strategjia e trajnimit të nëpunësve civilë të kosovës 2011-2013

Republika e Kosovës
Republika Kosova-Republic of Kosovo
Qeveri-Vlada-Government
Ministria e Administratës Publike-Ministarstvo Javne Uprave
Ministry of Public Administration
Departamenti i Administrimit të Shërbimit Civil-Department o Administraciji Civilne Službe
Department of Civil Service Administration
STRATEGJIA E TRAJNIMIT
TË
NËPUNËSVE CIVILË TË KOSOVËS
2011-2013

1. HYRJE
1.1 Objektivat e strategjisë së trajnimit për nëpunësit civilë
Strategjia e trajnimit për nëpunësit civilë synon krijimin e një kuadri të përgjithshëm për aftësimin e
tyre në funksion të përmbushjes me efektivitet dhe me kohë, të detyrave dhe përgjegjësive në punë.
Ajo synon të japë parimet bazë të trajnimit të nëpunësve civilë, prioritetet e trajnimit, dhe
përgjegjësitë institucionale për realizimin e tyre. Ministria e Administratës Publike (MAP)
Departamenti i Administrimit të Shërbimit Civil (DASHC) ndërmorrën iniciativën për përgatitjen e
këtij dokumenti kyç për trajnimin efektiv dhe efiçent të nëpunësve civilë.
Strategjia e trajnimit është zhvilluar për periudhën 2011-2013. Në përfundim të kësaj periudhe,
strategjia do të rishikohet për të parë arritjen e objektivave dhe për të bërë ndryshimet e nevojshme
në përgjigje të ndryshimeve në Kosovë në përgjithësi dhe në SHCK në veçanti.
1.2. Kuadri ligjor dhe strategjik
Strategjia e Trajnimit të Nëpunësve Civilë është në zbatim të Ligjit mbi Shërbimin Civil të Kosovës
(SHCK) dhe kërkesave të Strategjisë së Reformës së Administratës Publike (2010-2013), Strategjisë së
Trajnimit për Integrimin Evropian (2008-2010) dhe strategjive të tjera të zhvilluara nga institucionet
e Kosovës.
Ligji i SHCK përcakton MAP-in përgjegjëse për “përgatitjen, bashkërendimin dhe zbatimin e
politikave të trajnimit, arsimimit dhe zhvillimit të kapaciteteve në Shërbimin Civil të Kosovës.” 1
Duhet theksuar se kjo strategji nuk mbulon tërë spektrin e trajnimit, arsimimit dhe zhvillimit të
kapaciteteve në SHCK, por mbulon vetëm trajnimet horizontale të nëpunësve civilë. Strategjia nuk
trajton trajnimet vertikale të institucioneve të ndryshme. 2
Ligji i SHCK përcakton IKAP-in përgjegjës për “zbatimin e politikave dhe strategjive të trajnimit,
arsimimit dhe zhvillimit të kapaciteteve në Shërbimin Civil.” 3 IKAP është “institucioni kryesor i
aftësimit, përgjegjës për aftësimin e përgjithshëm të nëpunësve civilë të Kosovës” 4 . IKAP zbaton
strategjinë e trajnimit për SHCK, këshillon MAP-in për strategjinë e aftësimit të SHCK-së, shqyrton
dhe vlerëson periodikisht nevojat e SHCK-së në nivelet qëndrore dhe lokale, harton programet për
plotësimin e nevojave në pajtim me standartet evropiane, vlerëson rezultatet e programeve të
aftësimit, dhe koordinon aktivitetet e aftësimit të nëpunësve civilë 5
Ligji i SHCK përcakton trajnimin si të drejtë dhe detyrim për nëpunësit civilë dhe thekson lidhjen
midis performancës së tyre dhe trajnimit. Kështu, në bazë të këtij ligji, “Nëpunësit civilë kanë të
1 Ligji i SHCK.
2 Me trajnime horizontale kuptohen trajnimet me karakter të përgjithshëm (si, p.sh.në menaxhim organizativ
dhe publik, integrim evropian, etj.), ndërsa me trajnime vertikale kuptohen ato trajnime që lidhen me fusha
specifike të veprimtarisë së istitucioneve të ndryshme dhe që mund të realizohen rast pas rasti nga vetë
institucionet.
3 Ligji mbi SHCK.
4 Rregullorja e UNMIK-ut 25/2003/25
5 Rregullorja e UNMIK-ut 25/ 2003/25
2

drejtë dhe janë të detyruar t’i rrisin aftësitë e tyre profesionale përmes trajnimit në Shërbimin Civil…
Pjesëmarrja e nëpunësve civilë në programe të trajnimit, të planifikuara dhe të realizuara brenda
Shërbimit Civil konsiderohet një lloj si vijim i punës së rregullt dhe mbikëqyrësit janë përgjegjës për
të lehtësuar dhe përkrahur pjesëmarrjen e punëtorëve të tyre në këto programe… Rezultatet e
vlerësimit të punës duhet të përdoren, ndër të tjera, për përcaktimin e nevojave për trajnim
individual ose të grupeve të nëpunësve civilë.” 6
1.3. Metodologjia e zhvillimit të Strategjisë së Trajnimit të Nëpunësve Civil
Zhvillimi i Strategjisë së Trajnimit të Nëpunësve Civil u bë me pjesëmarrjen e aktorëve kryesorë të
fushës përfshirë MAP/DASHC, IKAP, dhe njesitë për Menaxhimin e Burimeve Njerëzore (MBNJ) në
institucionet qëndrore të Kosovës. Aktivitetet kryesore përfshijnë forumin e zyrtarëve për
menaxhimin e burimeve njerëzore, intervistat me përfaqësuesit e departamenteve në disa ministri
të përzgjedhura, dhe shqyrtimi i dokumenteve ekzistuese lidhur me trajnimin e SHCK.
Një forum me MBNJ u organizua me synimin për të marrë mendimin e pjesëmarrësve
lidhur me aspektet themelore të strategjisë së trajnimit.
Intervista individuale u zhvilluan me përfaqësuesit e departamenteve kryesore në pesë
ministri të Kosovës përfshirë MInistrinë e Administratës Publike (MAP), Ministrinë e
Administrimit të Pushtetit Lokal (MAPL), Ministrinë e Integrimit Evropian (MIE), Ministrinë
e Punëve të Brendshme (MPB), dhe Ministrinë e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural
(MBPZHR). Këto intervista ndihmuan për të verifikuar dhe konsoliduar informacionin mbi
nevojat për trajnim të nëpunësve civil dhe për të marrë mendimin e drejtuesve kryesore
të institucioneve lidhur me strategjinë e trajnimit.
Dokumentet bazë mbi trajnimin e nëpunësve civil të zhvilluara nga institucionet e
ndryshme qëndrore u konsultuan gjerësisht gjatë hartimit të kësaj strategjie. Lista e këtyre
dokumenteve është përfshirë në Aneks.
2. Analiza e gjendjes aktuale të trajnimit të nëpunësve civil
Kosova ndodhet përballë sfidave jetësore që kanë të bëjnë me funksionimin e shtetit ligjor dhe
demokracisë dhe integrimin në Bashkimin Evropian (BE) të cilat kërkojnë kapacitetet përkatëse të
administratës publike (AP).
Rritja e vazhdueshme e këtyre kapaciteteve është prioritet i strategjive të qeverisë së Kosovës të
zhvilluara për fusha të ndryshme të veprimtarisë. “Fuqizimi dhe avancimi i procesit të trajnimeve në
administratën publike” 7 është një nën-objektive e rëndësishme e objektivës për menaxhimin dhe
zhvillimin e burimeve njerëzore të Strategjisë së Reformës së Administratës Publike në Kosovë
(2009-2013). “Krijimi i një mase kritike të profesionisteve të trajnuar dhe njohurive dhe aftësive të
mjaftueshme për të udhëhequr Kosovën drejt Bashkimit Evropian dhe krijimin e mekanizmave për
transferimin e njohurive për integrimin evropian në të gjithë nivelet e administratës publike dhe
shoqërisë” 8 është qëllimi i Strategjisë së Trajnimit për Integrimin Evropian (2008-2010).
6 Ligjit per SHC Neni 35
7 Startegjia e RAP 2010-2013, objektiva 10
8 Strategjia e Trajnimit per Integrim Evropian (2008-2010)
3

Rritja e kapacitetit të AP kërkon vlerësimin e kapaciteteve ekzistuese, analizën e situatës dhe
përcaktimin e ndërhyrjeve efektive dhe efiçente. Me gjithë përparimet e rëndësishme që Kosova ka
bërë në drejtim të rritjes së kapacitetit të AP në dhjetë vitet e fundit, ekziston një hendek i madh
midis kapacitetit aktual dhe kapacitetit të dëshiruar të AP për të përballuar sfidat e kohës. Përveç
faktoreve të lidhur me të kaluarën që kanë një ndikim të rëndësishëm edhe në gjendjen aktuale të
AP, arsyet kryesore për kapacitetin e pamjaftueshëm të saj lidhen me mungesën e menaxhimit
efektiv të trajnimit në SHCK që konsiston në mungesën e qasjes sistematike kundrejt trajnimit dhe
lëvizjet e shumta të punonjësve të AP. Për pasojë, procesi i trajnimit “është i udhëhequr në mënyrë
të pakoordinuar” 9 dhe nuk është bazuar në prioritetet strategjike por ka qenë më shumë një reagim
ndaj kërkesave specifike duke rezultuar shpesh në duplikim dhe mbivendosje të trajnimeve.
Në përgjithësi, qasja e institucioneve kundrejt trajnimit nuk ka qenë sistematike. Kuadri ligjor,
sidomos përsa i përket akteve nënligjore që përcaktojnë përgjegjësitë specifike të institucioneve të
ndryshme, ka pasur mangësi. Ligjet dhe aktet nënligjore që rregullojnë trajnimin e nëpunësve civil
shpesh kontradiktojnë njëra-tjetrën duke krijuar konfuzion dhe apati tek institucionet përkatëse. Në
përgjithësi, trajnimi i nëpunësve civil nuk është bazuar në një vlerësim dhe analizë sistematike dhe të
plotë të nevojave individuale dhe organizative por më shumë kanë qenë përgjigje e pjesshme ndaj
kërkesave nga institucione dhe projekte të ndryshme.
Nevojat për trajnim shtohen edhe për pasojë të lëvizjeve të mëdha në SHCK—largimi i nëpunësve
civil që kanë fituar një ekspertizë dhe eksperiencë dhe rekrutimi i nëpunësve te rinj civil që kanë
mungesa lidhur me njohuritë, aftësitë, dhe qëndrimet e nevojshme për të kryer me efektivitet dhe
efiçencë detyrat funksionale.
Trajnimi i nëpunësve civil është realizuar nga IKAP dhe nga projektet e ndryshme që mbështesin
institucionet. Në përmbushje të përgjegjësive të veta ligjore, IKAP ofron trajnime të vazhdueshme
për nëpunësi civil në shtatë fusha kryesore: menaxhim i përgjithshëm, administratë e përgjithshme,
çeshtje ligjore, çeshtje komunale, burime njerëzore, buxhet dhe financa, dhe teknologji informative.
Gjithashtu, programet e trajnimit janë dizenjuar sipas niveleve kryesore të nëpunësve civil: ekzekutiv
i lartë, ekzekutiv, profesional, dhe administrativ.
IKAP ka hasur vështirësi në realizimin e qëllimeve dhe objektivave të tij në fushën e trajnimit të AP.
Një arsye themelore është se IKAP “ka kapacitete dhe burime të limituara gjë që ndikon në kualitetin
dhe sasinë e trajnimeve të ofruara.” 10 Një arsye tjetër themelore është se drejtuesit e institucioneve
nuk kanë ofruar mbështetjen e nevojshme për procesin e trajnimit. Në përgjithësi ata “nuk e
ndihmojnë punën e IKAP-it dhe nuk kanë përfshirje aktive në përcaktimin e nevojave dhe hartimit të
strategjive.” 11
9 Rishikimi i Menaxhimit te Burimeve Njerezore, Raporti i FRIDOM, 2009
10 Raporti i Progresit te BE për Kosovën ne 2009
11 Rishikimi i Menaxhimit te Burimeve Njerezore, Raporti i FRIDOM, 2009
4

3. OBJEKTIVAT STRATEGJIKE TË TRAJNIMIT TË NEPUNESVE CIVIL DHE MASAT KRYESORE PR
REALIZIMIN E TYRE
3.1 Parimet udhëheqëse
Qasja sistematike
Programet e trajnimit për nëpunësit civil bazohen në analizën sistematike të nevojave për trajnim,
rishikimin sistematik të programeve ekzistuese të trajnimit në funksion të përmirësimit të tyre të
vazhdueshëm dhe dizenjimit sistematik të programeve të reja për të plotësuar nevojat e reja të
shërbyesve civil.
Cilësia
Cilësia e aktiviteteve të trajnimit sigurohet nëpërmjet përfshirjes së profesionistëve më të mirë në
dizenjimin e programeve të trajnimit dhe përgatitjen e moduleve përkatëse dhe në angazhimin e
trajnerëve që njohin fushat specifike dhe kanë aftesitë e duhura trajnuese. Monitorimi i
vazhdueshëm i procesit përfshirë vlerësimin e nevojave për trajnim, dizenjimin e programeve të
trajnimit, realizimin dhe vlerësimin e ndikimit të tyre do të mundësojë cilësinë maksimale të
trajnimit.
Efikasiteti
Planifikimi dhe koordinimi i aktiviteteve të trajnimit do të mundësojnë mënjanimin e dublifikimit dhe
mbivendosjes. Në këtë mënyrë do të sigurohet përfitimi maksimal nga ana e nëpunësve civil me
përdorimin e burimeve financiare në dispozicion të trajnimit.
3.2 Qëllimi, objektivat strategjike të trajnimit të nëpunësve civil dhe masat kryesore për
përmbushjen e tyre
Vizioni për trajnimin e nëpunësve civil është i njejtë me vizionin e qeverisë së Kosovës për AP dhe
atë të Reformës së AP: “Për një administratë publike efektive, efikase dhe evropiane”.
Qëllimi i strategjisë së trajnimit të nëpunësve civil është të kontribojë për krijimin e një Shërbimi Civil
profesional, të aftë, të bazuar në meritën dhe të menaxhuar me efektivitet dhe efiçencë.
Objektivat strategjike dhe masat kryesore per arritjen e tyre:
1. Rritja e kapaciteteve të nëpunësve civil në çeshtjet e administrimit dhe menaxhimit publik.
Masa 1.1. Përcaktimi i prioriteteve lidhur me realizimin e programeve të trajnimit
në çeshtjet e administrimit dhe menaxhimit publik.
Masa 1.2: Përmirësimi i paketës së trajnimit për të gjithë kategoritë e nëpunësve
civil në çeshtjet e administrimit dhe menaxhimit publik.
2. Krijimi i kapaciteteve të nëpunësve civil për të punuar sipas kërkesave të procesit të
anëtarësimit në Bashkimin Evropian.
Masa 2.1. Përcaktimi nga institucionet e ndryshme të Kosovës i objektivave
specifike të trajnimit në çeshtjet e integrimit evropian.
Masa 2.2. Zhvillimi i një pakete trajnimi në çeshtjet e integrimit evropian dhe
përcaktimi i prioriteteve lidhur me realizimin e saj.
5

3. Përmirësimi i vazhdueshëm i efiçencës dhe cilësisë së aktiviteteve të trajnimit për nëpunësit
civil.
Masa 3.1. Dizenjimi dhe realizimi i aktiviteteve të trajnimit bazuar në vlerësimet
periodike të nevojave për trajnim sipas metodologjisë së VNT të SHCK.
Masa 3.2. Vlerësimi periodik i impaktit të aktiviteteve të trajnimit.
Masa 3.3. Rritja e kapacitetit të IKAP në vlerësimin e nevojave për trajnim dhe
zhvillimin e programeve të trajnimit.
Masa 3.4. Forcimi i rolit të DASHC, IKAP dhe njësisë së BNJ në koordinimin e
aktiviteteve të trajnimit për nëpunësit civil.
3.3. Prioritetet strategjike lidhur me realizimin e masave kryesore në fushën e trajnimit të
nëpunësve civil.
3.3.1. Objektiva strategjike 1: Rritja e kapaciteteve të nëpunësve civil në çeshtjet e administrimit dhe
menaxhimit publik.
Masa 1.1. Përcaktimi i prioriteteve lidhur me realizimin e programeve të trajnimit në çeshtjet e
administrimit dhe menaxhimit publik.
Përcaktimi i prioriteteve lidhur me fushat e trajnimit në çështjet e administrimit dhe menaxhimit
publik është e domosdoshme për të arritur rezultatet më të mira me burimet financiare në
dispozicion të trajnimit. Ne këtë kontekst, strategjia vendos prioritetet për trajnimin e niveleve të
nëpunësve civil dhe përcakton fushat kryesore të trajnimit të nëpunësve civil.
Prioritetet për trajnimin e niveleve të nëpunësve civil:
Niveli Ekzekutiv i Lartë: Trajnimi në çështjet e lidershipit. Ky prioritet përputhet me Planin
e Veprimit të RAP (2009-2012) që përcakton si aktivitet kryesor në kuadrin e trajnimeve
në AP zhvillimin dhe zbatimin e një trajnimi për zyrtarë e lartë menaxhues.
Niveli Ekzekutiv: Trajnimi në çështjet e menaxhimit organizativ përqëndruar në bazat e
menaxhimit, vendim-marrjen, delegimin e përgjegjësive, ndërtimin e ekipit dhe punën në
ekip, zgjidhjen e mosmarrveshjeve, motivimin e punonjësve, MBNJ, etj.
Niveli Profesional: Trajnimi do të përqëndrohet në zhvillimin e politikave dhe
dokumentave dhe menaxhimin e projekteve, sidomos zhvillimin dhe zbatimin e projekteve
në kuadrin e fondeve të BE.
Niveli Administrativ: Trajnimi do të synojë të rrisë kapacitetin e tyre lidhur me procedurat
administrative, shkrimin efektiv, komunikimin dhe zgjidhjen e mosmarrveshjeve, dhe
marrdhënjet me palët e treta.
Gjithashtu, fushat kryesore të trajnimit të nëpunësve civil në kuadrin e menaxhimit dhe
administrimit publik përfshijnë:
Programet hyrëse për administratën publike: Këto programme do të jenë edhe në të
ardhmen një ndër programet bazë të IKAP. IKAP do të kordinojë me njësitë e MBNJ në
institucione për planifikimin me efiçencë të kurseve të trajnimit për këtë kategori
punonjësish. Njëkohësisht, njësitë e MBNJ në institucione duhet të komunikojnë në
vazhdimësi me IKAP lidhur me kontigjentin e nëpunësve të rinj civil në institucionet e tyre.
Programi i trajnimit në MBNJ: Ky program do të përqëndrohet në rritjen e aftësive dhe
njohurive të njësive të MBNJ në rekrutimin, menaxhimin, zhvillimin, dhe mbajtjen e
6

njerëzve të aftë dhe të motivuar, menaxhimin e stafeve diverse në kuptimin e individëve
dhe ekipeve, adaptimin e qasjeve etike kundrejt njerëzve, etj.
Programet e Trajnimit në Buxhet dhe Financë dhe në Prokurim Publik: Këto trajnime janë
të detyruara dhe zhvillohen nga IKAP.
Legjislacioni i vendit: Programi i trajnimit synon rritjen e njohurive të nëpunësve civil për
legjislacionin, sidomos kërkesat e ligjeve të reja si Ligji i SHCK, etj.
Trajnimi i pushtetit lokal: IKAP do të bashkëpunojë me MAPL për të identifikuar trajnimet
horizonale për pushtetin lokal.
Trajnimi në marrdhënje me publikun: Në zbatim të Objektivës Strategjike 3 (komunikimi
me qytetarë) të Planit të Veprimit për RAP, IKAP do të dizenjoje dhe realizojë trajnimin në
marrdhënje me publikun për nëpunësit civil që punojnë në marrdhënjet me publikun në
nivel qëndror dhe lokal.
Trajnimi në Teknologjine e Informacionit TI): Në zbatim të Strategjise së Qeverisjes
Elektronike (2009-2015), IKAP do të dizenjoje dhe realizoje trajnimet horizontale në
fushen e TI, me theks të veçantë në trajnimet lidhur me ECDL.
Dy çeshtje kryesore duhet të kihen parasysh lidhur me vendosjen e prioriteteve:
Fushat prioritare si dhe kurset e trajnimit brenda secilës fushë prioritare duhet të
rishikohen bazuar në VNT që zhvillohen bazuar në Metodologjinë e VNT-së.
Trajnimet do të realizohen kryesisht nëpërmjet IKAP dhe institucionet duhet të kordinojnë
me IKAP për plotësimin e nevojave të tyre.
Masa 1.2: Përmirësimi i paketës së trajnimit për të gjithë kategoritë e nëpunësve civil në çeshtjet e
administrimit dhe menaxhimit publik.
Përmirësimi i vazhdueshëm i cilësisë së paketës së trajnimit në çështjet e administrimit dhe
menaxhimit publik, sidomos i programeve prioritare është i domosdoshëm në funksion të
efektivitetit dhe efiëçencës së tyre. Në këtë kontekst:
Paketa e trajnimeve duhet të rishikohet duke bërë përmirësimet e nevojshme në drejtim
të plotësimit të nevojave, përmbajtjes së programeve të trajnimit, dhe metodologjisë së
zhvillimit të tyre.
Përmirësimi i paketës së trajnimit synon vënien e trajnimit në shërbim të plotësimit të
nevojave për trajnim për kategoritë e ndryshme të nëpunësve civil bazuar në konkluzionet
dhe rekomandimet e VNT.
Programet e trajnimit do të rishikohen për të siguruar që manualet e trajnimit dhe
materialet përcjellëse janë në përputhje me kërkesat e cilësisë dhe profesionalizmit.
Përmbajtja e programeve të trajnimit sipas fushave kryesore të përmendura në Masen
1.1. duhet të rishikohet në funksion të ndryshimeve në legjislacionin e vendit.
Përmirësimi i përmbajtjes së programeve të trajnimit do të shoqërohet me rishikimin e
metodologjisë së trajnimit bazuar në kërkesat e të mësuarit për të rritur dhe përfshirjes së
pjesëmarrësve në trajnim.
Në zbatim të kësaj strategjie, rishikimi themelor i paketës së trajnimit dhe zhvillimi i kurrikulave do
të bëhet nga IKAP në bashkëpunim të ngushtë me DASHC. Çdo program tjetër trajnimi që dizenjohet
dhe realizohet nga institucionet në bashkëpunim me projekte specifike duhet të plotësojë kërkesat
themelore të kurrikulave të miratuara nga DASHC. Rishikimi themelor do të pasohet nga rishikime
periodike vjetore.
7

3.3.2. Objektiva strategjike 2. Krijimi i kapaciteteve të nëpunësve civil për të punuar sipas kërkesave
të procesit të anëtarësimit në Bashkimin Evropian.
Në Strategjinë e Trajnimit në Integrim Evropian (2008-2010) theksohet se trajnimin në këtë fushë ka
qenë “i kufizuar vetëm në një grup relativisht të vogël të nëpunësve civil që punojnë në
administratën qëndrore dhe është varur nga financimi i organizatave donatore... Si rezultat, niveli i
përgjithshëm i informacionit dhe njohurive në këtë fushë është i ulët dhe njohuritë e specializuara
në fusha kryesore edhe më të rralla.” Kjo objektivë strategjike synon pikërisht përmirësimin e kësaj
gjendje.
Trajnimi i nëpunësve civil në çështjet e integrimit evropian do të bazohet në Strategjinë e Trajnimit
mbi Integrimin Evropian (2008-2010) dhe vlerësimin sistematik të nevojave për trajnim në këtë
fushë. Strategjia e Trajnimit mbi Integrimin Evropian (2008-2010) ka përcaktuar prioritetet dhe
drejtimet kryesore lidhur me trajnimin e nëpunësve civil:
Stafi përkatës në AP të njohë “bazat e BE dhe procesit të integrimit evropian.”
Trajnimi në çështjet e integrimit evropian të bëhet “pjesë integrale e sistemit të zhvillimit
të kapaciteteve të AP.”
Zhvillimi i aftësive për draftimin e politikave dhe ligjeve sepse “përafrimi tek standartet
evropiane është në thelb perafrim legjislativ.”
Fuqizimi i Sekretarëve të Përgjithshëm dhe Kryeshefave Ekzekutiv për të menaxhuar
procesin. Në këtë kontekst programi i trajnimit për zyrtarët e lartë “duhet të ketë një
mbulim thelbesor të çeshtjeve evropiane.”
Krijimi i një “mekanizmi efektiv për kordinimin e trajnimit të nëpunësve civil në çështjet e
integrimit evropian brenda kontekstit të ndërtimit të kapacitetit të AP.”
Përfshirja e IKAP në trajnimet mbi integrimin evropian si një “element kyç i trajnimeve për
administratën publike në Kosovë” dhe marrja përsipër nga IKAP i “rolit udhëheqës në
dhënien e trajnimeve në integrimin evropian për AP.” 12
Masat kryesore për arritjen e kësaj objektive janë përshkruar në detaje më poshtë.
Masa 2.1. Përcaktimi nga institucionet e ndryshme të Kosovës i objektivave specifike të trajnimit në
çeshtjet e integrimit evropian.
Në zbatim të Strategjisë së Trajnimit mbi Integrimin Evropian:
Institucionet e ndryshme duhet të identifikojnë dhe artikulojnë qartë nevojat dhe
objektivat e tyre specifike për trajnimin e nëpunësve civil në çështjet e integrimit
evropian. Institucionet duhet të bashkëpunojnë ngushtë me MIE për qartësimin e
kërkesave të integrimit evropian për fusha të ndryshme të veprimtarisë. Njesitë e MBNJ
duhet të kordinojnë punën e departamenteve dhe të integrojnë objektivat specifike të
departamenteve të ndryshme në një plan të vetëm të trajnimit të nëpunësve civil në
çështjet e integrimit Evropian. Ata duhet të kordinojnë me IKAP dhe MIE lidhur me
realizimin e trajnimeve horizontale në çeshjet e integrimit evropian. Në bashkëpunim me
MIE dhe organizatat e specializuara, ata duhet të realizojnë trajnimet për çështje të
integrimit evropian që lidhen me fushat e tyre specifike të veprimit.
12 Strategjia e Trajnimit mbi Integrimin Evropian (2008-2010)
8

IKAP duhet të përcaktojë objektivat e tij specifike që do t’i mundësojnë atij të marrë
përsipër rolin udhëheqës në zhvillimin e trajnimeve horizontale mbi integrimin evropian.
Në këtë kontekst, IKAP duhet të bashkëpunojë ngushtë me MIE dhe ministtritë e linjës
dhe agjensionet për identifikimin e nevojave, zhvillimin e moduleve të trajnimit dhe
realizimin e tyre. Njëkohësisht, IKAP duhet të forcojë kapacitetin e tij për realizimin e
trajnimeve në çështjet e integrimit evropian.
Masa 2.2. Zhvillimi i një pakete trajnimi në çeshtjet e integrimit evropian dhe përcaktimi i
prioriteteve lidhur me realizimin e saj.
Bazuar në nevojat për trajnim të identifikuara për nëpunësit civil, IKAP në bashkëpunim të ngushtë
me MIE do të zhvillojë një paketë të plotë trajnimi për trajnimet horizonale në çështjet e integrimit
evropian. Në këtë kontekst, programi ekzistues i trajnimit do të rishikohet, korrektimet dhe
plotësimet e nevojshme do të bëhen duke rezultuar në module cilësore të trajnimit. Trajnimet
horizonale prioritare përfshijnë:
Njohuri mbi BE dhe institucionet e tij;
Njohuri mbi fondet strukturore të BE;
Programimi dhe monitorimi i projekteve të BE.
Përsa i përket trajnimeve specifike në çështjet e integrimit evropian, institucionet do të identifikojnë
nevojat e tyre dhe do të bashkëpunojnë ngushtë me MIE dhe organizatat e huaja dhe të vendit që
kanë ekspertizë në fushat përkatëse. Trajnimi në harmonizimin e legjislacionit me acqui është një
fushë prioritare e programit të trajnimit ne integrim evropian. Theksi do të vihet gjithashtu në kurset
e trajnimit që përgatisin për të menaxhuar me sukses procesin e negocimit, implementimin e
politikave sektoriale të BE-së, me qëllim për të arritur një kuptim më të mirë të natyrës dhe
koncepteve të politikave të BE-së. Në këtë kontekst, projektet e ndryshme të përqëndruara në
integrimin evropian do të bashkëpunojnë ngushtë me MIE për të siguruar që trajnimet janë freskuar
dhe monitoruar siç duhet.
3.3.3. Objektiva strategjike 3. Përmirësimi i vazhdueshëm i efiçencës dhe cilësisë së aktiviteteve të
trajnimit për nëpunësit civil.
Masa 3.1. Dizenjimi dhe realizimi i aktiviteteve të trajnimit bazuar në vlerësimet periodike të
nevojave për trajnim sipas metodologjisë së VNT të SHCK.
Cilësia e programeve të trajnimit kushtëzohet nga masa e plotësimit të nevojave që kanë nëpunësit
civil gjë e cila maksimizohet kur programet e trajnimit bazohen në vlerësimin sistematik të nevojave
për trajnim. Mënyra se si do të bëhet VNT është përcaktuar qartë dhe në detaje në Manualin e
Metodologjisë së VNT në SHCK. Në këtë seksion janë dhënë kërkesat kryesore të metodologjisë.
VNT do të bëhet në tre nivele: strategjik, organizativ, dhe individual.
Niveli strategjik: Në mënyrë që të krijojnë bazat për ndërtimin e një plani të gjerë
strategjik për ngritjen e kapaciteteve në nivelin qeveritar, duke u përqëndruar në
Strategjitë Kombëtare, institucionet qëndrore si Zyra e Kryeministrit, Ministria e
Integrimit, Ministria e Ekonomisë dhe Financave dhe Ministria e Administratës
Publike/DASHC, duhet të diskutojnë proceset dhe politikat më të rëndësishme që
9

institucionet qëndrore të shtetit pretendojnë t’i zbatojnë. Nevojat mund të ndryshojnë
çdo vit, paralelisht me zhvillimin e programeve dhe reformave të reja qeverisëse.
Pavarësisht, gjithmonë ka një nevojë për ngritjen e kapaciteteve të stafeve ministrore që
të zbatohen dhe zhvillohen politikat dhe të përdorin sistemet strategjike të monitorimit.
DASHC dhe IKAP duhet të luajnë një rol strategjik në marrjen pjesë në këto negociata, në
mënyrë që të hartohen plane afatgjata për ngritjen e kapaciteteve. Pas konsultimeve me
këto institucione, DASHC harton një listë me fushat prioritare, në të cilat është e
nevojshme ndërhyrja nëpërmjet trajnimit. Bashkë me stafin e përzgjedhur nga këto
institucione dhe stafin e IKAP vendoset për programet e trajnimit.
Niveli Organizativ: Bazuar në fushat e përgjithshme të trajnimit, hapi pasardhës lidhet me
konsultimin e institucioneve (ministritë, agjencitë, etj), me qëllim përcaktimin më specifik
të nevojave për prioritetet e ngritjes së kapaciteteve - trajnimet për sektor që kanë të
nevojshme implementimin e politikave dhe programeve të ndryshme, në bazë të
kërkesave të sektorëve. Nevoja të tilla janë komplekse dhe shpeshherë shumë të veçanta.
Në këto raste duhet që DASHC/IKAP të luajnë një rol orientues/këshillues për percaktimin
e prioriteteve. Një bashkëveprim i tillë do të mundësojë hartimin e programeve të
trajnimit më të mirë dhe më të përshtatshëm për nevojat e Shërbimit Civil.
Analiza e nevojave individuale/grupit: Menaxherët janë përgjegjës për përdorimin sa më
të mirë të burimeve që ata kanë, duke përfshirë asetin më të rëndësishëm-stafin. Për
menaxherët ka një numër instrumentesh dhe procesesh për tu përdorur, në mënyrë që të
vlerësohen nevojat për ngritje kapacitetesh. DASHC luan një rol mbështetës dhe
këshillues, duke përdorur manualet VNT dhe duke ofruar kurse trajnimesh për
menaxherët dhe stafin e MBNJ, në mënyrë që ata të maksimizojnë rezultatet e
përpjekjeve të tyre. Vlerësimi i nevojave individuale ka për bosht kryesor procesin e
vlerësimit të performancës së nëpunësve civilë, megjithëse nuk është i kufizuar në këtë të
fundit. Meqënëse gjatë procesit të vlerësimit të performancës eprori dhe vartësi
diskutojnë së bashku për arritjet dhe realizimin e objektivave individuale gjatë vitit,
atëhere është e mundur edhe diskutimi lidhur me kapacitetet aktuale dhe kapacitetet e
kërkuara nga pozicioni i punës (identifikimi i hendekut të kompetencave) dhe përcaktimi
nëse ky hendek mund të zvogëlohet nëpërmjet proceseve trajnuese.
DASHC pasi të përfundojë kompletimin e këtyre hapave të kërkuar mund të caktojë IKAP të zhvillojë
kurrikulat dhe programet e trajnimit dhe të përcaktojë trajnerët. Programet e trajnimit dërgohen në
institucionet qëndrore dhe kërkohen përgjigje për pjesëmarrjen e mundshme, që shërben si bazë
për kalendarin vjetor të trajnimeve.
Aktorët kryesorë për sistemin e Vleresimit të Nevojave për Trajnim janë:
DASHC/IKAP;
Eprorët e drejtpërdrejtë dhe vartësit e tyre;
Specialistët e trajnimit dhe drejtorët e Departamenteve të Burimeve Njerezore (ose njësi
apo persona të tjerë të cilët luajnë funksione të ngjashme) brenda institucioneve;
Drejtuesit e administratave të institucioneve të shërbimit civil (sekretarët e përgjithshëm,
kryeshefat ekzekutivë, etj.).
Vlerësimi i plotë i nevojave për trajnim do të zhvillohet një herë në tre vjet.
Masa 3.2. Vlerësimi periodik i impaktit të aktiviteteve të trajnimit.
Vlerësimi i ndikimi të trajnimit do të zhvillohet periodikisht si dhe në mënyrë të vazhdueshme.
Periodikisht, vlerësimi i ndikimit të trajnimit do të zhvillohet së bashku me VNT, një herë në tre vjet,
10

dhe do të shërbejë për të bërë korrektimet e nevojshme në programet e trajnimit lidhur me
përmbajtjen dhe metodologjinë. Treguesit e mëposhtëm do të përdoren për të vlerësuar rezultatet
dhe ndikimin e trajnimit:
Tërheqja e opinionit të pjesëmarresve në fund të çdo aktiviteti trajnues;
Vlerësimi i të mësuarit duke përdorur teste të ndryshme;
Vlerësimi i ndryshimeve në performancën e nëpunësve civil;
Shkëmbimi i informacionit midis instiucioneve trajnuese dhe përfituese lidhur me
vlerësimin dhe ndikimin e trajnimit.
Vlerësimi i ndikimit të trajnimit do të bëhet në mënyrë të vazhdueshme kryesisht nga mbikqyrësit
dhe zyrtarët e Menaxhimit të Burimeve Njerëzore të cilët bëjnë vlerësimin e punës së nëpunësve
civil dhe identifikojnë ndryshimet në performancën e tyre si rezultat i njohurive dhe aftësive të
fituara në trajnime.
Masa 3.3. Rritja e kapacitetit të IKAP në vlerësimin e nevojave për trajnim dhe zhvillimin e
programeve të trajnimit.
IKAP do të luajë një rol kryesor në vlerësimin e nevojave për trajnim dhe zhvillimin e programeve të
trajnimit. Në këtë kontekst, është e rëndësishme që të rritet kapaciteti i IKAP, veçanërisht i
punonjësve të IKAP që janë direkt të përfshirë në procesin e trajnimit—Zhvilluesit e Programit--në
këto drejtime kryesore:
Për dizenjimin dhe realizimin e VNT veçanërisht në nivelet strategjike dhe organizative në
përputhje me Manualin e Metodologjisë së VNT së SHCK;
Për dizenjimin e programeve efektive të trajnimit;
Për vlerësimin e rezultateve të kurseve të trajnimit.
Në këtë kontekst, është e rëndësishme që Zhvilluesit e Programit të IKAP, përveç kompetencave
bazë për fushat e tyre të trajnimit, të zhvillojnë aftesitë trajnuese nëpërmjet pjesëmarrjes në
Trajnimet për Trajnerë dhe fasilitimit të kurseve specifike të trajnimit. Ata duhet të rrisin
kompetencën e tyre për të shkruar kurrikulat e trajnimit dhe Termat e Referencës për trajnerët që
angazhohen nga IKAP për fasilitimin e kurseve të trajnimit.
Gjithashtu IKAP duhet ndërveprojë në mënyrë të vazhdueshme me ministritë dhe institucionet
përkatëse. IKAP duhet të zhvillojë një sistem për konsultimin me ministritë dhe institucionet
përfituese për të siguruar që trajnimet janë në përputhje me nevojat dhe kanë cilësinë e duhur. Një
databazë e plotë për përfituesit sipas temave të trajnimit duhet të freskohet vazhdimisht dhe të
përdoret për organizimin e kurseve të trajnimit.
IKAP, nëpërmjet trajnereve të tij do të punojë për rritjen e vazhdueshme të kapacitetit të njësive të
MBNJ në çeshtjet e vlerësimit të nevojave për trajnim dhe vlerësimit të ndikimit të trajnimit. Format
që do të përdoren përfshijnë kurse trajnim periodike si dhe asistencë teknike sipas nevojës.
Masa 3.4. Forcimi i rolit të DASHC, IKAP dhe BNJ në koordinimin e aktiviteteve të trajnimit për
nëpunësit civil.
DASHC, IKAP dhe njesite e MBNJ në institucione janë aktorët kryesore që kordinojnë aktivitetet e
trajnimit për nëpunësit civil. Në këtë kontekst:
11

DASHC/IKAP luajnë një rol orientues/këshillues për percaktimin e prioriteteve nga ana e
institucioneve.
Pas konsultimeve me institucionet, DASHC harton një listë me fushat prioritare të
trajnimit të SHC në të cilat është e nevojshme ndërhyrja nëpërmjet trajnimit. Bashkë me
stafin e përzgjedhur nga institucionet dhe stafin e IKAP vendoset për programet e
trajnimit. Një bashkëveprim i tillë do të mundësojë hartimin e programeve të trajnimit më
të mirë dhe më të përshtatshëm për nevojat e SHC.
Në bashkëpunim me DASHC dhe bazuar në strategjinë e trajnimit dhe në rezultatet e
vlerësimit të nevojave për trajnim, IKAP rishikon paketën aktuale të trajnimeve dhe bën
përmirësimet përkatëse. IKAP dizenjon dhe realizon programet e trajnimit për kategoritë e
ndryshme të nëpunësve civil sipas planit vjetor dhe tre-vjeçar të trajnimeve. Planet trevjeçare
të trajnimit zbërthehen në plane vjetore të cilat rishikohen çdo vit në pajtim me
ndryshimet në mjedis dhe kërkesat e integrimit evropian. Planet e trajnimit zhvillohen në
bashkepunim të ngushtë me institucionet përfituese. Planet vjetore të trajnimit do të
miratohen nga MAP.
Përveç rolit aktiv në vlerësimin e nevojave për trajnim në nivel individual, njësitë e MBNJ
kanë një rol të madh në koordinimin e përpjekjeve të institucioneve të tyre me
DASHC/IKAP për plotësimin e nevojave të punonjësve të institucionit të tyre.
IKAP kordinon me Departamentin e Kordinimit të Ndihmës së Huaj lidhur me trajnimet që
ofrohen për nëpunësit civilë.
Kordinimi i aktiviteteve të trajnimit do të rregullohet me një vendim të qeverisë së
Kosovës “Mbi Kuadrin e Kordinimit të Trajnimeve të SHCK”. DASHC/IKAP janë përgjegjëse
për draftimin e vendimit mbi kuadrin e kordinimit të trajnimeve.
3.4. Grupet e synuar
Grupet e synuar të Strategjisë së Trajnimit të Nëpunësve Civil përfshijnë:
Institucionet përgjegjëse për trajnimin e SHCK përfshirë MAP/DASHC dhe IKAP.
Institucionet e përfshira në trajnimin e nëpunësve civil në çështjet e integrimit evropian,
prokurimit publik dhe financave publike (Ministria e Integrimeve Evropiane, Agjensioni i
Prokurimit Publik, Ministria e Financave).
Drejtuesit e lartë të SHCK.
Njesitë e Menaxhimit të Burimeve Njerëzore në institucione.
Organizatat e vendit dhe të huaja që ofrojnë trajnime për nëpunësit civil.
3.5. Përqasja e trajnimit për nëpunësit civil
Trajnimi i nëpunësve civil do të bazohet në disa kritere bazë të cilat maksimizojne efektivitetin dhe
eficencën e tij.
Trajnimi i nëpunësve civil do të bëhet sipas kategorive përkatëse. Në këtë mënyrë do të
rritet cilësia e programeve të trajnimit.
Trajnimet për nëpunësit civil do të bazohen në metodat e të mësuarit për të rritur dhe
pjesëmarrjen. Në këtë kontekst, trajnimet do të jenë interaktive duke përfshirë aktivitete
të ndryshme që sigurojnë rezultate të larta dhe kënaqësinë e pjesëmarrësve (leksione të
shkurtra, diskutime të strukturuara në grup, punë në grupe të vogla, prezantime nga
pjesëmarrësit, raste studimore, role, etj.).
Ecuria e trajnimit do të vlerësohet gjatë kurseve të trajnimit, në fund të tyre si dhe pas
tyre duke përdorur metoda të ndryshme jo-formale (tërheqja e opinioneve të
12

pjesëmarrësve në fund të sesioneve të trajnimit, bisedat me pjesëmarrësit në trajnim, etj.)
dhe formale (nëpërmjet pyetësorëve që mbushen nga pjesëmarrësit). Rezultatet e
vlerësimit të trajnimit do të përdoren për të përcaktuar hapat e mëtejshëm për rritjen e
kapacitetit të punonjësve si dhe përmirësimin e metodologjisë së trajnimit dhe cilësisë së
punës së trajnerëve.
Kohëzgjatja e kurseve të trajnimit është 1-3 ditë. Kurset e trajnimit që janë pjesë e
programeve të trajnimit planifikohen në mbështetje të njëri-tjetrit.
3.6. Kushtet për zbatimin e strategjisë së trajnimit
3.6.1. Menaxhimi i strategjisë
Kordinimi për zbatimin e kësaj strategjie është detyrë e DASHC në kuadrin e MAP. DASHC do të
ngrejë srukturat e duhura kordinuese në zbatim të kërkesave të kësaj strategjie.
3.6.2. Burimet e nevojshme
Kjo strategji duhet të shoqërohet me buxhetin e nevojshëm për implementimin e saj. Trajnimi i
nëpunësve civil financohet nga buxheti i shtetit. Gjithashtu mund të përdoren edhe fondet nga
donatorët e huaj. Burimet financiare duhet të përdoren në rradhë të parë për realizimin e
programeve prioritare të trajnimit sikurse janë përcaktuar më lart.
Gjatë planifikimit të buxhetit, institucionet e ndryshme identifikojnë edhe objektivat e tyre të
trajnimit dhe, për pasojë, dhe kërkesat për financim të aktiviteteve të trajnimit. Institucionet duhet
të përqëndrohen në buxhetimin e kërkesave specifike për trajnim që lidhen me zhvillimin aftësive të
nëpunësve civil në fusha specifike të aktivitetit të institucionit. Përsa i përket trajnimeve horizontale,
institucionet duhet që t’ia përcjellin kërkesat e tyre MAP/DASHC e cila në kordinim me IKAP
planifikon sigurimin e mjeteve financiare për realizimin e tyre.
Eshtë themelore që IKAP-it t’i jepen burimet e nevojshme financiare për realizimin e programeve
horizontale të trajnimit. Nga ana tij, IKAP duhet të përmirësojë planifikimin e trajnimeve dhe, për
pasojë, të burimeve të nevojshme financiare për të siguruar realizimin e programeve të trajnimit më
të nevojshme dhe me cilësi të lartë. IKAP duhet gjithashtu të shfrytëzojë mundësitë që ofrohen nga
donatorët e huaj për realizimin e programeve të trajnimit të dizenjuara nga IKAP apo nga projekte
dhe/ose institucionet e ndryshme.
DASHC dhe IKAP janë përgjegjës për kordinimin e ndihmës së huaj në fushën e trajnimeve
horizontale për të mënjanuar duplikimin, lehtesuar buxhetin për trajnime dhe siguruar efiçencën e
përdorimit të mjeteve financiare, dhe për të siguruar cilësinë e programeve të trajnimit në të gjithë
SHCK.
3.6.3. Monitorimi i strategjisë dhe raportimi mbi zbatimin e saj
MAP/DASHC rregullisht do të veprojnë për të siguruar që kërkesat e kësaj strategjie janë zbatuar nga
IKAP dhe institucionet e tjera. Monitorimi i aktiviteteve kryesore të përfshira në Planin e Veprimit
dhe raportimi mbi rezultatet e arritura do të bëhet në baza tre-mujore dhe vjetore tek MAP.
Raportet do të përfshijnë edhe përmirësimet dhe ndryshimet e nevojshme që rekomandohen.
13

ANEKS: LISTA E DOKUMENTEVE TË KONSULTUAR GJATË
ZHVILLIMIT TË STRATEGJISE SE TRAJNIMIT TË SHCK
(Sipas rendit alfabetik)
1. Analiza e Nevojave për Trajnim në 6 Ministri të Linjës të Kosovës (Në kuadrin e projektit: Asistenca
teknike e BE për Kosovën. Projekt i menaxhuar nga Agjensia Evropiane për Rindërtim.”)
2. Ligji mbi Shërbimin Civil të Kosovës
3. Manuali i Metodologjisë së Vlerësimit të Nevojave për Trajnim
4. Plani i Veprimit për Reformën e Administratës Publike në Kosovë (2009-2012)
5. Plani Zhvillimor Strategjik i Ministrisë së Administratës Publike (2009-2013)
6. Plani Zhvillimor Strategjik i Institutit të Kosovës për Administratë Publike (2010-2013)
7. Plani i Trajnimit për 2010 (IKAP)
8. Raporti i Progresit për Kosovën 2009
9. Raporti i Progresit për Kosovën 2010
10. Raport mbi Vlerësimin e Nevojave për Trajnim të Administratës Publike në Qeverisjen Qëndrore
(IKAP, 2010)
11. Raporti përfundimtar i projektit “Mbështetje për IKAP: Një projekt i financuar nga BE dhe i
menaxhuar nga Agjensia Evropiane për Rindërtim”
12. Strategjia e Qeverisjes Elektronike (2009-2015)
13. Strategjia e Reformës së Admistratës Publike (2010-2013)
14. Strategjia e Trajnimit për Integrim Evropian (2008-2010)
15. Vlerësim i Nevojave për Trajnim dhe Burimeve (2008-2010): Plani i Veprimit për Trajnimin (2008).
Përgatitur nga Agjensia Evropiane për Rindërtim
14