wpływ gospodarstwa rolnego na odpływ fosforu siecią drenarską

More documents

Recommendations

Info

222 Małgorzata Rafałowska Obszar ten wyznaczono na podstawie koncentracji azotanów w wodach podziemnych, dochodzącej do 95 mg . dm –3 [6]. Obszar zlewni działu drenarskiego 520 wynosi 9,7 ha. Na gruntach ornych w 2005 r. uprawiano pszenicę ozimą, a w 2006 r. jęczmień jary. W okresie badawczym stosowane było nawożenie mineralne na zbliżonym poziomie, tzn. w 2005 r.: N - 112 kg·ha –1 , P - 40 kg·ha –1 , K - 48 kg·ha –1 , zaś w 2006 r.: N - 98 kg·ha –1 , P - 46 kg·ha –1 , K - 60 kg·ha –1 . Obszar zlewni działu drenarskiego 521 wynosi 15,1 ha. W 2005 r. uprawiano tam pszenżyto ozime. Stosowane było nawożenie mineralne w ilości N - 61 kg·ha –1 oraz organiczne w postaci gnojowicy w ilości 20 m 3 ·ha –1 ·rok –1 . W 2006 r. uprawiano jęczmień jary, a nawożenie było takie samo jak dla zlewni działu drenarskiego 520. W czerwcu 2006 r. została wylana gnojowica. Na obszarze zlewni stoją budynki inwentarskie. Użytki obu zlewni znajdują się na glebach średnio zwięzłych (piaski gliniaste mocne) zaliczane do IVa i IIIb klasy bonitacyjnej. Dział drenarski (523) położony tuż obok zabudowań wsi Doba i gospodarstwa rolnego „Dobrol” odprowadza wodę z pól uprawnych nawożonych N - 68 kg·ha –1 , P - 40 kg·ha –1 , K - 55 kg·ha –1 w 2005 roku pod uprawę owsa, natomiast w 2006 r. stosowano nawożenie w ilości: N - 88 kg·ha –1 , P - 41 kg·ha –1 , K - 54 kg·ha –1 pod uprawę żyta oraz z ogrodów działkowych i osiedla wiejskiego. Występują tutaj gleby lekkie zaliczane do V klasy bonitacyjnej. Obszar zlewni wynosi 41,7 ha. Rozpatrując poszczególne działy drenarskie według intensywności użytkowania mierzonej poziomem nawożenia oraz antropopresji (zabudowania gospodarcze i mieszkalne wraz z ogródkami przydomowymi), można je uszeregować: 521 > 520 > 523. Próbki wód do analiz fizykochemicznych pobierano raz w miesiącu z wylotów drenarskich i oznaczano w nich Porg (po mineralizacji) oraz P-PO4 kolorymetrycznie z molibdenianem amonu i chlorkiem cyny(II) jako reduktorem. Badania te wykonano zgodnie z ogólnie przyjętymi metodami [7]. Sezonową zmienność stężeń fosforu omawiano zgodnie z następującym podziałem pobranych próbek: zima (I-III), wiosna (IV-VI), lato (VII-IX), jesień (X-XII). Omówienie wyników W czasie 2-letniego okresu badań stwierdzono, iż ilość fosforu odprowadzana siecią drenarską była uzależniona przede wszystkim od warunków atmosferycznych, pory roku oraz intensyfikacji rolniczego użytkowania terenu. Największe średnie stężenie (1,035 mg Porg·dm –3 ) fosforu odnotowano w wodach odprowadzonych drenem 521 w 2005 r. i było ono 2,5-krotnie większe niż w 2006 r., wynoszące 0,393 mg Porg·dm –3 , co było spowodowane wzmożonym nawożeniem gnojowicą, zaś najmniejsze średnie stężenie (0,243 mg Porg·dm –3 ) w wodach drenu 520 w 2006 r. (tab. 1). Podobnie jak w przypadku fosforu ogólnego, kształtowały się średnie stężenia fosforu fosforanowego. Największe stężenie wystąpiło w wodach drenu 521 zarówno w 2005 r., jak i w 2006 r., które wynosiło odpowiednio 0,336 i 0,208 mg P-PO4·dm –3 , a najmniejsze w punkcie 520 - 0,066 mg P-PO4·dm –3 . Na przestrzeni 2 badanych lat największą zmienność stężeń fosforu ogólnego stwierdzono w wodach drenu 521 w zakresie od 0,210 do 3,729 mg Porg·dm –3 w 2005 r. Maksymalne stężenie odnotowano w marcu na skutek spływów z topniejącej pokrywy
Wpływ gospodarstwa rolnego na odpływ fosforu siecią drenarską śnieżnej, a także ze względu na obecność zabudowy gospodarczej. W 2006 r. stężenie Porg mieściło się w zakresie od 0,151 do 1,1440 mg Porg·dm –3 . Maksymalne stężenie zanotowano w czerwcu, ma to związek z wylaną w tym czasie gnojowicą. Najmniejszą zmiennością stężeń Porg w badanym okresie charakteryzowała się woda z działu drenarskiego 523 od 0,198 do 0,468 mg Porg·dm –3 w 2005 r. (tab. 1). Tabela1 Wartości średnie i zakresy stężeń fosforu ogólnego (Porg) i fosforu fosforanowego (P-PO4) w wodach drenarskich w latach 2005 i 2006 [mg . dm –3 ] Nr działu 2005 2006 drenarskiego Porg P-PO4 Porg P-PO4 520 0,237 (0,045÷0,507) 0,098 (0,015÷0,252) 0,243 (0,053÷0,617) 0,066 (0,026÷0,202) 521 1,035 (0,210÷3,729) 0,336 (0,049÷1,220) 0,393 (0,151÷1,440) 0,208 (0,093÷0,545) 523 0,304 (0,198÷0,468) 0,171 (0,084÷0,382) 0,279 (0,143÷0,822) 0,145 (0,093÷0,196) Zmienność stężeń fosforu fosforanowego układała się analogicznie do zmienności stężeń fosforu ogólnego. Tutaj również dużo większą zmienność stężeń odnotowano w wodzie działu drenarskiego 521 w zakresie od 0,049 do 1,220 mg P-PO4·dm –3 a najmniejsze w dziale drenarskim 523, gdzie miały wartość od 0,093 do 0,196 mg P-PO4·dm –3 . Rys. 1. Sezonowa zmienność koncentracji fosforu ogólnego (Porg) w wodach drenarskich odpływających ze zlewni Doba w latach 2005-2006; Z - zima, W - wiosna, L - lato, J - jesień W układzie sezonowym największe wartości stężeń Porg i P-PO4 w wodach drenarskich w okresie 2005-2006 odnotowano w okresie zimowym i wiosennym. Jest to skutkiem niewielkiego wykorzystania przez rośliny w warunkach nadmiernego uwilgotnienia i niskich temperatur prowadzącego do okresowych deficytów tlenu ograniczających wzrost i rozwój roślin. Fosfor jest składnikiem, który łatwo się uruchamia zwłaszcza przy niedoborach tlenu [8]. Maksymalną koncentrację odnotowano w wodach drenu 521 - 1,62 mg Porg·dm –3 w 2005 r. i 0,80 mg Porg·dm –3 w 2006 r,. na co wpływał brak okrywy roślinnej i wzmożone opady (rys. 1). Duże koncentracje fosforu ogólnego w 2005 r. 223
Page 1: Proceedings of ECOpole Vol. 1, No.
Page 5: Wpływ gospodarstwa rolnego na odp

wpływ gospodarstwa rolnego na odpływ fosforu siecią drenarską

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?