Rishikimi i Menaxhimit të Burimeve Njerëzore - Ministria e ...
Rishikimi i Menaxhimit të Burimeve Njerëzore - Ministria e ... Rishikimi i Menaxhimit të Burimeve Njerëzore - Ministria e ...
për ata profesionistë, stimulimi i kandidatëve me nivel të lartë edukimi, etj. Qeveria duhet të shndërrojë praktikën jotransparente në rregulla dhe kritere të qarta, që të aplikohen pas plotësimit të kushteve. 5.4 – Pagat dhe skemat e tjera të kompensimit Sistemi i pagave në administratën publike në Kosovë është i bazuar sipas modelit të koeficientit. Koeficienti 4 është përdorur pozitat ndihmëse të nivelit të ulët; koeficienti 10 është përdorur për pozitat e drejtorit të departamentit. Në të njëjtën kohë, pagat specifike deri te koeficienti 18 aplikohen aktualisht për pozitat të veçanta në administratën publike. Vlera e çdo pike të koeficientit është 32,55 Euro. Ky sistem i përdorur në Kosovë ka si bazë ligjore një memorandum të UNMIK-ut të vitit 2000 ku sqarohet në terma shumë të gjera përdorimi i koeficienteve. Nuk ka asnjë bazë tjetër ligjore në fushën e pagave dhe të shpërblimeve. Më 2004 një projekt i CARDS ka kryer një rishikim të detajuar të sistemit të pagave dhe ka propozuar një të ri. Fatkeqësisht, për disa arsye që nga implikimet financiare e deri te paaftësia e qeverisë, sistemi asnjëherë nuk është zbatuar. Shpërndarja e koeficienteve për pozitat është bërë nga çdo institucion në një mënyrë të pavarur dhe është mbikëqyrur nga DASHC në momentin kur pozita e re është futur në listën e pagave. Në përgjithësi koeficientët për pozitat menaxheriale janë shpërndarë në mënyrë homogjene në institucione dhe ekziston një unifikim i praktikës. Në anën tjetër, për pozitat ekzekutive një numër i madh i koeficienteve aplikohet dhe dallimet ndërmjet pozitave, madje edhe në kuadër të institucionit të njëjtë janë evidente. Në procesin e mbikëqyrjes DASHC ka pak mundësi që të refuzojë përcaktimin e koeficienteve për pozitat e nivelit të ulët. Kjo është për shkak të deficiteve në sistemin e vlerësimit të vendeve të punës dhe mungesës së pozicioneve tipike krahasimore. Gjithashtu, laramania e madhe e pozitave në administratën publike ka qënë një vështirësi në vetvete, duke qenë që DASHC nuk ka shumë përvojë në procese të tilla. Në fakt, sistemi i koeficientit nuk është i vetmi i aplikuar në Kosovë. Paralelisht aplikohet i ashtuquajturi “sistemi i pagave fikse”. Ky sistem nënkupton një shumë fikse të pagës për disa institucione ose kategori të pozitave. Me këtë sistem paguhen sektori i arsimit dhe shëndetësisë, policia dhe gjyqësori. Gjithashtu, një numër pozitash në institucione paguhen me paga fikse duke filluar nga sekretarët e përhershëm deri te pozitat e tjera individuale të cilat kanë një gradë jo të zakonshme. Për sa i përket forcave policore sistemi i pagave mbështetet në gradat policore, ku çdo gradë korrespondon me një pagë 18 . Për shkak të konfuzionit në sisteme aktualisht janë 52 koeficientë (shumëzues) në përdorim dhe 86 nivele të tjera pagash me sistemin e pagave fikse. Nivele e koeficiente të reja janë shtuar në mënyrë frekuente. Problemi kryesor i sistemit të pagave është sistemi i dobët vlerësimit të vendeve të punës dhe mungesa e rregullimit ligjor. Kjo mungesë e rregullimit iu ka lejuar institucioneve të krijojnë nivele të pagave pa ndonjë kontroll. Gjithashtu, për shkak të zanafillës së sistemit të pagave nuk ka rregulla të qarta për institucionin që të miratojë nivelet e pagave. Kjo është edhe më shumë e theksuar në shtesat e aplikuara që zakonisht miratohen nga ministri. Të gjitha ndërhyrjet në fushën e pagave nuk janë shqyrtuar me kujdes dhe efektet asnjëherë nuk janë marrë parasysh nga një këndvështrim gjithëpërfshirës. Ndërhyrjet e kohëpaskohshme të qeverisë asnjëherë nuk janë shoqëruar me analiza të shëndosha për të justifikuar ndërhyrjet dhe për të analizuar efektet në piramidën e pagave dhe reagimet nga grupet e tjera. Një nga ndërhyrjet më të fundit është niveli i ri i pagave për drejtorët e departamenteve në komuna, që tani barazohen me nivelin e sekretarëve të përhershëm. 18 Të dhënat e ofruara gjatë intervistave me stafin e divizionit të listës së pagave, MEF dhe Administrata e Policisë. 20
Gjithashtu, për pozita individuale ne kemi vërejtur nivele jo të zakonshme të pagave. Në disa raste këto paga të larta janë arsyetuar me kërkesën e lartë në sektorin privat për këto profesione (posaçërisht TI dhe inxhinierët), por në disa raste ato nuk janë arsyetuar fare. Për shembull, në një ministri një pozitë e nëpunësit civil (zyrtar i lartë) në Divizionin e Financave paguhet njësoj si drejtori i departamentit (koeficienti 10). Shembujt e tjerë janë në kategorinë e këshilltarëve politikë, ku disa paguhen mbi nivelin e pagave të kolegëve të tyre. Institucionet që propozojnë këto nivele të larta të pagave zakonisht nuk analizojnë dhe nuk justifikojnë propozimin dhe arsyeja e vetme për propozimin është mundësia buxhetore për të bërë rritjen. Lidhur me këto nivele specifike, ajo që ne sugjerojmë nuk është shuarja e tyre dhe krijimi i një niveli unik të pagave për të gjitha pozitat e kategorisë së njëjtë. Ne rekomandojmë që qeveria me kujdes të studiojë dhe analizojë të gjitha rastet dhe të përcaktojë kritere dhe nivele të qarta për paga për këto profesione specifike, të cilat janë shumë të kërkuara në tregun e punës. Në të njëjtën kohë, nivelet uniforme të pagave duhet të aplikohen për këto pozita në të gjitha institucionet. Ky rekomandim përputhet me vendimin e qeverisë nr. 07/29 i datës 31.07.2008 për të iniciuar një studim të pagave specifike përcaktimin e standarteve për zbatimin uniform në institucionet e administratës publike. Edhe një pikë tjetër e rëndësishme në këtë vendim të qeverisë ndërlidhet me dispozitën ku asnjë pagë në të ashtuquajturat “pozita deficitare” nuk duhet të jetë më e lartë sesa paga për zyrtarët e emëruar nga KELP (Komisioni për Emërime të Larta Publike), që do të thotë pagën e sekretarëve të përhershëm. Duke analizuar pagat dhe marrëdhënien me pozitat, vërejmë se sistemi është shumë i ngjeshur. Dallimet ndërmjet SP-ve, drejtorëve të departamentit, zëvendësve të tyre, udhëheqësve të divizioneve dhe zyrtarëve të lartë janë paraqitur në diagramin e mëposhtëm: Ashtu siç është treguar në këtë diagram, rritja e pagës kur nëpunësit civilë përparojnë në pozita në katër hapat e parë në hierarki është vetëm 2,5% duke pasur një rritje në mënyrë të veçantë për 50% për pozitat e SP. Situata është e njëjtë edhe për agjencitë ekzekutive, por në këtë rast pozita e SP është zëvendësuar me kryeshefin ekzekutiv. Duke marrë parasysh nivelin e ulët të pagave rritja është pothuaj e papërfillshme për nëpunësin civil 19 . Niveli i pagës nuk e arsyeton shumën e përgjegjësive të shtuara me rastin e kalimit nga një pozitë në një tjetër, duke kufizuar performancën e pritur të pozitës. Në ndërhyrjet e ardhshme në paga dhe reformat e gjera, qeveria duhet të marrë parasysh dekompresimin e niveleve të pagave, për të bërë më tërheqës përparimin në karrierë dhe për të stimuluar NC për perfomancë më të mirë, duke i çuar drejt ngritjes në pozitë. Një problem tjetër i vërejtur në sistemim e pagave që ka çuar drejt krijimit të “sistemit të pagave fikse” është ndërvarësia e sistemit të pagave në të gjitha institucionet për shkak të faktorit të koeficientit. 19 Ne nuk iu referohemi pozitave të SP për shkak se janë vetëm pak pozita të këtij lloji, duke llogaritur gjithashtu edhe kryeshefat ekzekutivë. 21
- Page 1 and 2: Rishikimi Funksional dhe Organizimi
- Page 3 and 4: 1. Përmbledhje ekzekutive Është
- Page 5 and 6: Kompetencat e Këshillit të Pavaru
- Page 7 and 8: 5 Skemat për pagesa dhe kompensime
- Page 9 and 10: 8 9 10 Trajnimi dhe zhvillimi (për
- Page 11 and 12: 3. Metodologjia dhe fusha e rishiki
- Page 13 and 14: kategorive 10 . Ligjvënësit në K
- Page 15 and 16: Lidhur me Kosovën, ne mendojmë se
- Page 17 and 18: ) Dëmton sigurinë në punë për
- Page 19: a) Të miratohet një kategorizim i
- Page 23 and 24: Reforma e pagës është një aktiv
- Page 25 and 26: Një çështje tjetër që ka të b
- Page 27 and 28: Duke krijuar një sistemi të past
- Page 29 and 30: Çështja e menaxhimit të performa
- Page 31 and 32: nëpunësit civil të kërkuar (në
- Page 33 and 34: Një problem tjetër që ka të bë
- Page 35 and 36: mëvonshme) dhe legjislacioni i sh
- Page 37 and 38: kapacitete të nevojshme duhet të
- Page 39 and 40: 6.2 - Këshilli i Pavarur Mbikëqyr
- Page 41 and 42: Përbërja aktuale e KELP-it ësht
- Page 43 and 44: pjesërisht do të prekë agjencit
- Page 45 and 46: divizioni i personelit në MAPH që
- Page 47 and 48: SHTOJCA 1 8. Lista e personave të
- Page 49 and 50: SHTOJCA 2 12. Praktika e rekrutimit
- Page 51 and 52: më e madhe. Kjo është për shkak
- Page 53: i përket kohëzgjatjes së kontrat
për ata profesionis<strong>të</strong>, stimulimi i kandida<strong>të</strong>ve me nivel <strong>të</strong> lar<strong>të</strong> edukimi, etj. Qeveria duhet <strong>të</strong><br />
shndërrojë praktikën jotransparente në rregulla dhe kritere <strong>të</strong> qarta, që <strong>të</strong> aplikohen pas<br />
plo<strong>të</strong>simit <strong>të</strong> kushteve.<br />
5.4 – Pagat dhe skemat e tjera <strong>të</strong> kompensimit<br />
Sistemi i pagave në administra<strong>të</strong>n publike në Kosovë ësh<strong>të</strong> i bazuar sipas modelit <strong>të</strong> koeficientit.<br />
Koeficienti 4 ësh<strong>të</strong> përdorur pozitat ndihmëse <strong>të</strong> nivelit <strong>të</strong> ulët; koeficienti 10 ësh<strong>të</strong> përdorur për<br />
pozitat e drejtorit <strong>të</strong> departamentit. Në <strong>të</strong> njëj<strong>të</strong>n kohë, pagat specifike deri te koeficienti 18 aplikohen<br />
aktualisht për pozitat <strong>të</strong> veçanta në administra<strong>të</strong>n publike. Vlera e çdo pike <strong>të</strong> koeficientit ësh<strong>të</strong> 32,55<br />
Euro. Ky sistem i përdorur në Kosovë ka si bazë ligjore një memorandum <strong>të</strong> UNMIK-ut <strong>të</strong> vitit 2000 ku<br />
sqarohet në terma shumë <strong>të</strong> gjera përdorimi i koeficienteve. Nuk ka asnjë bazë tje<strong>të</strong>r ligjore në fushën<br />
e pagave dhe <strong>të</strong> shpërblimeve. Më 2004 një projekt i CARDS ka kryer një rishikim <strong>të</strong> detajuar <strong>të</strong><br />
sistemit <strong>të</strong> pagave dhe ka propozuar një <strong>të</strong> ri. Fatkeqësisht, për disa arsye që nga implikimet<br />
financiare e deri te paaf<strong>të</strong>sia e qeverisë, sistemi asnjëherë nuk ësh<strong>të</strong> zbatuar.<br />
Shpërndarja e koeficienteve për pozitat ësh<strong>të</strong> bërë nga çdo institucion në një mënyrë <strong>të</strong> pavarur dhe<br />
ësh<strong>të</strong> mbikëqyrur nga DASHC në momentin kur pozita e re ësh<strong>të</strong> futur në lis<strong>të</strong>n e pagave. Në<br />
përgjithësi koeficien<strong>të</strong>t për pozitat menaxheriale janë shpërndarë në mënyrë homogjene në<br />
institucione dhe ekziston një unifikim i praktikës. Në anën tje<strong>të</strong>r, për pozitat ekzekutive një numër i<br />
madh i koeficienteve aplikohet dhe dallimet ndërmjet pozitave, madje edhe në kuadër <strong>të</strong> institucionit<br />
<strong>të</strong> njëj<strong>të</strong> janë evidente. Në procesin e mbikëqyrjes DASHC ka pak mundësi që <strong>të</strong> refuzojë përcaktimin<br />
e koeficienteve për pozitat e nivelit <strong>të</strong> ulët. Kjo ësh<strong>të</strong> për shkak <strong>të</strong> deficiteve në sistemin e vlerësimit <strong>të</strong><br />
vendeve <strong>të</strong> punës dhe mungesës së pozicioneve tipike krahasimore. Gjithashtu, laramania e madhe e<br />
pozitave në administra<strong>të</strong>n publike ka qënë një vështirësi në vetvete, duke qenë që DASHC nuk ka<br />
shumë përvojë në procese <strong>të</strong> tilla.<br />
Në fakt, sistemi i koeficientit nuk ësh<strong>të</strong> i vetmi i aplikuar në Kosovë. Paralelisht aplikohet i<br />
ashtuquajturi “sistemi i pagave fikse”. Ky sistem nënkupton një shumë fikse <strong>të</strong> pagës për disa<br />
institucione ose kategori <strong>të</strong> pozitave. Me kë<strong>të</strong> sistem paguhen sektori i arsimit dhe shënde<strong>të</strong>sisë,<br />
policia dhe gjyqësori. Gjithashtu, një numër pozitash në institucione paguhen me paga fikse duke<br />
filluar nga sekretarët e përhershëm deri te pozitat e tjera individuale <strong>të</strong> cilat kanë një gradë jo <strong>të</strong><br />
zakonshme. Për sa i përket forcave policore sistemi i pagave mbështetet në gradat policore, ku çdo<br />
gradë korrespondon me një pagë 18 .<br />
Për shkak <strong>të</strong> konfuzionit në sisteme aktualisht janë 52 koeficien<strong>të</strong> (shumëzues) në përdorim dhe 86<br />
nivele <strong>të</strong> tjera pagash me sistemin e pagave fikse. Nivele e koeficiente <strong>të</strong> reja janë shtuar në mënyrë<br />
frekuente.<br />
Problemi kryesor i sistemit <strong>të</strong> pagave ësh<strong>të</strong> sistemi i dobët vlerësimit <strong>të</strong> vendeve <strong>të</strong> punës dhe<br />
mungesa e rregullimit ligjor. Kjo mungesë e rregullimit iu ka lejuar institucioneve <strong>të</strong> krijojnë nivele <strong>të</strong><br />
pagave pa ndonjë kontroll. Gjithashtu, për<br />
shkak <strong>të</strong> zanafillës së sistemit <strong>të</strong> pagave nuk<br />
ka rregulla <strong>të</strong> qarta për institucionin që <strong>të</strong><br />
miratojë nivelet e pagave. Kjo ësh<strong>të</strong> edhe më<br />
shumë e theksuar në shtesat e aplikuara që<br />
zakonisht miratohen nga ministri.<br />
Të gjitha ndërhyrjet në fushën e pagave nuk<br />
janë shqyrtuar me kujdes dhe efektet<br />
asnjëherë nuk janë marrë parasysh nga një<br />
këndvështrim gjithëpërfshirës. Ndërhyrjet e<br />
kohëpaskohshme <strong>të</strong> qeverisë asnjëherë nuk<br />
janë shoqëruar me analiza <strong>të</strong> shëndosha për<br />
<strong>të</strong> justifikuar ndërhyrjet dhe për <strong>të</strong> analizuar<br />
efektet në piramidën e pagave dhe reagimet<br />
nga grupet e tjera. Një nga ndërhyrjet më <strong>të</strong> fundit ësh<strong>të</strong> niveli i ri i pagave për drejtorët e<br />
departamenteve në komuna, që tani barazohen me nivelin e sekretarëve <strong>të</strong> përhershëm.<br />
18<br />
Të dhënat e ofruara gja<strong>të</strong> intervistave me stafin e divizionit <strong>të</strong> lis<strong>të</strong>s së pagave, MEF dhe Administrata e Policisë.<br />
20
Change language