party, në Suedi, tashmë është një parti me të gjitha efektet. Nuk është një kënaqësi, është vetëm fillimi. Përndryshe është i njohur roli i WikiLeaks, që me kohë ka evoluar duke u bërë një rrjet ““hacktivists” (hackerë politikisht aktivë). Është duke pasur një ndikim të konsiderueshëm mbi atë se si i perceptojmë luftërat në Azi. “Hacktivists” të tjerë janë lidhur me komunitete të shumta on line”. Cili është parashikimi afatgjatë? Botët virtuale do të bëjnë shoqërinë tonë më demokratike apo do të ndodhë e kundërta? “Kjo është pika më e rëndësishme. Pas pesë vitesh një pjesë e mirë e Uebit do të shndërrohet në botë virtuale. Këto botë virtuale do të kishin kësisoj një ndikim shumë pozitiv ose shumë negativ, varësisht nga ajo se si veprojmë tash për t’ua ndryshuar dinamikat. Sigurisht, rrjetet tashmë janë duke sjellë një sens drejtësie dhe ndihmojnë të luftohet shtypja në botën reale, ARTE 23 për shembull kundër censurës në Kinë, kundër abuzimeve të pushtetit në Iran, të multinacionaleve dhe ushtrisë së Shteteve të Bashkuara. Nga ana tjetër, duhet megjithatë të pranohet se, duke lënë anash hacktivismin, botët virtuale dhe rrjetet sociale tash janë më pak demokratike se shoqëritë tona reale. Drejtuesit i administrojnë si diktatorë. Pa u dhënë llogari përdoruesve-qytetarëve të vet. Përcaktojnë çka është mirë e çka është keq. Për shembull, kë duhet ta përjashtojnë nga komuniteti. Paradoksi: dora-dorës që botët virtuale fitojnë popullaritet, administrohen në mënyrë gjithnjë e më autoritare. Kjo është për t’u shqetësuar”. Pse duhet të shqetësohemi për këtë administrim “tiranik” të botëve virtuale? “Për dy arsye. E para, nëse rrjetet administrohen në mënyrë jo demokratike dhe jo transparente, mund të manipulohen për t’iu shërbyer interesave të një individi në vend se të grupit. E dyta, ka rrezik që botët virtuale të na bëjnë të mësohemi të jetojmë në ambiente pak demokratike, ku shkelen ato të drejta që janë fryt i shekujve të tërë të luftërave, progresit dhe fitoreve civile. Me fjalë të tjera, diktaturat on line na bëjnë më pasivë ndaj një diktatori në botën reale”. A mund ta lëmë anash një botë virtuale që na bëhet e mërzitshme? “Po, por ka një çmim personal dhe nganjëherë ekonomik në rritje, në rrafshin e lidhjeve, kontakteve dashurore dhe punës që humbim. Për shumë njerëz sajtet si Facebook apo Second Life janë tashmë të domosdoshme si instrument biznesi ose tjetërgjëje”. Çfarë zgjidhjeje propozoni atëherë? “Është i nevojshëm një lloj iluminizmi i botëve virtuale, ku administratorët do të ofronin instrumente të rinj për t’i kryer eksperimentet e demokracisë. Instrumente me të cilat vetë përdoruesit do të mund t’i zhvillonin sistemet e tyre politike. Jurisprudenca e botës reale, nga ana e vet, duhet të fillojë t’i ketë parasysh botët virtuale jo më si pronësi të një ndërmarrjeje, por si “kombe”. E gjithë kjo në favor të policy më të plota dhe transparente. Është momenti të vendosim se si dëshirojmë të jetojmë në të ardhmen. A do të kenë peshë në shtëpitë tona virtuale idetë dhe parimet iluministe? Apo do të përfundojmë në grushtin e një despoti çdo herë që do të futemi në Internet?”. Alessandro Longo L’espresso
Page 1 and 2: FOTO: ATDHE MULLA EKONOMI: SHANTAZH
Page 3 and 4: E premte, 22 tetor 2010 Të nderuar
Page 5 and 6: E premte, 22 tetor 2010 Mohojnë kr
Page 7 and 8: E premte, 22 tetor 2010 7 N E & Pas
Page 9 and 10: E premte, 22 tetor 2010 NACIONALE &
Page 11 and 12: E premte, 22 tetor 2010 NACIONALE &
Page 13 and 14: E premte, 22 tetor 2010 BALLKAN EXP
Page 15 and 16: E premte, 22 tetor 2010 15 Bota red
Page 17 and 18: E premte, 22 tetor 2010 R epublika
Page 19 and 20: E premte, 22 tetor 2010 BOTA 19 Ara
Page 21: E premte, 22 tetor 2010 ZYRA E KRYE
Page 25 and 26: E premte, 22 tetor 2010 25 kompjute
Page 27 and 28: E premte, 22 tetor 2010 PALUAJTSHM
Page 29 and 30: E premte, 22 tetor 2010 SPORT 29 Ba
Page 31 and 32: E premte, 22 tetor 2010 SPORT 31 Ti

DREKE PER KONSENSUS - Gazeta Express

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?