21.07.2013 Views

Inspirasyon mula sa Buhay at mga Turo ni Pangulong Lorenzo ...

Inspirasyon mula sa Buhay at mga Turo ni Pangulong Lorenzo ...

Inspirasyon mula sa Buhay at mga Turo ni Pangulong Lorenzo ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

ANG SIMBAHAN NI JESUCRISTO NG MGA BANAL SA MGA HULING ARAW • ENERO 2013<br />

<strong>Inspirasyon</strong><br />

<strong>mula</strong> <strong>sa</strong> <strong>Buhay</strong><br />

<strong>at</strong> <strong>mga</strong> <strong>Turo</strong> <strong>ni</strong><br />

<strong>Pangulong</strong> <strong>Lorenzo</strong> Snow,<br />

<strong>mga</strong> pahina 12, 18<br />

Sa Paghahanap ng Karunungan, p. 20<br />

Gawain <strong>sa</strong> Paaralan <strong>at</strong> Misyon Ninyo<br />

<strong>sa</strong> <strong>Buhay</strong>, p. 54<br />

Magiging Magkaibigan Pa Kaya Kami? p. 58


“Kung iha-<br />

hambing<br />

<strong>sa</strong> Diyos,<br />

ang tao<br />

ay walang<br />

kabuluhan;<br />

subalit tayo<br />

ang pinakamahalaga<br />

<strong>sa</strong> Diyos.”<br />

<strong>Pangulong</strong> Dieter F.<br />

Uchtdorf, Pangalawang<br />

Tagapayo <strong>sa</strong><br />

Unang Panguluhan,<br />

“Mahalaga Kayo <strong>sa</strong><br />

Kanya,” Liahona,<br />

Nob. 2011, 20.


Liahona, Enero 2013<br />

MGA MENSAHE<br />

4 Men<strong>sa</strong>he ng Unang Panguluhan:<br />

Ang Ti<strong>ni</strong>g ng Panginoon<br />

Ni <strong>Pangulong</strong> Henry B. Eyring<br />

7 Men<strong>sa</strong>he <strong>sa</strong> Visiting Teaching:<br />

Gawaing Misyonero<br />

TAMPOK NA<br />

MGA ARTIKULO<br />

12 Pickles, Singkamas, <strong>at</strong><br />

P<strong>at</strong>otoo: <strong>Inspirasyon</strong> <strong>mula</strong><br />

<strong>sa</strong> <strong>Buhay</strong> <strong>at</strong> <strong>mga</strong> <strong>Turo</strong> <strong>ni</strong><br />

<strong>Lorenzo</strong> Snow<br />

Ni Aaron L. West<br />

I<strong>sa</strong>ng pambungad <strong>sa</strong> kursong<br />

pag-aaralan <strong>sa</strong> taong ito <strong>sa</strong><br />

Melchizedek Priesthood <strong>at</strong><br />

Relief Society.<br />

20 Pagpipitagan <strong>sa</strong> Diyos ang<br />

Si<strong>mula</strong> ng Karunungan<br />

Ni Elder Neil L. Andersen<br />

28 Makabuluhang Pagtuturo<br />

<strong>sa</strong> Tahanan<br />

Ni Darren E. Schmidt<br />

32 Mga Kab<strong>at</strong>aang Babae <strong>at</strong><br />

ang Desisyong Magmisyon<br />

Sinunod ng <strong>mga</strong> young adult<br />

na <strong>mga</strong> babaeng ito ang payo<br />

ng propeta tungkol <strong>sa</strong> paglilingkod<br />

bilang full-time missionary.<br />

36 Anong Misyon ang<br />

Pinakamainam?<br />

Anuman ang inyong kalagayan,<br />

mayroon kayong oportu<strong>ni</strong>dad<br />

na maglingkod bilang<br />

se<strong>ni</strong>or missionary.<br />

SA PABALAT<br />

Harap: Larawan <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong> <strong>Lorenzo</strong> Snow<br />

na kuha <strong>ni</strong> C. R. Savage, <strong>sa</strong> kagandahang-loob<br />

ng L. Tom Perry Special Collections, Harold B.<br />

Lee Library, Brigham Young U<strong>ni</strong>versity;<br />

kuwadro <strong>sa</strong> kagandahang-loob ng Library of<br />

Congress, Washington, D.C. Likod: Larawang<br />

ipi<strong>ni</strong>nta <strong>ni</strong> John Willard Clawson © IRI. Panloob<br />

na pabal<strong>at</strong> <strong>sa</strong> harap: Larawang kuha <strong>ni</strong><br />

Andrey Shumilin.<br />

MGA BAHAGI<br />

8 Notebook ng Kumperensya<br />

ng Oktubre<br />

10 Nangungu<strong>sa</strong>p Tayo Tungkol<br />

kay Cristo: Napagaling Na<br />

Ni Michele Reyes<br />

31 Pagtuturo ng Para <strong>sa</strong> Lakas<br />

ng <strong>mga</strong> Kab<strong>at</strong>aan: Ang<br />

Kahalagahan ng Edukasyon<br />

38 Mga Ti<strong>ni</strong>g ng <strong>mga</strong> Banal<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Huling Araw<br />

74 Mga Balita <strong>sa</strong> Simbahan<br />

79 Mga Ideya para <strong>sa</strong> Family<br />

Home Eve<strong>ni</strong>ng<br />

80 Hanggang <strong>sa</strong> Muli N<strong>at</strong>ing<br />

Pagkikita: Ang Limang-<br />

Minutong Aral<br />

Ni Christopher J. Smith<br />

32<br />

Enero 2013 1


MGA YOUNG ADULT<br />

54<br />

42<br />

42 Pananampal<strong>at</strong>aya, Pag-a<strong>sa</strong>,<br />

<strong>at</strong> <strong>mga</strong> Ugnayan<br />

Ni Elder Michael T. Ringwood<br />

Paano mak<strong>at</strong>utulong ang t<strong>at</strong>long<br />

bahaging nakapaloob <strong>sa</strong> pananampal<strong>at</strong>aya<br />

<strong>sa</strong> inyong panliligaw<br />

<strong>at</strong> desisyong mag-a<strong>sa</strong>wa.<br />

MGA KABATAAN<br />

18 Kilala<strong>ni</strong>n si <strong>Lorenzo</strong> Snow<br />

Ni Christopher D. Fosse<br />

Ilang kuwentong nagbibigay-<br />

inspirasyon na maaaring<br />

hindi <strong>ni</strong>nyo alam tungkol<br />

kay <strong>Pangulong</strong> Snow.<br />

46 Ang Akl<strong>at</strong> <strong>ni</strong> Mormon—<br />

Ibahagi Ito<br />

Ni Elder Juan A. Uceda<br />

Ang pagbabahagi ng Akl<strong>at</strong> <strong>ni</strong><br />

Mormon <strong>sa</strong> inyong <strong>mga</strong> kaibigan<br />

ay maaaring humantong<br />

<strong>sa</strong> magagandang karana<strong>sa</strong>n<br />

ng pagbabalik-loob.<br />

49 Taludtod <strong>sa</strong> Taludtod:<br />

Doktrina <strong>at</strong> <strong>mga</strong> Tipan 87:8<br />

Itinuturo ng tema ng Mutwal<br />

ngayong taon kung <strong>sa</strong>an kayo<br />

t<strong>at</strong>ayo para maging ligtas.<br />

50 Tema ng Mutwal <strong>sa</strong> 2013<br />

Ng <strong>mga</strong> pangkalah<strong>at</strong>ang pangulo<br />

ng Young Men <strong>at</strong> Young Women<br />

Mga mungkahi kung paano<br />

kayo mak<strong>at</strong><strong>at</strong>ayo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal<br />

na lugar.<br />

52 Ang N<strong>at</strong>utuhan <strong>ni</strong> Agung<br />

<strong>sa</strong> Badminton<br />

Ni Adam C. Olson<br />

Paano mapagpapala ng pagkakaroon<br />

ng pag-a<strong>sa</strong> ang buhay<br />

n<strong>at</strong>in ngayon.<br />

54 Para <strong>sa</strong> Lakas ng <strong>mga</strong><br />

Kab<strong>at</strong>aan: Edukasyon<br />

Ni Elder Craig A. Cardon<br />

56 P<strong>at</strong>uloy na Mag-en<strong>sa</strong>yo<br />

Ni Willis Jensen<br />

Hindi ko inakala na madarama<br />

ko balang-araw ang Espiritu<br />

dahil <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> piano lesson ko.<br />

57 Poster: Tumayo <strong>sa</strong><br />

<strong>mga</strong><br />

Banal na Lugar<br />

58 Ang Makita ang Kabutihan<br />

<strong>ni</strong> Kylie<br />

Ni Karinne Stacey<br />

Sinabi <strong>ni</strong> Inay na ang i<strong>sa</strong>ng siga<br />

<strong>sa</strong> paaralan ay kailangan lang<br />

ng i<strong>sa</strong>ng kaibigan.<br />

MGA BATA<br />

59 N<strong>at</strong><strong>at</strong>anging Saksi: Paano Ako<br />

Magkakaroon ng P<strong>at</strong>otoo?<br />

Ni Elder Robert D. Hales<br />

60 I<strong>sa</strong>ng Plano para <strong>sa</strong><br />

Aming Pamilya<br />

Ni Maris<strong>sa</strong> Widdison<br />

Nang maagang isilang ang kap<strong>at</strong>id<br />

na babae <strong>ni</strong> Levi, kinailangan<br />

<strong>ni</strong>ya ng <strong>mga</strong> dalangin <strong>at</strong><br />

basbas ng priesthood.<br />

62 Sa Daan: Dalawang Bahay<br />

na Ti<strong>ni</strong>rhan <strong>ni</strong> Joseph Smith<br />

Ni Jan Pinborough<br />

64 Mga Kuwento Tungkol kay<br />

Jesus: Si Jesucristo <strong>at</strong> ang<br />

Unang Pangitain<br />

65 Ang Ating Pahina<br />

66 Handa nang Magba<strong>sa</strong><br />

Ni Merillee Booren<br />

Nak<strong>at</strong>ulong kay Mary ang pakikipagkaibigan<br />

<strong>at</strong> kabaitan para<br />

madaig ang kanyang takot.<br />

68 Dalhin <strong>sa</strong> Tahanan ang <strong>Turo</strong><br />

<strong>sa</strong> Primary: Mahal Ako ng<br />

Ama <strong>sa</strong> Langit, <strong>at</strong> May Plano<br />

Siya para <strong>sa</strong> Akin<br />

70 Para <strong>sa</strong> Maliliit na B<strong>at</strong>a<br />

81 Larawan ng Propeta:<br />

Joseph Smith<br />

66<br />

Tingnan kung makikita<br />

<strong>ni</strong>nyo ang nak<strong>at</strong>agong<br />

Liahona <strong>sa</strong> isyung ito.<br />

Hint: “Paano ako makakakuha”<br />

ng Liahona?


ENERO ENERO 2013 2013 TOMO TOMO 16 BLG. 1 1<br />

LIAHONA 10781 893 893 (ISSN 1096-5165)<br />

Internasyonal na na magasin ng ng Ang Ang Simbahan Simbahan <strong>ni</strong> Jesucristo <strong>ni</strong><br />

ng <strong>mga</strong> Banal <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Huling Araw na i<strong>ni</strong>limbag <strong>sa</strong> Tagalog<br />

Jesucristo ng <strong>mga</strong> Banal <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Huling Araw na<br />

Ang i<strong>ni</strong>limbag Unang <strong>sa</strong> Panguluhan: Tagalog Thomas S. Monson,<br />

Henry B. Eyring, Dieter F. Uchtdorf<br />

Ang<br />

Ang<br />

Korum<br />

Unang<br />

ng<br />

Panguluhan:<br />

Labindalawang<br />

Thomas<br />

Apostol:<br />

S. Monson,<br />

Boyd Henry K. B. Packer, Eyring, L. Dieter Tom Perry, F. Uchtdorf Russell M. Nelson,<br />

Dallin Ang Korum H. Oaks, ng M. Labindalawang Russell Ballard, Richard Apostol: G. Scott,<br />

Robert Boyd K. D. Packer, Hales, Jeffrey L. Tom R. Perry, Holland, Russell David M. A. Nelson, Bednar,<br />

Quentin L. Cook, D. Todd Christofferson, Neil L. Andersen<br />

Dallin H. Oaks, M. Russell Ballard, Richard G. Scott,<br />

P<strong>at</strong>nugot: Robert D. Hales, Craig A. Jeffrey Cardon R. Holland, David A. Bednar,<br />

Mga<br />

Quentin<br />

Tagapayo:<br />

L. Cook,<br />

Shayne<br />

D. Todd<br />

M.<br />

Christofferson,<br />

Bowen, Bradley<br />

Neil<br />

D. Foster,<br />

L.<br />

Christoffel Golden Jr., Anthony D. Perkins<br />

Andersen<br />

Namamahalang Direktor: David T. Warner<br />

Direktor P<strong>at</strong>nugot: ng Craig Family A. and Cardon Member Support:<br />

Vincent Mga Tagapayo: A. VaughnShayne<br />

M. Bowen, Bradley D. Foster,<br />

Direktor Christoffel ng Golden <strong>mga</strong> Magasin Jr., Anthony ng Simbahan: D. Perkins<br />

Allan R. Loyborg<br />

Business Namamahalang Manager: Direktor: Garff Cannon David T. Warner<br />

Direktor ng Family and Member Support:<br />

Namamahalang P<strong>at</strong>nugot: R. Val Johnson<br />

Assistant Vincent A. na Vaughn Namamahalang P<strong>at</strong>nugot:<br />

LaRene Direktor Porter ng <strong>mga</strong> GauntMagasin<br />

ng Simbahan:<br />

Assistant Allan R. Loyborg ng Publikasyon: Melis<strong>sa</strong> Zenteno<br />

Writing<br />

Namamahalang<br />

and Editing<br />

P<strong>at</strong>nugot:<br />

Team: Su<strong>sa</strong>n<br />

R. Val<br />

Barrett,<br />

Johnson<br />

Ryan Carr,<br />

David Dickson, David A. Edwards, M<strong>at</strong>thew D. Flitton,<br />

Mindy Assistant Raye na Friedman, Namamahalang Hikari Loftus, P<strong>at</strong>nugot: Lia McClanahan,<br />

Michael LaRene Porter R. Morris, Gaunt Richard M. Romney, Paul VanDenBerghe,<br />

Julia Assistant Woodbury ng Publikasyon: Melis<strong>sa</strong> Zenteno<br />

Namamahalang Writing and Editing Direktor Team: <strong>sa</strong> Si<strong>ni</strong>ng: Su<strong>sa</strong>n Barrett, J. Scott Knudsen Ryan Carr,<br />

Direktor David Dickson, <strong>sa</strong> Si<strong>ni</strong>ng: David Tadd A. R. Edwards, PetersonM<strong>at</strong>thew<br />

D. Flitton,<br />

Design Mindy Raye Team: Friedman, Jeanette Andrews, Hikari Loftus, Fay P. Lia Andrus, McClanahan, C. Kimball<br />

Bott,<br />

Michael<br />

Thomas<br />

R. Morris,<br />

Child,<br />

Richard<br />

Kerry Lynn<br />

M.<br />

C.<br />

Romney,<br />

Herrin, Colleen<br />

Paul<br />

Hinckley,<br />

Eric P. Johnsen, Scott M. Mooy, Brad Teare<br />

Intellectual<br />

VanDenBerghe,<br />

Property<br />

Julia Woodbury<br />

Coordin<strong>at</strong>or:<br />

Collette Namamahalang Nebeker Aune Direktor <strong>sa</strong> Si<strong>ni</strong>ng:<br />

Tagapamahala J. Scott Knudsen<strong>sa</strong><br />

Produksyon: Jane Ann Peters<br />

Production<br />

Direktor <strong>sa</strong><br />

Team:<br />

Si<strong>ni</strong>ng:<br />

Con<strong>ni</strong>e<br />

Tadd<br />

Bowthorpe<br />

R. Peterson<br />

Bridge, Howard G.<br />

Brown, Julie Burdett, Bryan W. Gygi, K<strong>at</strong>hleen Howard,<br />

De<strong>ni</strong>se<br />

Design<br />

Kirby,<br />

Team:<br />

Ginny<br />

Jeanette<br />

J. Nilson,<br />

Andrews,<br />

Ty Pilcher,<br />

Fay<br />

Gayle<br />

P. Andrus,<br />

T<strong>at</strong>e Rafferty<br />

Bago C. Kimball Ilimbag: Bott, Jeff Thomas L. Martin Child, Kerry Lynn C. Herrin,<br />

Colleen Hinckley, Eric P. Johnsen, Scott M. Mooy,<br />

Direktor <strong>sa</strong> Paglilimbag: Craig K. Sedgwick<br />

Direktor Brad Teare <strong>sa</strong> Pamamahagi: Evan Larsen<br />

Intellectual Property Coordin<strong>at</strong>or:<br />

Pag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>lin: Maria Paz San Juan<br />

Collette Nebeker Aune<br />

Ipadala Tagapamahala ang <strong>mga</strong> suskrisyon <strong>sa</strong> Produksyon: <strong>at</strong> <strong>mga</strong> k<strong>at</strong>anungan Jane Ann Peters <strong>sa</strong> Ma<strong>ni</strong>la<br />

Distribution Center, <strong>at</strong> ang <strong>mga</strong> balita para <strong>sa</strong> D<strong>at</strong>eline<br />

Philippines<br />

Production<br />

<strong>sa</strong><br />

Team:<br />

Liahona<br />

Con<strong>ni</strong>e<br />

<strong>sa</strong> Area<br />

Bowthorpe<br />

News Editorial<br />

Bridge,<br />

Committee,<br />

Ang Howard Simbahan G. Brown, <strong>ni</strong> Jesucristo Julie Burdett, ng <strong>mga</strong> Bryan Banal W. <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Gygi, Huling<br />

Araw, K<strong>at</strong>hleen Temple Howard, Drive, De<strong>ni</strong>se Greenmeadows Kirby, Ginny Subdivision, J. Nilson, Quezon<br />

City Ty Pilcher, 1110, Gayle Metro T<strong>at</strong>e Ma<strong>ni</strong>la, Rafferty Pilipinas o <strong>sa</strong> PO Box 1505,<br />

Ortigas Bago Ilimbag: Center, Emerald Jeff L. Martin Avenue, Pasig 1600, Metro Ma<strong>ni</strong>la,<br />

Pilipinas. Numero ng telepono 635-9183. Halaga ng<br />

suskrisyon Direktor <strong>sa</strong> Pilipinas, Paglilimbag: P86.40 Craig baw<strong>at</strong> K. taon; Sedgwick P4.00 baw<strong>at</strong><br />

sipi, Direktor maliban <strong>sa</strong> <strong>sa</strong> Pamamahagi: <strong>mga</strong> n<strong>at</strong><strong>at</strong>anging Evan labas. Larsen<br />

Ipadala Pag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>lin: ang <strong>mga</strong> Maria manuskrito Paz San Juan <strong>at</strong> tanong online <strong>sa</strong><br />

liahona.lds.org; <strong>sa</strong> pamamagitan ng koreo <strong>sa</strong><br />

Liahona, Para <strong>sa</strong> suskrisyon Rm. 2420, ng 50 magasin E. North <strong>at</strong> Temple pagpapa<strong>ni</strong>bago St.,<br />

Salt ng suskrisyon Lake City, <strong>ni</strong>to, UT 84150-0024, bisitahin ang USA; http://store.lds. o mag-e-mail <strong>sa</strong>:<br />

liahona@ldschurch.org<br />

org. Huwag kalimutang i<strong>sa</strong>ad ang iyong ward/branch<br />

Ang bilang Liahona address (<strong>sa</strong>litang na pagpapadalhan galing <strong>sa</strong> Akl<strong>at</strong> ng <strong>ni</strong> Mormon iyong suskrisyon. na<br />

ibig Kung <strong>sa</strong>bihin mayroong ay “kompas” <strong>mga</strong> tanong o “panuro tungkol ng direksyon”) <strong>sa</strong> suskrisyon<br />

ay tawagan i<strong>ni</strong>lal<strong>at</strong>hala lamang <strong>sa</strong> wikang ang Global Alba<strong>ni</strong>an, Service Arme<strong>ni</strong>an, Center Bislama, (GSC) ng<br />

Bulgarian, Cambodian, Cebuano, Chinese, Chinese<br />

(pinasimple),<br />

Simbahan <strong>sa</strong><br />

Cro<strong>at</strong>ian,<br />

bilang na<br />

Czech,<br />

1800-8-680-3950<br />

Da<strong>ni</strong>sh, Dutch,<br />

para<br />

Espanyol,<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

Esto<strong>ni</strong>an, PLDT <strong>at</strong> Smart Fijian, subscriber Fin<strong>ni</strong>sh, German, o 1800-1-441-0687 Griego, Hapon, para <strong>sa</strong><br />

Hungarian, <strong>mga</strong> Globe Icelandic, subscriber. Indonesian, Ingles, Italyano, Kirib<strong>at</strong>i,<br />

Koreano, Ipadala ang L<strong>at</strong>vian, <strong>mga</strong> Lithua<strong>ni</strong>an, manuskrito Malagasy, <strong>at</strong> tanong Marshallese, online <strong>sa</strong><br />

Mongolian, Norwegian, Polish, Portuges, Pranses,<br />

liahona.lds.org; <strong>sa</strong> pamamagitan ng koreo <strong>sa</strong><br />

Roma<strong>ni</strong>an, Russian, Samoan, Slove<strong>ni</strong>an, Swedish, Tagalog,<br />

Tahitian, Liahona, Thai, Rm. Tongan, 2420, Ukrai<strong>ni</strong>an, 50 E. North Urdu, Temple <strong>at</strong> Vietnamese. St.,<br />

(Ang Salt Lake dalas ng City, paglal<strong>at</strong>hala UT 84150-0024, ay nagkakaiba USA; ayon o mag-e-mail <strong>sa</strong> wika.)<br />

© <strong>sa</strong>: 2013 liahona@ldschurch.org<br />

ng Intellectual Reserve, Inc. Lah<strong>at</strong> ng karap<strong>at</strong>an ay<br />

nakalaan. Ang Liahona I<strong>ni</strong>limbag (<strong>sa</strong>litang <strong>sa</strong> Estados galing U<strong>ni</strong>dos <strong>sa</strong> Akl<strong>at</strong> ng <strong>ni</strong> Amerika. Mormon na<br />

Maaaring ibig <strong>sa</strong>bihin kopyahin ay “kompas” ang teksto o “panuro <strong>at</strong> <strong>mga</strong> larawan ng direksyon”) <strong>sa</strong> Liahona<br />

para ay i<strong>ni</strong>lal<strong>at</strong>hala <strong>sa</strong> angkop, <strong>sa</strong> di wikang pangkalakal Alba<strong>ni</strong>an, na gamit Arme<strong>ni</strong>an, <strong>sa</strong> simbahan Bislama,<br />

o Bulgarian, tahanan. Hindi Cambodian, maaaring Cebuano, kopyahin Chinese, ang <strong>mga</strong> Chinese larawan<br />

kung (pinasimple), may naka<strong>sa</strong>ad Cro<strong>at</strong>ian, na <strong>mga</strong> Czech, pagbabawal Da<strong>ni</strong>sh, Dutch, <strong>sa</strong> credit Espanyol, line<br />

<strong>sa</strong> gawang-si<strong>ni</strong>ng. Dap<strong>at</strong> ipadala ang <strong>mga</strong> tanong <strong>sa</strong><br />

Intellectual<br />

Esto<strong>ni</strong>an, Fijian,<br />

Property<br />

Fin<strong>ni</strong>sh,<br />

Office,<br />

German,<br />

50 East North<br />

Griego,<br />

Temple<br />

Hapon,<br />

Street,<br />

Salt Hungarian, Lake City, Icelandic, UT 84150, Indonesian, USA; e-mail: Ingles, Italyano,<br />

cor-intellectualproperty@ldschurch.org.<br />

Kirib<strong>at</strong>i, Koreano, L<strong>at</strong>vian, Lithua<strong>ni</strong>an, Malagasy,<br />

For Marshallese, Readers in Mongolian, the U<strong>ni</strong>ted Norwegian, St<strong>at</strong>es and Polish, Canada: Portuges,<br />

January Pranses, 2013 Roma<strong>ni</strong>an, Vol. 16 Russian, No. 1. LIAHONA Samoan, (USPS Slove<strong>ni</strong>an, 311-480)<br />

Tagalog Swedish, (ISSN Tagalog, 1096-5165) Tahitian, is published Thai, Tongan, monthly Ukrai<strong>ni</strong>an, by The<br />

Church Urdu, <strong>at</strong> of Vietnamese. Jesus Christ of (Ang L<strong>at</strong>ter-day dalas ng Saints, paglal<strong>at</strong>hala 50 East North ay<br />

Temple, nagkakaiba Salt Lake ayon City, <strong>sa</strong> wika.) UT 84150. USA subscription price<br />

is $10.00 per year; Canada, $12.00 plus applicable taxes.<br />

Periodicals © 2013 ng Postage Intellectual Paid <strong>at</strong> Reserve, Salt Lake Inc. City, Ang Utah. lah<strong>at</strong> Sixty ng days‘<br />

notice karap<strong>at</strong>an required ay nakalaan. for change I<strong>ni</strong>limbag of address. <strong>sa</strong> Include Pilipinas. address<br />

label<br />

Maaaring<br />

from a<br />

kopyahin<br />

recent issue;<br />

ang<br />

old<br />

teksto<br />

and<br />

<strong>at</strong><br />

new<br />

<strong>mga</strong><br />

address<br />

larawan<br />

must<br />

<strong>sa</strong><br />

be<br />

included. Send USA and Canadian subscriptions to Salt Lake<br />

Distribution<br />

Liahona para<br />

Center<br />

<strong>sa</strong> angkop,<br />

<strong>at</strong> address<br />

di pangkalakal<br />

below. Subscription<br />

na gamit<br />

help<br />

<strong>sa</strong><br />

line: simbahan 1-800-537-5971. o tahanan. Credit Hindi card maaaring orders kopyahin (Vi<strong>sa</strong>, MasterCard, ang<br />

American <strong>mga</strong> larawan Express) kung may may be naka<strong>sa</strong>ad taken by phone. na <strong>mga</strong> (Canada pagbabawal Poste<br />

Inform<strong>at</strong>ion: <strong>sa</strong> credit line Public<strong>at</strong>ion <strong>sa</strong> gawang-si<strong>ni</strong>ng. Agreement Dap<strong>at</strong> #40017431) ipadala ang <strong>mga</strong><br />

POSTMASTER: tanong <strong>sa</strong> Intellectual Send address Property changes Office, to Salt 50 East Lake North<br />

Distribution Temple Street, Center, Salt Church Lake City, Magazines, UT 84150, PO Box USA; 26368, e-mail:<br />

Salt cor-intellectualproperty@ldschurch.org.<br />

Lake City, UT 84126-0368.<br />

Marami Online<br />

Pang Iba<br />

Liahona.lds.org<br />

PARA SA MATATANDA<br />

Ipinaalam <strong>sa</strong> artikulo <strong>sa</strong> pahina 12 ang kursong<br />

pag-aaralan <strong>sa</strong> taong ito <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pulong<br />

ng Melchizedek Priesthood <strong>at</strong> Relief Society<br />

<strong>sa</strong> araw ng Linggo. Kung mas gusto <strong>ni</strong>nyong<br />

ba<strong>sa</strong>hin ang manwal online, m<strong>at</strong><strong>at</strong>agpuan<br />

ito <strong>sa</strong> LDS.org <strong>sa</strong> ilalim ng “Resources.”<br />

PARA SA MGA KABATAAN<br />

Sa pahina 50, itinuro <strong>ni</strong> Elder Craig A.<br />

Cardon ng Pitumpu kung paano naaapektuhan<br />

ng edukasyon ang misyon <strong>ni</strong>nyo <strong>sa</strong><br />

buhay. Marami pa kayong m<strong>at</strong>ututuhan<br />

tungkol <strong>sa</strong> edukasyon <strong>sa</strong> bahaging Para <strong>sa</strong><br />

Lakas ng <strong>mga</strong> Kab<strong>at</strong>aan <strong>sa</strong> youth.lds.org.<br />

SA INYONG WIKA<br />

Ang Liahona <strong>at</strong> iba pang <strong>mga</strong> m<strong>at</strong>eryal ng<br />

Simbahan ay makukuha <strong>sa</strong> maraming wika<br />

<strong>sa</strong> languages.lds.org.<br />

MGA PAKSA SA ISYUNG ITO<br />

Ang <strong>mga</strong> numero ay kumak<strong>at</strong>awan <strong>sa</strong> unang pahina ng artikulo.<br />

Banal na k<strong>at</strong>angian, 68<br />

Basbas ng priesthood,<br />

<strong>mga</strong>, 40, 60<br />

Edukasyon, 31, 54, 56<br />

Espiritu Santo, 4<br />

Gawaing misyonero, 7,<br />

32, 36, 38, 40, 41, 46<br />

Jesucristo, 10<br />

Kabaitan, 58, 66<br />

Kalayaan, 80<br />

Karunungan, 20<br />

Ka<strong>sa</strong>l, pag-aa<strong>sa</strong>wa, 42<br />

Ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>yan ng<br />

Simbahan, 12, 18, 62<br />

Musika, 56<br />

Pag-aaral ng banal na<br />

kasul<strong>at</strong>an, 28<br />

Pag-a<strong>sa</strong>, 42, 52<br />

Paghahayag, 32<br />

Paghihirap, 10<br />

Pagiging ina, 10<br />

Pagiging magulang, 28<br />

Pagkakaibigan, 58<br />

Pagpapagaling, 10<br />

Pagtuturo, 28<br />

Pamilya, 28, 60<br />

Panalangin, 4, 39, 60<br />

Pananalapi, 20<br />

Pananampal<strong>at</strong>aya, 42<br />

P<strong>at</strong>otoo, 39, 46, 59<br />

Smith, Joseph, 42, 62,<br />

64, 81<br />

Snow, <strong>Lorenzo</strong>, 12, 18<br />

Tema ng Mutwal, 49, 50<br />

Templo, <strong>mga</strong>, 65, 70<br />

Unang Pangitain, 39,<br />

62, 64<br />

Visiting teaching, 7<br />

Enero 2013 3


MENSAHE NG UNANG PANGULUHAN<br />

Inaanyayahan ng Doktrina <strong>at</strong> <strong>mga</strong> Tipan ang lah<strong>at</strong> ng<br />

tao <strong>sa</strong>anmang dako na pakinggan ang ti<strong>ni</strong>g ng Panginoong<br />

Jesucristo (tingnan <strong>sa</strong> D <strong>at</strong> T 1:2, 4, 11, 34;<br />

25:16). Ito ay puno ng Kanyang <strong>mga</strong> men<strong>sa</strong>he, babala, <strong>at</strong><br />

nakahihikay<strong>at</strong> na <strong>mga</strong> pangaral na ibi<strong>ni</strong>gay <strong>sa</strong> hi<strong>ni</strong>rang<br />

na <strong>mga</strong> propeta <strong>sa</strong> pamamagitan ng paghahayag. Sa <strong>mga</strong><br />

paghahayag na ito makikita n<strong>at</strong>in kung paano ma<strong>sa</strong><strong>sa</strong>got<br />

ng Diyos ang <strong>at</strong>ing <strong>mga</strong> dalangin ng pananampal<strong>at</strong>aya <strong>sa</strong><br />

<strong>mga</strong> men<strong>sa</strong>he ng tagubilin, kapayapaan, <strong>at</strong> babala.<br />

Sa <strong>at</strong>ing <strong>mga</strong> dalangin hangad n<strong>at</strong>ing malaman ang ipagagawa<br />

<strong>sa</strong> <strong>at</strong>in ng Diyos, ang dap<strong>at</strong> n<strong>at</strong>ing gawin para magkaroon<br />

ng kapayapaan <strong>at</strong> kaligayahan <strong>sa</strong> buhay na ito <strong>at</strong><br />

<strong>sa</strong> kabilang-buhay, <strong>at</strong> ang naghihintay <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in <strong>sa</strong> hinaharap.<br />

Ang Doktrina <strong>at</strong> <strong>mga</strong> Tipan ay puno ng <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>got <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

tanong na iyon ng <strong>mga</strong> kara<strong>ni</strong>wang tao <strong>at</strong> ng <strong>mga</strong> propeta<br />

na mapagpakumbabang nanalangin. Maaari itong maging<br />

mahalagang gabay na magtuturo <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in kung paano mak<strong>at</strong>anggap<br />

ng <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>got <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tanong tungkol <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing<br />

temporal na kapakanan <strong>at</strong> walang-hanggang kaligta<strong>sa</strong>n.<br />

Mahalagang magpakumbaba <strong>at</strong> sumampal<strong>at</strong>aya <strong>sa</strong><br />

Panginoong Jesucristo. Sinagot ng Panginoon si Oliver<br />

Cowdery tungkol <strong>sa</strong> kanyang hangarin na tumulong <strong>sa</strong><br />

pag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>lin ng Akl<strong>at</strong> <strong>ni</strong> Mormon: “Tandaan na kung walang<br />

pananampal<strong>at</strong>aya ay wala kang magagawa; <strong>sa</strong>mak<strong>at</strong>wid<br />

humingi nang may pananampal<strong>at</strong>aya. Huwag lapastanga<strong>ni</strong>n<br />

ang <strong>mga</strong> bagay na ito; huwag hilingin yaong hindi mo<br />

dap<strong>at</strong> hilingin” (D <strong>at</strong> T 8:10).<br />

4 Liahona<br />

Ni <strong>Pangulong</strong><br />

Henry B. Eyring<br />

Unang Tagapayo <strong>sa</strong><br />

Unang Panguluhan<br />

ANG TINIG NG<br />

PANGINOON<br />

Paulit-ulit <strong>sa</strong> Doktrina <strong>at</strong> <strong>mga</strong> Tipan, hi<strong>ni</strong>hingi ng Panginoon<br />

na sumampal<strong>at</strong>aya <strong>at</strong> magpakumbaba tayo bago<br />

Niya tayo tulungan. Ang i<strong>sa</strong>ng dahilan <strong>ni</strong>to ay maaaring<br />

hindi Siya suma<strong>sa</strong>got <strong>sa</strong> paraang inaa<strong>sa</strong>han n<strong>at</strong>in. Ni hindi<br />

rin laging madaling tanggapin ang <strong>mga</strong> ito.<br />

Nakalarawan <strong>sa</strong> ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>yan ng Simbahan <strong>at</strong> <strong>mga</strong> karana<strong>sa</strong>n<br />

ng <strong>at</strong>ing <strong>mga</strong> <strong>ni</strong>nuno ang k<strong>at</strong>otohanang ito. Taimtim<br />

na nanalangin ang aking lolo-<strong>sa</strong>-tuhod na si Henry Eyring<br />

para malaman ang dap<strong>at</strong> <strong>ni</strong>yang gawin nang mari<strong>ni</strong>g<br />

<strong>ni</strong>yang itinuturo ang ipinanumbalik na ebanghelyo noong<br />

1855. Dum<strong>at</strong>ing ang <strong>sa</strong>got <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng panagi<strong>ni</strong>p.<br />

Nanagi<strong>ni</strong>p siya na nakaupo siya <strong>sa</strong> may me<strong>sa</strong> ka<strong>sa</strong>ma<br />

si Elder Erastus Snow ng Korum ng Labindalawang<br />

Apostol <strong>at</strong> i<strong>sa</strong>ng elder na nagngangalang William Brown.<br />

Tila i<strong>sa</strong>ng oras na itinuro <strong>ni</strong> Elder Snow ang <strong>mga</strong> alituntu<strong>ni</strong>n<br />

ng ebanghelyo. Pagk<strong>at</strong>apos ay sinabi <strong>ni</strong> Elder<br />

Snow, “Sa pangalan <strong>ni</strong> Jesucristo i<strong>ni</strong>uutos ko <strong>sa</strong> iyo na<br />

ikaw ay magpabinyag <strong>at</strong> ang lalaking ito [si Elder Brown]<br />

. . . ang magbibinyag <strong>sa</strong> iyo.” 1 Nagpapa<strong>sa</strong>lam<strong>at</strong> ang<br />

aking pamilya na sumampal<strong>at</strong>aya <strong>at</strong> nagpakumbaba si<br />

Henry Eyring na magpabinyag nang alas-7:30 ng umaga<br />

<strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng naipong tubig-ulan <strong>sa</strong> St. Louis, Missouri, USA,<br />

kay Elder Brown.<br />

Ang <strong>sa</strong>got <strong>sa</strong> kanyang panalangin ay hindi <strong>mula</strong> <strong>sa</strong><br />

nariri<strong>ni</strong>g na ti<strong>ni</strong>g ng Panginoon. Sinagot iyon <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng<br />

pangitain <strong>at</strong> panagi<strong>ni</strong>p <strong>sa</strong> gabi, tulad ng nangyari kay<br />

Lehi (tingnan <strong>sa</strong> 1 Nephi 8:2).


LARAWAN NI PARLEY P. PRATT SA KAGANDAHANG-LOOB NG CHURCH HISTORY LIBRARY; JOURNAL AT LARAWAN NI HENRY EYRING<br />

SA KAGANDAHANG-LOOB NG UNIVERSITY OF UTAH MARRIOTT LIBRARY SPECIAL COLLECTIONS; LARAWAN NG MGA BAGAY NA<br />

KUHA NI DAVID STOKER<br />

Itinuro <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in ng Panginoon na maaari<br />

din n<strong>at</strong>ing m<strong>at</strong>anggap ang <strong>sa</strong>got <strong>sa</strong> pamamagitan<br />

ng nararamdaman n<strong>at</strong>in. Sa Doktrina <strong>at</strong><br />

<strong>mga</strong> Tipan, itinuro Niya kay Oliver Cowdery,<br />

“Masdan, <strong>sa</strong><strong>sa</strong>bihin ko <strong>sa</strong> iyo <strong>sa</strong> iyong isipan<br />

<strong>at</strong> <strong>sa</strong> iyong puso, <strong>sa</strong> pamamagitan ng Espiritu<br />

Santo, na pa<strong>sa</strong><strong>sa</strong>iyo <strong>at</strong> mananahanan <strong>sa</strong> iyong<br />

puso” (D <strong>at</strong> T 8:2).<br />

At hi<strong>ni</strong>kay<strong>at</strong> Niya si Oliver nang ga<strong>ni</strong>to:<br />

“Hindi nga ba’t ako ay nangu<strong>sa</strong>p ng kapayapaan<br />

<strong>sa</strong> iyong isipan hinggil <strong>sa</strong> bagay na ito?<br />

Ano pang mas higit na k<strong>at</strong>ibayan ang iyong<br />

m<strong>at</strong><strong>at</strong>amo kundi ang <strong>mula</strong> <strong>sa</strong> Diyos?” (D <strong>at</strong> T<br />

6:23).<br />

N<strong>at</strong>utuhan ko <strong>sa</strong> Doktrina <strong>at</strong> <strong>mga</strong> Tipan,<br />

ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>yan ng Simbahan, <strong>at</strong> <strong>sa</strong> ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>yang<br />

itinago <strong>ni</strong> Henry Eyring tungkol <strong>sa</strong> kanyang<br />

misyon kaagad pagk<strong>at</strong>apos siyang mabinyagan<br />

na ang <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>got ay maaaring madama<br />

bilang <strong>mga</strong> babala <strong>at</strong> kapayapaan.<br />

Noong Abril 1857, dumalo si Elder Parley P.<br />

Pr<strong>at</strong>t ng Korum ng Labindalawang Apostol<br />

<strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng kumperensya <strong>sa</strong> lugar na ngayon ay<br />

Oklahoma, USA, na. Itinala <strong>ni</strong> Henry Eyring<br />

na ang “isipan [<strong>ni</strong> Elder Pr<strong>at</strong>t] ay puno ng<br />

malulungkot na alalaha<strong>ni</strong>n . . . , na hindi mawari<br />

ang hinaharap o anumang paraan para<br />

mak<strong>at</strong>akas.” 2 Kasunod <strong>ni</strong>yon ay itinala kaagad<br />

<strong>ni</strong> Henry ang malungkot na balitang pinaslang<br />

ang Apostol. Nagp<strong>at</strong>uloy si Elder Pr<strong>at</strong>t <strong>sa</strong><br />

kanyang paglalakbay kahit nakaramdam siya<br />

ng panga<strong>ni</strong>b, tulad ng ginawa <strong>ni</strong> Propetang<br />

Joseph <strong>sa</strong> pagpunta <strong>sa</strong> Carthage.<br />

Pin<strong>at</strong>ototohanan ko na laging sina<strong>sa</strong>got ng<br />

Panginoon ang mapagpakumbabang panalangin<br />

na may pananampal<strong>at</strong>aya. Itinuturo <strong>sa</strong><br />

<strong>at</strong>in ng Doktrina <strong>at</strong> <strong>mga</strong> Tipan <strong>at</strong> ng <strong>at</strong>ing personal<br />

na karana<strong>sa</strong>n kung paano kikilala<strong>ni</strong>n ang<br />

<strong>mga</strong> <strong>sa</strong>got na iyon <strong>at</strong> tanggapin ang <strong>mga</strong> ito<br />

nang may pananampal<strong>at</strong>aya, ito man ay p<strong>at</strong>nubay,<br />

pagpap<strong>at</strong>ibay ng k<strong>at</strong>otohanan, o babala.<br />

Dalangin ko na lagi n<strong>at</strong>ing pakinggan <strong>at</strong> kilala<strong>ni</strong>n<br />

ang magiliw na ti<strong>ni</strong>g ng Panginoon. ◼<br />

MGA TALA<br />

1. “The Journal of Henry Eyring: 1835–1902” (na<strong>sa</strong> awtor<br />

ang di-i<strong>ni</strong>l<strong>at</strong>halang manuskrito).<br />

2. “The Journal of Henry Eyring: 1835–1902.”<br />

Kaliwa: Sa journal na<br />

ito, itinala <strong>ni</strong> Henry<br />

Eyring (larawan <strong>sa</strong><br />

kaliwa) ang <strong>mga</strong><br />

kaganapan kasunod<br />

ng pagpaslang kay<br />

Elder Parley P. Pr<strong>at</strong>t<br />

(larawan <strong>sa</strong> ilalim<br />

ng larawan <strong>ni</strong> Henry<br />

Eyring). Binabanggit<br />

<strong>sa</strong> pahina ng journal<br />

<strong>sa</strong> kaliwa ang tungkol<br />

<strong>sa</strong> pagpaslang. Na<strong>sa</strong><br />

ilalim ng journal<br />

ang 1890 na edisyon<br />

ng Doktrina <strong>at</strong> <strong>mga</strong><br />

Tipan.<br />

PAGTUTURO MULA<br />

SA MENSAHENG<br />

ITO<br />

1. Isiping ba<strong>sa</strong>hin<br />

nang magkaka<strong>sa</strong>ma<br />

ang <strong>mga</strong> tal<strong>at</strong>a<br />

tungkol <strong>sa</strong> panalangin<br />

<strong>sa</strong> men<strong>sa</strong>heng ito.<br />

Habang nagbaba<strong>sa</strong><br />

kayo, <strong>sa</strong>bihin <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

miyembro ng pamilya<br />

na pakinggang mabuti<br />

kung paano sina<strong>sa</strong>got<br />

ng Diyos ang <strong>mga</strong><br />

panalangin. Isiping<br />

magp<strong>at</strong>otoo tungkol<br />

<strong>sa</strong> kahalagahan ng<br />

panalangin.<br />

2. Ang Doktrina <strong>at</strong><br />

<strong>mga</strong> Tipan ay puno<br />

ng <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>got <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

tanong ng <strong>mga</strong> tao<br />

<strong>sa</strong> panalangin. Paano<br />

kung hindi nak<strong>at</strong>ala<br />

ang <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>got <strong>sa</strong><br />

ka<strong>ni</strong>lang <strong>mga</strong> tanong<br />

(<strong>mga</strong> paghahayag)?<br />

Hikay<strong>at</strong>in ang pamilya<br />

na pag-aralang kilala<strong>ni</strong>n<br />

<strong>at</strong> sundin ang <strong>mga</strong><br />

pahiw<strong>at</strong>ig ng Espiritu.<br />

Maaari <strong>ni</strong>lang itala ang<br />

ka<strong>ni</strong>lang <strong>mga</strong> i<strong>ni</strong>isip<br />

tungkol <strong>sa</strong> panalangin<br />

<strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>lang <strong>mga</strong><br />

journal.<br />

Enero 2013 5


MGA KABATAAN<br />

Pakiki<strong>ni</strong>g <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Pahiw<strong>at</strong>ig<br />

Ni María I<strong>sa</strong>bel Molina<br />

I<strong>sa</strong>ng gabi lumayas ng bahay ang<br />

b<strong>at</strong>a pang pin<strong>sa</strong>n ko, kaya dali-dali<br />

ko siyang hinanap. Habang nagmamaneho,<br />

nanalangin ako na tulungan ako<br />

ng Espiritu. Alam ko na <strong>sa</strong><strong>sa</strong>gutin <strong>at</strong><br />

pap<strong>at</strong>nubayan ako ng Diyos, <strong>at</strong> si<strong>ni</strong>kap<br />

kong pakinggan ang <strong>mga</strong> pahiw<strong>at</strong>ig<br />

ng Espiritu. Ngu<strong>ni</strong>t nang wala akong<br />

mari<strong>ni</strong>g, nawalan na ako ng pag-a<strong>sa</strong> <strong>at</strong><br />

nadama ko na walang ipinahihiw<strong>at</strong>ig <strong>sa</strong><br />

akin ang Espiritu.<br />

Bagama’t nais kong maghanap pa<br />

<strong>sa</strong> malayu-layo, nadama ko na dap<strong>at</strong><br />

MGA BATA<br />

I<strong>sa</strong>ng Lakbay-Aral Tungkol<br />

<strong>sa</strong> Panalangin<br />

Itinuro <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong> Eyring na ang <strong>mga</strong> panalangin<br />

ay ma<strong>sa</strong><strong>sa</strong>got <strong>sa</strong> iba’t ibang paraan. Maaari<br />

kayong maghanap <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an para<br />

malaman ang ilan <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> paraang iyon.<br />

Gamitin ang mapang ito para masi<strong>mula</strong>n ang<br />

inyong lakbay-aral. Tingnan ang baw<strong>at</strong> tal<strong>at</strong>a ng<br />

banal na kasul<strong>at</strong>an <strong>sa</strong> mapa. Sa <strong>mga</strong> puwang, su<strong>mula</strong>t<br />

ng ilang <strong>sa</strong>lita na naglalarawan <strong>sa</strong> sina<strong>sa</strong>bi<br />

ng tal<strong>at</strong>a tungkol <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>got <strong>sa</strong> panalangin.<br />

Habang ginagawa ito, maisusul<strong>at</strong> <strong>ni</strong>nyo <strong>sa</strong> inyong<br />

journal ang n<strong>at</strong>ututuhan <strong>ni</strong>nyo <strong>at</strong> maging ang<br />

inyong <strong>sa</strong>riling <strong>mga</strong> karana<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> panalangin<br />

na na<strong>sa</strong>got.<br />

6 Liahona<br />

Juan 14:26<br />

akong man<strong>at</strong>ili <strong>sa</strong> paligid ng bahay<br />

ng pin<strong>sa</strong>n ko. Kaya nagpasiya ako na<br />

min<strong>sa</strong>n pang ikutin ang lugar. Pagtigil<br />

ko <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng interseksyon, nakita ko ang<br />

a<strong>ni</strong>no ng i<strong>sa</strong>ng b<strong>at</strong>ang babaeng naglalakad.<br />

Nahanap ko na ang pin<strong>sa</strong>n ko!<br />

Pagbaba ko ng kotse <strong>at</strong> p<strong>at</strong>akbong<br />

lumapit <strong>sa</strong> kanya, n<strong>at</strong>anto ko na ka<strong>ni</strong>na<br />

pa ako pinap<strong>at</strong>nubayan ng Espiritu <strong>at</strong><br />

ipinadarama <strong>sa</strong> akin na dap<strong>at</strong> akong<br />

man<strong>at</strong>ili <strong>sa</strong> lugar na iyon. Dahil hi<strong>ni</strong>hintay<br />

ko na makari<strong>ni</strong>g ako ng banayad<br />

na ti<strong>ni</strong>g, halos hindi ko napansin ang<br />

Doktrina <strong>at</strong> <strong>mga</strong><br />

Tipan 6:22–23<br />

Doktrina <strong>at</strong> <strong>mga</strong><br />

Tipan 8:2<br />

<strong>mga</strong> pahiw<strong>at</strong>ig ng Espiritu. Sa gayon ay<br />

naunawaan ko na maraming pagkak<strong>at</strong>aong<br />

hindi tayo makariri<strong>ni</strong>g ng ti<strong>ni</strong>g,<br />

ngu<strong>ni</strong>t may madarama tayo <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing<br />

puso.<br />

Labis kong pina<strong>sa</strong><strong>sa</strong>lam<strong>at</strong>an ang<br />

p<strong>at</strong>nubay ng Espiritu. Talagang nariyan<br />

Siya palagi! Sabi nga <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal na<br />

kasul<strong>at</strong>an, “Ang Espiritu Santo ang<br />

iyong magiging ka<strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> tuwina”<br />

(D <strong>at</strong> T 121:46).<br />

Kung tayo ay nararap<strong>at</strong> <strong>sa</strong> p<strong>at</strong>nubay<br />

ng Espiritu <strong>at</strong> nakiki<strong>ni</strong>g, maaari tayong<br />

maging ka<strong>sa</strong>ngkapan <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kamay ng<br />

Diyos <strong>sa</strong> paggawa ng kabutihan <strong>sa</strong> maraming<br />

tao. Sa palagiang pag<strong>sa</strong>ma ng<br />

Espiritu, malalaman n<strong>at</strong>in ang landas<br />

na dap<strong>at</strong> n<strong>at</strong>ing tahakin.<br />

Mga Kawikaan<br />

8:10–11<br />

Doktrina <strong>at</strong> <strong>mga</strong><br />

Tipan 9:8–9<br />

MGA PAGLALARAWAN NI BRYAN BEACH


PAGLALARAWAN NI MATTHEW REIER<br />

MENSAHE SA VISITING TEACHING<br />

Mapanalanging pag-aralan ang m<strong>at</strong>eryal na ito <strong>at</strong>, kung angkop, talakayin ito <strong>sa</strong> kababaihang<br />

dinadalaw <strong>ni</strong>nyo. Gamitin ang <strong>mga</strong> tanong upang tulungan kayong p<strong>at</strong><strong>at</strong>agin<br />

ang inyong <strong>mga</strong> kap<strong>at</strong>id <strong>at</strong> gawing aktibong bahagi ng inyong buhay ang Relief Society.<br />

Para <strong>sa</strong> iba pang impormasyon, pumunta <strong>sa</strong> reliefsociety.lds.org.<br />

Gawaing<br />

Misyonero<br />

Ang <strong>mga</strong> Banal <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Huling<br />

Araw ay isinusugo “upang gumawa<br />

<strong>sa</strong> . . . uba<strong>sa</strong>n [ng Panginoon]<br />

para <strong>sa</strong> kaligta<strong>sa</strong>n ng <strong>mga</strong> kaluluwa<br />

ng tao” (D <strong>at</strong> T 138:56), na kinabibilangan<br />

ng gawaing misyonero. Hindi<br />

tayo kailangang pormal na tawagin <strong>sa</strong><br />

misyon para ibahagi ang ebanghelyo.<br />

Nakapaligid <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in ang ibang <strong>mga</strong><br />

tao na ang buhay ay pagpapalain ng<br />

ebanghelyo, <strong>at</strong> kapag i<strong>ni</strong>handa n<strong>at</strong>in<br />

ang <strong>at</strong>ing <strong>sa</strong>rili, kaka<strong>sa</strong>ngkapa<strong>ni</strong>n<br />

tayo ng Panginoon. Magagampanan<br />

ng <strong>mga</strong> visiting teacher ang ka<strong>ni</strong>lang<br />

espirituwal na <strong>mga</strong> responsibilidad <strong>at</strong><br />

mak<strong>at</strong>utulong na “i<strong>sa</strong>k<strong>at</strong>uparan ang<br />

kawalang-kam<strong>at</strong>ayan <strong>at</strong> buhay na walang<br />

hanggan ng tao” (Moises 1:39).<br />

Nang iorga<strong>ni</strong><strong>sa</strong> <strong>ni</strong> Propetang Joseph<br />

Smith ang Relief Society noong<br />

1842, sinabi <strong>ni</strong>ya na ang kababaihan<br />

ay hindi lamang mangangalaga <strong>sa</strong><br />

<strong>mga</strong> dukha kundi magliligtas din ng<br />

<strong>mga</strong> kaluluwa. 1 Ito pa rin ang <strong>at</strong>ing<br />

layu<strong>ni</strong>n.<br />

“Ipinagkak<strong>at</strong>iwala [ng Panginoon]<br />

ang p<strong>at</strong>otoo <strong>sa</strong> k<strong>at</strong>otohanan <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

taong magbabahagi <strong>ni</strong>to <strong>sa</strong> iba,” <strong>sa</strong>bi<br />

<strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong> Dieter F. Uchtdorf,<br />

Pangalawang Tagapayo <strong>sa</strong> Unang<br />

Panguluhan. “Bukod pa rito, lubos<br />

na inaa<strong>sa</strong>han ng Panginoon ang <strong>mga</strong><br />

Ano ang Magagawa Ko?<br />

1. Sinusunod ko ba ang <strong>mga</strong> pahiw<strong>at</strong>ig<br />

ng Espiritu Santo kapag nagpap<strong>at</strong>otoo<br />

ako <strong>sa</strong> kababaihang aking bi<strong>ni</strong>bisita?<br />

miyembro ng Kanyang Simbahan na<br />

‘buk<strong>sa</strong>n [ang ka<strong>ni</strong>lang <strong>mga</strong>] bibig <strong>sa</strong><br />

lah<strong>at</strong> ng panahon, nagpapahayag ng<br />

[Kanyang] ebanghelyo nang may tunog<br />

ng kagalakan’ (D <strong>at</strong> T 28:16). . . .<br />

Kung min<strong>sa</strong>n mapapakilos ng ii<strong>sa</strong>ng<br />

parirala ng p<strong>at</strong>otoo ang <strong>mga</strong> kaganapang<br />

umaapekto <strong>sa</strong> buhay ng i<strong>sa</strong>ng<br />

tao <strong>sa</strong> kawalang-hanggan.” 2<br />

Mula <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Banal na Kasul<strong>at</strong>an<br />

Doktrina <strong>at</strong> <strong>mga</strong> Tipan 1:20–23; 18:15;<br />

123:12<br />

MGA TALA<br />

1. Tingnan <strong>sa</strong> Mga <strong>Turo</strong> ng <strong>mga</strong> Pangulo<br />

ng Simbahan: Joseph Smith (2007), 531.<br />

2. Dieter F. Uchtdorf, “Paghihintay <strong>sa</strong> Daan<br />

P<strong>at</strong>ungong Damasco,” Liahona, Mayo<br />

2011, 76.<br />

3. Tingnan <strong>sa</strong> Mga Anak na Babae <strong>sa</strong> Aking<br />

Kaharian: Ang Ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>yan <strong>at</strong> Gawain<br />

ng Relief Society (2011), 111–14.<br />

2. Paano ko tinutulungan ang kababaihang<br />

pinangangalagaan ko na m<strong>at</strong>utuhan<br />

ang ebanghelyo?<br />

Pananampal<strong>at</strong>aya,<br />

Pamilya,<br />

Kapan<strong>at</strong>agan<br />

Mula <strong>sa</strong> Ating Ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>yan<br />

Ang kuwento tungkol kay<br />

Olga Kovářová ng d<strong>at</strong>ing Czechoslovakia<br />

ay i<strong>sa</strong>ng halimbawa<br />

ng gawaing misyonero ng<br />

miyembro <strong>mula</strong> <strong>sa</strong> ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>yan<br />

ng <strong>at</strong>ing Relief Society. Noong<br />

1970s, si Olga ay i<strong>sa</strong>ng doctoral<br />

student <strong>at</strong> naghahanap ng<br />

mas makabuluhang espirituwal<br />

na buhay. Napansin <strong>ni</strong>ya ang<br />

75-taong-gulang na si Otakar<br />

Vojkůvka, na i<strong>sa</strong>ng Banal <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

Huling Araw. “Kahit pitumpu’t<br />

limang taong gulang ang kanyang<br />

edad ang kanyang puso<br />

ay parang halos labingwalong<br />

taong gulang lamang <strong>at</strong> ma<strong>sa</strong>yahin<br />

siya,” <strong>sa</strong>bi <strong>ni</strong>ya.“Hindi ito<br />

pangkara<strong>ni</strong>wan <strong>sa</strong> Czechoslovakia<br />

noong panahong iyon ng<br />

kawalan ng tiwala <strong>at</strong> pag-a<strong>sa</strong>.”<br />

Tinanong <strong>ni</strong> Olga si Otakar <strong>at</strong><br />

ang kanyang pamilya kung bakit<br />

sila ma<strong>sa</strong>ya. Ipinakilala siya ng<br />

<strong>mga</strong> ito <strong>sa</strong> iba pang <strong>mga</strong> miyembro<br />

ng Simbahan <strong>at</strong> bi<strong>ni</strong>gyan<br />

siya ng Akl<strong>at</strong> <strong>ni</strong> Mormon. Sabik<br />

<strong>ni</strong>ya itong bina<strong>sa</strong> <strong>at</strong> hindi nagtagal<br />

siya ay bi<strong>ni</strong>nyagan <strong>at</strong> kinumpirma.<br />

Si<strong>mula</strong> noon naging<br />

mabuting impluwensya na si<br />

Olga <strong>sa</strong> mundong puno ng mapa<strong>ni</strong>il<br />

na pulitika <strong>at</strong> pang-uusig<br />

<strong>sa</strong> relihiyon. Naglingkod siya<br />

bilang Relief Society president<br />

<strong>sa</strong> kanyang maliit na branch <strong>at</strong><br />

tumulong na mailigtas ang kaluluwa<br />

ng iba <strong>sa</strong> pamamagitan ng<br />

pagdadala <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la kay Cristo. 3<br />

Enero 2013 7


NOTEBOOK NG KUMPERENSYA NG OKTUBRE<br />

“Kung ano ang sinabi ko, ang Panginoon, ay sinabi ko; . . . maging<br />

<strong>sa</strong> pamamagitan ng <strong>sa</strong>rili kong ti<strong>ni</strong>g o <strong>sa</strong> ti<strong>ni</strong>g man ng aking <strong>mga</strong><br />

tagapaglingkod, ito ay ii<strong>sa</strong>” (D <strong>at</strong> T 1:38).<br />

Kapag pinanood <strong>ni</strong>nyo ang pangkalah<strong>at</strong>ang kumperensya ng Oktubre 2012,<br />

magagamit <strong>ni</strong>nyo ang <strong>mga</strong> pahinang ito (<strong>at</strong> ang <strong>mga</strong> Notebook ng Kumperensya<br />

<strong>sa</strong> susunod na <strong>mga</strong> isyu) para m<strong>at</strong>ulungan kayong pag-aralan <strong>at</strong> ipamuhay<br />

ang <strong>mga</strong> itinuro kamakailan ng <strong>mga</strong> buhay na propeta <strong>at</strong> apostol <strong>at</strong> ng iba<br />

pang <strong>mga</strong> pinuno ng Simbahan.<br />

MGA KUWENTO MULA SA KUMPERENSYA<br />

Nagk<strong>at</strong>aon Lang Ba na<br />

Nagtagpo ang Aming Landas?<br />

I<strong>sa</strong>ng napakaginaw na Sabado ng<br />

gabi <strong>sa</strong> taglamig ng 1983–84, naglakbay<br />

kami <strong>ni</strong> Sister Monson ng ilang<br />

milya papunta <strong>sa</strong> lambak ng Midway,<br />

Utah, kung <strong>sa</strong>an mayroon kaming<br />

bahay. Ang temper<strong>at</strong>ura ng gabing<br />

iyon ay minus 24 degrees Fahrenheit<br />

(–31°C), <strong>at</strong> gusto naming m<strong>at</strong>iyak na<br />

maayos ang lah<strong>at</strong> <strong>sa</strong> aming tahanan<br />

doon. Ti<strong>ni</strong>ngnan namin <strong>at</strong> nakita<br />

naming ayos naman, kaya’t umalis na<br />

kami para bumalik <strong>sa</strong> Salt Lake City.<br />

Halos ilang milya pa lang kami . . .<br />

nang tumigil <strong>sa</strong> pag-andar ang aming<br />

kotse. . . . Tuluyan na kaming nahimpil<br />

doon. . . .<br />

Atubili man nagsi<strong>mula</strong> kaming<br />

maglakad papunta <strong>sa</strong> pinakamalapit<br />

na bayan, <strong>at</strong> humahagibis ang <strong>mga</strong><br />

kotseng dumaraan. Sa wakas i<strong>sa</strong>ng<br />

8 Liahona<br />

kotse ang tumigil, <strong>at</strong> i<strong>sa</strong>ng bin<strong>at</strong>a ang<br />

nag-alok ng tulong. . . . Ang mabait<br />

na bin<strong>at</strong>ang ito ang nagh<strong>at</strong>id <strong>sa</strong><br />

amin <strong>sa</strong> aming tahanan <strong>sa</strong> Midway.<br />

Tinangka ko siyang bayaran . . . ,<br />

pero sinabi <strong>ni</strong>yang . . . i<strong>sa</strong> siyang<br />

Boy Scout <strong>at</strong> gusto <strong>ni</strong>yang mak<strong>at</strong>ulong.<br />

Nagpakilala ako <strong>sa</strong> kanya, <strong>at</strong><br />

nagpa<strong>sa</strong>lam<strong>at</strong> siya <strong>sa</strong> pribilehiyong<br />

mak<strong>at</strong>ulong. Dahil ipinalagay ko na<br />

na<strong>sa</strong> edad na siya para magmisyon,<br />

tinanong ko siya kung may plano<br />

siyang magmisyon. Sinabi <strong>ni</strong>ya na<br />

hindi <strong>ni</strong>ya tiyak kung ano talaga ang<br />

gusto <strong>ni</strong>yang gawin.<br />

Nang sumunod na Lunes ng<br />

umaga, sinul<strong>at</strong>an ko ang bin<strong>at</strong>ang ito<br />

<strong>at</strong> pina<strong>sa</strong>lam<strong>at</strong>an ko siya <strong>sa</strong> kanyang<br />

kabaitan. Sa sul<strong>at</strong> hi<strong>ni</strong>kay<strong>at</strong> ko siyang<br />

maglingkod <strong>sa</strong> full-time mission. . . .<br />

Makalipas ang <strong>mga</strong> i<strong>sa</strong>ng linggo<br />

tumawag ang ina ng bin<strong>at</strong>ang ito <strong>at</strong><br />

sinabing napakahu<strong>sa</strong>y ng kanyang<br />

anak ngu<strong>ni</strong>t dahil <strong>sa</strong> ilang impluwensya<br />

<strong>sa</strong> buhay <strong>ni</strong>to, unti-unting<br />

nawala ang m<strong>at</strong>agal na <strong>ni</strong>yang hangaring<br />

magmisyon. Sinabi <strong>ni</strong>ya na<br />

silang mag-a<strong>sa</strong>wa ay nag-ayuno <strong>at</strong><br />

nanalangin na magbago ang kanyang<br />

puso. . . . Gusto [<strong>ni</strong>yang] ipaalam<br />

<strong>sa</strong> akin . . . na itinuring <strong>ni</strong>yang<br />

<strong>sa</strong>got <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>lang <strong>mga</strong> dalangin para<br />

<strong>sa</strong> kanya ang naganap noong maginaw<br />

na gabing iyon. Sabi ko, “Sangayon<br />

ako <strong>sa</strong> iyo.”<br />

Makaraan ang ilang buwan <strong>at</strong> mas<br />

marami pang pakikipag-ugnayan <strong>sa</strong><br />

bin<strong>at</strong>ang ito, tuwang-tuwa kami <strong>ni</strong><br />

Sister Monson na nakadalo kami <strong>sa</strong><br />

kanyang missionary farewell bago<br />

siya umalis papuntang Canada Vancouver<br />

Mission.<br />

Nagk<strong>at</strong>aon lang ba na nagtagpo<br />

ang aming landas <strong>sa</strong> maginaw na<br />

gabing iyon ng Disyembre? Hindi ako<br />

na<strong>ni</strong><strong>ni</strong>walang nagk<strong>at</strong>aon lang iyon. Sa<br />

halip, na<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala ako na ang pagt<strong>at</strong>agpo<br />

namin ay <strong>sa</strong>got <strong>sa</strong> taos-pusong<br />

panalangin ng i<strong>sa</strong>ng ama’t ina para <strong>sa</strong><br />

ka<strong>ni</strong>lang minamahal na anak.<br />

<strong>Pangulong</strong> Thomas S. Monson, “Isipin ang <strong>mga</strong><br />

Pagpapala,” Liahona, Nob. 2012, 88.<br />

Mga Tanong na Pag<strong>ni</strong><strong>ni</strong>layan<br />

• Paano kayo mapapalakas ng<br />

pagmimisyon <strong>at</strong> maging ang<br />

<strong>mga</strong> tinuturuan <strong>ni</strong>nyo?<br />

• Ano ang magagawa <strong>ni</strong>nyo para<br />

maihanda ang inyong <strong>sa</strong>rili <strong>sa</strong><br />

pagmimisyon?<br />

Isiping isul<strong>at</strong> ang inyong <strong>mga</strong> ideya<br />

<strong>sa</strong> inyong journal o talakayin ang <strong>mga</strong><br />

ito <strong>sa</strong> iba.<br />

Karagdagang <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>nggu<strong>ni</strong>an <strong>sa</strong> pak<strong>sa</strong>ng ito: Mangaral<br />

ng Aking Ebanghelyo: Gabay <strong>sa</strong> Paglilingkod<br />

ng Misyonero (2004); Russell M. Nelson, “Tanungin<br />

ang <strong>mga</strong> Missionary! M<strong>at</strong>utulungan Nila Kayo!”<br />

Liahona, Nob. 2012, 18–21.


MGA LARAWANG KUHA NINA MICHAEL GOIMARAC AT CHRISTINA SMITH<br />

MGA TUNTUNIN SA PAGBABAGO<br />

SA EDAD NG MISSIONARY<br />

Sa pangkalah<strong>at</strong>ang kumperensya ng<br />

Oktubre 2012, ipinahayag <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong><br />

Thomas S. Monson: “Lah<strong>at</strong> ng<br />

karap<strong>at</strong>-dap<strong>at</strong> <strong>at</strong> may-kakayahang<br />

kab<strong>at</strong>aang lalaki na nak<strong>at</strong>apos na<br />

ng high school o ng k<strong>at</strong>umbas <strong>ni</strong>to<br />

SULOK PARA SA PAG-AARAL<br />

Paghahalintulad:<br />

Tunay na Pagbabalik-loob<br />

Hindi lamang ii<strong>sa</strong>ng tagapag<strong>sa</strong>lita<br />

<strong>sa</strong> pangkalah<strong>at</strong>ang kumperensya<br />

ang tumalakay <strong>sa</strong> ilan <strong>sa</strong> pinakamahahalagang<br />

pak<strong>sa</strong>. Narito ang sinabi<br />

ng ap<strong>at</strong> na tagapag<strong>sa</strong>lita tungkol <strong>sa</strong><br />

tunay na pagbabalik-loob. Subukang<br />

maghanap ng iba pang <strong>mga</strong> paghahalintulad<br />

kapag pinag-aralan <strong>ni</strong>nyo ang<br />

<strong>mga</strong> men<strong>sa</strong>he <strong>sa</strong> kumperensya.<br />

• “Ang tunay na pagbabalik-loob<br />

ay . . . [kinapapalooban ng] tap<strong>at</strong><br />

na pangako na maging disipulo<br />

<strong>ni</strong> Cristo.” 1 —Elder David A.<br />

Bednar ng Korum ng Labindalawang<br />

Apostol.<br />

• “Sa binyag nangangako tayo na<br />

<strong>at</strong>ing t<strong>at</strong>aglayin ‘ang pangalan <strong>ni</strong><br />

[ Jesucristo], nang may m<strong>at</strong>ibay<br />

na hangaring maglingkod <strong>sa</strong><br />

kanya hanggang wakas.’ [Moro<strong>ni</strong><br />

. . . ay magkakaroon ng opsiyon na<br />

mairekomenda para makapagmisyon<br />

pagtuntong <strong>sa</strong> edad na 18, <strong>sa</strong> halip na<br />

edad na 19. . . . Ang may-kakayahan<br />

<strong>at</strong> karap<strong>at</strong>-dap<strong>at</strong> na <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aang<br />

babae na may hangaring maglingkod<br />

6:3; idinagdag ang pagbibigaydiin.]<br />

Kailangan ng gayong tipan<br />

ng m<strong>at</strong>inding pagsisikap, k<strong>at</strong>ap<strong>at</strong>an,<br />

<strong>at</strong> integridad.” 2 —Elder<br />

Quentin L. Cook ng Korum ng<br />

Labindalawang Apostol<br />

• “Tayo ay <strong>mga</strong> tagasunod ng<br />

<strong>at</strong>ing Tagapagligtas na si Jesucristo.<br />

Ang gayong pagbabalikloob<br />

<strong>at</strong> kumpiyan<strong>sa</strong> ay resulta ng<br />

masigasig <strong>at</strong> ku<strong>sa</strong>ng pagkilos. Ito<br />

ay pinagsisikapan ng baw<strong>at</strong> i<strong>sa</strong>.<br />

Ito ay p<strong>at</strong>uloy na ginagawa.” 3 —<br />

Ann M. Dibb, pangalawang tagapayo<br />

<strong>sa</strong> Young Women general<br />

presidency<br />

• “Mahihikay<strong>at</strong> lamang tayong<br />

magmahal <strong>at</strong> maglingkod na k<strong>at</strong>ulad<br />

ng <strong>sa</strong> Tagapagligtas kapag<br />

lumago ang <strong>at</strong>ing p<strong>at</strong>otoo nang<br />

Pangako<br />

ng Propeta<br />

“Alam ng <strong>at</strong>ing Ama <strong>sa</strong> Langit ang <strong>mga</strong><br />

kailangan n<strong>at</strong>in <strong>at</strong> tutulungan tayo<br />

kapag humingi tayo <strong>sa</strong> Kanya ng tulong.<br />

Na<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala ako na wala tayong alalaha<strong>ni</strong>n<br />

na napakaliit o walang halaga.<br />

Pinagmamala<strong>sa</strong>kitan ng Panginoon ang<br />

<strong>mga</strong> detalye ng <strong>at</strong>ing buhay.”<br />

<strong>Pangulong</strong> Thomas S. Monson, “Isipin ang <strong>mga</strong><br />

Pagpapala,” Liahona, Nob. 2012, 88.<br />

ay maaari nang irekomendang<br />

magmisyon si<strong>mula</strong> <strong>sa</strong> edad na 19,<br />

<strong>sa</strong> halip na edad na 21” (“Pagb<strong>at</strong>i<br />

<strong>sa</strong> Kumperensya,” Liahona, Nob.<br />

2012, 4, 5).<br />

higit kay<strong>sa</strong> na<strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing isipan <strong>at</strong><br />

nai<strong>sa</strong>puso n<strong>at</strong>in ito.” 4 —Elder<br />

M. Russell Ballard ng Korum<br />

ng Labindalawang Apostol<br />

MGA TALA<br />

1. David A. Bednar, “Nagbalik-loob <strong>sa</strong><br />

Panginoon,” Liahona, Nob. 2012, 107.<br />

2. Quentin L. Cook, “Nadarama Ba Ninyo ang<br />

Gayon Ngayon?” Liahona, Nob. 2012, 9.<br />

3. Ann M. Dibb, “Alam Ko Ito. Ipinamumuhay<br />

Ko Ito. Mahal Ko Ito,” Liahona, Nob. 2012, 10.<br />

4. M. Russell Ballard, “Maging Sabik <strong>sa</strong> Paggawa,”<br />

Liahona, Nob. 2012, 30.<br />

Para maba<strong>sa</strong>, mapanood, o<br />

mapakinggan ang <strong>mga</strong> men<strong>sa</strong>he<br />

<strong>sa</strong> kumperensya, bisitahin ang<br />

conference.lds.org.<br />

Enero 2013 9


NANGUNGUSAP TAYO TUNGKOL KAY CRISTO<br />

NAPAGALING NA<br />

Ni Michele Reyes<br />

Paano ko mapapalitan ang lampin, maihahanda ang hapunan, o mapap<strong>at</strong>ahan o maaalo ang<br />

aking <strong>mga</strong> anak gamit ang ii<strong>sa</strong>ng kamay lamang?<br />

Noong 17 taong gulang ako, naputol<br />

ang halos buong kaliwang<br />

braso ko <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng aksidente. Ang<br />

karana<strong>sa</strong>ng ito ang magpapabago <strong>sa</strong><br />

buhay ko magpakailanman. Bagama’t<br />

may <strong>mga</strong> panahon ng paghihirap <strong>at</strong><br />

pagsubok, ang apoy na ito na nagpapadali<strong>sa</strong>y<br />

ay nagbigay <strong>sa</strong> akin ng<br />

pagkak<strong>at</strong>aong ma<strong>sa</strong>ksihan ang kapangyarihan<br />

ng Pagbabayad-<strong>sa</strong>la <strong>sa</strong><br />

kakaibang paraan.<br />

Ang buhay ko ngayon ay tungkol<br />

<strong>sa</strong> pagiging a<strong>sa</strong>wa’t ina, dalawang<br />

tungkuling gustung-gusto ko. Bago<br />

isi<strong>ni</strong>lang ang aking <strong>mga</strong> anak, naisip<br />

ko kung kaya kong maging ina.<br />

Paano ko mapapalitan ang lampin,<br />

maihahanda ang hapunan, o mapap<strong>at</strong>ahan<br />

o maaalo ang aking <strong>mga</strong><br />

anak gamit ang ii<strong>sa</strong>ng kamay lamang?<br />

Pagkaraan ng labinlimang taon, abala<br />

na ako <strong>sa</strong> pagiging ina ng limang<br />

malalambing na anak. Na<strong>sa</strong>nay na<br />

rin ako, <strong>at</strong> halos hindi napapansin ng<br />

<strong>mga</strong> anak ko na naiiba ako <strong>sa</strong> ibang<br />

<strong>mga</strong> ina. Ang putol na braso ko ay<br />

hindi na <strong>sa</strong>gabal kundi i<strong>sa</strong> nang simbolo<br />

ng pagmamahal. Napap<strong>at</strong>ahan<br />

o napapan<strong>at</strong>ag ang <strong>mga</strong> anak ko <strong>sa</strong><br />

paghawak dito kapag umiiyak sila o<br />

n<strong>at</strong>utulog <strong>sa</strong> gabi. Ang pagkakalapit<br />

na ito ay maaaring maraming dahilan,<br />

ngu<strong>ni</strong>t itinuturing ko itong k<strong>at</strong>ibayan<br />

ng kakayahan ng Tagapagligtas na lumikha<br />

ng i<strong>sa</strong>ng mabuting bagay <strong>mula</strong><br />

<strong>sa</strong> nakapanlulumong bagay.<br />

10 Liahona<br />

Hindi ko maipaliwanag ang <strong>sa</strong>ya<br />

na nadarama ko kapag naaalo ng<br />

naputol kong braso ang aking <strong>mga</strong><br />

anak. Ang pagiging ina ko ang nagpabago<br />

<strong>sa</strong> pananaw ko <strong>sa</strong> aking<br />

kapan<strong>sa</strong>nan, <strong>at</strong> nadama ko na nagsisi<strong>mula</strong><br />

na akong pagalingin ng<br />

Pagbabayad-<strong>sa</strong>la.<br />

Ang tungkulin ng ina <strong>sa</strong> araw-araw<br />

ay mahirap kung min<strong>sa</strong>n. Ang mahihirap<br />

na panahon ay naging dahilan<br />

para pag<strong>ni</strong>layan ko ang k<strong>at</strong>otohanan<br />

ng Pagkabuhay na Mag-uli <strong>at</strong> ng kakayahan<br />

ng Tagapagligtas na pagalingin<br />

ako. Kaya nga may espesyal na kahulugan<br />

<strong>sa</strong> akin ang <strong>mga</strong> halimbawa<br />

ng pagpapagaling na nagpapalakas<br />

ng pananampal<strong>at</strong>aya na m<strong>at</strong><strong>at</strong>agpuan<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an. Ang i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong><br />

<strong>mga</strong> paborito ko ay nang bisitahin ng<br />

Tagapagligtas ang <strong>mga</strong> tao <strong>sa</strong> Amerika<br />

<strong>at</strong> pagalingin ang <strong>mga</strong> may<strong>sa</strong>kit <strong>sa</strong><br />

ka<strong>ni</strong>la. I<strong>ni</strong>sip ko kung ano ang pakiramdam<br />

ng maging i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pinagaling<br />

ng Tagapagligtas. Ang <strong>sa</strong>lay<strong>sa</strong>y<br />

ay nagsisi<strong>mula</strong> <strong>sa</strong> Kanyang magiliw<br />

na paanyaya:<br />

“Mayroon bang maykaramdaman<br />

<strong>sa</strong> inyo? Dalhin sila rito. Mayroon ba<br />

<strong>sa</strong> inyong pilay, o bulag, o lumpo,<br />

o baldado, . . . o yaong <strong>mga</strong> nahihirapan<br />

<strong>sa</strong> anumang dahilan? Dalhin<br />

sila rito <strong>at</strong> akin silang pagagalingin,<br />

<strong>sa</strong>pagk<strong>at</strong> ako ay nahahabag <strong>sa</strong> inyo;<br />

LAKAS NA MABUHAY SA KABILA<br />

NG HAMON SA INYO<br />

“Ang ilang hamon <strong>sa</strong> buhay ay hindi malulutas dito <strong>sa</strong><br />

lupa. T<strong>at</strong>long beses nagsumamo si Pablo na maalis ang<br />

‘i<strong>sa</strong>ng ti<strong>ni</strong>k <strong>sa</strong> laman.’ Ang simpleng <strong>sa</strong>got ng Panginoon<br />

ay, ‘Ang aking biyaya ay <strong>sa</strong>p<strong>at</strong> na <strong>sa</strong> iyo’ (II Mga Taga<br />

Corinto 12:7, 9). . . . Bi<strong>ni</strong>gyan Niya si Pablo ng lakas para<br />

maging makabuluhan ang kanyang pamumuhay. Nais Niyang m<strong>at</strong>utuhan<br />

<strong>ni</strong>nyo kung paano gumaling kapag iyon ang Kanyang kalooban <strong>at</strong> kung<br />

paano magtamo ng lakas na mabuhay <strong>sa</strong> kabila ng hamon <strong>sa</strong> inyo kapag<br />

<strong>ni</strong>layon Niyang maging ka<strong>sa</strong>ngkapan ito <strong>sa</strong> pag-unlad. Alinman <strong>sa</strong> dalawang<br />

ito ang mangyari tutulungan kayo ng Manunubos.”<br />

Elder Richard G. Scott ng Korum ng Labindalawang Apostol, “To Be Healed,” Ensign,<br />

Mayo 1994, 7.


ITAAS: LARAWANG KUHA NI ROBERT CASEY<br />

ang aking sisidlan ay puspos ng awa. . . .<br />

“. . . Nakikita ko na <strong>sa</strong>p<strong>at</strong> ang inyong pananampal<strong>at</strong>aya<br />

upang kayo ay pagalingin ko.<br />

“. . . Nang siya ay makapag<strong>sa</strong>lita nang gayon,<br />

lah<strong>at</strong> ng tao, ay magkakaayong humayo ka<strong>sa</strong>ma<br />

ang ka<strong>ni</strong>lang maykaramdaman <strong>at</strong> <strong>mga</strong> nahihirapan,<br />

<strong>at</strong> ka<strong>ni</strong>lang <strong>mga</strong> lumpo, <strong>at</strong> ka<strong>sa</strong>ma ang<br />

ka<strong>ni</strong>lang <strong>mga</strong> bulag, <strong>at</strong> ka<strong>sa</strong>ma ang ka<strong>ni</strong>lang<br />

<strong>mga</strong> pipi, <strong>at</strong> ang lah<strong>at</strong> <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la na nahihirapan<br />

<strong>sa</strong> anumang dahilan; <strong>at</strong> pinagaling <strong>ni</strong>ya ang<br />

baw<strong>at</strong> i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la” (3 Nephi 17:7–9).<br />

Para <strong>sa</strong> akin, ito ay i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> pinaka-nakaaantig<br />

na <strong>mga</strong> kaganapang i<strong>ni</strong>larawan <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal<br />

na kasul<strong>at</strong>an. Ngu<strong>ni</strong>t nagbago ang aking pananaw<br />

nang yakapin ko nang i<strong>sa</strong>ng kamay ang<br />

pagiging ina. Min<strong>sa</strong>n ay naisip ko na i<strong>sa</strong> ako <strong>sa</strong><br />

<strong>mga</strong> taong labis na umaa<strong>sa</strong>m <strong>sa</strong> Pagkabuhay<br />

na Mag-uli <strong>at</strong> alam ko na mapagagaling ang<br />

kapan<strong>sa</strong>nan ko. Ngu<strong>ni</strong>t ngayon ay hindi na ako<br />

gaanong nagmamadali. Unti-unti kong nadarama<br />

ang bi<strong>sa</strong> ng Pagbabayad-<strong>sa</strong>la <strong>sa</strong> buhay ko<br />

ngayon. N<strong>at</strong>anto ko na ang nagpapagaling na<br />

kapangyarihan ay hindi kailangang magsi<strong>mula</strong><br />

pag<strong>sa</strong>pit lamang ng Pagkabuhay na Mag-uli.<br />

Nagsi<strong>mula</strong> na ang paggaling, gabi-gabi, kapag<br />

magiliw na hinahawakan ng i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> aking <strong>mga</strong><br />

anak ang n<strong>at</strong>itirang braso ko <strong>at</strong> nakak<strong>at</strong>ulog.<br />

Ang pagk<strong>at</strong>antong ito ay naging makabuluhan<br />

<strong>sa</strong> akin na tulad ng anumang himala ng pisikal<br />

na pagpapagaling. Nagpasiya ako na ngayon<br />

ako ay parang walang kapan<strong>sa</strong>nan. ◼<br />

Ang putol kong<br />

braso ay hindi<br />

na <strong>sa</strong>gabal<br />

kundi i<strong>sa</strong> nang<br />

simbolo ng<br />

pagmamahal.<br />

Napapan<strong>at</strong>ag<br />

ang <strong>mga</strong> anak<br />

ko <strong>sa</strong> paghawak<br />

dito kapag<br />

n<strong>at</strong>utulog <strong>sa</strong><br />

gabi.<br />

BAKIT NANGYARI ITO SA AKIN?<br />

Sinagot <strong>ni</strong> Elder Ronald A. Rasband ng Panguluhan<br />

ng Pitumpu ang tanong na ito <strong>sa</strong> kanyang<br />

men<strong>sa</strong>he na, “N<strong>at</strong><strong>at</strong>anging <strong>mga</strong> Aral” <strong>sa</strong> pangkalah<strong>at</strong>ang<br />

kumperensya noong Abril 2012:<br />

“Ang buhay na ito ay paghahanda para <strong>sa</strong><br />

walang hanggang kadakilaan, <strong>at</strong> ibig <strong>sa</strong>bihin<br />

<strong>ni</strong>yan ay susubukan tayo. Iyan ang plano <strong>mula</strong><br />

pa <strong>sa</strong> si<strong>mula</strong>, <strong>at</strong> lah<strong>at</strong> ng tao ay susubukan.<br />

“Ang pagtitiwala <strong>sa</strong> kalooban ng Diyos ay<br />

mahalagang bahagi ng <strong>at</strong>ing mortalidad. Sa<br />

pag<strong>sa</strong>mpal<strong>at</strong>aya <strong>sa</strong> Kanya, makakahugot tayo ng<br />

lakas <strong>sa</strong> kapangyarihan ng Pagbabayad-<strong>sa</strong>la <strong>ni</strong><br />

Cristo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> panahong marami tayong k<strong>at</strong>anungan<br />

<strong>at</strong> iilan lamang ang na<strong>sa</strong><strong>sa</strong>got. . . .<br />

“Bagama’t daranas tayo ng <strong>mga</strong> pagsubok,<br />

paghihirap, kapan<strong>sa</strong>nan, pigh<strong>at</strong>i, <strong>at</strong> lah<strong>at</strong> ng uri<br />

ng paghihirap, laging naririyan ang <strong>at</strong>ing mapagmala<strong>sa</strong>kit<br />

<strong>at</strong> mapagmahal na Tagapagligtas.<br />

Ipinangako Niya:<br />

“Hindi ko kayo iiwang magi<strong>sa</strong>: ako’y paririto<br />

<strong>sa</strong> inyo. . . .<br />

“‘Ang aking kapayapaan ay ibi<strong>ni</strong>bigay ko <strong>sa</strong><br />

inyo: hindi gaya ng ibi<strong>ni</strong>bigay ng <strong>sa</strong>nglibutan,<br />

ang ibi<strong>ni</strong>bigay ko <strong>sa</strong> inyo. Huwag magulumihanan<br />

ang inyong puso, <strong>ni</strong> m<strong>at</strong>akot man’ (Juan<br />

14:18, 27).”<br />

Sa anong <strong>mga</strong> paraan kayo makahihingi <strong>sa</strong><br />

Tagapagligtas ng kapan<strong>at</strong>agan <strong>at</strong> kapayapaan<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pagsubok <strong>sa</strong> inyong buhay?<br />

Enero 2013 11


KALIWA: BACKGROUND © ARTBEATS; LARAWANG IPININTA NI JOHN WILLARD CLAWSON © IRI; KANAN: LARAWANG KUHA NI ROBERT CASEY<br />

Pickles, Singkamas,<br />

<strong>at</strong> P<strong>at</strong>otoo<br />

INSPIRASYON MULA SA BUHAY<br />

AT MGA TURO NI PANGULONG<br />

LORENZO SNOW<br />

Sa pag-aaral <strong>ni</strong>nyo ng <strong>mga</strong> turo <strong>ni</strong><br />

<strong>Pangulong</strong> <strong>Lorenzo</strong> Snow <strong>sa</strong> taong<br />

ito, makikilala <strong>ni</strong>nyo siya bilang<br />

i<strong>sa</strong>ng propeta, tagakita, <strong>at</strong> tagapaghayag<br />

na ang payo ay lubhang<br />

mahalaga ngayon.<br />

Kung nakakita na kayo ng larawan <strong>ni</strong><br />

<strong>Lorenzo</strong> Snow, ang ikalimang Pangulo<br />

ng Ang Simbahan <strong>ni</strong> Jesucristo ng <strong>mga</strong><br />

Banal <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Huling Araw, maaalala <strong>ni</strong>nyo<br />

siguro ang mahaba <strong>ni</strong>yang balbas <strong>at</strong> maamong<br />

mukha. At kung tumigil kayo nang ilang <strong>sa</strong>ndali<br />

para suriin ang larawang iyon, maaaring<br />

n<strong>at</strong>itigan <strong>ni</strong>nyo ang <strong>mga</strong> m<strong>at</strong>a <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong><br />

Snow—malamlam ngu<strong>ni</strong>t hindi napapagod,<br />

m<strong>at</strong>anda na ngu<strong>ni</strong>t puno ng sigla <strong>at</strong> <strong>ni</strong>ng<strong>ni</strong>ng.<br />

Maaaring nari<strong>ni</strong>g na <strong>ni</strong>nyo na inspirado<br />

si <strong>Pangulong</strong> Snow na magturo tungkol <strong>sa</strong><br />

ikapu, <strong>at</strong> maaalala <strong>ni</strong>nyo siguro na naba<strong>sa</strong> na<br />

<strong>ni</strong>nyo ang tungkol <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>gradong karana<strong>sa</strong>n<br />

<strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong> Salt Lake Temple.<br />

Pero alam ba <strong>ni</strong>nyo kung bakit <strong>ni</strong>ya narana<strong>sa</strong>n<br />

ito <strong>sa</strong> templo <strong>at</strong> kung ano ang naging<br />

resulta <strong>ni</strong>to? Gusto mo bang malaman ang<br />

kuwento tungkol <strong>sa</strong> paghahayag na n<strong>at</strong>anggap<br />

<strong>ni</strong>ya tungkol <strong>sa</strong> b<strong>at</strong>as ng ikapu?<br />

At gusto mo rin bang malaman ang tungkol<br />

<strong>sa</strong> kanyang <strong>mga</strong> m<strong>at</strong>a <strong>at</strong> mukha? M<strong>at</strong>apos<br />

makilala si <strong>Pangulong</strong> <strong>Lorenzo</strong> Snow, isinul<strong>at</strong><br />

ng i<strong>sa</strong>ng pastor ng ibang relihiyon:<br />

“Ang kanyang mukha ay larawan ng<br />

kapayapaan; ang kanyang presensya<br />

ay panalangin para <strong>sa</strong> kapayapaan.<br />

Sa kapayapaang na<strong>sa</strong> kanyang <strong>mga</strong><br />

m<strong>at</strong>a hindi lamang ‘tahimik na<br />

panalangin’ ang makikita, kundi<br />

espirituwal na lakas. . . . Nangibabaw<br />

<strong>sa</strong> akin ang lubhang kakaibang<br />

damdamin, na ‘nak<strong>at</strong>ayo<br />

ako <strong>sa</strong> banal na lugar.’” 1 Gusto<br />

ba <strong>ni</strong>nyong malaman ang <strong>mga</strong><br />

pakikipag<strong>sa</strong>palaran, pagsubok,<br />

tagumpay, kalungkutan, kagalakan,<br />

<strong>at</strong> paghahayag na nag<strong>sa</strong>ma<strong>sa</strong>ma<br />

para magkaroon ng gayong<br />

kaanyuan?<br />

Sa taong ito, pag-aaralan ng<br />

kababaihan ng Relief Society <strong>at</strong><br />

ng kalalakihan ng Melchizedek<br />

Priesthood ang Mga <strong>Turo</strong> ng <strong>mga</strong><br />

Pangulo ng Simbahan: <strong>Lorenzo</strong><br />

Snow. Habang n<strong>at</strong>ututo<br />

kayo <strong>mula</strong> <strong>sa</strong><br />

<strong>mga</strong> turo <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong><br />

Snow <strong>at</strong> tin<strong>at</strong>alakay<br />

<strong>ni</strong>nyo ang<br />

<strong>mga</strong> ito <strong>sa</strong> simbahan<br />

<strong>at</strong> <strong>sa</strong> tahanan,<br />

makikilala<br />

<strong>ni</strong>nyo siya<br />

nang higit pa<br />

Ni Aaron L. West<br />

Church Curriculum Editor<br />

Enero 2013 13


IMPORMASYON TUNGKOL SA KANYANG TALAMBUHAY<br />

Si <strong>Lorenzo</strong> Snow ay ipinanganak noong Abril 3, 1814, <strong>sa</strong> Mantua,<br />

Ohio, USA. Ang kanyang <strong>mga</strong> magulang na sina Rosetta <strong>at</strong> Oliver<br />

Snow ay pinalaki siya <strong>at</strong> ang kanyang a<strong>ni</strong>m na kap<strong>at</strong>id <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng tahanang<br />

tap<strong>at</strong> <strong>sa</strong> pananampal<strong>at</strong>aya, kasipagan, paglilingkod, <strong>at</strong> pagaaral.<br />

I<strong>ni</strong>handa siya ng <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>ligang alituntu<strong>ni</strong>ng ito na tanggapin<br />

ang ipinanumbalik na ebanghelyo. Noong Hunyo 1836 sumapi siya<br />

<strong>sa</strong> Ang Simbahan <strong>ni</strong> Jesucristo ng <strong>mga</strong> Banal <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Huling Araw <strong>sa</strong><br />

Kirtland, Ohio, <strong>sa</strong> impluwensya ng <strong>mga</strong> pahiw<strong>at</strong>ig ng Espiritu Santo<br />

<strong>at</strong> ilang magiliw na paghihikay<strong>at</strong> ng kanyang kap<strong>at</strong>id na si Eliza, na<br />

sumapi na <strong>sa</strong> Simbahan. Wala pang i<strong>sa</strong>ng taon kalaunan, tinawag<br />

siyang maglingkod bilang full-time missionary.<br />

Nang sumunod na 12 taon, naglingkod siya <strong>sa</strong> iba pang <strong>mga</strong><br />

misyon <strong>sa</strong> Estados U<strong>ni</strong>dos, <strong>at</strong> pinamunuan din ang i<strong>sa</strong>ng grupo ng<br />

<strong>mga</strong> pioneer na Banal <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Huling Araw papunta <strong>sa</strong> Salt Lake<br />

Valley. Siya ay i<strong>sa</strong>ng tap<strong>at</strong> <strong>at</strong> masiglang misyonero <strong>sa</strong> Italy, Hawaiian<br />

Islands, <strong>at</strong> kanlura<strong>ni</strong>ng Estados U<strong>ni</strong>dos. Inorden siyang Apostol noong<br />

Pebrero 12, 1849. Nakibahagi rin siya <strong>sa</strong> iba pang <strong>mga</strong> tungkulin <strong>sa</strong><br />

pamumuno <strong>sa</strong> Simbahan, kabilang na ang mahigit 5 taon na paglilingkod<br />

bilang unang pangulo ng Salt Lake Temple. Noong Oktubre<br />

10, 1898, itinalaga siya bilang Pangulo ng Simbahan. Nam<strong>at</strong>ay siya<br />

noong Oktubre 10, 1901, <strong>sa</strong> Salt Lake City, Utah.<br />

<strong>sa</strong> mukhang-mabait na lalaki <strong>sa</strong> lumang ipi<strong>ni</strong>ntang<br />

larawan. Makikilala <strong>ni</strong>nyo siya bilang<br />

i<strong>sa</strong>ng taong maka-Diyos—i<strong>sa</strong>ng propeta, tagakita,<br />

<strong>at</strong> tagapaghayag na ang payo<br />

ay lubhang mahalaga ngayon.<br />

Para ganahan kayo, narito ang ilang halimbawa<br />

ng <strong>mga</strong> turo <strong>at</strong> kuwentong makikita<br />

<strong>ni</strong>nyo <strong>sa</strong> kurso ng pag-aaral <strong>sa</strong> taong ito. Sa<br />

kasunod na <strong>mga</strong> tal<strong>at</strong>a, ang kaban<strong>at</strong>a <strong>at</strong> <strong>mga</strong><br />

pahina ay tumutukoy <strong>sa</strong> Mga <strong>Turo</strong> ng <strong>mga</strong><br />

Pangulo ng Simbahan: <strong>Lorenzo</strong> Snow.<br />

Maaalala <strong>ni</strong>nyo siguro ang i<strong>sa</strong>ng magandang<br />

men<strong>sa</strong>he <strong>sa</strong> pangkalah<strong>at</strong>ang<br />

kumperensya kung <strong>sa</strong>an i<strong>ni</strong>hambing <strong>ni</strong><br />

Elder David A. Bednar ng Korum ng Labindalawang<br />

Apostol ang pagbabalik-loob <strong>sa</strong><br />

paraan ng pag-a<strong>at</strong><strong>sa</strong>ra ng pipino. 2 Hindi si<br />

Elder Bednar ang unang Apostol na gumawa<br />

ng paghahambing na ito. Ibinahagi rin <strong>ni</strong><br />

<strong>Pangulong</strong> Snow ang ideyang ito 150 taon na<br />

ang nakalipas:<br />

“Maglagay ng i<strong>sa</strong>ng pipino <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng bariles<br />

ng suka <strong>at</strong> kaunti lang ang epektong dulot<br />

<strong>ni</strong>to <strong>sa</strong> unang oras, <strong>at</strong> <strong>sa</strong> unang 12 oras. Suriin<br />

<strong>ni</strong>nyo ito <strong>at</strong> makikita <strong>ni</strong>nyo na <strong>sa</strong> bal<strong>at</strong> lamang<br />

ang epekto <strong>ni</strong>to, dahil kailangan ng mas<br />

mahabang panahon para gawin itong <strong>at</strong><strong>sa</strong>ra.<br />

Ang pagkabinyag ng i<strong>sa</strong>ng tao <strong>sa</strong> simbahang<br />

ito ay may epekto <strong>sa</strong> kanya, ngu<strong>ni</strong>t hindi ang<br />

epekto na magiging <strong>at</strong><strong>sa</strong>ra siya kaagad. Hindi<br />

<strong>ni</strong>to maipauunawa <strong>sa</strong> kanya ang b<strong>at</strong>as ng<br />

karap<strong>at</strong>an <strong>at</strong> ng tungkulin <strong>sa</strong> unang 12 o 24 na<br />

oras; dap<strong>at</strong> siyang man<strong>at</strong>ili <strong>sa</strong> simbahan, tulad<br />

ng pipino na nakababad <strong>sa</strong> suka, hanggang <strong>sa</strong><br />

mapuno siya ng tamang diwa o espiritu.” 3<br />

Nang mag<strong>sa</strong>lita si <strong>Pangulong</strong> Snow tungkol<br />

<strong>sa</strong> pagbabalik-loob, <strong>mula</strong> iyon <strong>sa</strong> kanyang<br />

karana<strong>sa</strong>n. Madalas <strong>ni</strong>yang banggitin ang dalawang<br />

kaganapan—ang i<strong>sa</strong> ay nangyari bago<br />

siya sumapi <strong>sa</strong> Simbahan <strong>at</strong> ang i<strong>sa</strong> naman<br />

ay kaagad pagk<strong>at</strong>apos ng kanyang binyag <strong>at</strong><br />

kumpirmasyon—na tumulong <strong>sa</strong> kanya na<br />

“mapuno siya ng tamang espiritu.” Mababa<strong>sa</strong><br />

<strong>ni</strong>nyo ang <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>lay<strong>sa</strong>y ng <strong>mga</strong> karana<strong>sa</strong>ng<br />

ito <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pahina 1, 3, 65, <strong>at</strong> 73–74.<br />

“Bakit tin<strong>at</strong>awag ang [i<strong>sa</strong>ng] lalaki na magsilbing<br />

pangulo ng <strong>mga</strong> tao?” ang min<strong>sa</strong>ng<br />

itinanong <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong> Snow. “Para ba magkaroon<br />

ng impluwensya <strong>at</strong> pagk<strong>at</strong>apos ay tuwirang<br />

gamitin ang impluwensyang iyon para


MULA KALIWA: PAGLALARAWAN NI BRIAN CALL; LARAWANG KUHA NI ROBERT<br />

CASEY; LARAWAN SA KAGANDAHANG-LOOB NG CHURCH HISTORY LIBRARY<br />

<strong>sa</strong> <strong>sa</strong>rili <strong>ni</strong>yang kapakinabangan? Hindi, ang totoo, tinawag<br />

siyang magsilbi <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng k<strong>at</strong>ungkulan ayon <strong>sa</strong> alituntu<strong>ni</strong>ng<br />

pinagb<strong>at</strong>ayan nang ibigay ang priesthood <strong>sa</strong> Anak<br />

ng Diyos, kaya dap<strong>at</strong> siyang mag<strong>sa</strong>kripisyo. Para <strong>sa</strong> kanyang<br />

<strong>sa</strong>rili? Hindi, kundi para <strong>sa</strong> kapakanan ng <strong>mga</strong> taong<br />

pinamumunuan <strong>ni</strong>ya. . . . Maging lingkod ng kanyang <strong>mga</strong><br />

kap<strong>at</strong>id, hindi maging ka<strong>ni</strong>lang amo, <strong>at</strong> magsikap para <strong>sa</strong><br />

ka<strong>ni</strong>lang kabutihan <strong>at</strong> kapakanan.” 4<br />

Bilang pinuno ng Simbahan, ipinamuhay <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong><br />

Snow ang alituntu<strong>ni</strong>ng ito, <strong>at</strong> kung min<strong>sa</strong>n ay nakakakita<br />

siya ng malikhaing <strong>mga</strong> paraan para magawa ito. Halimbawa,<br />

gumamit siya min<strong>sa</strong>n ng singkamas, kobrekama, <strong>at</strong><br />

straw para pasiglahin ang i<strong>sa</strong>ng grupo ng naghihirap na<br />

<strong>mga</strong> Banal. Ang <strong>sa</strong>lay<strong>sa</strong>y na ito ay m<strong>at</strong><strong>at</strong>agpuan <strong>sa</strong> kaban<strong>at</strong>a<br />

7. Para maba<strong>sa</strong> ang ilan <strong>sa</strong> kanyang <strong>mga</strong> turo tungkol<br />

<strong>sa</strong> pamumuno <strong>sa</strong> Simbahan, tingnan <strong>sa</strong> kaban<strong>at</strong>a 18.<br />

Si <strong>Pangulong</strong> Snow ay i<strong>sa</strong>ng mahu<strong>sa</strong>y, malikhain, <strong>at</strong><br />

epektibong pinuno dahil alam <strong>ni</strong>ya kung sino ang tunay<br />

na Pinuno. Itinuro <strong>ni</strong>ya, “Ang dakilang gawaing nai<strong>sa</strong><strong>sa</strong>k<strong>at</strong>uparan<br />

ngayon—ang pagtitipon ng <strong>mga</strong> tao <strong>mula</strong> <strong>sa</strong><br />

<strong>mga</strong> ban<strong>sa</strong> ng mundo ay hindi nag<strong>mula</strong> <strong>sa</strong> kaisipan ng<br />

sinumang tao o ng alinmang grupo ng <strong>mga</strong> tao; kundi ito<br />

ay nag<strong>mula</strong> <strong>sa</strong> Panginoon na Makapangyarihan.” 5 Bilang<br />

tugon <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng pagtitipon ng <strong>mga</strong> miyembro ng Simbahan<br />

na nagparangal <strong>sa</strong> kanya <strong>sa</strong> kanyang ika-85 kaarawan,<br />

sinabi <strong>ni</strong>ya, “Dama ko na anuman ang nagawa ko ay hindi<br />

Ipinangaral <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong> Snow na ang<br />

pagbabayad ng ikapu ay nagdudulot ng<br />

<strong>mga</strong> pagpapala. D<strong>at</strong>i-r<strong>at</strong>i ay tin<strong>at</strong>anggap<br />

ang ikapu <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> opisinang tulad ng<br />

makikita rito (Salt Lake City, 1880s).<br />

Kaliwa: Bilang paghahanda <strong>sa</strong> pag<strong>sa</strong>lubong<br />

<strong>sa</strong> ilang kaibigan, gumawa si<br />

<strong>Pangulong</strong> Snow ng <strong>mga</strong> lalagyan<br />

ng kandilang yari <strong>sa</strong> singkamas para<br />

ilawan ang bahay <strong>ni</strong>yang yari <strong>sa</strong> troso.<br />

iyon dahil kay <strong>Lorenzo</strong> Snow, <strong>at</strong> ang <strong>mga</strong> karana<strong>sa</strong>ng nagh<strong>at</strong>id<br />

<strong>sa</strong> akin <strong>sa</strong> k<strong>at</strong>ungkulang ito bilang Pangulo ng Simbahan—hindi<br />

si <strong>Lorenzo</strong> Snow ang may gawa <strong>ni</strong>to, kundi<br />

ang Panginoon ang gumawa <strong>ni</strong>to.” 6<br />

Itinuro <strong>ni</strong>ya ang k<strong>at</strong>otohanang ito <strong>sa</strong> kanyang buong<br />

mi<strong>ni</strong>steryo, ngu<strong>ni</strong>t naalala <strong>ni</strong>ya ito <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng <strong>sa</strong>grado <strong>at</strong> personal<br />

na paraan bago siya naging Pangulo ng Simbahan.<br />

Naging se<strong>ni</strong>or na Apostol siya <strong>sa</strong> Simbahan nang mam<strong>at</strong>ay<br />

si <strong>Pangulong</strong> Wilford Woodruff noong Setyembre 2, 1898.<br />

Sa pag-aakalang hindi <strong>ni</strong>ya kakaya<strong>ni</strong>n ang responsibilidad<br />

na ito, nagtungo siyang mag-i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng silid <strong>sa</strong> Salt Lake<br />

Temple para manalangin. Hi<strong>ni</strong>ling <strong>ni</strong>ya na p<strong>at</strong>nubayan siya<br />

ngu<strong>ni</strong>t wala siyang nadamang <strong>sa</strong>got <strong>sa</strong> kanyang panalangin,<br />

kaya pagkaraan ng ilang <strong>sa</strong>ndali <strong>ni</strong>li<strong>sa</strong>n <strong>ni</strong>ya ang silid<br />

<strong>at</strong> pumasok <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng malaking pasilyo. Doon dum<strong>at</strong>ing<br />

ang <strong>sa</strong>got. Nak<strong>at</strong>ayo ang nabuhay na mag-uling Tagapagligtas<br />

<strong>sa</strong> kanyang harapan, nakaang<strong>at</strong> nang <strong>mga</strong> t<strong>at</strong>long<br />

talampakan (1 m) <strong>mula</strong> <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>hig, <strong>at</strong> sinabi <strong>sa</strong> kanya kung<br />

paano pamumunuan ang Simbahan. Para malaman pa ang<br />

iba tungkol <strong>sa</strong> karana<strong>sa</strong>ng ito, tingnan <strong>sa</strong> kaban<strong>at</strong>a 20.<br />

Si <strong>Pangulong</strong> Snow ay kilalang-kilala <strong>sa</strong> pagtanggap<br />

ng paghahayag tungkol <strong>sa</strong> b<strong>at</strong>as ng ikapu. Para <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

miyembro ng Simbahan noong 1899, ang paghahayag na<br />

ito ay nagsi<strong>mula</strong> <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng m<strong>at</strong>apang na pagpapahayag:<br />

“Dum<strong>at</strong>ing na ang panahon upang lah<strong>at</strong> ng Banal <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

Huling Araw, na hangad maghanda para <strong>sa</strong> hinaharap <strong>at</strong><br />

Enero 2013 15


Nagkaroon ng <strong>sa</strong>gradong karana<strong>sa</strong>n si <strong>Lorenzo</strong> Snow<br />

na makita ang nabuhay na mag-uling Panginoon <strong>sa</strong><br />

Salt Lake Temple.<br />

m<strong>at</strong><strong>at</strong>ag na tumayo <strong>sa</strong> wastong pundasyon, ay gawin ang<br />

kalooban ng Panginoon <strong>at</strong> magbayad ng kanyang buong<br />

ikapu. Iyan ang <strong>sa</strong>lita ng Panginoon <strong>sa</strong> inyo.” 7<br />

Tap<strong>at</strong> na tumugon ang <strong>mga</strong> Banal <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Huling<br />

Araw <strong>sa</strong> payo ng ka<strong>ni</strong>lang propeta, <strong>at</strong> pinagpala silang<br />

lah<strong>at</strong> ng Panginoon dahil dito. P<strong>at</strong>uloy ang impluwensya<br />

ng paghahayag na iyon ngayon, <strong>sa</strong>pagk<strong>at</strong> ang <strong>mga</strong> miyembro<br />

ng Simbahan <strong>sa</strong> iba’t ibang dako ng mundo ay<br />

tum<strong>at</strong>anggap ng espirituwal <strong>at</strong> temporal na <strong>mga</strong> pagpapala<br />

dahil <strong>sa</strong> pagsunod <strong>sa</strong> b<strong>at</strong>as ng ikapu. Para maba<strong>sa</strong><br />

ang karana<strong>sa</strong>ng humantong <strong>sa</strong> paghahayag na ito <strong>at</strong><br />

<strong>mga</strong> pagpapalang kasunod <strong>ni</strong>to, tingnan <strong>sa</strong> kaban<strong>at</strong>a 12.<br />

Gaya ng baw<strong>at</strong> propeta, nagbigay ng napakalakas na<br />

p<strong>at</strong>otoo si <strong>Pangulong</strong> Snow tungkol kay Jesucristo. Itinuro<br />

<strong>ni</strong>ya: “Lah<strong>at</strong> tayo ay umaa<strong>sa</strong> kay Jesucristo, <strong>sa</strong> kanyang<br />

pagparito <strong>sa</strong> mundo upang buk<strong>sa</strong>n ang daan para<br />

16 Liahona<br />

magkaroon tayo ng kapayapaan, kaligayahan, <strong>at</strong> kadakilaan.<br />

At kung hindi <strong>ni</strong>ya isinagawa ang <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>kripisyong<br />

ito hindi n<strong>at</strong>in m<strong>at</strong><strong>at</strong>amo ang <strong>mga</strong> pagpapala <strong>at</strong> pribilehiyong<br />

ito na ti<strong>ni</strong>yak <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in <strong>sa</strong> ebanghelyo.” 8 Pin<strong>at</strong>otohanan<br />

<strong>ni</strong>ya ang pagsilang, mortal na mi<strong>ni</strong>steryo, Pagbabayad-<strong>sa</strong>la,<br />

<strong>at</strong> personal na pakikibahagi ng Tagapagligtas <strong>sa</strong> Kanyang<br />

ipinanumbalik na Simbahan, <strong>at</strong> Ikalawang Pagparito. Para<br />

<strong>sa</strong> iba pang <strong>mga</strong> p<strong>at</strong>otoo tungkol kay Jesucristo, tingnan <strong>sa</strong><br />

kaban<strong>at</strong>a 24.


LARAWAN SA KAGANDAHANG-LOOB NG CHURCH HISTORY LIBRARY; DETALYE MULA SA ANG IKALAWANG PAGPARITO, NI GRANT ROMNEY CLAWSON © IRI<br />

Mangyari pa, ang maikling artikulong ito ay halimbawa<br />

lamang ng buhay <strong>at</strong> mi<strong>ni</strong>steryo <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong> Snow. Sa<br />

pag-aaral <strong>ni</strong>nyo ng Mga <strong>Turo</strong> ng <strong>mga</strong> Pangulo ng Simbahan:<br />

<strong>Lorenzo</strong> Snow, marami kayong makikitang iba pang<br />

nagbibigay-inspirasyong kuwento, kabilang na ang <strong>mga</strong><br />

kuwento ng unang pagkak<strong>at</strong>aon <strong>ni</strong>yang magturo bilang<br />

misyonero, ang pagkagul<strong>at</strong> <strong>ni</strong>ya nang m<strong>at</strong>awag siya <strong>sa</strong><br />

Korum ng Labindalawang Apostol, ang kanyang damdamin<br />

noong na<strong>sa</strong> barko siya <strong>sa</strong> Atlantic Ocean <strong>sa</strong> gitna ng<br />

m<strong>at</strong>inding unos, <strong>at</strong> ap<strong>at</strong> na pagkak<strong>at</strong>aon na i<strong>ni</strong>ligtas ng<br />

kapangyarihan ng priesthood ang <strong>mga</strong> tao (kabilang si<br />

<strong>Lorenzo</strong> Snow mismo) <strong>mula</strong> <strong>sa</strong> kam<strong>at</strong>ayan. Marami kayong<br />

m<strong>at</strong>ututuhan <strong>mula</strong> <strong>sa</strong> kanyang <strong>mga</strong> turo tungkol <strong>sa</strong> iba’t<br />

ibang pak<strong>sa</strong>, kabilang na ang pagkakai<strong>sa</strong>, pagpapakumbaba,<br />

<strong>mga</strong> tipan, gawain <strong>sa</strong> templo, ugnayan ng pamilya,<br />

pagsisikap na maging perpekto, priesthood, Relief Society,<br />

<strong>at</strong> kagalakang dulot ng pagbabahagi ng ebanghelyo.<br />

Kung pinag-ukulan <strong>ni</strong>nyo ng oras na ba<strong>sa</strong>hin <strong>at</strong> pag<strong>ni</strong>layan<br />

ang ilan <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>lay<strong>sa</strong>y <strong>at</strong> turong binanggit <strong>sa</strong><br />

artikulong ito—o kung determinado kayong ba<strong>sa</strong>hin ito<br />

kaagad <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> dar<strong>at</strong>ing na araw—mak<strong>at</strong>itiyak kayo na<br />

masisiyahan si <strong>Pangulong</strong> Snow <strong>sa</strong> inyong pagsisikap. Buong<br />

buhay siyang nag-aral, <strong>at</strong> itinuro <strong>ni</strong>ya na dap<strong>at</strong> tayong<br />

“magsikap nang husto” para “sumulong <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> alituntu<strong>ni</strong>n<br />

ng k<strong>at</strong>otohanan” <strong>at</strong> “madagdagan ang makalangit na kaalaman.”<br />

9 Ipinayo <strong>ni</strong>ya, “Baw<strong>at</strong> pinakahuling araw o baw<strong>at</strong><br />

pinakahuling linggo ay dap<strong>at</strong> maging pinakamainam na<br />

narana<strong>sa</strong>n n<strong>at</strong>in, ibig <strong>sa</strong>bihin, dap<strong>at</strong> tayong sumulong nang<br />

kaunti <strong>sa</strong> baw<strong>at</strong> araw, <strong>sa</strong> kaalaman <strong>at</strong> karunungan, <strong>at</strong> <strong>sa</strong><br />

kakayahang gumawa ng kabutihan.” 10<br />

Nawa’y sumulong ang buhay <strong>ni</strong>nyo ngayong taon <strong>sa</strong><br />

pag-aaral <strong>ni</strong>nyo ng Mga <strong>Turo</strong> ng <strong>mga</strong> Pangulo ng Simbahan:<br />

<strong>Lorenzo</strong> Snow. Sa inyong pag-aaral, maaaring marana<strong>sa</strong>n<br />

<strong>ni</strong>nyo ang narana<strong>sa</strong>n ng butihing pastor na personal<br />

na nakaharap <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong> Snow. Kapag ti<strong>ni</strong>ngnan <strong>ni</strong>nyo<br />

ang kanyang maamong mukha <strong>at</strong> <strong>mga</strong> m<strong>at</strong>ang puno ng<br />

kapayapaan, madarama rin <strong>ni</strong>nyo na kayo ay nak<strong>at</strong>ayo <strong>sa</strong><br />

banal na lupa—hindi dahil kilala <strong>ni</strong>nyo si <strong>Lorenzo</strong> Snow<br />

kundi dahil napalapit kayo <strong>sa</strong> inyong Ama <strong>sa</strong> Langit <strong>at</strong> kay<br />

Jesucristo, na kanyang pin<strong>at</strong>otohanan. ◼<br />

MGA TALA<br />

1. Reverend Prentis, binanggit <strong>sa</strong> Mga <strong>Turo</strong> ng <strong>mga</strong> Pangulo ng<br />

Simbahan: <strong>Lorenzo</strong> Snow (2012), 33.<br />

2. Tingnan <strong>sa</strong> David A. Bednar, “Kinakailangan Ngang Kayo’y<br />

Ipanganak na Muli,” Liahona, Mayo 2007, 19–22.<br />

3. Mga <strong>Turo</strong>: <strong>Lorenzo</strong> Snow, 74.<br />

4. Mga <strong>Turo</strong>: <strong>Lorenzo</strong> Snow, 248.<br />

5. Mga <strong>Turo</strong>: <strong>Lorenzo</strong> Snow, 175.<br />

6. Mga <strong>Turo</strong>: <strong>Lorenzo</strong> Snow, 168.<br />

7. Mga <strong>Turo</strong>: <strong>Lorenzo</strong> Snow, 179–80.<br />

8. Mga <strong>Turo</strong>: <strong>Lorenzo</strong> Snow, 315.<br />

9. Mga <strong>Turo</strong>: <strong>Lorenzo</strong> Snow, 70.<br />

10. Mga <strong>Turo</strong>: <strong>Lorenzo</strong> Snow, 116.<br />

MGA TAMPOK SA MGA TURO NG MGA<br />

PANGULO NG SIMBAHAN: LORENZO SNOW<br />

Ang akl<strong>at</strong> na ito ang susunod na idaragdag <strong>sa</strong><br />

inyong personal <strong>at</strong> pampamilyang akl<strong>at</strong>an ng Mga<br />

<strong>Turo</strong> ng <strong>mga</strong> Pangulo ng Simbahan. Ngayon ay may<br />

11 akl<strong>at</strong> na <strong>sa</strong> serye ng <strong>mga</strong> turo ng pangulo, na nagbibigay<br />

ng malinaw na pag-unawa <strong>sa</strong> maraming pak<strong>sa</strong> ng<br />

ebanghelyo. Narito ang ilan <strong>sa</strong> mahahalagang tampok<br />

<strong>sa</strong> akl<strong>at</strong> na ito:<br />

• Inspiradong <strong>mga</strong> pahayag <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong> <strong>Lorenzo</strong><br />

Snow tungkol <strong>sa</strong> mahigit 75 pak<strong>sa</strong> ng ebanghelyo.<br />

• Bagong si<strong>ni</strong>ng <strong>at</strong> <strong>mga</strong> larawan <strong>mula</strong> <strong>sa</strong> buhay <strong>ni</strong><br />

<strong>Lorenzo</strong> Snow na hindi pa nakikita ng karamihan<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> miyembro.<br />

• T<strong>at</strong>long uri ng <strong>mga</strong> tulong <strong>sa</strong> pagtuturo <strong>at</strong> pagaaral<br />

<strong>sa</strong> baw<strong>at</strong> kaban<strong>at</strong>a: <strong>mga</strong> tanong na naghihikay<strong>at</strong><br />

na mag-isip, <strong>mga</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an na<br />

nauugnay <strong>sa</strong> pak<strong>sa</strong> ng kaban<strong>at</strong>a, <strong>at</strong> <strong>mga</strong> tulong<br />

<strong>sa</strong> pagtuturo upang higit na makibahagi ang <strong>mga</strong><br />

estudyante <strong>at</strong> gumanda ang talakayan <strong>sa</strong> klase.<br />

• T<strong>at</strong>long pahina ng <strong>mga</strong> tagubilin na tutulong <strong>sa</strong><br />

<strong>mga</strong> miyembro na mapagbuti ang pag-aaral <strong>ni</strong>la<br />

ng akl<strong>at</strong> <strong>at</strong> makapagturo nang may inspirasyon<br />

<strong>sa</strong> tahanan o <strong>sa</strong> simbahan.<br />

Mga <strong>Turo</strong> ng <strong>mga</strong><br />

Pangulo ng Simbahan<br />

<strong>Lorenzo</strong> Snow<br />

Ang akl<strong>at</strong> ay makukuha rin online <strong>sa</strong> LDS.org <strong>at</strong> <strong>sa</strong><br />

Gospel Library app (<strong>sa</strong> Ingles) <strong>sa</strong> mobile.lds.org.<br />

Enero 2013 17


Mga <strong>Turo</strong> ng <strong>mga</strong><br />

Pangulo ng Simbahan<br />

<strong>Lorenzo</strong> Snow<br />

Ni Christopher D. Fosse<br />

Ngayong taon ang manwal para<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> klase ng Relief Society<br />

<strong>at</strong> Melchizedek Priesthood ay<br />

nak<strong>at</strong>uon <strong>sa</strong> buhay <strong>at</strong> <strong>mga</strong> turo <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong><br />

<strong>Lorenzo</strong> Snow (1814–1901).<br />

Kung hindi man gagamitin ng klase<br />

<strong>ni</strong>nyo ang akl<strong>at</strong> na ito, hindi ito nangangahulugan<br />

na hindi na <strong>ni</strong>nyo<br />

malalaman ang ilang bagay tungkol<br />

<strong>sa</strong> kanya. Ang buhay <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong><br />

Snow ay kamangha-mangha <strong>at</strong> puno<br />

ng <strong>mga</strong> pagsubok <strong>at</strong> tagumpay.<br />

Tagapagtanggol ng Ebanghelyo<br />

Unang nari<strong>ni</strong>g <strong>ni</strong> <strong>Lorenzo</strong> Snow<br />

ang tungkol <strong>sa</strong> Simbahan noong<br />

bin<strong>at</strong>ilyo pa siya. Noong una ayaw<br />

<strong>ni</strong>yang magpabinyag, kahit ma<strong>sa</strong>yang<br />

tinanggap ng kap<strong>at</strong>id <strong>ni</strong>yang<br />

si Eliza (ang mismong Eliza R. Snow<br />

na su<strong>mula</strong>t ng maraming himno ng<br />

<strong>mga</strong> Banal <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Huling Araw <strong>at</strong><br />

naglingkod bilang ikalawang pangkalah<strong>at</strong>ang<br />

pangulo ng Relief Society)<br />

18 Liahona<br />

Nagmisyon <strong>sa</strong><br />

Hawaii.<br />

KILALANIN SI<br />

LORENZO SNOW<br />

ang ebanghelyo. Gayunman, kasiyasiya<br />

ang doktrina ng Simbahan para<br />

<strong>sa</strong> kanya. Nang mag-aral si <strong>Lorenzo</strong><br />

<strong>sa</strong> kolehiyo <strong>sa</strong> Oberlin, Ohio, madalas<br />

<strong>ni</strong>yang ibahagi ang <strong>mga</strong> pa<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala<br />

ng Simbahan <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> estudyanteng<br />

tinuturuan na maging <strong>mga</strong> pastor<br />

na Protestante. Bagama’t hindi pa<br />

siya nangakong magpabinyag, i<strong>ni</strong>lahad<br />

<strong>ni</strong>ya nang napakahu<strong>sa</strong>y ang<br />

ebanghelyo kaya’t ki<strong>ni</strong>lala ng maraming<br />

estudyante <strong>sa</strong> Oberlin na posibleng<br />

totoo ang ipinanumbalik na<br />

Simbahan.<br />

Dahil i<strong>sa</strong> siyang mahu<strong>sa</strong>y na misyonero<br />

bago <strong>ni</strong>ya tinanggap ang<br />

ebanghelyo, hindi k<strong>at</strong>aka-taka na naging<br />

mas masigasig <strong>at</strong> tap<strong>at</strong> si <strong>Lorenzo</strong><br />

<strong>sa</strong> gawain m<strong>at</strong>apos siyang binyagan.<br />

Noong <strong>mga</strong> unang taon <strong>ni</strong>ya bilang<br />

miyembro ng Simbahan, tinawag<br />

siya nang ilang beses para magmisyon.<br />

Una siyang naglingkod <strong>sa</strong> Ohio,<br />

sinundan ng Missouri, Kentucky, <strong>at</strong><br />

Nagmisyon<br />

<strong>sa</strong> ilang lugar<br />

<strong>sa</strong> Estados<br />

U<strong>ni</strong>dos.<br />

Nagturo ng <strong>mga</strong><br />

alituntu<strong>ni</strong>n ng<br />

ebanghelyo <strong>sa</strong><br />

<strong>mga</strong> estudyante<br />

ng mi<strong>ni</strong>steryo.<br />

Illinois, USA. Kalaunan ay ipinadala<br />

siya <strong>sa</strong> Gre<strong>at</strong> Britain upang tumulong<br />

<strong>sa</strong> pag-orga<strong>ni</strong><strong>sa</strong> ng Simbahan <strong>sa</strong><br />

England. Habang naroon, bi<strong>ni</strong>gyan pa<br />

<strong>ni</strong>ya ng <strong>mga</strong> kopya ng Akl<strong>at</strong> <strong>ni</strong> Mormon<br />

sina Queen Victoria <strong>at</strong> Prince<br />

Albert. Kalaunan ay nagmisyon siya<br />

<strong>sa</strong> Italy, Switzerland, <strong>at</strong> <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng lugar<br />

na kalaunan ay nakilala bilang Hawaiian<br />

Islands.<br />

Himala <strong>sa</strong> Karag<strong>at</strong>an<br />

Nang li<strong>sa</strong><strong>ni</strong>n <strong>ni</strong> Elder Snow ang<br />

England para bumalik <strong>sa</strong> Nauvoo,<br />

Illinois, isinama <strong>ni</strong>ya ang i<strong>sa</strong>ng malaking<br />

grupo ng <strong>mga</strong> bagong miyembro.<br />

Lah<strong>at</strong> sila ay <strong>sa</strong><strong>sa</strong>kay <strong>sa</strong> barkong<br />

Swanton <strong>at</strong> naghanda para <strong>sa</strong> mahabang<br />

paglalakbay p<strong>at</strong>ungong North<br />

America.<br />

Bagama’t hindi masungit ang kapitan<br />

ng Swanton <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Banal <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

Huling Araw na <strong>sa</strong>kay ng kanyang<br />

barko, hindi rin naman siya magiliw.


MGA PAGLALARAWAN NINA THOMAS S. CHILD AT JEANETTE ANDREWS; MAPA © ISTOCKPHOTO/THINKSTOCK<br />

Narito ang ilang bagay na maaaring hindi <strong>ni</strong>nyo<br />

alam tungkol <strong>sa</strong> ikalimang Pangulo ng Simbahan.<br />

Kara<strong>ni</strong>wan ay malayo siya <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la.<br />

Ngu<strong>ni</strong>t pagkaraan ng <strong>mga</strong> dalawang<br />

linggo <strong>sa</strong> karag<strong>at</strong>an, may nangyari.<br />

Nasug<strong>at</strong>an nang malubha <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng aksidente<br />

ang steward ng kapitan. Hindi<br />

na ina<strong>sa</strong>han pa na mabubuhay ang<br />

steward hanggang kinabuka<strong>sa</strong>n.<br />

Ngu<strong>ni</strong>t may iminungkahi ang i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong><br />

m<strong>at</strong><strong>at</strong>ap<strong>at</strong> na babaeng nangangalaga<br />

<strong>sa</strong> agaw-buhay na marino. Sinabi <strong>ni</strong>ya<br />

<strong>sa</strong> steward na maaari siyang basba<strong>sa</strong>n<br />

<strong>ni</strong> Elder <strong>Lorenzo</strong> Snow <strong>at</strong> maaari<br />

<strong>ni</strong>tong mailigtas ang kanyang buhay.<br />

Ang steward—na nagt<strong>at</strong>rabaho para<br />

maitaguyod ang kanyang a<strong>sa</strong>wa’t<br />

dalawang anak <strong>sa</strong> Germany—ay<br />

tuwang-tuwang pumayag.<br />

Nang magh<strong>at</strong>inggabi na, gi<strong>ni</strong>sing<br />

si Elder Snow <strong>at</strong> pinakiu<strong>sa</strong>pang<br />

magpunta <strong>sa</strong> silid ng agaw-buhay na<br />

lalaki. Pagd<strong>at</strong>ing <strong>ni</strong>ya, nakau<strong>sa</strong>p <strong>ni</strong>ya<br />

ang kapitan ng barko. Pina<strong>sa</strong>lam<strong>at</strong>an<br />

siya ng kapitan <strong>sa</strong> pagpunta ngu<strong>ni</strong>t<br />

nagpahayag ito ng kawalang-pag-a<strong>sa</strong><br />

Pinagaling ang<br />

steward ng kapitan<br />

habang naglalakbay<br />

pabalik <strong>sa</strong> North<br />

America.<br />

<strong>sa</strong> sitwasyon. Nakita <strong>ni</strong> Elder Snow na<br />

m<strong>at</strong>agal nang umiiyak ang kapitan.<br />

Pumasok siya <strong>sa</strong> silid, ipin<strong>at</strong>ong<br />

ang kanyang <strong>mga</strong> kamay <strong>sa</strong> ulo ng<br />

steward, <strong>at</strong> bi<strong>ni</strong>gyan ito ng basbas ng<br />

priesthood. Agad-agad nang m<strong>at</strong>apos<br />

<strong>ni</strong> Elder Snow ang basbas, naupo<br />

ang lalaki <strong>at</strong> tumindig <strong>mula</strong> <strong>sa</strong> kama.<br />

Lubos na gumaling ang steward, <strong>at</strong><br />

ginawang muli ang kanyang <strong>mga</strong><br />

tungkulin kinabuka<strong>sa</strong>n.<br />

Ang Kahalagahan ng<br />

<strong>mga</strong> Kaluluwa<br />

Nagdulot ng pagbabago ang paggaling<br />

ng steward <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pa<strong>sa</strong>hero<br />

ng Swanton. Nagsi<strong>mula</strong>ng maki<strong>sa</strong>lamuha<br />

ang kapitan <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Banal<br />

kapag may oras siya, <strong>at</strong> pinag-aralan<br />

pa <strong>ni</strong>ya ang ebanghelyo <strong>at</strong> dumalo<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pulong ng Simbahan. Humanga<br />

rin ang iba pang <strong>mga</strong> marino.<br />

Nang dum<strong>at</strong>ing ang barko <strong>sa</strong> destinasyon<br />

<strong>ni</strong>to, magiliw na nagpaalam<br />

ang <strong>mga</strong> tripulante <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Banal. Sa<br />

pamamagitan ng kapangyarihan ng<br />

priesthood, hindi lamang naligtas ang<br />

buhay ng i<strong>sa</strong>ng tao, kundi nakita rin<br />

ng ilan ang kapangyarihan <strong>at</strong> pagmamahal<br />

ng Diyos. Kalaunan ay nabinyagan<br />

ang steward <strong>at</strong> ang maraming<br />

tripulante ng barko.<br />

Marami pang ibang kagila-gilalas<br />

na pangyayari <strong>sa</strong> buhay <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong><br />

<strong>Lorenzo</strong> Snow. Kaya <strong>sa</strong> taong<br />

ito, habang pinag-aaralan ng m<strong>at</strong><strong>at</strong>anda<br />

ang Mga <strong>Turo</strong> ng <strong>mga</strong> Pangulo<br />

ng Simbahan: <strong>Lorenzo</strong> Snow, bakit<br />

hindi rin <strong>ni</strong>nyo ito pag-aralan? Tuwing<br />

Linggo o kapag may libreng<br />

oras kayo, mababa<strong>sa</strong> <strong>ni</strong>nyo ang ilan<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> turo <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong> Snow. Mas<br />

marami kayong maiaambag <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

talakayan ng pamilya tungkol <strong>sa</strong><br />

ebanghelyo, <strong>at</strong> <strong>sa</strong> pag-aaral <strong>ni</strong>to ay<br />

makikilala <strong>ni</strong>nyo ang i<strong>sa</strong>ng kamangha-manghang<br />

lalaking naging propeta<br />

ng Diyos. ◼<br />

Nagbigay ng <strong>mga</strong><br />

kopya ng Akl<strong>at</strong> <strong>ni</strong><br />

Mormon kina Queen<br />

Victoria <strong>at</strong> Prince<br />

Albert.<br />

Enero 2013 19<br />

MGA KABATAAN


20 Liahona<br />

Ni Elder<br />

Neil L. Andersen<br />

Ng Korum ng<br />

Labindalawang<br />

Apostol<br />

PAGPIPITAGAN SA DIYOS<br />

ANG SIMULA NG<br />

Karunungan<br />

Napakahalaga<br />

ng karunungan<br />

ng mundo kapagmapagpakumbaba<br />

itong<br />

nagpailalim <strong>sa</strong><br />

karunungan ng<br />

Diyos.<br />

Nabubuhay tayo <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng mundong<br />

halos mapuno ng impormasyon.<br />

Simbolo siguro ng mundong ito ang<br />

kamangha-manghang Wikipedia, na siyang<br />

pinakamalaking online encyclopedia <strong>sa</strong><br />

mundo. Para maunawaan <strong>ni</strong>nyo kung gaano<br />

kalawak ito, noong 2012 ito ay mayroon<br />

nang mahigit 2.5 bilyong <strong>sa</strong>lita <strong>sa</strong> Ingles<br />

lamang <strong>at</strong> mahigit 22 milyong artikulo <strong>sa</strong><br />

<strong>mga</strong> 284 wika. Mahigit 70 bersyon ng wika<br />

ng Wikipedia ang may di-kukulangin <strong>sa</strong><br />

10,000 artikulo baw<strong>at</strong> i<strong>sa</strong>. Mahigit 4 na<br />

milyong artikulo ang na<strong>sa</strong> bersyong Ingles. 1<br />

Ang pagdag<strong>sa</strong> ng napakaraming impormasyon<br />

<strong>sa</strong> <strong>at</strong>in ay nap<strong>at</strong>unayan din <strong>sa</strong><br />

dumaraming gumagamit ng <strong>mga</strong> social<br />

networking site tulad ng Facebook, na i<strong>ni</strong>lun<strong>sa</strong>d<br />

noong 2004 <strong>at</strong> mahigit 1 bilyon ang<br />

aktibong gumagamit <strong>ni</strong>to <strong>sa</strong> buong mundo<br />

noong 2012, 2 o ng YouTube, na i<strong>ni</strong>lun<strong>sa</strong>d<br />

noong 2005, kung <strong>sa</strong>an diumano’y ilang<br />

video clip ang napanood na nang mahigit<br />

100 milyong beses.<br />

Sa pagdag<strong>sa</strong>ng ito ng impormasyon,<br />

kailangang-kailangan n<strong>at</strong>in ng karunungan,<br />

karunungang alamin <strong>at</strong> unawain kung paano<br />

iangkop ang <strong>at</strong>ing n<strong>at</strong>ututuhan. Si T. S. Eliot,<br />

i<strong>sa</strong>ng nananalig na Kristiyano na su<strong>mula</strong>t<br />

ilang taon na ang nakararaan, ay nangungu<strong>sa</strong>p<br />

<strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing mundo ngayon:<br />

O mundo ng tagsibol <strong>at</strong> taglagas,<br />

ng buhay <strong>at</strong> kam<strong>at</strong>ayan!<br />

Pag-iisip <strong>at</strong> pagkilos na<br />

walang-k<strong>at</strong>apu<strong>sa</strong>n,<br />

Imbensyon <strong>at</strong> eksperimentong<br />

walang-hanggan,<br />

Dulot ay kaalaman <strong>sa</strong> paggawa,<br />

ngu<strong>ni</strong>t hindi pangkapayapaan;<br />

Kaalaman <strong>sa</strong> wika, ngu<strong>ni</strong>t hindi ukol<br />

<strong>sa</strong> k<strong>at</strong>ahimikan;<br />

Kaalaman <strong>sa</strong> pananalita, <strong>at</strong> kamangmangan<br />

<strong>sa</strong> Salita ng Diyos.<br />

Lah<strong>at</strong> ng <strong>at</strong>ing kaalaman ukol <strong>sa</strong><br />

temporal, h<strong>at</strong>id ay espirituwal na<br />

kamangmangan,<br />

Espirituwal na kamangmangang<br />

naglalapit <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in <strong>sa</strong> kam<strong>at</strong>ayan,<br />

Kam<strong>at</strong>ayang <strong>sa</strong><strong>sa</strong>pit <strong>at</strong> <strong>sa</strong> Diyos ay<br />

hindi makababalik.<br />

Na<strong>sa</strong>an ang espirituwal na <strong>Buhay</strong> na<br />

naglaho <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing makamundong<br />

pamumuhay?<br />

Na<strong>sa</strong>an ang karunungan na naglaho<br />

<strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing kaalaman?<br />

Na<strong>sa</strong>an ang kaalaman na naglaho<br />

<strong>sa</strong> impormasyon?<br />

Ang lumipas na panahon <strong>sa</strong> dalawampung<br />

siglo<br />

Ay lalong naglayo <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in <strong>sa</strong> Diyos <strong>at</strong><br />

naglapit <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in <strong>sa</strong> Kam<strong>at</strong>ayan. 3<br />

MGA PAGLALARAWAN NI DEREK ISRAELSEN


Gaano <strong>ni</strong>nyo nauunawaan ang karunungan? Ang ilan<br />

ay maaaring iugnay <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng dalaga, na ma<strong>sa</strong>yang-ma<strong>sa</strong>ya<br />

<strong>sa</strong> kanyang nalalapit na ka<strong>sa</strong>l, na nag<strong>sa</strong>bi <strong>sa</strong> kanyang <strong>mga</strong><br />

magulang, “Ikaka<strong>sa</strong>l na po ako. M<strong>at</strong><strong>at</strong>apos na ang lah<strong>at</strong><br />

ng problema ko.” At bumulong ang kanyang ina <strong>sa</strong> kanyang<br />

ama, “Tama, pero hindi <strong>ni</strong>ya alam kung <strong>sa</strong>an iyon<br />

magt<strong>at</strong>apos.”<br />

Habang lalo akong n<strong>at</strong>ututo tungkol <strong>sa</strong> karunungan ng<br />

Diyos, lalo akong na<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala na na<strong>sa</strong> si<strong>mula</strong> pa lang ako<br />

ng karunungan. Nakadarama ako ng pagpapakumbaba na<br />

m<strong>at</strong>anto na marami pa akong dap<strong>at</strong> m<strong>at</strong>utuhan. Ngayon,<br />

<strong>sa</strong>na’y mag-ibayo ang <strong>at</strong>ing pagnanais na magtamo ng<br />

karunungan, lalo na ng karunungan ng Diyos.<br />

Ang <strong>mga</strong> Pagpapala ng Karunungan<br />

Nais kong bigyang-diin ang ilang alituntu<strong>ni</strong>n ng karunungan.<br />

Una, <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing panahon na puno ng impormasyon <strong>at</strong><br />

kaalaman, dap<strong>at</strong> tayong maghangad ng karu-<br />

nungan. Maraming aspeto <strong>at</strong> uri ang karunungan.<br />

Ang karunungang n<strong>at</strong>amo nang maaga<br />

ay naghah<strong>at</strong>id ng malalaking pagpapala. Ang<br />

karunungan <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng bagay ay maaaring hindi<br />

magamit <strong>sa</strong> iba. At <strong>sa</strong> huli, ang karunungan<br />

ng mundo, kahit <strong>sa</strong> maraming pagkak<strong>at</strong>aon<br />

ay napakahalaga, ay nagiging napakahalaga<br />

kapag mapagpakumbaba itong nagpailalim<br />

<strong>sa</strong> karunungan ng Diyos.<br />

Nakalarawan <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an<br />

ang dalawang uri ng karunungan: ang karunungan<br />

ng mundo <strong>at</strong> ang karunungan ng<br />

Diyos. Ang karunungan ng mundo ay may<br />

positibo <strong>at</strong> neg<strong>at</strong>ibong bahagi. Sa pinakama<strong>sa</strong>mang<br />

paglalarawan, maaari itong ilarawan<br />

na bahagyang k<strong>at</strong>otohanan, na may halong<br />

k<strong>at</strong>alinuhan <strong>at</strong> ma<strong>ni</strong>pulasyon, upang makamtan<br />

ang maka<strong>sa</strong>rili o ma<strong>sa</strong><strong>sa</strong>mang layu<strong>ni</strong>n.<br />

I<strong>sa</strong>ng halimbawa <strong>mula</strong> <strong>sa</strong> Akl<strong>at</strong> <strong>ni</strong> Mormon<br />

ang lalaking si Amlici. Sina<strong>sa</strong>bi <strong>sa</strong><br />

<strong>mga</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an na “i<strong>sa</strong>ng lalaki, na<br />

tin<strong>at</strong>awag na Amlici, siya na napak<strong>at</strong>usong<br />

tao, oo, i<strong>sa</strong>ng m<strong>at</strong>alinong tao <strong>sa</strong> karunungan<br />

ng <strong>sa</strong>nlibutan . . . ay nakapanghikay<strong>at</strong><br />

ng maraming tao <strong>sa</strong> kanya.” I<strong>ni</strong>larawan pa<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an na si Amlici ay<br />

i<strong>sa</strong>ng “ma<strong>sa</strong>mang tao, . . . [na ang] layu<strong>ni</strong>n<br />

[ay] wa<strong>sa</strong>kin ang simbahan ng Diyos” (Alma<br />

2:1–2, 4; idinagdag ang pagbibigay-diin).<br />

Hindi tayo intere<strong>sa</strong>do <strong>sa</strong> ga<strong>ni</strong>tong uri ng<br />

karunungan.<br />

22 Liahona<br />

Maiiwa<strong>sa</strong>n n<strong>at</strong>in<br />

ang marami <strong>sa</strong><br />

malulungkot<br />

na karana<strong>sa</strong>ng<br />

dumar<strong>at</strong>ing <strong>sa</strong><br />

buhay ng ilang<br />

tao <strong>sa</strong> maagang<br />

pagt<strong>at</strong>amo ng<br />

karunungan.<br />

May i<strong>sa</strong> pang uri ng karunungan ng mundo na hindi<br />

ma<strong>sa</strong>ma. Sa k<strong>at</strong>unayan ito ay napakabuti. Ang karunungang<br />

ito ay <strong>sa</strong>dyang n<strong>at</strong><strong>at</strong>amo <strong>sa</strong> pamamagitan ng<br />

pag-aaral, pag<strong>ni</strong><strong>ni</strong>lay, pagmamasid, <strong>at</strong> kasipagan. Napakahalaga<br />

<strong>at</strong> napakalaking tulong <strong>ni</strong>to <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> bagay na <strong>at</strong>ing<br />

ginagawa. Para <strong>sa</strong> mabuti <strong>at</strong> disenteng <strong>mga</strong> tao, nararana<strong>sa</strong>n<br />

n<strong>at</strong>in ito <strong>sa</strong> buhay na ito.<br />

Maaalala <strong>ni</strong>nyo ang komento ng Amerikanong awtor<br />

na si Mark Twain: “Noong ako ay 14 na taong gulang,<br />

napakamangmang ng aking ama na halos ayaw ko siyang<br />

ka<strong>sa</strong>ma. Pero nang tumuntong na ako <strong>sa</strong> edad na<br />

21, namangha ako <strong>sa</strong> dami ng n<strong>at</strong>utuhan <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong> loob ng<br />

7 taon.” 4 Kung mapagmasid tayo, kung mapag-isip tayo,<br />

marami tayong m<strong>at</strong>ututuhan <strong>sa</strong> paglipas ng panahon.<br />

Naaalala ko noong magtapos ako <strong>sa</strong> kolehiyo. Naglakbay<br />

ako <strong>mula</strong> Brigham Young U<strong>ni</strong>versity p<strong>at</strong>ungong<br />

Preston, Idaho, USA, kung <strong>sa</strong>an nak<strong>at</strong>ira ang lola kong si<br />

Mary Keller. Noon ay 78 taong gulang siya<br />

<strong>at</strong> mahina na. Pumanaw siya pagkaraan ng<br />

dalawang taon. I<strong>sa</strong> siyang kahanga-hangang<br />

babae, <strong>at</strong> alam ko na kung makiki<strong>ni</strong>g ako <strong>at</strong><br />

m<strong>at</strong>ututo <strong>sa</strong> kanyang <strong>mga</strong> karana<strong>sa</strong>n, magkakaroon<br />

ako ng karunungang mak<strong>at</strong>utulong <strong>sa</strong><br />

akin <strong>sa</strong> buhay.<br />

Maiiwa<strong>sa</strong>n n<strong>at</strong>in ang marami <strong>sa</strong> malulungkot<br />

na karana<strong>sa</strong>ng dumar<strong>at</strong>ing <strong>sa</strong> buhay ng<br />

ilang tao <strong>sa</strong> maagang pagt<strong>at</strong>amo ng karunungan—karunungang<br />

pambihira <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing edad.<br />

Hangarin n<strong>at</strong>in ang karunungang ito—maging<br />

mapag-isip, magmasid nang husto, pag-isipan<br />

ang nararana<strong>sa</strong>n <strong>ni</strong>nyo <strong>sa</strong> buhay.<br />

Magkakaroon din tayo ng karunungan <strong>sa</strong><br />

<strong>at</strong>ing propesyonal <strong>at</strong> personal na <strong>mga</strong> mithiin.<br />

Bibigyan ko kayo ng dalawang halimbawa.<br />

Si Dr. DeVon C. Hale ay i<strong>sa</strong>ng manggagamot<br />

<strong>sa</strong> Salt Lake City na lumaki <strong>sa</strong> Idaho Falls,<br />

Idaho. Namangha ako <strong>sa</strong> kanyang kaalaman<br />

<strong>at</strong> karunungan pagd<strong>at</strong>ing <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>kit na laganap<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tropikong lugar. Hindi lamang<br />

<strong>sa</strong> kaalaman <strong>ni</strong> Dr. Hale kundi maging <strong>sa</strong><br />

kanyang pag-unawa kung paano gamitin ang<br />

kaalamang iyon, isina<strong>sa</strong>ayos ang ilang impormasyon<br />

<strong>at</strong> m<strong>at</strong>alinong pinagpapasiyahan ang<br />

baw<strong>at</strong> i<strong>sa</strong>. I<strong>sa</strong>ng pagpapala ang magkaroon<br />

ng gayong uri ng karunungang medikal para<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> misyonero <strong>sa</strong> buong mundo.<br />

Ikalawang halimbawa: Nang mag-aral <strong>sa</strong><br />

elementarya ang panganay naming anak na<br />

lalaki <strong>sa</strong> lugar namin <strong>sa</strong> Tampa, Florida, USA,


gustung-gusto naming makilala ang kanyang<br />

guro <strong>sa</strong> kindergarten na si Mrs. Judith Graybell.<br />

Na<strong>sa</strong> 50s na ang kanyang edad <strong>at</strong> kayangkaya<br />

<strong>ni</strong>yang magturo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> b<strong>at</strong>ang musmos.<br />

Alam <strong>ni</strong>ya kung paano sila hihikay<strong>at</strong>in, kailan<br />

sila pupurihin, <strong>at</strong> kailan magiging mahigpit <strong>sa</strong><br />

ka<strong>ni</strong>la. Na<strong>sa</strong> kanya ang kaalamang turuan sila,<br />

ngu<strong>ni</strong>t higit pa riyan ang taglay <strong>ni</strong>ya. Si<strong>ni</strong>kap<br />

naming makapasok ang baw<strong>at</strong> anak namin <strong>sa</strong><br />

klase <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong> kindergarten.<br />

Ang dalawang taong ito ay nagpakita ng<br />

n<strong>at</strong><strong>at</strong>anging karunungan <strong>sa</strong> mundo. Ang ka<strong>ni</strong>lang<br />

karunungan ay nak<strong>at</strong>ulong <strong>sa</strong> marami<br />

<strong>at</strong> naging daan para magtagumpay sila <strong>sa</strong><br />

ka<strong>ni</strong>lang propesyon.<br />

Gayunman, dap<strong>at</strong> n<strong>at</strong>ing m<strong>at</strong>anto ang <strong>mga</strong><br />

limitasyon ng karunungang ito. Ang karunungan<br />

mo <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng bagay ay maaaring hindi<br />

mo magamit <strong>sa</strong> ibang bagay. Halimbawa, maaaring<br />

hindi ko gustong si Mrs. Graybell ang<br />

magsuri ng <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>kit na laganap <strong>sa</strong> tropiko,<br />

<strong>at</strong> hindi ko rin gustong si Dr. Hale ang magturo<br />

<strong>sa</strong> klase ng anak ko <strong>sa</strong> kindergarten.<br />

Ang mas mahalaga, ang karunungang<br />

naghah<strong>at</strong>id ng tagumpay <strong>sa</strong> mundo ay dap<strong>at</strong><br />

maging handang magpailalim <strong>sa</strong> karunungan<br />

ng Diyos <strong>at</strong> huwag isipin na makahihigit ito.<br />

Tandaan: hindi lah<strong>at</strong> ng karunungan ay<br />

<strong>ni</strong>likhang pantay-pantay.<br />

Sabi ng Mang-aawit, “Ang pagk<strong>at</strong>akot <strong>sa</strong><br />

Panginoon ay pasi<strong>mula</strong> ng karunungan”<br />

(Awit 111:10). Ang ibig <strong>sa</strong>bihin ng banal na<br />

kasul<strong>at</strong>an ay na ang “malaking pagpipitagan” 5<br />

<strong>sa</strong> Panginoon ang si<strong>mula</strong> ng karunungan.<br />

Ang m<strong>at</strong>inding pagpipitagang iyan ay dumar<strong>at</strong>ing<br />

dahil “taglay [ng <strong>at</strong>ing Ama <strong>sa</strong> Langit]<br />

ang lah<strong>at</strong> ng karunungan, <strong>at</strong> lah<strong>at</strong> ng kapangyarihan,<br />

kapwa <strong>sa</strong> langit <strong>at</strong> <strong>sa</strong> lupa” (Mosias<br />

4:9). Perpekto ang Kanyang karunungan. Ito<br />

ay dali<strong>sa</strong>y. Ito ay hindi maka<strong>sa</strong>rili.<br />

Ang karunungang ito, kung min<strong>sa</strong>n, ay <strong>sa</strong>lung<strong>at</strong><br />

<strong>sa</strong> karunungan ng mundo, ibig <strong>sa</strong>bihin<br />

ay magka<strong>sa</strong>lung<strong>at</strong> ang karunungan ng Diyos<br />

<strong>at</strong> ang karunungan ng mundo.<br />

Naaalala ba <strong>ni</strong>nyo ang <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>lita ng Panginoon<br />

<strong>sa</strong> I<strong>sa</strong>ias?<br />

“Sapagka’t ang aking <strong>mga</strong> pagiisip ay hindi<br />

<strong>ni</strong>nyo <strong>mga</strong> pagiisip, o ang inyo mang <strong>mga</strong> lakad<br />

ay aking <strong>mga</strong> lakad, <strong>sa</strong>bi ng Panginoon.<br />

“Sapagka’t kung paanong ang langit ay<br />

lalong m<strong>at</strong>aas kay <strong>sa</strong> lupa, gayon ang aking<br />

<strong>mga</strong> lakad ay lalong m<strong>at</strong>aas kay <strong>sa</strong> inyong<br />

<strong>mga</strong> lakad, <strong>at</strong> ang aking <strong>mga</strong> pagiisip kay <strong>sa</strong><br />

inyong <strong>mga</strong> pagiisip” (I<strong>sa</strong>ias 55:8–9).<br />

Ang karunungan ng Diyos ay hindi mapapa<strong>sa</strong><strong>at</strong>in<br />

nang dahil <strong>sa</strong> karap<strong>at</strong>an; dap<strong>at</strong> n<strong>at</strong>in<br />

itong hangarin. “Kung nagkukulang ng karunungan<br />

ang sinoman <strong>sa</strong> inyo, ay humingi<br />

Ang karunungang naghah<strong>at</strong>id<br />

ng tagumpay<br />

<strong>sa</strong> mundo ay dap<strong>at</strong> maging<br />

handang magpailalim<br />

<strong>sa</strong> karunungan ng<br />

Diyos <strong>at</strong> huwag isipin<br />

na makahihigit ito.<br />

Enero 2013 23


<strong>sa</strong> Dios, na nagbibigay ng <strong>sa</strong>gana <strong>sa</strong> lah<strong>at</strong> <strong>at</strong><br />

hindi nanunumb<strong>at</strong>; <strong>at</strong> ito’y ibibigay <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>ya”<br />

(Santiago 1:5; idinagdag ang pagbibigay-diin).<br />

Ang karunungan ng Diyos ay i<strong>sa</strong>ng espirituwal<br />

na kaloob. “Huwag maghangad ng <strong>mga</strong><br />

yaman kundi ng karunungan, <strong>at</strong> masdan,<br />

ang <strong>mga</strong> hiwaga ng Diyos ay ilalahad <strong>sa</strong> iyo,<br />

<strong>at</strong> pagk<strong>at</strong>apos ikaw ay yayaman” (D <strong>at</strong> T 6:7;<br />

idinagdag ang pagbibigay-diin).<br />

Ang paghahangad <strong>sa</strong> karunungan ng Diyos<br />

ay laging may kaakib<strong>at</strong> na pagsunod <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

kautu<strong>sa</strong>n.<br />

Kara<strong>ni</strong>wan, ang espirituwal na kaloob na<br />

karunungan ay dumar<strong>at</strong>ing nang paunti-unti<br />

kapag tap<strong>at</strong> <strong>at</strong> masigasig n<strong>at</strong>in itong hinangad.<br />

“Magbibigay ako <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> anak ng tao ng taludtod<br />

<strong>sa</strong> taludtod, ng tuntu<strong>ni</strong>n <strong>sa</strong> tuntu<strong>ni</strong>n, . . . <strong>at</strong><br />

pinagpala ang <strong>mga</strong> yaong nakiki<strong>ni</strong>g <strong>sa</strong> aking<br />

<strong>mga</strong> tuntu<strong>ni</strong>n, . . . <strong>sa</strong>pagk<strong>at</strong> m<strong>at</strong>ututo sila ng<br />

karunungan; <strong>sa</strong>pagk<strong>at</strong> siya na tum<strong>at</strong>anggap<br />

ay bibigyan ko pa ng karagdagan” (2 Nephi<br />

28:30; idinagdag ang pagbibigay-diin).<br />

Ga<strong>ni</strong>to ang sinabi <strong>ni</strong> Joseph Smith: “Ang<br />

<strong>mga</strong> bagay ukol <strong>sa</strong> Diyos ay napakahalaga; <strong>at</strong><br />

m<strong>at</strong>utukla<strong>sa</strong>n lamang ito <strong>sa</strong> paglipas ng panahon,<br />

<strong>at</strong> <strong>sa</strong> karana<strong>sa</strong>n, <strong>at</strong> <strong>sa</strong> maing<strong>at</strong> <strong>at</strong> malalim<br />

<strong>at</strong> taimtim na pag-iisip.” 6 Walang dagliang<br />

kasiyahan <strong>sa</strong> paghahangad <strong>sa</strong> karunungan<br />

ng Diyos.<br />

Sa huli, ang pinagmu<strong>mula</strong>n ng karunungan ng Diyos<br />

ay iba <strong>sa</strong> pinagmu<strong>mula</strong>n ng karunungan ng mundo. Ang<br />

karunungan ng Diyos ay m<strong>at</strong><strong>at</strong>agpuan <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal na<br />

kasul<strong>at</strong>an, <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> turo ng <strong>mga</strong> propeta (tulad ng <strong>sa</strong> pangkalah<strong>at</strong>ang<br />

kumperensya), <strong>at</strong>, mangyari pa, <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing <strong>mga</strong><br />

panalangin (tingnan <strong>sa</strong> D <strong>at</strong> T 8:1–2). At <strong>sa</strong> tuwina, ang<br />

karunungang ito ay laging ibi<strong>ni</strong>bigay <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in <strong>sa</strong> pamamagitan<br />

ng kapangyarihan ng Espiritu Santo. Sinabi <strong>ni</strong> Apostol<br />

Pablo:<br />

“Sapagka’t sino <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tao ang nakakakilala ng <strong>mga</strong><br />

bagay ng tao, kundi ang espiritu ng tao, na na<strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>ya?<br />

gayon din naman ang <strong>mga</strong> bagay ng Dios ay hindi nakikilala<br />

ng sinoman, maliban na ng Espiritu ng Dios. . . .<br />

“Na ang <strong>mga</strong> bagay na ito ay <strong>at</strong>in namang sina<strong>sa</strong>lita,<br />

hindi <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>litang itinuturo ng karunungan ng tao,<br />

kundi <strong>sa</strong> itinuturo ng Espiritu” (I Mga Taga Corinto 2:11,<br />

13; idinagdag ang pagbibigay-diin).<br />

Sa pamamagitan ng karunungan ng Diyos, makikita n<strong>at</strong>in<br />

ang higit pa <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing ka<strong>sa</strong>lukuyang sitwasyon dahil, <strong>sa</strong>bi<br />

nga <strong>sa</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an, “ang Espiritu ay . . . nag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>bi<br />

24 Liahona<br />

Ang karunungan<br />

ng Diyos<br />

ay m<strong>at</strong><strong>at</strong>agpuan<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal<br />

na kasul<strong>at</strong>an,<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> turo ng<br />

<strong>mga</strong> propeta<br />

(tulad ng <strong>sa</strong><br />

pangkalah<strong>at</strong>ang<br />

kumperensya),<br />

<strong>at</strong>, mangyari<br />

pa, <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing <strong>mga</strong><br />

panalangin.<br />

. . . ng <strong>mga</strong> bagay kung ano talaga ang <strong>mga</strong><br />

ito, <strong>at</strong> <strong>mga</strong> bagay kung ano talaga ang magiging<br />

ito” ( Jacob 4:13).<br />

Ang karunungan ng Diyos ay karunungang<br />

marap<strong>at</strong> n<strong>at</strong>ing tap<strong>at</strong> na pag-ukulan ng pansin.<br />

Karunungan <strong>at</strong> Ikapu<br />

Marahil ang pinakamahalagang punto<br />

ay hindi lah<strong>at</strong> ng karunungan ay <strong>ni</strong>likhang<br />

pantay-pantay. Kailangan n<strong>at</strong>ing malaman na<br />

kapag <strong>sa</strong>lung<strong>at</strong> ang karunungan ng mundo <strong>sa</strong><br />

karunungan ng Diyos, dap<strong>at</strong> n<strong>at</strong>ing ipailalim<br />

ang <strong>at</strong>ing kalooban <strong>sa</strong> karunungan ng Diyos.<br />

Tayo ay <strong>mga</strong> anak ng Diyos. Tayo ay <strong>mga</strong><br />

espirituwal na <strong>ni</strong>likha na may misyon <strong>sa</strong><br />

buhay. Tayong <strong>mga</strong> tap<strong>at</strong> <strong>sa</strong> pag-aaral ng karunungan<br />

ng mundo <strong>at</strong> ng karunungan ng Diyos<br />

ay hindi dap<strong>at</strong> malito kung aling karunungan<br />

ang mas mahalaga.<br />

Ibabahagi ko <strong>sa</strong> inyo ang karana<strong>sa</strong>n ng<br />

i<strong>sa</strong>ng kahanga-hangang Banal <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Huling<br />

Araw <strong>sa</strong> São Paulo, Brazil. Ikinuwento <strong>ni</strong>ya na<br />

nahirapan siyang magpasiya kung magbabayad<br />

siya ng ikapu o ng m<strong>at</strong>rikula. Ga<strong>ni</strong>to ang<br />

<strong>sa</strong>bi <strong>ni</strong>ya:<br />

“Pinagbawalan ng u<strong>ni</strong>bersidad . . . ang<br />

<strong>mga</strong> estudyanteng may utang [o hindi pa<br />

nakabayad ng m<strong>at</strong>rikula] na kumuha ng <strong>mga</strong><br />

pagsusulit.<br />

“Naaalala ko noong . . . gipit na gipit ako <strong>sa</strong> pera. Huwebes<br />

ko n<strong>at</strong>anggap ang suweldo ko. Nang kuwentahin<br />

ko ang budget ko <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng buwan, napansin ko na hindi<br />

<strong>sa</strong>p<strong>at</strong> ang pera ko para [parehong mabayaran] ang aking<br />

ikapu <strong>at</strong> m<strong>at</strong>rikula. Kailangan kong pumili ng i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la.<br />

Ang <strong>mga</strong> pagsusulit tuwing ikalawang buwan ay magsisi<strong>mula</strong><br />

<strong>sa</strong> susunod na linggo, <strong>at</strong> kung hindi ko kuku<strong>ni</strong>n ang<br />

<strong>mga</strong> ito, maaaring ma<strong>sa</strong>yang ang pag-aaral ko <strong>sa</strong> taong<br />

iyon. Hirap na hirap ako. . . . [Na<strong>sa</strong>ktan ako].”<br />

Narito ang tuwirang pag<strong>sa</strong>lung<strong>at</strong> ng karunungan ng<br />

mundo <strong>sa</strong> karunungan ng Diyos. Kahit napakabuti <strong>at</strong><br />

napakam<strong>at</strong>wid <strong>ni</strong>nyo, masusumpungan <strong>ni</strong>nyo <strong>sa</strong> inyong<br />

buhay, kung kayo ay tap<strong>at</strong> <strong>sa</strong> inyong <strong>sa</strong>rili, na ma<strong>sa</strong><strong>sa</strong>ktan<br />

kayo kapag nadama <strong>ni</strong>nyo na nahaharap kayo <strong>sa</strong> ilan <strong>sa</strong><br />

[mahihirap na sitwasyong] ito.<br />

Babalikan ko ang kanyang kuwento. Una, binayaran<br />

<strong>ni</strong>ya ang kanyang ikapu pag<strong>sa</strong>pit ng Linggo. Nang sumunod<br />

na Lunes ikinuwento <strong>ni</strong>ya ang nangyari:<br />

“Pap<strong>at</strong>apos na ang oras ng trabaho nang lapitan ako ng<br />

amo ko <strong>at</strong> ibi<strong>ni</strong>gay ang <strong>mga</strong> huling gagawin <strong>sa</strong> araw na


iyon. . . . Bigla siyang huminto, tumingin <strong>sa</strong><br />

akin <strong>at</strong> nagtanong, ‘Kumusta ang pag-aaral<br />

mo?’ [I<strong>ni</strong>larawan <strong>ni</strong>ya ito bilang i<strong>sa</strong>ng malupit<br />

na tao, <strong>at</strong> ang na<strong>sa</strong>bi lang <strong>ni</strong>ya ay:] ‘Ayos<br />

naman po!’”<br />

At umalis na ito. Biglang pumasok ang<br />

sekretarya <strong>sa</strong> silid. Sabi <strong>ni</strong>to, “Ka<strong>sa</strong><strong>sa</strong>bi lang ng<br />

Bos[s] na <strong>mula</strong> ngayon, ang kumpanya na ang<br />

magbabayad ng buong m<strong>at</strong>rikula mo <strong>at</strong> <strong>mga</strong><br />

libro. Bago ka umalis, dumaan ka <strong>sa</strong> me<strong>sa</strong><br />

ko <strong>at</strong> <strong>sa</strong>bihin mo <strong>sa</strong> akin ang <strong>mga</strong> babayaran<br />

para maibigay ko <strong>sa</strong> iyo bukas ang tseke.” 7<br />

Kung m<strong>at</strong>alas ang pakiramdam <strong>ni</strong>nyo,<br />

malalaman <strong>ni</strong>nyo na maraming beses na<br />

kayong nahaharap <strong>sa</strong> ga<strong>ni</strong>tong uri ng <strong>mga</strong><br />

pagsubok <strong>sa</strong> buhay <strong>ni</strong>nyo. Ka<strong>ni</strong>no kayo<br />

magtitiwala? Maki<strong>ni</strong>g <strong>sa</strong> tuwirang babala<br />

ng Panginoon <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in:<br />

“O ang kahambugan, <strong>at</strong> <strong>mga</strong> kahinaan, <strong>at</strong><br />

kahangalan ng <strong>mga</strong> tao! Kapag sila ay marurunong<br />

[<strong>sa</strong> karunungan ng mundo] inaakala<br />

<strong>ni</strong>la na sila ay m<strong>at</strong><strong>at</strong>alino, <strong>at</strong> sila ay hindi<br />

nakiki<strong>ni</strong>g <strong>sa</strong> payo ng Diyos, <strong>sa</strong>pagk<strong>at</strong> isina<strong>sa</strong>i<strong>sa</strong>ng-tabi<br />

<strong>ni</strong>la ito, inaakala <strong>ni</strong>lang alam <strong>ni</strong>la <strong>sa</strong><br />

ka<strong>ni</strong>lang <strong>sa</strong>rili [ang karunungan ng mundo],<br />

kaya nga, ang ka<strong>ni</strong>lang karunungan ay kahangalan<br />

<strong>at</strong> wala silang pakinabang dito. At<br />

sila ay ma<strong>sa</strong><strong>sa</strong>wi.<br />

“Subalit ang maging marunong [<strong>sa</strong> karunungan<br />

ng mundo] ay mabuti kung sila ay<br />

makiki<strong>ni</strong>g <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> payo ng Diyos” (2 Nephi<br />

9:28–29; idinagdag ang pagbibigay-diin).<br />

Sinabi naman <strong>ni</strong> Pablo:<br />

“Saan naroon ang marunong? . . . hindi<br />

baga ginawa ng Dios na kamangmangan ang<br />

karunungan ng <strong>sa</strong>nglibutan?” (I Mga Taga<br />

Corinto 1:20).<br />

“Sinoma’y huwag magdaya <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>yang<br />

<strong>sa</strong>rili. Kung ang sinoman <strong>sa</strong> inyo ay nagiisip<br />

na siya’y marunong <strong>sa</strong> kapanahunang ito,<br />

ay magpakamangmang siya, upang siya ang<br />

maging marunong.<br />

“Sapagka’t ang karunungan ng <strong>sa</strong>nglibutang<br />

ito ay kamangmangan <strong>sa</strong> Dios”<br />

(I Mga Taga Corinto 3:18–19; idinagdag ang<br />

pagbibigay-diin).<br />

Ang pagsubok kadala<strong>sa</strong>n ay kung tutulutan<br />

n<strong>at</strong>in ang karunungan ng Diyos na<br />

maging gabay n<strong>at</strong>in kapag sumalung<strong>at</strong> ito <strong>sa</strong><br />

karunungan ng mundo.<br />

Isipin ang karunungan<br />

ng Diyos tungkol <strong>sa</strong><br />

personal na pananalapi.<br />

Nagagamit n<strong>at</strong>in<br />

nang wasto ang pera<br />

kapag binayaran n<strong>at</strong>in<br />

ang <strong>at</strong>ing buong ikapu<br />

<strong>at</strong> nagbigay ng malaking<br />

fast offering.


Nanaghoy si Ammon, “Sapagk<strong>at</strong> ayaw <strong>ni</strong>lang maghangad<br />

ng karunungan [karunungan ng Diyos], <strong>ni</strong> hindi<br />

<strong>ni</strong>la nais na mamuno siya <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la” (Mosias 8:20). Kapag<br />

i<strong>ni</strong>isip ko ang <strong>mga</strong> taong handang pailalim <strong>sa</strong> karunungan<br />

ng Diyos, naiisip ko ang i<strong>sa</strong>ng kaibigan kong taga-China,<br />

si Xie Ying, na malaki ang isinakripisyo upang sumapi<br />

<strong>sa</strong> Simbahan <strong>at</strong> magmisyon <strong>sa</strong> New York. Naiisip ko ang<br />

dalawang anak kong babae, kapwa napak<strong>at</strong><strong>at</strong>alino <strong>at</strong><br />

may master’s degree ngu<strong>ni</strong>t pi<strong>ni</strong>li ang pagiging ina <strong>at</strong><br />

pag-aaruga ng <strong>mga</strong> anak. Naiisip ko ang i<strong>sa</strong>ng kaibigang<br />

taga-South America na nagbitiw <strong>sa</strong> trabahong m<strong>at</strong>aas ang<br />

suweldo nang malaman <strong>ni</strong>ya na hindi nagbabayad ng buwis<br />

ang ka<strong>ni</strong>lang kumpanya. Inuna <strong>ni</strong>lang lah<strong>at</strong> ang karunungan<br />

ng Diyos kay<strong>sa</strong> karunungan ng mundo.<br />

Ang malungkot, kayang linlangin ng karunungan ng<br />

mundo ang m<strong>at</strong><strong>at</strong>alinong tao. Ga<strong>ni</strong>to ang <strong>sa</strong>bi<br />

<strong>ni</strong> Joseph Smith: “Napakaraming m<strong>at</strong>alinong<br />

lalaki <strong>at</strong> babae rin <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing kalipunan na sobra<br />

ang talino para turuan pa; <strong>sa</strong>mak<strong>at</strong>wid mamam<strong>at</strong>ay<br />

sila <strong>sa</strong> kawalan ng muwang, <strong>at</strong> <strong>sa</strong><br />

pagkabuhay na mag-uli ay m<strong>at</strong>utukla<strong>sa</strong>n <strong>ni</strong>la<br />

ang ka<strong>ni</strong>lang pagkakamali.” 8<br />

Karunungan <strong>at</strong> Pananalapi<br />

Sa naghihirap n<strong>at</strong>ing ekonomiya, t<strong>at</strong>alakayin<br />

ko ang u<strong>sa</strong>pin tungkol <strong>sa</strong> personal na<br />

pananalapi. Sa <strong>at</strong>ing ka<strong>sa</strong>lukuyang sitwasyon<br />

lah<strong>at</strong> tayo ay mas mapagpakumbaba <strong>at</strong> madaling<br />

turuan—ngu<strong>ni</strong>t balikan n<strong>at</strong>in ang huling<br />

ilang taon.<br />

Itinuturo ng mundo na kung mayroon<br />

tayong gusto, dap<strong>at</strong> n<strong>at</strong>in itong makuha. Hindi<br />

na n<strong>at</strong>in dap<strong>at</strong> hintayin ito. Mangutang tayo<br />

para mapa<strong>sa</strong><strong>at</strong>in ito ngayon. Makakautang<br />

tayo <strong>sa</strong> paggamit ng <strong>mga</strong> credit card, o maaari<br />

n<strong>at</strong>ing i<strong>sa</strong>ngla <strong>sa</strong> bangko ang bahay na pagaari<br />

n<strong>at</strong>in. Mai<strong>sa</strong><strong>sa</strong>ngla n<strong>at</strong>in ang anumang<br />

pag-aari n<strong>at</strong>in, kahit ang <strong>at</strong>ing edukasyon. Ang<br />

<strong>mga</strong> bagay na nakuha n<strong>at</strong>in <strong>sa</strong> pangungutang<br />

ay palaging t<strong>at</strong>aas ang halaga, <strong>at</strong> uunlad tayo.<br />

Ang karunungan ng mundo ay nag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>bing<br />

ang halaga ng buwanang hulog <strong>sa</strong> utang<br />

ay nagiging mas mahalaga kay<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> laki ng<br />

kabuuang utang. Ang hulog <strong>sa</strong> utang ay tila<br />

kaya n<strong>at</strong>in, <strong>at</strong> kung wala na tayong pambayad,<br />

ang huling opsiyon n<strong>at</strong>in ay bankruptcy o<br />

pagkalugi.<br />

Isipin naman n<strong>at</strong>in ngayon ang karunungan<br />

ng Diyos tungkol <strong>sa</strong> personal na pananalapi,<br />

26 Liahona<br />

Marami tayong<br />

m<strong>at</strong>ututuhan<br />

ngayon mismo<br />

tungkol <strong>sa</strong> karunungan.Ipinapangako<br />

ko na<br />

<strong>sa</strong><strong>sa</strong>inyo ang<br />

<strong>mga</strong> pagpapala<br />

ng Panginoon<br />

kapag naghangad<br />

kayo ng<br />

karunungan—<br />

karunungan ng<br />

Diyos.<br />

na lagi nang itinuturo ng <strong>mga</strong> propeta. Ang pundasyon<br />

ay pag-a<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>rili <strong>at</strong> pagt<strong>at</strong>rabaho. Nagagamit n<strong>at</strong>in nang<br />

wasto ang pera kapag binayaran n<strong>at</strong>in ang <strong>at</strong>ing buong<br />

ikapu <strong>at</strong> nagbigay ng malaking fast offering. Mas mababa<br />

ang <strong>at</strong>ing paggastos kay<strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing ki<strong>ni</strong>kita, <strong>at</strong> pi<strong>ni</strong>pili n<strong>at</strong>ing<br />

unahin ang <strong>at</strong>ing <strong>mga</strong> pangangailangan kay<strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing gusto.<br />

I<strong>ni</strong>iwa<strong>sa</strong>n n<strong>at</strong>ing mangutang maliban kung para <strong>sa</strong> pinaka-<br />

pangunahing <strong>mga</strong> pangangailangan. Hindi tayo lumalagpas<br />

<strong>sa</strong> budget. Nag-iipon tayo ng kaunting pera. Tap<strong>at</strong><br />

tayo <strong>sa</strong> lah<strong>at</strong> ng <strong>at</strong>ing obligasyon.<br />

Mga 14 na taon na ang nakararaan, nagbabala si <strong>Pangulong</strong><br />

Gordon B. Hinckley (1910–2008): “Gusto kong <strong>sa</strong>bihin<br />

na dum<strong>at</strong>ing na ang panahon para ayusin n<strong>at</strong>in ang<br />

<strong>at</strong>ing tahanan. Napakarami <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing <strong>mga</strong> tao ang kapos<br />

na ang ka<strong>ni</strong>lang ki<strong>ni</strong>kita para <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>lang ikabubuhay. Sa<br />

k<strong>at</strong>unayan, ang ilan ay nabubuhay na <strong>sa</strong> pang-<br />

hihiram. . . . May <strong>mga</strong> pal<strong>at</strong>andaan ng <strong>mga</strong><br />

maunos na panahong dar<strong>at</strong>ing na kailangan<br />

n<strong>at</strong>ing bigyang-pansin.” 9<br />

Ilang taon na ang nakalilipas <strong>sa</strong> tug<strong>at</strong>og<br />

ng <strong>at</strong>ing kaunlaran, sinabi <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong><br />

Thomas S. Monson:<br />

“Mga kap<strong>at</strong>id, iwa<strong>sa</strong>n ang pilosopiya na<br />

ang <strong>mga</strong> luho noon ay <strong>mga</strong> pangangailangan<br />

na ngayon. Hindi talaga kailangan ang <strong>mga</strong><br />

ito kung hindi n<strong>at</strong>in itutulot. Maraming nangungutang<br />

nang m<strong>at</strong>agalan [para lamang<br />

m<strong>at</strong>ukla<strong>sa</strong>n] na may <strong>mga</strong> pagbabagong nagaganap:<br />

nagkaka<strong>sa</strong>kit o nawawalan ng silbi<br />

ang <strong>mga</strong> tao, nalulugi o nagbabawas ng <strong>mga</strong><br />

tauhan ang <strong>mga</strong> kumpanya, nawawalan sila<br />

ng trabaho, dumar<strong>at</strong>ing ang <strong>mga</strong> kalamidad.<br />

Sa maraming dahilan, hindi na magawang bayaran<br />

ang malalaking utang. Parang espada <strong>ni</strong><br />

Damocles na nakaumang <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing ulunan ang<br />

<strong>at</strong>ing utang <strong>at</strong> nagbabantang ipahamak tayo.<br />

“Hi<strong>ni</strong>himok ko kayong mamuhay ayon<br />

<strong>sa</strong> ki<strong>ni</strong>kita <strong>ni</strong>nyo. Hindi maaaring gumastos<br />

ang i<strong>sa</strong>ng tao nang higit <strong>sa</strong> ki<strong>ni</strong>kita <strong>ni</strong>ya nang<br />

hindi nangungutang. Ipinapangako ko <strong>sa</strong> inyo<br />

na higit kayong liligaya kay<strong>sa</strong> kung lagi na<br />

lang kayong nag-aalala kung <strong>sa</strong>an kukuha ng<br />

susunod na pambayad <strong>sa</strong> walang kabuluhang<br />

utang.” 10<br />

Nakikita ba <strong>ni</strong>nyo kung paano maaaring<br />

sumalung<strong>at</strong> ang karunungan ng Diyos <strong>sa</strong> karunungan<br />

ng mundo? Hindi halos makita ang<br />

pagkakaiba <strong>sa</strong> pagpipilian kapag tila maayos<br />

ang lah<strong>at</strong>. I<strong>ni</strong>isip ng maraming miyembro


Karunungan ng Mundo<br />

Karunungan ng Diyos<br />

ng Simbahan na <strong>sa</strong>na’y mas naki<strong>ni</strong>g silang<br />

mabuti.<br />

Ito ang karunungan ng Diyos.<br />

Iminumungkahi ko na isipin <strong>ni</strong>nyo ang<br />

ilan <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> isyung kinakaharap <strong>ni</strong>nyo. Guhitan<br />

<strong>sa</strong> gitna ang i<strong>sa</strong>ng pirasong papel. Ilista<br />

ang karunungan ng mundo <strong>sa</strong> kaliwa <strong>at</strong> ang<br />

karunungan ng Diyos <strong>sa</strong> kanan. Isul<strong>at</strong> ang<br />

<strong>mga</strong> isyung magkaka<strong>sa</strong>lung<strong>at</strong>.<br />

Ano ang <strong>mga</strong> pi<strong>ni</strong>pili <strong>ni</strong>nyo?<br />

Sa bahagi 45 ng Doktrina <strong>at</strong> <strong>mga</strong> Tipan, na<br />

bumabanggit <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kaganapang hahantong<br />

<strong>sa</strong> Ikalawang Pagparito ng Tagapagligtas,<br />

muling ikinuwento ng Panginoon ang tungkol<br />

<strong>sa</strong> <strong>sa</strong>mpung dalaga <strong>at</strong> i<strong>ni</strong>wan <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in ang<br />

<strong>mga</strong> <strong>sa</strong>litang ito: “Sapagk<strong>at</strong> sila na m<strong>at</strong><strong>at</strong>alino<br />

<strong>at</strong> nak<strong>at</strong>amo ng k<strong>at</strong>otohanan, <strong>at</strong> tinanggap<br />

ang Banal na Espiritu bilang ka<strong>ni</strong>lang p<strong>at</strong>nubay,<br />

<strong>at</strong> hindi <strong>mga</strong> nalinlang—k<strong>at</strong>otohanang<br />

sina<strong>sa</strong>bi ko <strong>sa</strong> inyo, sila ay hindi puputulin <strong>at</strong><br />

it<strong>at</strong>apon <strong>sa</strong> apoy, kundi manan<strong>at</strong>ili <strong>sa</strong> araw na<br />

yaon” (D <strong>at</strong> T 45:57).<br />

Hangarin n<strong>at</strong>in ang karunungan ng Diyos.<br />

Ka<strong>sa</strong>lukuyang naghihirap ang ekonomiya <strong>sa</strong><br />

iba’t ibang dako ng mundo, <strong>at</strong> nagdudulot ito<br />

ng ilang alalaha<strong>ni</strong>n <strong>sa</strong> plano n<strong>at</strong>ing trabaho,<br />

propesyon, <strong>at</strong> pagkita. Ngu<strong>ni</strong>t maraming<br />

mabubuti <strong>at</strong> mauunlad na araw <strong>sa</strong> hinaharap.<br />

Marami tayong m<strong>at</strong>ututuhan ngayon mismo<br />

tungkol <strong>sa</strong> karunungan. Ipinapangako ko na<br />

<strong>sa</strong><strong>sa</strong>inyo ang <strong>mga</strong> pagpapala ng Panginoon<br />

kapag naghangad kayo ng karunungan—<br />

karunungan ng Diyos. ◼<br />

Mula <strong>sa</strong> men<strong>sa</strong>he <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng pagt<strong>at</strong>apos na ibi<strong>ni</strong>gay noong<br />

Abril 10, 2009, <strong>sa</strong> Brigham Young U<strong>ni</strong>versity–Idaho. Para<br />

<strong>sa</strong> buong teksto <strong>sa</strong> Ingles, bisitahin ang http://web.byui.edu/<br />

DevotionalsAndSpeeches.<br />

MGA TALA<br />

1. Tingnan <strong>sa</strong> Andrew Lih, The Wikipedia Revolution<br />

(2009), xv–xvi; tingnan din <strong>sa</strong> http://en.wikipedia<br />

.org/wiki/Wikipedia:Size_comparisons; http://<br />

wikimediafound<strong>at</strong>ion.org/wiki/FAQ/en; http://<br />

en.wikipedia.org/wiki/History_of_Wikipedia.<br />

2. Tingnan <strong>sa</strong> Ramona Emerson, “Facebook Users<br />

Expected to Pass 1 Billion in August: iCrossing,”<br />

The Huffington Post, Ene. 14, 2012, www.huffington<br />

post.com/2012/01/13/facebook-users-1-billio<strong>ni</strong>crossing_n_1204948.html.<br />

3. “Choruses from ‘The Rock,’” <strong>sa</strong> T. S. Eliot: The<br />

Complete Poems and Plays, 1909–1950 (1980), 96.<br />

4. Mark Twain Laughing: Humorous Anecdotes by and<br />

about Samuel L. Clemens, ed. P. M. Zall (1985), xxii.<br />

5. Tingnan <strong>sa</strong> Marion G. Romney, “Converting<br />

Knowledge into Wisdom,” Ensign, Hulyo 1983, 5.<br />

6. Mga <strong>Turo</strong> ng <strong>mga</strong> Pangulo ng Simbahan: Joseph<br />

Smith (2007), 311.<br />

7. Sa Gordon B. Hinckley, “Tayo ay Nagsisilakad nang<br />

May Pananampal<strong>at</strong>aya,” Liahona, Hulyo 2002, 81–82.<br />

8. Mga <strong>Turo</strong>: Joseph Smith, 235.<br />

9. Gordon B. Hinckley, “Sa <strong>mga</strong> B<strong>at</strong>ang Lalaki <strong>at</strong> <strong>mga</strong><br />

Kalalakihan,” Liahona, Ene. 1999, 69–70.<br />

10. Thomas S. Monson, “Tap<strong>at</strong> <strong>sa</strong> Pananampal<strong>at</strong>aya,”<br />

Liahona, Mayo 2006, 19–20.<br />

Isipin <strong>ni</strong>nyo ang ilan<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> isyung kinakaharap<br />

<strong>ni</strong>nyo.<br />

Guhitan <strong>sa</strong> gitna ang<br />

i<strong>sa</strong>ng pirasong papel.<br />

Ilista ang karunungan<br />

ng mundo <strong>sa</strong> kaliwa<br />

<strong>at</strong> ang karunungan<br />

ng Diyos <strong>sa</strong> kanan.<br />

Isul<strong>at</strong> ang <strong>mga</strong> isyung<br />

magkaka<strong>sa</strong>lung<strong>at</strong>.<br />

Enero 2013 27


Ang pag<strong>sa</strong>mantala <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>ndali<br />

para m<strong>at</strong>uruan ang aming walong<br />

anak ay kapwa mahirap <strong>at</strong> kasiya-<br />

siya. Ngu<strong>ni</strong>t b<strong>at</strong>id na “ang tahanan ang una <strong>at</strong><br />

pinakaepektibong lugar para m<strong>at</strong>uto ng <strong>mga</strong><br />

aral <strong>sa</strong> buhay ang <strong>mga</strong> b<strong>at</strong>a,” 1 ginawa naming<br />

mag-a<strong>sa</strong>wa ang lah<strong>at</strong> para tulungan ang aming<br />

<strong>mga</strong> anak na m<strong>at</strong>utuhan ang <strong>mga</strong> aral na iyon.<br />

Narito ang ilang alituntu<strong>ni</strong>ng nak<strong>at</strong>ulong <strong>sa</strong><br />

amin.<br />

Gawin ang Pinakamaiinam na Bagay<br />

Dahil suma<strong>sa</strong>li na ang aming <strong>mga</strong> anak <strong>sa</strong> mas maraming<br />

aktibidad, ang pagpriyoridad <strong>sa</strong> mas mahahalagang<br />

bagay ay lalong kinailangan. Ipinaalala <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in <strong>ni</strong> Elder<br />

Dallin H. Oaks ng Korum ng Labindalawang Apostol na<br />

“hindi <strong>sa</strong>p<strong>at</strong> na dahilan ang pagiging maganda ng i<strong>sa</strong>ng<br />

bagay para gawin ito. . . . May ilang bagay na mas maganda<br />

kay<strong>sa</strong> iba, <strong>at</strong> ito ang <strong>mga</strong> bagay na dap<strong>at</strong> n<strong>at</strong>ing<br />

unahin <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing buhay.” Sabi pa <strong>ni</strong>ya: “Dap<strong>at</strong> kumilos<br />

ang <strong>mga</strong> magulang upang makapag-ukol ng oras para<br />

<strong>sa</strong> panalangin ng pamilya, pag-aaral ng <strong>mga</strong> banal na<br />

kasul<strong>at</strong>an ng pamilya, family home eve<strong>ni</strong>ng, <strong>at</strong> iba pang<br />

mahahalagang pag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>ma-<strong>sa</strong>ma <strong>at</strong> pakikipag<strong>sa</strong>rilinan <strong>sa</strong><br />

baw<strong>at</strong> i<strong>sa</strong> na nagbibigkis <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng pamilya <strong>at</strong> nagtuturo ng<br />

pagpapahalaga <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> bagay na walang hanggan <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

b<strong>at</strong>a. Dap<strong>at</strong> ituro ng <strong>mga</strong> magulang ang <strong>mga</strong> priyoridad ng<br />

ebanghelyo <strong>sa</strong> halimbawa ng ginagawa <strong>ni</strong>la ka<strong>sa</strong>ma ang<br />

ka<strong>ni</strong>lang <strong>mga</strong> anak.” 2<br />

Naging mabuting payo ito <strong>sa</strong> aming pamilya. Nang pag<strong>ni</strong>layan<br />

<strong>at</strong> ipagda<strong>sa</strong>l naming mag-a<strong>sa</strong>wa ang <strong>mga</strong> aktibidad<br />

ng aming <strong>mga</strong> anak <strong>sa</strong> labas ng bahay, ang ilan <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

bagay na inakala naming mahalaga ay hindi naman pala<br />

28 Liahona<br />

Makabuluhang<br />

PAGTUTURO SA TAHANAN<br />

Ap<strong>at</strong> na paraan<br />

ng pagtuturo<br />

n<strong>at</strong>in <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing<br />

<strong>mga</strong> anak ng<br />

mahahalagang<br />

aral <strong>sa</strong> buhay.<br />

Ni Darren E. Schmidt<br />

mahalaga. Lalo akong nagul<strong>at</strong> nang tanungin ko<br />

ang aming <strong>mga</strong> anak kung gusto <strong>ni</strong>lang sumali<br />

<strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng basketball team na ako ang coach. Ang<br />

<strong>sa</strong>got <strong>ni</strong>la ay, “Hindi na po siguro,” ka<strong>sa</strong>bay ng,<br />

“Dad, may basketball ring tayo <strong>sa</strong> bakuran, <strong>at</strong><br />

gusto namin kapag nakikipaglaro kayo <strong>sa</strong> amin<br />

<strong>at</strong> nakikipaglaro tayo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kapitbahay n<strong>at</strong>in.<br />

Mas madalas tayong makaiskor!”<br />

Pag-aralan <strong>at</strong> Sundin ang <strong>mga</strong> Banal na Kasul<strong>at</strong>an<br />

Malaki ang pagkakaiba ng pagbaba<strong>sa</strong> ng <strong>mga</strong> banal na<br />

kasul<strong>at</strong>an <strong>at</strong> pag-aaral <strong>ni</strong>to. Itinuro ng sinaunang propetang<br />

si Josue na magt<strong>at</strong>agumpay tayo <strong>sa</strong> pag-aaral ng <strong>mga</strong><br />

banal na kasul<strong>at</strong>an kapag ito ay <strong>at</strong>ing “pagbubulayan araw<br />

<strong>at</strong> gabi” <strong>at</strong> “[susunding] gawin ang ayon <strong>sa</strong> lah<strong>at</strong> na nakasul<strong>at</strong><br />

dito” ( Josue 1:8; idinagdag ang pagbibigay-diin). Sa<br />

pag-aaral ng banal na kasul<strong>at</strong>an ng aming pamilya, nagiging<br />

lubos ang tagumpay namin kapag bi<strong>ni</strong>bigyan namin<br />

ng panahon ang aming <strong>mga</strong> anak na pag-isipan ang partikular<br />

na <strong>mga</strong> tanong <strong>at</strong> inaanyayahan namin silang “gawin<br />

ang ayon <strong>sa</strong> lah<strong>at</strong> na nakasul<strong>at</strong>.”<br />

I<strong>sa</strong>ng gabi kumakain kami ng meryenda <strong>sa</strong> labas <strong>at</strong><br />

nagbaba<strong>sa</strong> ng Akl<strong>at</strong> <strong>ni</strong> Mormon tungkol <strong>sa</strong> pagkalipol<br />

ng <strong>mga</strong> Nephita. Naisip naming tanungin ang <strong>mga</strong> b<strong>at</strong>a<br />

kung bakit <strong>sa</strong> palagay <strong>ni</strong>la naging napaka<strong>sa</strong>ma ng <strong>mga</strong><br />

Nephita. Sinabi ng a<strong>ni</strong>m-na-taong-gulang na si Celeste<br />

na <strong>sa</strong> palagay <strong>ni</strong>ya ay hindi na nagdara<strong>sa</strong>l araw-araw ang<br />

<strong>mga</strong> Nephita <strong>at</strong> Lama<strong>ni</strong>ta. Sumang-ayon kaming lah<strong>at</strong> na<br />

ang pagkalipol ng <strong>mga</strong> Nephita ay nagsi<strong>mula</strong> <strong>sa</strong> pagkalimot<br />

<strong>ni</strong>lang magda<strong>sa</strong>l <strong>at</strong> iba pang tila maliliit na bagay. Sa<br />

<strong>sa</strong>ndaling iyon, naisip kong anyayahan ang <strong>mga</strong> b<strong>at</strong>a na<br />

magda<strong>sa</strong>l nang mas taimtim <strong>at</strong> may damdamin.<br />

Kinabuka<strong>sa</strong>n kinumusta ko ang pagdara<strong>sa</strong>l <strong>ni</strong>la.


PAGLALARAWAN NI CODY BELL © IRI<br />

Nagbigay ito <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la ng pagkak<strong>at</strong>aong magbahagi<br />

ng ka<strong>ni</strong>lang <strong>mga</strong> karana<strong>sa</strong>n <strong>at</strong> nagbigay<br />

<strong>sa</strong> akin ng pagkak<strong>at</strong>aong magbahagi pa<br />

ng aking p<strong>at</strong>otoo tungkol <strong>sa</strong> panalangin. Hindi<br />

lah<strong>at</strong> ng karana<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong> pag-aaral ng banal na<br />

kasul<strong>at</strong>an ng pamilya ay naging ga<strong>ni</strong>to kaganda,<br />

ngu<strong>ni</strong>t kapag tinalakay namin <strong>at</strong> inanyayahan<br />

namin silang gawin ito bilang bahagi<br />

ng aming pag-aaral, lalong nagiging makabuluhan<br />

ang <strong>mga</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an.<br />

Tulungan ang <strong>mga</strong> B<strong>at</strong>a<br />

na Maging Respon<strong>sa</strong>ble<br />

Naging mabi<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> amin ang pagbibigay ng<br />

<strong>mga</strong> a<strong>sa</strong>ynment <strong>sa</strong> aming <strong>mga</strong> anak <strong>at</strong> hinahayaan<br />

naming sila mismo ang mag-isip ng <strong>mga</strong><br />

detalye. Kapag tinutulutan namin ang aming<br />

<strong>mga</strong> anak na makibahagi <strong>at</strong> tumulong <strong>sa</strong> ilang<br />

desisyon ng pamilya, mas aktibo silang nakikibahagi.<br />

Nadarama rin <strong>ni</strong>la na responsibilidad<br />

Sa pag-aaral namin<br />

ng banal na<br />

kasul<strong>at</strong>an, naging<br />

lubos ang tagumpay<br />

namin kapag<br />

bi<strong>ni</strong>bigyan namin<br />

ng panahon ang<br />

aming <strong>mga</strong> anak<br />

na pag-isipan ang<br />

partikular na <strong>mga</strong><br />

tanong <strong>at</strong> inaanyayahan<br />

silang<br />

i<strong>sa</strong>gawa iyon.<br />

<strong>at</strong> pananagutan <strong>ni</strong>la ito <strong>at</strong> <strong>sa</strong> gayon ay n<strong>at</strong>ututo<br />

silang “gumawa ng maraming bagay <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>lang<br />

<strong>sa</strong>riling kalooban, <strong>at</strong> i<strong>sa</strong>k<strong>at</strong>uparan ang<br />

maraming kabutihan” (D <strong>at</strong> T 58:27). Narito<br />

ang ilang bagay na nak<strong>at</strong>ulong <strong>sa</strong> aming <strong>mga</strong><br />

anak na maging mas respon<strong>sa</strong>ble:<br />

• Para <strong>sa</strong> family home eve<strong>ni</strong>ng, tulungan<br />

silang maghanda ng lesson, banal na<br />

kasul<strong>at</strong>an, o talento na sila ang pumili.<br />

• Tulutan silang pumili ng himnong kakantahin<br />

ng lah<strong>at</strong> <strong>sa</strong> pag-aaral ng banal<br />

na kasul<strong>at</strong>an ng pamilya <strong>at</strong> pagk<strong>at</strong>apos<br />

ay imbitahan ang i<strong>sa</strong>ng b<strong>at</strong>a na mag-alay<br />

ng panalangin.<br />

• Hayaan silang tumulong <strong>sa</strong> pagpaplano<br />

<strong>at</strong> maging respon<strong>sa</strong>ble <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng bahagi<br />

ng pamamasyal ng pamilya.<br />

• Magdaos ng family council ka<strong>sa</strong>ma sila<br />

tungkol <strong>sa</strong> paghawak ng pera <strong>at</strong> hayaan<br />

Enero 2013 29


silang tumulong <strong>sa</strong> pagpapasiya<br />

kung ano ang <strong>mga</strong> bibilhin.<br />

• Ituro <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la kung paano gawin<br />

ang i<strong>sa</strong>ng trabaho <strong>at</strong> <strong>sa</strong>bihing sila<br />

ang bahala <strong>sa</strong> trabahong iyon <strong>sa</strong><br />

loob ng i<strong>sa</strong>ng linggo.<br />

• Gumawa ng buwanang proyektong<br />

pangserbisyo ng pamilya <strong>at</strong> hayaang<br />

sila ang magdesisyon kung<br />

sino ang tutulungan ng pamilya.<br />

• Hayaang magpalitan sila <strong>sa</strong> pagpili<br />

ng taong bibisitahin <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng araw<br />

ng Linggo.<br />

• Sila ang papiliin ng aktibidad ng<br />

pamilya para <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng partikular<br />

na gabi <strong>sa</strong> buwang iyon.<br />

Gabayan Sila<br />

May <strong>mga</strong> pagkak<strong>at</strong>aon na kaming mag-a<strong>sa</strong>wa ay parang<br />

<strong>mga</strong> pastol na pilit na ti<strong>ni</strong>tipon ang aming <strong>mga</strong> anak para<br />

magda<strong>sa</strong>l o mag-aral ng banal na kasul<strong>at</strong>an. Ngu<strong>ni</strong>t may<br />

ibang <strong>mga</strong> pagkak<strong>at</strong>aon na nakadarama kami ng kaligayahan<br />

habang buong puso naming ginagabayan <strong>at</strong> pinangangalagaan<br />

ang aming munting kawan. Kung hindi kami<br />

maing<strong>at</strong>, makalalampas <strong>sa</strong> amin ang <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>ndaling ito ng<br />

paggabay.<br />

Dum<strong>at</strong>ing ang i<strong>sa</strong>ng <strong>sa</strong>ndaling iyon habang kinukumutan<br />

ko ang aming <strong>mga</strong> anak <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>lang kama. Itinanong<br />

ng i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> anak kong lalaki, “Dad, ano po ang nakak<strong>at</strong>ukso<br />

<strong>sa</strong> inyo?”<br />

Nabigla ako <strong>sa</strong> tanong <strong>ni</strong>ya.<br />

Pagk<strong>at</strong>apos ay sinabi <strong>ni</strong>ya, “M<strong>at</strong>agal na po n<strong>at</strong>ing pinaguu<strong>sa</strong>pan<br />

kung ano ang nakak<strong>at</strong>ukso <strong>sa</strong> amin, <strong>at</strong> naisip<br />

namin kung anong <strong>mga</strong> bagay ang nakak<strong>at</strong>ukso <strong>sa</strong> inyo.”<br />

Alam ko na tamang oras ito para turuan sila, pero pagod<br />

na ako <strong>sa</strong> maghapong pagt<strong>at</strong>rabaho. Hindi ko na gustong<br />

makipag-u<strong>sa</strong>p nang masinsinan <strong>sa</strong> dalawang b<strong>at</strong>ang<br />

lalaking ito nang h<strong>at</strong>inggabing iyon, lalo na’t may pasok <strong>sa</strong><br />

eskuwela kinabuka<strong>sa</strong>n.<br />

Pero pumasok <strong>sa</strong> isipan ko ang kuwento tungkol <strong>sa</strong><br />

Tagapagligtas <strong>sa</strong> balon. Kahit m<strong>at</strong>apos maglakad nang<br />

30 milya (48 km) o mahigit pa, nag-ukol siya ng oras<br />

para turuan ang Samaritana (tingnan <strong>sa</strong> Juan 4). Nagpasiya<br />

ako na baka i<strong>sa</strong> ito <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>ndaling iyon <strong>sa</strong> “balon,”<br />

kaya naupo ako <strong>at</strong> tinanong ko sila kung inaakala <strong>ni</strong>la na<br />

ka<strong>sa</strong>lanan ang tuksuhin. N<strong>at</strong>ahimik sila, <strong>at</strong> pagk<strong>at</strong>apos ay<br />

nagsi<strong>mula</strong> kaming mag<strong>sa</strong>lita <strong>at</strong> maki<strong>ni</strong>g <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>’t i<strong>sa</strong>. Itinuro<br />

ko <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la ang tungkol <strong>sa</strong> pagharap ng Tagapagligtas<br />

kay S<strong>at</strong>anas (tingnan <strong>sa</strong> M<strong>at</strong>eo 4) <strong>at</strong> pin<strong>at</strong>otohanan<br />

ko ang <strong>mga</strong> pagpapalang nagmu<strong>mula</strong> <strong>sa</strong> paglaban <strong>sa</strong><br />

tukso.<br />

30 Liahona<br />

I<strong>sa</strong> iyon <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> espesyal na <strong>sa</strong>ndali<br />

bilang i<strong>sa</strong>ng magulang. Medyo malalim<br />

na ang gabi nang m<strong>at</strong>ulog kami, ngu<strong>ni</strong>t<br />

sulit ang galak na nadama ko <strong>sa</strong> hindi<br />

ko pagtulog kaagad.<br />

“Ang i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing mahahalagang oportu<strong>ni</strong>dad<br />

ay ang <strong>sa</strong>gutin ang anak kapag<br />

taimtim siyang nagtanong, na inaalala<br />

na hindi sila laging nagt<strong>at</strong>anong, na<br />

hindi sila laging madaling turuan, na<br />

hindi sila laging makiki<strong>ni</strong>g,” pagtuturo<br />

<strong>ni</strong> Elder Richard L. Evans (1906–71) ng<br />

Korum ng Labindalawang Apostol. “At<br />

madalas ay kailangan n<strong>at</strong>ing umayon<br />

<strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>lang kalagayan, <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>lang<br />

panahon, <strong>at</strong> hindi laging ayon <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing<br />

kalagayan, <strong>at</strong> <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing panahon. . . . Kung malaman <strong>ni</strong>la na<br />

mapagkak<strong>at</strong>iwalaan <strong>ni</strong>la tayo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tanong <strong>ni</strong>la na hindi<br />

gaanong mahalaga, maaaring kalaunan ay pagk<strong>at</strong>iwalaan<br />

<strong>ni</strong>la tayo <strong>sa</strong> mas mahahalagang tanong.” 3<br />

Hi<strong>ni</strong>rang <strong>at</strong> Tinulungan ng Panginoon<br />

Ang pangangalaga <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> anak ng Diyos ay mabig<strong>at</strong><br />

na responsibilidad. Tuwing madarama ko na nagkukulang<br />

ako bilang magulang, ipinaaalala ko <strong>sa</strong> aking <strong>sa</strong>rili<br />

ang sinabi min<strong>sa</strong>n <strong>ni</strong> Elder Neal A. Maxwell (1926–2004)<br />

ng Korum ng Labindalawang Apostol: “Ang Diyos ding<br />

iyon na naglagay ng bituing yaon <strong>sa</strong> mismong lugar na<br />

ginagalawan <strong>ni</strong>to libu-libong taon bago ito nakita <strong>sa</strong> langit<br />

<strong>sa</strong> Betlehem upang ipagdiwang ang pagsilang <strong>ni</strong> Jesus<br />

ay nag-ukol din ng gayong panahon upang mailagay ang<br />

baw<strong>at</strong> i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in <strong>sa</strong> mismong lugar na ginagalawan n<strong>at</strong>in<br />

upang, kung gugustuhin n<strong>at</strong>in, ay magtaglay tayo ng liwanag,<br />

upang ang <strong>at</strong>ing liwanag ay hindi lamang aakay <strong>sa</strong><br />

iba kundi magbibigay din ng kapan<strong>at</strong>agan <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la.” 4<br />

Ang pahayag na ito ay nagpapasigla <strong>sa</strong> akin kapag<br />

pinanghihinaan ako ng loob. Pinalalakas <strong>ni</strong>to ang loob<br />

naming mag-a<strong>sa</strong>wa <strong>sa</strong> aming <strong>mga</strong> kakayahan bilang <strong>mga</strong><br />

magulang, b<strong>at</strong>id na may dahilan kaya ibi<strong>ni</strong>gay <strong>sa</strong> amin ang<br />

aming <strong>mga</strong> anak <strong>at</strong> pinagkak<strong>at</strong>iwalaan kami ng Ama <strong>sa</strong><br />

Langit.<br />

Nawa’y pagpalain Niya ang inyong pamilya habang<br />

<strong>sa</strong>ma-<strong>sa</strong>ma <strong>ni</strong>nyong pinag-aaralan ang ebanghelyo, tinutulungan<br />

ang inyong <strong>mga</strong> anak na maging respon<strong>sa</strong>ble,<br />

<strong>at</strong> sina<strong>sa</strong>mantala ang mahahalagang <strong>sa</strong>ndaling iyon ng<br />

pagtuturo. ◼<br />

MGA TALA<br />

1. David O. McKay, <strong>sa</strong> Family Home Eve<strong>ni</strong>ng Manual (1968), iii.<br />

2. Dallin H. Oaks, “Maganda, Mas Maganda, Pinakamaganda,” Liahona,<br />

Nob. 2007, 104, 105.<br />

3. Richard L. Evans, “The Spoken Word,” Ensign, Mayo 1971, 12.<br />

4. Neal A. Maxwell, Th<strong>at</strong> My Family Should Partake (1974), 86. ANG NAWAWALANG TUPA, NI DEL PARSON


PAGLALARAWAN NI TAIA MORLEY<br />

PAGTUTURO NG PARA SA LAKAS NG MGA KABATAAN<br />

ANG KAHALAGAHAN<br />

NG EDUKASYON<br />

Ang edukasyon ay mahalagang<br />

bahagi ng ebanghelyo <strong>at</strong> ng paghahandang<br />

makibahagi <strong>sa</strong> lipunan <strong>at</strong><br />

maglaan para <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>rili <strong>at</strong> <strong>sa</strong> pamilya. 1<br />

Tinalakay <strong>ni</strong> Elder Craig A. Cardon<br />

ng Pitumpu ang kahalagahan ng<br />

edukasyon <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pahina 54–55<br />

ng isyung ito.<br />

“Sa mundong ito na lalong nagiging<br />

kumplikado, ang edukasyon<br />

ay i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> pinakamahahalagang makamtan<br />

<strong>sa</strong> buhay,” pagsul<strong>at</strong> <strong>ni</strong>ya. “At<br />

yamang totoo na ang karagdagang<br />

edukasyon ay kara<strong>ni</strong>wang nagbibigay<br />

ng pagkak<strong>at</strong>aon para <strong>sa</strong> dagdag<br />

na temporal na pagpapala, ang higit<br />

na pagpapahalaga <strong>sa</strong> karagdagang<br />

kaalaman ay nagbibigay <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in ng<br />

pagkak<strong>at</strong>aon na magkaroon ng<br />

mas malaking impluwensya <strong>sa</strong> pag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>k<strong>at</strong>uparan<br />

ng <strong>mga</strong> layu<strong>ni</strong>n ng<br />

Panginoon.”<br />

Sina<strong>sa</strong>bi <strong>sa</strong> Para <strong>sa</strong> Lakas ng <strong>mga</strong><br />

Kab<strong>at</strong>aan: “Dap<strong>at</strong> ka<strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> inyong<br />

edukasyon ang pag-aaral ng <strong>mga</strong><br />

espirituwal na bagay. Pag-aralan ang<br />

<strong>mga</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an <strong>at</strong> ang <strong>mga</strong><br />

<strong>sa</strong>lita ng <strong>mga</strong> propeta <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> huling<br />

araw. Makibahagi <strong>sa</strong> seminary <strong>at</strong> institute.<br />

Ipagp<strong>at</strong>uloy habambuhay ang<br />

pag-aaral tungkol <strong>sa</strong> plano ng Ama <strong>sa</strong><br />

Langit. Tutulungan kayo ng espirituwal<br />

na pag-aaral na ito na mahanap<br />

ang ka<strong>sa</strong>gutan <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pagsubok ng<br />

buhay <strong>at</strong> mag-aanyaya <strong>sa</strong> pag<strong>sa</strong>ma ng<br />

Espiritu Santo.” 2<br />

Mga Mungkahi <strong>sa</strong> Pagtuturo<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Kab<strong>at</strong>aan<br />

• Ba<strong>sa</strong>hin ang bahaging edukasyon<br />

<strong>sa</strong> Para <strong>sa</strong> Lakas ng <strong>mga</strong><br />

Kab<strong>at</strong>aan. Ibahagi ang <strong>sa</strong>rili<br />

<strong>ni</strong>nyong magandang karana<strong>sa</strong>n<br />

<strong>sa</strong> paaralan <strong>at</strong> <strong>sa</strong> pag-aral ng<br />

ebanghelyo. M<strong>at</strong><strong>at</strong>alakay <strong>ni</strong>nyo<br />

ang pamantayang ito <strong>sa</strong> inyong<br />

tinedyer <strong>at</strong> ma<strong>sa</strong><strong>sa</strong>got ang anumang<br />

it<strong>at</strong>anong <strong>ni</strong>ya.<br />

• Tulungan ang inyong tinedyer<br />

na magtakda ng <strong>mga</strong> mithiin <strong>sa</strong><br />

trabaho <strong>at</strong> pag-aaral b<strong>at</strong>ay <strong>sa</strong><br />

kanyang <strong>mga</strong> talento <strong>at</strong> interes.<br />

Tulungan siyang m<strong>at</strong>ukoy ang<br />

ilang hakbang para masi<strong>mula</strong>n<br />

ang pagkakamit ng <strong>mga</strong> mithiing<br />

ito.<br />

• Isiping magdaos ng family home<br />

eve<strong>ni</strong>ng tungkol <strong>sa</strong> kahalagahan<br />

ng edukasyon (magandang<br />

gamitin ang artikulo <strong>ni</strong>na Elder<br />

Dallin H. Oaks <strong>at</strong> Kristen M.<br />

Oaks, “Pagk<strong>at</strong>uto <strong>at</strong> <strong>mga</strong> Banal<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Huling Araw,” Liahona,<br />

Abr. 2009, 26–31).<br />

• Pumunta <strong>sa</strong> youth.lds.org <strong>at</strong><br />

mag-klik <strong>sa</strong> “For the Strength<br />

of Youth” <strong>sa</strong> ilalim ng Youth<br />

Menu. Sa ilalim ng “Educ<strong>at</strong>ion,”<br />

m<strong>at</strong><strong>at</strong>agpuan <strong>ni</strong>nyo ang <strong>mga</strong><br />

banal na kasul<strong>at</strong>an tungkol <strong>sa</strong><br />

edukasyon, <strong>mga</strong> video (tingnan,<br />

halimbawa, ang “Surfing or<br />

Seminary?”), <strong>mga</strong> programa <strong>sa</strong><br />

radyo ng Mormon Channel, <strong>mga</strong><br />

tanong <strong>at</strong> <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>got, <strong>at</strong> <strong>mga</strong><br />

artikulo, p<strong>at</strong>i na <strong>mga</strong> men<strong>sa</strong>he<br />

ng <strong>mga</strong> General Authority.<br />

Mga Mungkahi <strong>sa</strong> Pagtuturo<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> B<strong>at</strong>a<br />

Ma<strong>sa</strong>yang m<strong>at</strong>uto ng <strong>mga</strong> bagong<br />

bagay, ngu<strong>ni</strong>t maaaring mahirap ding<br />

m<strong>at</strong>uto. Ka<strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> isyu <strong>sa</strong> buwang<br />

ito ang kuwentong pinamag<strong>at</strong>ang<br />

“Handa nang Magba<strong>sa</strong>” (pahina 66).<br />

Ang kuwento ay naglalarawan <strong>sa</strong><br />

MGA BANAL NA<br />

KASULATAN TUNGKOL<br />

SA PAG-AARAL<br />

Mga Kawikaan 4:7<br />

2 Nephi 9:29<br />

Alma 37:35<br />

Doktrina <strong>at</strong> <strong>mga</strong> Tipan<br />

88:77–80<br />

i<strong>sa</strong>ng b<strong>at</strong>ang babaeng may dyslexia<br />

na nahihirapang magba<strong>sa</strong> nang malakas<br />

<strong>at</strong> kung paano siya hi<strong>ni</strong>kay<strong>at</strong><br />

ng <strong>mga</strong> b<strong>at</strong>ang Primary na gawin ang<br />

kanyang makakaya. Isiping ba<strong>sa</strong>hin<br />

ang kuwentong ito <strong>sa</strong> inyong <strong>mga</strong><br />

anak <strong>at</strong> pag-u<strong>sa</strong>pan ang sumusunod<br />

na <strong>mga</strong> tanong:<br />

• Ano ang pakiramdam <strong>ni</strong> Mary<br />

nang subukin <strong>ni</strong>yang gawin ang<br />

i<strong>sa</strong>ng bagay na mahirap? Bakit<br />

mahalaga na p<strong>at</strong>uloy na m<strong>at</strong>uto<br />

kahit mahirap itong gawin?<br />

• Ano ang ginawa ng ibang <strong>mga</strong><br />

b<strong>at</strong>a para tulungan si Mary? Ano<br />

ang magagawa <strong>ni</strong>nyo para tulungan<br />

ang iba na m<strong>at</strong>uto <strong>sa</strong> bahay,<br />

<strong>sa</strong> simbahan, <strong>at</strong> <strong>sa</strong> paaralan? ◼<br />

MGA TALA<br />

1. Tingnan <strong>sa</strong> Para <strong>sa</strong> Lakas ng <strong>mga</strong><br />

Kab<strong>at</strong>aan (buklet, 2011), 9.<br />

2. Para <strong>sa</strong> Lakas ng <strong>mga</strong> Kab<strong>at</strong>aan, 10.<br />

Enero 2013 31


32 Liahona


KALIWA: PAGLALARAWAN NI ROBERT CASEY; KANAN: LARAWAN NG NAME TAG NA KUHA NI EMILY LEISHMAN BEUS © IRI<br />

Mga Kab<strong>at</strong>aang Babae<br />

<strong>at</strong> ang<br />

Desisyong Magmisyon<br />

Sa pangkalah<strong>at</strong>ang kumperensya ng<br />

Oktubre 2012, ibinalita <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong><br />

Thomas S. Monson na “ang may-<br />

kakayahan <strong>at</strong> karap<strong>at</strong>-dap<strong>at</strong> na <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aang<br />

babae na may hangaring maglingkod ay maaari<br />

nang irekomendang magmisyon si<strong>mula</strong><br />

<strong>sa</strong> edad na 19, <strong>sa</strong> halip na edad na 21.” Sinabi<br />

<strong>ni</strong>ya na <strong>sa</strong>mantalang “hindi mahigpit ang utos<br />

<strong>sa</strong> [<strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aang babae na] maglingkod na<br />

gaya <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aang lalaki,” “mahalaga ang<br />

nagagawa <strong>ni</strong>lang kontribusyon bilang <strong>mga</strong><br />

misyonera, <strong>at</strong> malugod naming tin<strong>at</strong>anggap<br />

ang ka<strong>ni</strong>lang paglilingkod.” 1<br />

Paano nagdedesisyon ang i<strong>sa</strong>ng babae kung<br />

maglilingkod siya? Ibinabahagi <strong>sa</strong> sumusunod<br />

na <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>lay<strong>sa</strong>y kung paano ginabayan ng<br />

Espiritu ang <strong>mga</strong> babae <strong>sa</strong> pagdedesisyon kung<br />

anong landas ang tamang tahakin <strong>ni</strong>la.<br />

Ang Nawawalang Koneksyon<br />

Kung may nagtanong <strong>sa</strong> akin noong b<strong>at</strong>a pa ako kung<br />

magmimisyon ako, hindi ang i<strong>sa</strong><strong>sa</strong>got ko. Lumambot ang<br />

puso ko <strong>sa</strong> ideyang ito nang lumaki ako, dahil nakita kong<br />

maglingkod ang nak<strong>at</strong><strong>at</strong>anda kong <strong>mga</strong> kap<strong>at</strong>id. Ngu<strong>ni</strong>t<br />

hindi ko pa rin talaga i<strong>ni</strong>sip na gagawin ko ang bagay na ito.<br />

Nang mag-edad 21 ako, nagsi<strong>mula</strong> akong mag-isip<br />

kung dap<strong>at</strong> akong magmisyon, ngu<strong>ni</strong>t hindi ko iyon taimtim<br />

na ipinagda<strong>sa</strong>l kahit kailan. Sa paglipas ng panahon,<br />

nagsi<strong>mula</strong> akong makadama na may kulang. Sinabi ko <strong>sa</strong><br />

aking ina ang nadama ko, <strong>at</strong> iminungkahi <strong>ni</strong>ya na pagisipan<br />

kong muli ang pagmimisyon. Sinabi <strong>ni</strong>ya na noong<br />

kaedad ko siya, nadama rin <strong>ni</strong>ya ang nadarama ko. Pagmimisyon<br />

ang <strong>sa</strong>got <strong>sa</strong> kanya, kaya marahil ay iyon din ang<br />

<strong>sa</strong>got <strong>sa</strong> akin.<br />

Paano sinunod<br />

ng <strong>mga</strong><br />

dalagang ito<br />

ang payo ng<br />

propeta hinggil<br />

<strong>sa</strong> paglilingkod<br />

bilang full-time<br />

missionary.<br />

N<strong>at</strong>akot akong magda<strong>sa</strong>l tungkol <strong>sa</strong><br />

pagmimisyon. Ang i<strong>sa</strong>ng dahilan kaya<br />

hindi ko i<strong>ni</strong>sip magmisyon noon ay hindi<br />

ko i<strong>ni</strong>sip na <strong>sa</strong>p<strong>at</strong> ang k<strong>at</strong><strong>at</strong>agan ko para<br />

gawin iyon. Kakailanga<strong>ni</strong>n kong iwan ang<br />

kaginhawahang nararana<strong>sa</strong>n ko <strong>at</strong> marahil<br />

ay m<strong>at</strong>uto ng i<strong>sa</strong>ng bagong wika. Gayundin,<br />

hindi ko i<strong>ni</strong>sip na <strong>sa</strong>p<strong>at</strong> ang kaalaman<br />

ko tungkol <strong>sa</strong> ebanghelyo para ituro iyon.<br />

Ngu<strong>ni</strong>t nang magda<strong>sa</strong>l ako nang may<br />

layun in, nadama kong naglaho ang takot<br />

ko. Napuspos ako <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>got na n<strong>at</strong>anggap<br />

ko: minamahal ako ng Panginoon, <strong>at</strong> nais<br />

Niyang magmisyon ako.<br />

Namangha ako <strong>sa</strong> tiwalang nadama ko<br />

nang m<strong>at</strong>anggap ko ang <strong>sa</strong>got. Hindi ko na<br />

nadama na kinakabahan ako o hindi ako<br />

karap<strong>at</strong>-dap<strong>at</strong>. Sa halip ay na<strong>sa</strong>bik akong ibahagi ang<br />

ebanghelyo, <strong>at</strong> i<strong>ni</strong>handa ko na ang papeles ko <strong>sa</strong> misyon.<br />

Hindi naglaon <strong>at</strong> tinawag ako <strong>sa</strong> Utah Salt Lake City<br />

Temple Square Mission.<br />

Rebecca Keller Monson<br />

<strong>Buhay</strong> ng I<strong>sa</strong>ng Missionary<br />

Noong 17 anyos ako, si<strong>ni</strong><strong>mula</strong>n akong tanungin ng<br />

<strong>mga</strong> tao kung magmimisyon ako. Hindi pa ako nakapagdesisyon<br />

noon, kaya hindi ko sila pinapansin palagi.<br />

Ngu<strong>ni</strong>t nang malapit na akong mag-21, si<strong>ni</strong><strong>mula</strong>n kong<br />

pag-isipan ito. Bina<strong>sa</strong> ko ang p<strong>at</strong>riarchal blessing ko, kinau<strong>sa</strong>p<br />

ko ang <strong>mga</strong> magulang ko, <strong>at</strong> nagda<strong>sa</strong>l ako.<br />

Hindi dum<strong>at</strong>ing ang pagnanais; hindi ko nadama kahit<br />

kailan na kailangan kong maglingkod. Naisip ko ang<br />

payo <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong> Gordon B. Hinckley (1910–2008), na<br />

nag<strong>sa</strong>bing <strong>sa</strong>mantalang malugod na tin<strong>at</strong>anggap ang <strong>mga</strong><br />

Enero 2013 33


ANG DIWA NG<br />

PAGHAHAYAG<br />

“Kapag ang i<strong>sa</strong>ng pasiya<br />

ay makagagawa<br />

ng tunay na kaibhan<br />

<strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing buhay . . .<br />

<strong>at</strong> namumuhay tayo<br />

ayon <strong>sa</strong> panghihikay<strong>at</strong><br />

ng Espiritu <strong>at</strong> humihingi<br />

ng kanyang<br />

p<strong>at</strong>nubay, mak<strong>at</strong>itiyak<br />

tayo na t<strong>at</strong>anggap<br />

tayo ng p<strong>at</strong>nubay<br />

na kailangan n<strong>at</strong>in<br />

upang makamtan ang<br />

<strong>at</strong>ing mi<strong>ni</strong>mithi. Hindi<br />

tayo pababayaan ng<br />

Panginoon.”<br />

Elder Dallin H. Oaks ng<br />

Korum ng Labindalawang<br />

Apostol, “Revel<strong>at</strong>ion,” <strong>sa</strong><br />

Brigham Young U<strong>ni</strong>versity<br />

1981–82 Fireside and Devotional<br />

Speeches (1982), 26.<br />

34 Liahona<br />

misyonera, “wala silang obligasyong magmisyon.”<br />

2 Naalala ko rin ang <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>lita ng<br />

Panginoon <strong>sa</strong> Doktrina <strong>at</strong> <strong>mga</strong> Tipan: “Kung<br />

ikaw ay may <strong>mga</strong> naising maglingkod <strong>sa</strong><br />

Diyos ikaw ay tin<strong>at</strong>awag <strong>sa</strong> gawain” (4:3).<br />

N<strong>at</strong>ulungan ako ng tal<strong>at</strong>ang iyan na magdesisyong<br />

huwag magmisyon. Nang ipaalam<br />

ko ang aking desisyon <strong>sa</strong> panalangin ko <strong>sa</strong><br />

Panginoon, nakadama ako ng kapayapaan <strong>at</strong><br />

p<strong>at</strong>ibay na may <strong>mga</strong> paraan na maaari akong<br />

maging missionary nang hindi naglilingkod<br />

nang full-time. Si<strong>mula</strong> noon ay nalaman kong<br />

maibabahagi ko ang aking p<strong>at</strong>otoo <strong>sa</strong> maraming<br />

paraan—<strong>sa</strong> pag-uu<strong>sa</strong>p-u<strong>sa</strong>p tungkol <strong>sa</strong><br />

magigiliw na awa ng Panginoon, <strong>sa</strong> visiting<br />

teaching, o <strong>sa</strong> paggawa ng family history <strong>at</strong><br />

gawain <strong>sa</strong> templo. I<strong>ni</strong>lalaan ko ang aking<br />

<strong>sa</strong>rili <strong>sa</strong> gawaing misyonero <strong>sa</strong> pamamagitan<br />

ng pagsisikap na ipamuhay ang ebanghelyo<br />

<strong>at</strong> pagsunod <strong>sa</strong> inspirasyon ng Espiritu.<br />

Amy Simon<br />

Magpak<strong>at</strong>apang<br />

Sa pagsisi<strong>mula</strong> ng 2010, nahirapan ako<br />

<strong>sa</strong> ilang pagsubok <strong>at</strong> naglakad-lakad ako<br />

para umaliwalas ang aking isipan. Habang<br />

naglalakad, nadama ko ang bulong ng<br />

Espiritu na hindi ko dap<strong>at</strong> alalaha<strong>ni</strong>n ang<br />

nakaraan; <strong>sa</strong> halip, dap<strong>at</strong> kong isipin ang<br />

aking kinabuka<strong>sa</strong>n. Nang repasuhin ko ang<br />

aking mithiing mak<strong>at</strong>apos ng pag-aaral,<br />

nahikay<strong>at</strong> akong pag-isipan ang tungkol <strong>sa</strong><br />

pagmimisyon. Hindi ko naisip na magmisyon<br />

d<strong>at</strong>i, pero nang pumasok iyon <strong>sa</strong> aking<br />

isipan, nakadama rin ako ng ka<strong>sa</strong>bikan <strong>at</strong><br />

hangaring maglingkod. Gayunman, nagdesisyon<br />

ako na kailangan ko pa ng kaunting<br />

panahon para pag-isipan ang gayon kalaking<br />

desisyon.<br />

Ang sumunod na ilang buwan ay napuno<br />

ng <strong>mga</strong> panghihikay<strong>at</strong> na magmisyon. Kahit<br />

nadarama ko pa ang hangarin <strong>at</strong> ka<strong>sa</strong>bikang<br />

iyon nang dum<strong>at</strong>ing ang <strong>mga</strong> panghihikay<strong>at</strong>,<br />

ka<strong>sa</strong>bay <strong>ni</strong>yon ang <strong>mga</strong> pagdududa <strong>at</strong> takot.<br />

Alam ko na ang <strong>mga</strong> babae ay hi<strong>ni</strong>hikay<strong>at</strong><br />

na maglingkod kung gusto <strong>ni</strong>la pero hindi<br />

sila obligadong gawin iyon. Sa panahong ito,<br />

tumanggap ako ng <strong>mga</strong> priesthood blessing<br />

na nag<strong>sa</strong>bi <strong>sa</strong> akin na masisiyahan ang Panginoon<br />

anuman ang ipasiya ko.<br />

Nang sumunod na tag-i<strong>ni</strong>t nagkaroon ako<br />

ng roomm<strong>at</strong>e na nakapagmisyon. Sinabi <strong>ni</strong>ya<br />

na n<strong>at</strong>akot din siya bago <strong>at</strong> kahit m<strong>at</strong>apos siyang<br />

magdesisyong magmisyon. Tinulungan<br />

<strong>ni</strong>ya akong maunawaan na hindi nag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>lita<br />

ang Espiritu <strong>sa</strong> pamamagitan ng pagdududa<br />

<strong>at</strong> takot (tingnan <strong>sa</strong> II Kay Timoteo 1:7). Habang<br />

nag-uu<strong>sa</strong>p kami, inantig ako ng Espiritu.<br />

Nagbalik ako <strong>sa</strong> kuwarto ko <strong>at</strong> bina<strong>sa</strong> ko<br />

ang liham ng i<strong>sa</strong>ng kaibigang na<strong>sa</strong> misyon.<br />

Nahikay<strong>at</strong> ako ng liham na ba<strong>sa</strong>hin ang Josue<br />

1:9, <strong>at</strong> nadama ko na magiliw akong itinulak<br />

ng Espiritu na hanapin iyon.<br />

Tumagos ang <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>lita <strong>sa</strong> aking kaluluwa:<br />

“Ikaw ay magpakalakas <strong>at</strong> magpak<strong>at</strong>apang<br />

na mabuti; huwag kang m<strong>at</strong>akot, <strong>ni</strong><br />

manglupaypay: <strong>sa</strong>pagka’t ang Panginoon<br />

mong Dios ay suma<strong>sa</strong> iyo <strong>sa</strong>an ka man pumaroon.”<br />

Pakiramdam ko ay ako mismo ang<br />

kinakau<strong>sa</strong>p ng Panginoon. Alam ko na maaari<br />

akong magmisyon. Hindi ko kailangang<br />

m<strong>at</strong>akot—hindi ko iyon gagawing mag-i<strong>sa</strong>;<br />

<strong>sa</strong><strong>sa</strong>mahan ako ng Panginoon.<br />

I<strong>sa</strong>ng buwan pagkaraan n<strong>at</strong>anggap ko ang<br />

tawag na magmisyon <strong>sa</strong> Philippines Iloilo<br />

Mission, kung <strong>sa</strong>an Josue 1:9 ang mission<br />

theme.<br />

Kristen Nicole Danner<br />

I<strong>sa</strong>ng Kakaibang Misyon<br />

Buong buhay akong nagplano na maglingkod<br />

<strong>sa</strong> full-time mission. Ngu<strong>ni</strong>t nang<br />

mag-aral ako <strong>sa</strong> kolehiyo <strong>sa</strong> Brigham Young<br />

U<strong>ni</strong>versity (Utah, USA), nagsi<strong>mula</strong> akong<br />

kabahan. Paano ko malalaman kung talagang<br />

dap<strong>at</strong> akong magmisyon? Ginugol ko<br />

ang buong taon bago sumapit ang ika-21<br />

kaarawan ko <strong>sa</strong> pagsusumamo <strong>sa</strong> Ama <strong>sa</strong><br />

ITAAS: PAGLALARAWAN NI DEREK ISRAELSEN; KANAN: PAGLALARAWAN NI JERRY L. GARNS


Langit na <strong>sa</strong>bihin <strong>sa</strong> akin kung dap<strong>at</strong> akong magmisyon.<br />

Pagk<strong>at</strong>apos ay may sinabi ang <strong>mga</strong> propesor ko <strong>sa</strong> relihiyon<br />

na nagpabago <strong>sa</strong> buhay ko: “Hindi mapapaandar<br />

ng Panginoon ang i<strong>sa</strong>ng kotseng nakaparada.” Nagpasiya<br />

akong kumilos.<br />

Nagpa<strong>sa</strong> ako ng papeles, tumanggap ng tawag, bumili<br />

ng <strong>mga</strong> damit pang-missionary, <strong>at</strong> bumiyahe pauwi <strong>mula</strong><br />

Utah hanggang North Carolina—lah<strong>at</strong> ng ito habang naghahanda<br />

ako para <strong>sa</strong> misyon nang may taimtim na dalangin,<br />

pag-aaral, <strong>at</strong> pag-aayuno.<br />

Pagkauwi ko <strong>sa</strong> North Carolina, i<strong>sa</strong>ng bin<strong>at</strong>ang nakakilala<br />

ko <strong>sa</strong> eskuwela ang dum<strong>at</strong>ing para bisitahin ako, <strong>at</strong><br />

pormal naming pinag-u<strong>sa</strong>pan ang aming relasyon.<br />

Muling naging marubdob <strong>at</strong> nagsusumamo ang aking<br />

<strong>mga</strong> dalangin, ngu<strong>ni</strong>t dama ko pa rin na nagtitiwala ang<br />

Panginoon <strong>sa</strong> akin <strong>sa</strong> paggawa ng <strong>sa</strong>rili kong desisyon.<br />

Nabig<strong>at</strong>an ako <strong>sa</strong> responsibilidad ngu<strong>ni</strong>t nadama ko rin<br />

ang magiliw na pagtiyak na basta’t pumili ako nang may<br />

pananampal<strong>at</strong>aya, susuportahan ng Panginoon ang aking<br />

desisyon.<br />

Sampung araw bago ang pagli<strong>sa</strong>n ko, nag-alok ng ka<strong>sa</strong>l<br />

ang kaibigan ko. Ipinagpaliban ko ang aking misyon para<br />

makapag-isip pa ako. Nang ipasiya kong magtakda ng<br />

araw ng ka<strong>sa</strong>l, pinagtibay ng Espiritu <strong>sa</strong> amin ng nobyo ko<br />

na tama iyon.<br />

Kahit hindi ako nakapag-full-time mission, binago ng<br />

paghahanda para dito ang buhay ko. Ang paglapit <strong>sa</strong><br />

Panginoon ay nak<strong>at</strong>ulong <strong>sa</strong> akin na maging i<strong>sa</strong>ng tao na<br />

gusto Niyang kahin<strong>at</strong>nan ko para <strong>sa</strong> aking misyon bilang<br />

a<strong>sa</strong>wa <strong>at</strong> ina.<br />

Cassie Randall<br />

Mga Karana<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong> <strong>Buhay</strong><br />

Nabiyayaan ako ng malakas na p<strong>at</strong>otoo <strong>at</strong> pagmamahal<br />

<strong>sa</strong> ebanghelyo <strong>sa</strong> murang edad, ngu<strong>ni</strong>t wala akong maalalang<br />

mahalagang <strong>sa</strong>ndali na nalaman ko na ang pagmimisyon<br />

ay tama. Alam ko lang noon pa na magmimisyon<br />

ako. Maaga akong nagtakda ng mithiin na mamuhay <strong>sa</strong><br />

paraang magiging marap<strong>at</strong> akong magmisyon.<br />

Nang si<strong>mula</strong>n kong ihanda ang aplikasyon ko <strong>sa</strong> misyon,<br />

nag-ayuno ako, nanalangin, <strong>at</strong> dumalo <strong>sa</strong> templo.<br />

Habang tinutulungan ako ng bishop ko, p<strong>at</strong>uloy akong<br />

nakadama ng kapayapaang nadama ko <strong>sa</strong> buong buhay<br />

ko tungkol <strong>sa</strong> pagmimisyon.<br />

Mahirap ang proseso kung min<strong>sa</strong>n: tila biglang naging<br />

mas magastos ang buhay, <strong>at</strong> naging mas mahirap magaral<br />

<strong>at</strong> magtrabaho. Na<strong>sa</strong> kolehiyo ako noon <strong>at</strong> malayo<br />

<strong>sa</strong> pamilya ko, <strong>at</strong> tila baga nangag-aa<strong>sa</strong>wa na ang lah<strong>at</strong><br />

ng kaibigan ko. Nakak<strong>at</strong>akot malaman na ang <strong>mga</strong> taong<br />

mahal ko ay p<strong>at</strong>uloy na magbabago habang wala ako.<br />

Dahil wala ako <strong>ni</strong> i<strong>sa</strong>ng espirituwal na karana<strong>sa</strong>n na<br />

nagp<strong>at</strong>ibay <strong>sa</strong> desisyon kong maglingkod, madaling<br />

magduda kapag naging mahirap ang <strong>mga</strong> bagay-bagay.<br />

Ngu<strong>ni</strong>t pinagpala ako ng Panginoon m<strong>at</strong>apos kong<br />

m<strong>at</strong>anggap ang tawag <strong>sa</strong> Chile Santiago East Mission na<br />

mahalin ang <strong>mga</strong> tao <strong>sa</strong> misyon ko, bago pa man ako<br />

umalis. Ngayon ay may <strong>mga</strong> karana<strong>sa</strong>n na ako <strong>sa</strong> buhay<br />

na nagp<strong>at</strong>otoo na ang pagmimisyon ay i<strong>sa</strong>ng mabuting<br />

pasiya para <strong>sa</strong> akin. ◼<br />

Madeleine Bailey<br />

MGA TALA<br />

1. Thomas S. Monson, “Pagb<strong>at</strong>i <strong>sa</strong> Kumperensya,” Liahona, Nob. 2012,<br />

4–5.<br />

2. Gordon B. Hinckley, “Sa <strong>mga</strong> Bishop ng Simbahan,” Pandaigdigang<br />

Pulong <strong>sa</strong> Pag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>nay <strong>sa</strong> pamumuno, Hunyo 2004, 27.<br />

PAGSAGOT SA MGA TANONG<br />

Pinagmimisyon ba ang lah<strong>at</strong> ng Banal <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

Huling Araw? Hindi, lah<strong>at</strong> ng paglilingkod <strong>sa</strong><br />

misyon ay boluntaryo. Inaa<strong>sa</strong>hang maglingkod<br />

ang <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aang lalaki, tin<strong>at</strong>anggap ang <strong>mga</strong><br />

kab<strong>at</strong>aang babae, <strong>at</strong> hi<strong>ni</strong>hikay<strong>at</strong> na maglingkod ang<br />

m<strong>at</strong><strong>at</strong>anda <strong>at</strong> <strong>mga</strong> mag-a<strong>sa</strong>wa kung kaya <strong>ni</strong>la. Ang<br />

<strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aang lalaki ay makapagsisi<strong>mula</strong>ng maglingkod<br />

<strong>sa</strong> edad na 18 <strong>sa</strong> loob ng dalawang taon.<br />

Ang <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aang babae ay makapagsisi<strong>mula</strong>ng<br />

maglingkod <strong>sa</strong> edad na 19 <strong>sa</strong> loob ng 18 buwan.<br />

Ang retiradong m<strong>at</strong><strong>at</strong>anda <strong>at</strong> <strong>mga</strong> mag-a<strong>sa</strong>wa ay<br />

makapaglilingkod <strong>sa</strong> iba’t ibang tungkulin <strong>mula</strong> 6<br />

hanggang 23 buwan.<br />

Itinuturing ng <strong>mga</strong> miyembro ng Simbahan na<br />

i<strong>sa</strong>ng pribilehiyong ipakita ang ka<strong>ni</strong>lang pagmamahal<br />

<strong>sa</strong> ibang tao <strong>at</strong> <strong>sa</strong> Panginoon <strong>sa</strong> pagsunod <strong>sa</strong> Kanyang<br />

utos: “Magsiyaon nga kayo, <strong>at</strong> gawin <strong>ni</strong>nyong<br />

<strong>mga</strong> alagad ang lah<strong>at</strong> ng <strong>mga</strong> ban<strong>sa</strong>” (M<strong>at</strong>eo 28:19).<br />

Para <strong>sa</strong> iba pang impormasyon, tingnan <strong>sa</strong> mormon.org/faq<br />

<strong>at</strong> mag-klik <strong>sa</strong> pak<strong>sa</strong> tungkol <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

missionary.<br />

Enero 2013 35


Para <strong>sa</strong> iba pang impormasyon<br />

tungkol <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

pagkak<strong>at</strong>aon ng m<strong>at</strong><strong>at</strong>anda<br />

na makapagmisyon, kau<strong>sa</strong>pin<br />

ang inyong lider ng priesthood<br />

<strong>at</strong> magpunta <strong>sa</strong> lds.org/<br />

service/missionary-service.<br />

Anong Misyon


ang Pinakamainam?<br />

Sino ang maaaring<br />

maglingkod?<br />

Kailangan ba ay<br />

miyembrong karap<strong>at</strong>dap<strong>at</strong><br />

<strong>sa</strong> templo?<br />

Oras ng ipaglilingkod<br />

Anuman ang inyong sitwasyon,<br />

may pagkak<strong>at</strong>aon kayong maging se<strong>ni</strong>or missionary.<br />

Full-time mission<br />

M<strong>at</strong><strong>at</strong>andang<br />

mag-a<strong>sa</strong>wa,<br />

m<strong>at</strong><strong>at</strong>andang babae<br />

Church-service<br />

mission<br />

M<strong>at</strong><strong>at</strong>andang maga<strong>sa</strong>wa,<br />

m<strong>at</strong><strong>at</strong>andang lalaki,<br />

m<strong>at</strong><strong>at</strong>andang babae<br />

Long-term volunteer<br />

Kahit sino<br />

Oo Oo Hindi<br />

Mahigit 32 oras<br />

<strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng linggo<br />

Tagal ng ipaglilingkod 6–23 buwan<br />

St<strong>at</strong>us <strong>sa</strong> trabaho Retirado<br />

Lugar Malayo <strong>sa</strong> bahay<br />

Pananalapi<br />

Kailangan ay kayang<br />

gastu<strong>sa</strong>n ang <strong>sa</strong>rili <strong>sa</strong><br />

mission na pupuntahan.<br />

Kailangang magbayad<br />

ng tirahan (hanggang<br />

U.S.$1,400 baw<strong>at</strong><br />

buwan para <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

mag-a<strong>sa</strong>wa), medical<br />

<strong>at</strong> dental insurance,<br />

transportasyon kapag<br />

na<strong>sa</strong> mission na, personal<br />

na gastusin<br />

Sa pagitan ng 8 <strong>at</strong> 32<br />

oras <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng linggo<br />

6–24 buwan (maaaring<br />

maglingkod nang mas<br />

m<strong>at</strong>agal kung aprubahan<br />

ng stake president)<br />

Maaaring retirado o<br />

nagt<strong>at</strong>rabaho pa<br />

Malapit <strong>sa</strong> bahay<br />

o na<strong>sa</strong> bahay<br />

Kailangan ay kayang<br />

gastu<strong>sa</strong>n ang <strong>sa</strong>rili <strong>sa</strong><br />

mission na pupuntahan.<br />

Kailangang magbayad<br />

ng tirahan, medical<br />

<strong>at</strong> dental insurance,<br />

transportasyon, personal<br />

na gastusin<br />

Wala pang 8 oras<br />

<strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng linggo<br />

Kahit gaano k<strong>at</strong>agal<br />

Maaaring retirado<br />

o nagt<strong>at</strong>rabaho pa<br />

Na<strong>sa</strong> bahay<br />

Kailangang tustu<strong>sa</strong>n<br />

ang <strong>sa</strong>riling gastusin<br />

Enero 2013 37<br />

LARAWANG KUHA NI ROBERT CASEY


MGA TINIG NG MGA BANAL SA MGA HULING ARAW<br />

PAGBABAHAGI<br />

NG AKING<br />

LIWANAG<br />

I<strong>sa</strong>ng di-kara<strong>ni</strong>wang araw iyon para<br />

<strong>sa</strong> Southern Califor<strong>ni</strong>a, USA, na may<br />

kulog, kidl<strong>at</strong>, malakas na ulan, <strong>at</strong><br />

m<strong>at</strong>inding i<strong>ni</strong>t. Ina<strong>sa</strong>m kong makapagpahinga<br />

<strong>at</strong> manood ng pelikula <strong>sa</strong><br />

bahay kong air-conditioned. Ngu<strong>ni</strong>t<br />

pag-upo ko, nadama ko na dap<strong>at</strong><br />

kong tawagan ang kaibigan kong si<br />

Sherrill.<br />

Nang tumawag ako, nalaman ko<br />

na nawalan siya ng kuryente <strong>mula</strong><br />

pa nang umagang iyon. Nag-alala<br />

siya na baka mabulok ang pagkain<br />

<strong>at</strong> masira ang g<strong>at</strong>as <strong>sa</strong> freezer, kaya<br />

i<strong>ni</strong>lip<strong>at</strong> namin ang pagkain <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong><br />

refriger<strong>at</strong>or ko.<br />

Nang sumunod na gabi nak<strong>at</strong>ayo<br />

kami <strong>ni</strong> Sherrill <strong>sa</strong> harapan ng bahay<br />

<strong>ni</strong>ya. Lah<strong>at</strong> ng bahay <strong>sa</strong> kalye <strong>ni</strong>la ay<br />

napakadilim, <strong>sa</strong>mantalang ang <strong>mga</strong><br />

bahay <strong>sa</strong> k<strong>at</strong>ap<strong>at</strong> na kalye ay may<br />

kuryente. I<strong>sa</strong>ng bahay ang umagaw<br />

ng aking pansin. Sa k<strong>at</strong>ap<strong>at</strong> na kalye,<br />

napakaliwanag ng bahay habang<br />

nakaupo ang <strong>mga</strong> tao <strong>sa</strong> balkon <strong>at</strong><br />

nag-uu<strong>sa</strong>p-u<strong>sa</strong>p, nagt<strong>at</strong>awanan, <strong>at</strong><br />

nagkaka<strong>sa</strong>yahan.<br />

Nang sumunod na <strong>mga</strong> araw,<br />

hindi mawala <strong>sa</strong> isipan ko ang tagpong<br />

iyon. Kitang-kita ang pagkakaiba:<br />

napakadilim <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng kalye<br />

Habang nak<strong>at</strong>ayo ako <strong>sa</strong> dilim, naisip ko kung gaano kadalas ako k<strong>at</strong>ulad<br />

ng <strong>mga</strong> tao <strong>sa</strong> k<strong>at</strong>ap<strong>at</strong> na kalye—nag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>ya <strong>sa</strong> liwanag ng ebanghelyo habang<br />

naroon <strong>sa</strong> kadiliman ang aking kapwa.<br />

<strong>at</strong> napakaliwanag <strong>sa</strong> k<strong>at</strong>ap<strong>at</strong> na kalye<br />

<strong>ni</strong>to; <strong>mga</strong> taong nakaupo <strong>sa</strong> dilim<br />

habang nag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>ya ang ka<strong>ni</strong>lang <strong>mga</strong><br />

kapitbahay <strong>sa</strong> liwanag.<br />

Pinag-isip ako ng tagpong iyon<br />

kung gaano kadalas ako k<strong>at</strong>ulad ng<br />

<strong>mga</strong> tao <strong>sa</strong> k<strong>at</strong>ap<strong>at</strong> na kalye—nag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>ya<br />

<strong>sa</strong> liwanag ng ebanghelyo habang<br />

nakaupo ang iba <strong>sa</strong> kadiliman.<br />

Naki<strong>ni</strong>ta ko ang <strong>sa</strong>rili ko na nakaupo<br />

<strong>sa</strong> balkon ka<strong>sa</strong>ma ang ilang kaibigan<br />

<strong>sa</strong> simbahan, nag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>ya <strong>sa</strong> liwanag ng<br />

ebanghelyo nang hindi ito ibinabahagi<br />

<strong>sa</strong> iba.<br />

Lah<strong>at</strong> ng tao <strong>sa</strong> mundo ay isi<strong>ni</strong>lang<br />

na may taglay na liwanag—ang<br />

Liwanag <strong>ni</strong> Cristo. Bilang <strong>mga</strong> miyembro<br />

ng Simbahan, pribilehiyo<br />

MGA PAGLALARAWAN NI BRIAN CALL


n<strong>at</strong>ing dagdagan ang liwanag na<br />

iyon <strong>sa</strong> pamamagitan ng pagbabahagi<br />

ng ebanghelyo. Itinuro ng<br />

Tagapagligtas:<br />

“Masdan, ang <strong>mga</strong> tao ba ay magsisindi<br />

ng kandila upang ilagay <strong>sa</strong><br />

ilalim ng takalan? Hindi, kundi <strong>sa</strong><br />

i<strong>sa</strong>ng kandelero, <strong>at</strong> ito ay nagbibigayliwanag<br />

<strong>sa</strong> lah<strong>at</strong> ng na<strong>sa</strong> bahay;<br />

“Samak<strong>at</strong>wid hayaan na ang<br />

inyong ilaw ay magliwanag <strong>sa</strong> harapan<br />

ng <strong>mga</strong> taong ito, upang makita<br />

<strong>ni</strong>la ang inyong mabubuting gawa<br />

<strong>at</strong> luwalh<strong>at</strong>iin <strong>ni</strong>la ang<br />

inyong Ama na<br />

na<strong>sa</strong> langit”<br />

(3 Nephi<br />

12:15–16).<br />

Bilang <strong>mga</strong> miyembro ng Simbahan,<br />

responsibilidad n<strong>at</strong>ing ibahagi <strong>sa</strong><br />

<strong>at</strong>ing kapwa ang <strong>at</strong>ing p<strong>at</strong>otoo tungkol<br />

kay Cristo—lalo na <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> taong<br />

wala pang liwanag ng ebanghelyo.<br />

M<strong>at</strong>apos marana<strong>sa</strong>n ito, ipinasiya<br />

kong maging uri ng taong mapagkak<strong>at</strong>iwalaan<br />

ng Ama <strong>sa</strong> Langit na<br />

magbabahagi ng ebanghelyo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

tao kahit mahirap itong gawin. ◼<br />

Dolores Sobieski, Califor<strong>ni</strong>a, USA<br />

ANG UNANG<br />

PANALANGIN<br />

KO TUNGKOL<br />

SA UNANG<br />

PANGITAIN<br />

Nang magdesisyon akong magpabinyag,<br />

iyon ay dahil <strong>sa</strong> nalutas<br />

ang ilan <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> problema ko habang<br />

tinuturuan ako ng <strong>mga</strong> misyonero.<br />

Hindi iyon dahil <strong>sa</strong> nanalangin ako <strong>at</strong><br />

tumanggap ng p<strong>at</strong>otoo na ang Akl<strong>at</strong><br />

<strong>ni</strong> Mormon ay totoo o na nakita <strong>ni</strong><br />

Joseph Smith ang Ama <strong>sa</strong> Langit <strong>at</strong><br />

ang kanyang Anak na si Jesucristo.<br />

Inanyayahan ako ng <strong>mga</strong> misyonero<br />

na ipagda<strong>sa</strong>l ang <strong>mga</strong> bagay na ito,<br />

ngu<strong>ni</strong>t hindi ko iyon ginawa kailanman.<br />

Basta na<strong>ni</strong>wala lang ako <strong>sa</strong><br />

itinuro <strong>sa</strong> akin ng <strong>mga</strong> misyonero.<br />

T<strong>at</strong>long taon m<strong>at</strong>apos akong binyagan,<br />

i<strong>sa</strong>ng miyembrong babae ang<br />

tumayo <strong>sa</strong> pulpito ng chapel <strong>at</strong> nagbahagi<br />

ng kanyang p<strong>at</strong>otoo tungkol<br />

<strong>sa</strong> Akl<strong>at</strong> <strong>ni</strong> Mormon <strong>at</strong> kay Joseph<br />

Smith. Pinakiu<strong>sa</strong>pan <strong>ni</strong>ya ang lah<strong>at</strong><br />

na pag-isipan ang tanong na ito:<br />

“Talaga bang ipinagda<strong>sa</strong>l n<strong>at</strong>in kung<br />

totoo ang Akl<strong>at</strong> <strong>ni</strong> Mormon <strong>at</strong> ang<br />

karana<strong>sa</strong>n <strong>ni</strong> Joseph Smith?” M<strong>at</strong>indi<br />

ang epekto ng tanong na ito <strong>sa</strong> akin,<br />

<strong>at</strong> naisip ko, “Hindi ko pa naipagda<strong>sa</strong>l<br />

ang <strong>mga</strong> bagay na ito, pero dap<strong>at</strong><br />

kong gawin ito <strong>at</strong> gagawin ko ito.”<br />

Nahikay<strong>at</strong> akong i<strong>sa</strong>gawa ito dahil<br />

mahina ang pananampal<strong>at</strong>aya ko<br />

noon <strong>at</strong> mababaw ang aking p<strong>at</strong>otoo<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an. Nang<br />

gabing iyon nanalangin ako <strong>sa</strong> aking<br />

Ama tungkol kay Joseph Smith <strong>at</strong> <strong>sa</strong><br />

k<strong>at</strong>otohanan ng Akl<strong>at</strong> <strong>ni</strong> Mormon.<br />

Wala akong anumang naramdaman<br />

nang una akong manalangin, <strong>ni</strong><br />

noong ikalawang panalangin. Hindi<br />

ako nawalan ng pag-a<strong>sa</strong>, binuk<strong>sa</strong>n ko<br />

ang <strong>mga</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an <strong>sa</strong> Joseph<br />

Smith—Ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>yan 1:14–17, kung<br />

<strong>sa</strong>an i<strong>ni</strong>larawan kung paano nagtungo<br />

si Joseph <strong>sa</strong> kakahuyan upang<br />

manalangin:<br />

“Ako ay nakakita ng i<strong>sa</strong>ng haligi<br />

ng liwanag na tamang-tama <strong>sa</strong> tap<strong>at</strong><br />

ng aking ulo, higit pa <strong>sa</strong> liwanag<br />

ng araw, na dahan-dahang bumaba<br />

hanggang <strong>sa</strong> ito ay pumalibot <strong>sa</strong> akin.<br />

“Hindi pa n<strong>at</strong><strong>at</strong>agalan nang ito’y<br />

lumitaw na n<strong>at</strong>ukla<strong>sa</strong>n kong naligtas<br />

na ang aking <strong>sa</strong>rili. . . . Nang tumuon<br />

<strong>sa</strong> akin ang liwanag, nakakita ako ng<br />

dalawang K<strong>at</strong>auhan.”<br />

Habang binaba<strong>sa</strong> ko ang <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>lita,<br />

nagsi<strong>mula</strong> akong mangi<strong>ni</strong>g na parang<br />

may kuryenteng dumaloy <strong>sa</strong> buong<br />

k<strong>at</strong>awan ko. Noon din ay nalaman ko<br />

na tunay ngang nakita <strong>ni</strong> Joseph Smith<br />

ang Ama <strong>sa</strong> Langit <strong>at</strong> ang Kanyang Pinakamamahal<br />

na Anak na si Jesucristo.<br />

Alam ko na napa<strong>sa</strong><strong>at</strong>in ang Akl<strong>at</strong> <strong>ni</strong><br />

Mormon dahil ipina<strong>sa</strong>lin ito ng Diyos<br />

<strong>sa</strong> Kanyang propeta.<br />

Nagpapa<strong>sa</strong>lam<strong>at</strong> ako na ibi<strong>ni</strong>gay<br />

<strong>sa</strong> akin ng Ama <strong>sa</strong> Langit ang p<strong>at</strong>otoong<br />

ito <strong>sa</strong> k<strong>at</strong>otohanan ng Unang<br />

Pangitain. N<strong>at</strong>anto ko na kung hindi<br />

naipanumbalik ang ebanghelyo, hindi<br />

ko <strong>sa</strong>na nakilala ang aking Manunubos.<br />

Alam ko na ang kabuuan ng<br />

ebanghelyo ay totoo, <strong>at</strong> alam ko na<br />

m<strong>at</strong><strong>at</strong>anggap ko ang <strong>mga</strong> pangako<br />

ng Diyos kung tap<strong>at</strong> akong magtitiis<br />

hanggang wakas. ◼<br />

Jing-juan Chen, Taiwan<br />

Enero 2013 39


MAAARI BA NINYO AKONG BASBASAN?<br />

Maraming taon na ang nakararaan<br />

sinamahan ko <strong>sa</strong> ospital<br />

ang i<strong>sa</strong>ng kap<strong>at</strong>id na dinadalaw ko <strong>sa</strong><br />

home teaching ko, si Brother Schaaf,<br />

para bigyan ng basbas ng priesthood<br />

ang kanyang a<strong>sa</strong>wa bago ito operahan.<br />

Ka<strong>sa</strong>ma <strong>ni</strong> Sister Schaaf <strong>sa</strong><br />

kuwarto ng ospital ang i<strong>sa</strong>ng babae<br />

na nagngangalang An<strong>ni</strong>e Leddar,<br />

i<strong>sa</strong>ng m<strong>at</strong>agal nang pasyente na may<br />

terminal cancer na inaa<strong>sa</strong>hang hindi<br />

na magt<strong>at</strong>agal ang buhay.<br />

Hi<strong>ni</strong>la ko ang kurtina <strong>sa</strong> pagitan ng<br />

dalawang kama ng ospital para ipantabing<br />

bago ko si<strong>mula</strong>n ang basbas,<br />

pero tumigil ako. Dahil hindi ko gustong<br />

ipuwera si An<strong>ni</strong>e, ipinaliwanag<br />

ko ang gagawin namin <strong>at</strong> itinanong<br />

Hi<strong>ni</strong>la ko ang<br />

kurtina <strong>sa</strong> pagitan<br />

ng dalawang kama<br />

ng ospital para<br />

ipantabing bago ko<br />

si<strong>mula</strong>n ang pagbabasbas,<br />

pero tumigil<br />

ako, dahil hindi ko<br />

gustong ipuwera si<br />

An<strong>ni</strong>e.<br />

ko kung gusto <strong>ni</strong>yang makita ang<br />

pagbabasbas. Sinabi <strong>ni</strong>yang gusto<br />

<strong>ni</strong>ya itong makita. Ang a<strong>sa</strong>wa <strong>ni</strong>ya,<br />

na pumanaw na, ay naging pastor<br />

<strong>sa</strong> ibang relihiyon, <strong>at</strong> intere<strong>sa</strong>do siya<br />

<strong>sa</strong> pina<strong>ni</strong><strong>ni</strong>walaan n<strong>at</strong>in. Nagp<strong>at</strong>uloy<br />

kami <strong>ni</strong> Brother Schaaf <strong>sa</strong> pagbabasbas<br />

habang nakiki<strong>ni</strong>g si An<strong>ni</strong>e.<br />

Pagkaraan ng ilang araw, bago<br />

umuwi si Sister Schaaf <strong>mula</strong> <strong>sa</strong> ospital,<br />

itinanong <strong>ni</strong> An<strong>ni</strong>e kung maaari<br />

din siyang bigyan ng basbas<br />

ng priesthood. Buong kagalakang<br />

bumalik kami <strong>ni</strong> Brother Schaaf <strong>sa</strong><br />

ospital para bigyan siya ng basbas.<br />

Hindi gumaling si An<strong>ni</strong>e <strong>sa</strong> kanyang<br />

kanser, pero lumakas siya.<br />

Intere<strong>sa</strong>do siyang malaman pa<br />

ang tungkol <strong>sa</strong> ebanghelyo, kaya<br />

pinakiu<strong>sa</strong>pan ko ang <strong>mga</strong> misyonero<br />

na dumaan <strong>sa</strong> ospital para turuan<br />

siya. Pinakinggan <strong>ni</strong>ya ang men<strong>sa</strong>he<br />

ng ebanghelyo nang buong puso <strong>at</strong><br />

nagpasiyang magpabinyag. Linggulinggo<br />

m<strong>at</strong>apos siyang binyagan,<br />

pinupuntahan namin si An<strong>ni</strong>e <strong>sa</strong><br />

ospital para dalhin <strong>sa</strong> simbahan nang<br />

naka-wheelchair.<br />

Dahil may<strong>sa</strong>kit si An<strong>ni</strong>e, hirap<br />

siyang maglakad, pero hindi naglaon<br />

ay nagkaroon siya ng <strong>sa</strong>riling paraan<br />

para mapaglingkuran ang Panginoon.<br />

Dinalhan namin siya ng maki<strong>ni</strong>lya,<br />

<strong>at</strong> gumugol siya ng maraming oras<br />

araw-araw <strong>sa</strong> ospital <strong>sa</strong> paggawa ng<br />

family history. Nalampa<strong>sa</strong>n <strong>ni</strong> An<strong>ni</strong>e<br />

ang ta<strong>ni</strong>ng <strong>sa</strong> kanyang buhay <strong>at</strong><br />

nabuhay pa siya nang t<strong>at</strong>long taon <strong>at</strong><br />

nakapaghanda ng daan-daang pangalan<br />

ng pamilya para mabinyagan <strong>sa</strong><br />

templo bago siya pumanaw.<br />

Pagkam<strong>at</strong>ay <strong>ni</strong> An<strong>ni</strong>e, ginawa <strong>ni</strong><br />

Sister Schaaf ang proxy temple work<br />

para <strong>sa</strong> maraming <strong>ni</strong>nunong babae<br />

<strong>ni</strong> An<strong>ni</strong>e.<br />

Ang alam ko, si An<strong>ni</strong>e lang ang<br />

miyembro ng kanyang pamilya na<br />

sumapi <strong>sa</strong> Simbahan. Hindi naging<br />

intere<strong>sa</strong>do ang nabubuhay <strong>ni</strong>yang<br />

<strong>mga</strong> kapamilya tungkol <strong>sa</strong> pag<strong>sa</strong>pi<br />

<strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong> Simbahan, ngu<strong>ni</strong>t tiyak ko na<br />

marami <strong>sa</strong> kanyang <strong>mga</strong> nam<strong>at</strong>ay<br />

na kapamilya ang nagpapa<strong>sa</strong>lam<strong>at</strong><br />

<strong>sa</strong> gawaing ginawa <strong>sa</strong> templo para<br />

<strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la.<br />

Anong malay n<strong>at</strong>in, baka ang<br />

<strong>mga</strong> taong nakikilala n<strong>at</strong>in ay handa<br />

nang tanggapin ang ebanghelyo.<br />

Nagpapa<strong>sa</strong>lam<strong>at</strong> ako na nadama ko<br />

ang pagsibol ng p<strong>at</strong>otoo—<strong>sa</strong> puso <strong>ni</strong><br />

An<strong>ni</strong>e m<strong>at</strong>apos <strong>ni</strong>yang ma<strong>sa</strong>ksihan<br />

ang pagbabasbas ng priesthood—na<br />

yumabong <strong>at</strong> nagpala <strong>sa</strong> daan-daang<br />

anak ng Ama <strong>sa</strong> Langit. ◼<br />

Art Cr<strong>at</strong>er, New York, USA


ANG GUSTO<br />

KO SA AKING<br />

KAARAWAN<br />

Nang tanggapin ko ang ebanghelyo<br />

<strong>sa</strong> edad na 18, iyon ang<br />

pinakama<strong>sa</strong>yang karana<strong>sa</strong>n ko <strong>sa</strong><br />

lah<strong>at</strong>. Labis akong nagalak, ngu<strong>ni</strong>t naisip<br />

ko ang <strong>mga</strong> miyembro ng aking<br />

pamilya, na nawawala <strong>at</strong> naliligaw.<br />

Labis akong nalungkot dahil ako lang<br />

ang miyembro ng Simbahan <strong>sa</strong> aking<br />

pamilya, ngu<strong>ni</strong>t hindi ko alam kung<br />

paano ipauunawa <strong>at</strong> ipariri<strong>ni</strong>g ang<br />

k<strong>at</strong>otohanan.<br />

Sinubukan ko <strong>sa</strong> maraming paraan<br />

na kumbinsihin ang aking pamilya na<br />

maki<strong>ni</strong>g <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> misyonero. Ngu<strong>ni</strong>t<br />

habang kinukumbinsi ko sila, lalo<br />

silang nag-<strong>at</strong>ubili.<br />

Pinanghinaan ako ng loob, kaya<br />

naisip kong huwag nang magsimba.<br />

Pero nang magda<strong>sa</strong>l ako, pumasok<br />

<strong>sa</strong> isip ko ang i<strong>sa</strong>ng tal<strong>at</strong>a <strong>sa</strong> banal<br />

na kasul<strong>at</strong>an: “Pagkaraan <strong>ni</strong>to ay<br />

it<strong>at</strong>akwil [<strong>ni</strong>nyo] ako, makabubuti pa<br />

<strong>sa</strong> inyo ang hindi <strong>ni</strong>nyo ako nakilala”<br />

(2 Nephi 31:14). Lalo akong nagda<strong>sa</strong>l,<br />

nagba<strong>sa</strong> ng <strong>mga</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an,<br />

dumalo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pulong namin <strong>sa</strong> Simbahan,<br />

<strong>at</strong> nagtuon <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pagpapala<br />

<strong>sa</strong> buhay ko. Dahil dito, nagsi<strong>mula</strong>ng<br />

mapawi ang kalungkutan ko.<br />

Habang papar<strong>at</strong>ing ang kaarawan<br />

ko, nadama kong dap<strong>at</strong> akong<br />

magdaos ng birthday party <strong>sa</strong> bahay<br />

namin <strong>at</strong> inanyayahan ko ang lah<strong>at</strong><br />

ng kaibigan ko <strong>sa</strong> Simbahan, p<strong>at</strong>i na<br />

ang <strong>mga</strong> full-time missionary. Gusto<br />

kong makahalubilo <strong>at</strong> makau<strong>sa</strong>p ng<br />

pamilya ko ang <strong>mga</strong> miyembro ng<br />

Simbahan, na <strong>sa</strong> tingin ko ay siyang<br />

pinakama<strong>sa</strong><strong>sa</strong>yang tao <strong>sa</strong> mundo.<br />

Para <strong>sa</strong> akin, ang party ay parang<br />

family home eve<strong>ni</strong>ng.<br />

Pagk<strong>at</strong>apos ng araw na iyon, nagkaroon<br />

ng <strong>mga</strong> pagbabago. Tinanggap<br />

na <strong>ni</strong>la ang <strong>mga</strong> misyonero <strong>sa</strong><br />

Habang papar<strong>at</strong>ing ang kaarawan ko, nadama ko na dap<strong>at</strong> akong magdaos ng<br />

birthday party <strong>sa</strong> bahay namin <strong>at</strong> inanyayahan ko ang lah<strong>at</strong> ng kaibigan ko <strong>sa</strong><br />

Simbahan, p<strong>at</strong>i na ang <strong>mga</strong> full-time missionary.<br />

bahay namin <strong>at</strong> naging mabubuting<br />

kaibigan sila ng aking pamilya. I<strong>sa</strong>ng<br />

araw sinabi ng t<strong>at</strong>ay ko na gusto<br />

<strong>ni</strong>yang maki<strong>ni</strong>g <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> misyonero <strong>at</strong><br />

magsimba ang buong pamilya namin.<br />

Nagul<strong>at</strong> ako.<br />

T<strong>at</strong>long taon m<strong>at</strong>apos akong binyagan,<br />

nabinyagan ang buong pamilya<br />

ko. Sa binyag, nagp<strong>at</strong>otoo ang<br />

nanay ko, <strong>at</strong> nagpa<strong>sa</strong>lam<strong>at</strong> ang t<strong>at</strong>ay<br />

ko <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> misyonero. Namangha<br />

ang <strong>mga</strong> miyembro ng ward <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>lang<br />

pagbabalik-loob.<br />

Paano nangyari ito? May bahagi<br />

riyan ang pagmamahal ko <strong>sa</strong> aking<br />

pamilya <strong>at</strong> ang <strong>mga</strong> mithiing itinakda<br />

ko. Ngu<strong>ni</strong>t higit <strong>sa</strong> lah<strong>at</strong>, napalambot<br />

ng pagmamahal <strong>at</strong> pakikipagkaibigan<br />

ng <strong>mga</strong> misyonero <strong>at</strong> miyembro ng<br />

ward ang puso ng t<strong>at</strong>ay ko. Lah<strong>at</strong> ng<br />

miyembro ay naging <strong>mga</strong> misyonero<br />

dahil <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>lang <strong>mga</strong> halimbawa<br />

ng pamumuhay ng ebanghelyo <strong>ni</strong><br />

Jesucristo. Nagpapa<strong>sa</strong>lam<strong>at</strong> ako <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la<br />

<strong>at</strong> <strong>sa</strong> plano ng Ama <strong>sa</strong> Langit, na<br />

nagtutulot <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pamilya na magka<strong>sa</strong>ma-<strong>sa</strong>ma<br />

magpakailanman. ◼<br />

Angelica Carbonell Digal, Philippines<br />

Enero 2013 41


Ni Elder Michael T.<br />

Ringwood<br />

Ng Pitumpu<br />

42 Liahona<br />

Ang pagnanais,<br />

pa<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala,<br />

<strong>at</strong> pag-a<strong>sa</strong> ay<br />

dap<strong>at</strong> maghikay<strong>at</strong><br />

<strong>sa</strong> <strong>at</strong>in na<br />

magkaroon ng<br />

<strong>mga</strong> ugnayang<br />

hahantong <strong>sa</strong><br />

pag-aa<strong>sa</strong>wa.<br />

Pananampal<strong>at</strong>aya,<br />

Pag-a<strong>sa</strong>, <strong>at</strong> <strong>mga</strong><br />

Ugnayan<br />

“ Talaga po bang gumawa kayo<br />

ng pro-and-con list?” Ang may<br />

pagkamanghang tanong ng<br />

anak kong lalaking tinedyer ay tumutukoy<br />

<strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng listahang nakita <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong><br />

i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> journal ko. Hindi ito kara<strong>ni</strong>wang<br />

pro-and-con list; listahan ito<br />

ng ginawa ko 30 taon na ang nakararaan,<br />

bago ko <strong>ni</strong>yayang magpaka<strong>sa</strong>l<br />

ang kanyang ina. Hindi ko alam kung<br />

ilang lalaki ang gumagawa ng listahang<br />

k<strong>at</strong>ulad ng <strong>sa</strong> akin, pero kapag<br />

naiisip ko ang pag-aa<strong>sa</strong>wa noong<br />

24-na-taong-gulang akong estudyante<br />

<strong>sa</strong> kolehiyo, tila iyon ang tamang<br />

gawin.<br />

Wala akong maalala na may iba<br />

pang itinanong ang anak ko noong<br />

araw na iyon tungkol <strong>sa</strong> aking panliligaw;<br />

nak<strong>at</strong>uon siya nang husto <strong>sa</strong><br />

listahan. Naaalala ko pa na pahiyaw<br />

<strong>ni</strong>yang sina<strong>sa</strong>bi <strong>sa</strong> kanyang <strong>mga</strong><br />

kap<strong>at</strong>id, “Gumawa ng listahan si Itay<br />

tungkol kay Inay! Halikayo’t tingnan<br />

<strong>ni</strong>nyo!” Gayunman, habang ginugu<strong>ni</strong>ta<br />

ko ang araw na iyon, naisip ko<br />

ang maraming bagay na maaari <strong>sa</strong>na<br />

<strong>ni</strong>yang itanong.<br />

Mahal n’yo siya, ‘di po ba? Dap<strong>at</strong><br />

ito ang una <strong>ni</strong>yang tanong. Oo <strong>sa</strong>na<br />

ang i<strong>sa</strong><strong>sa</strong>got ko; kaya ko nga ginawa<br />

ang listahan. Talagang mahal ko siya,<br />

<strong>at</strong> <strong>ni</strong>nais ko higit <strong>sa</strong> lah<strong>at</strong> na maging<br />

maligaya siya. Ang listahan ay mas<br />

tungkol <strong>sa</strong> pagtiyak kung mapapa<strong>sa</strong>ya<br />

ko siya kay<strong>sa</strong> tungkol <strong>sa</strong> kung<br />

mahal ko ba siya o hindi.<br />

Ma<strong>sa</strong>ya po ba kayo kapag magka<strong>sa</strong>ma<br />

kayo? Muli, oo <strong>sa</strong>na ang<br />

i<strong>sa</strong><strong>sa</strong>got ko; kaya ko nga ginawa ang<br />

listahan. Paraan iyon upang makita<br />

ko kung magkak<strong>at</strong>otoo ang inaa<strong>sa</strong>m<br />

ko na lagi siyang magiging ma<strong>sa</strong>ya <strong>sa</strong><br />

piling ko.<br />

Naisip po ba <strong>ni</strong>nyo na siya ang<br />

tamang paka<strong>sa</strong>lan? Siguro ito ang<br />

pinakam<strong>at</strong>inding tanong <strong>sa</strong> lah<strong>at</strong>. Oo<br />

<strong>sa</strong>na ang i<strong>sa</strong><strong>sa</strong>got ko; talagang na<strong>ni</strong>wala<br />

ako na “siya na nga” iyon, pero<br />

gusto kong mak<strong>at</strong>iyak na ang pa<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala<br />

ko ay magtutulak <strong>sa</strong> akin na<br />

gawin iyon.<br />

Palagay ko hindi ko pa lubos na<br />

n<strong>at</strong><strong>at</strong>anto noon ang epekto ng <strong>mga</strong><br />

turo ng mission president ko tungkol<br />

<strong>sa</strong> pananampal<strong>at</strong>aya <strong>at</strong> <strong>mga</strong> nakapaloob<br />

dito na pagnanais, pa<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala,<br />

<strong>at</strong> pag-a<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> panliligaw ko. Sa paglipas<br />

ng panahon na mas malinaw<br />

ko na itong naunawaan, lubos akong<br />

nagpapa<strong>sa</strong>lam<strong>at</strong> kay President F. Ray<br />

Hawkins <strong>sa</strong> impluwensya <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong><br />

akin. Na<strong>sa</strong> akin pa ang <strong>mga</strong> itinala<br />

ko noong 20-taong-gulang akong<br />

PAGLALARAWAN NI ANN HIGGINS


Enero 2013 43<br />

MGA YOUNG ADULT


misyonero nang buk<strong>sa</strong>n ng b<strong>at</strong>a pang<br />

mission president ko ang <strong>mga</strong> banal<br />

na kasul<strong>at</strong>an <strong>at</strong> ipaliwanag ang <strong>mga</strong><br />

elemento ng pananampal<strong>at</strong>aya na kalaunan<br />

ay magiging bahagi ng pinakamahalagang<br />

desisyong gagawin ko<br />

<strong>sa</strong> aking buhay.<br />

Mga <strong>Turo</strong> <strong>ni</strong> Alma Tungkol <strong>sa</strong><br />

Pananampal<strong>at</strong>aya<br />

Kabilang <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> ibinahagi <strong>ni</strong><br />

President Hawkins tungkol <strong>sa</strong> pananampal<strong>at</strong>aya<br />

ay ang <strong>mga</strong> turo <strong>ni</strong> Alma<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> maralitang Zoramita. Tinukoy<br />

<strong>ni</strong> Alma ang pangangailangang<br />

magkaroon ng bahagyang pananampal<strong>at</strong>aya,<br />

na tinukoy <strong>ni</strong>ya bilang<br />

pagnanais (tingnan <strong>sa</strong> Alma 32:27).<br />

Ang pagnanais na mangyari ang i<strong>sa</strong>ng<br />

bagay ay malaking impluwensya <strong>sa</strong><br />

<strong>at</strong>in na gawin ang kailangang <strong>mga</strong><br />

hakbang para maragdagan ang <strong>at</strong>ing<br />

pananampal<strong>at</strong>aya.<br />

Ang pangalawa para magkaroon<br />

ng bahagyang pananampal<strong>at</strong>aya ay<br />

ang itinuro <strong>ni</strong> Alma na nagmu<strong>mula</strong> <strong>sa</strong><br />

pagnanais: pa<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala. I<strong>ni</strong>utos <strong>ni</strong>ya<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Zoramita na pairalin ang ka<strong>ni</strong>lang<br />

pagnanais hanggang <strong>sa</strong> ma<strong>ni</strong>wala<br />

<strong>sa</strong> paraang magbibigay-puwang<br />

sila <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>lang puso para <strong>sa</strong> kanyang<br />

<strong>mga</strong> <strong>sa</strong>lita (tingnan <strong>sa</strong> tal<strong>at</strong>a 27). Ang<br />

kombinasyong ito ng pagnanais <strong>at</strong><br />

pa<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala ay nagsisi<strong>mula</strong>ng lumaki<br />

<strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing puso, <strong>at</strong> nalalaman n<strong>at</strong>ing<br />

mabuti ito. Si<strong>ni</strong>si<strong>mula</strong>n <strong>ni</strong>tong palakihin<br />

ang <strong>at</strong>ing kaluluwa <strong>at</strong> liwanagin<br />

ang <strong>at</strong>ing pang-unawa. Nagsisi<strong>mula</strong><br />

itong maging ma<strong>sa</strong>rap. (Tingnan <strong>sa</strong><br />

tal<strong>at</strong>a 28.)<br />

Ang pag-a<strong>sa</strong> ay i<strong>sa</strong> pang mahalagang<br />

bahagi ng pananampal<strong>at</strong>aya.<br />

Sinabi <strong>ni</strong> Alma <strong>sa</strong> mapagpakumbabang<br />

<strong>mga</strong> Zoramita na ang pananampal<strong>at</strong>aya<br />

ay hindi pagkakaroon ng<br />

perpektong kaalaman tungkol <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

bagay-bagay. Ito ay “umaa<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

bagay na hindi nakikita, ngu<strong>ni</strong>t totoo”<br />

(Alma 32:21; idinagdag ang pagbibigay-diin).<br />

Itinuro din <strong>ni</strong> Mormon<br />

na ang pag-a<strong>sa</strong> ay i<strong>sa</strong>ng mahalagang<br />

bahagi ng pananampal<strong>at</strong>aya nang <strong>sa</strong>bihin<br />

<strong>ni</strong>ya kay Moro<strong>ni</strong>, “Paanong kayo<br />

ay makaaabot <strong>sa</strong> pananampal<strong>at</strong>aya,<br />

44 Liahona<br />

maliban kung kayo ay magkakaroon<br />

ng pag-a<strong>sa</strong>?” (Moro<strong>ni</strong> 7:40). Ang<br />

pag-a<strong>sa</strong> ay mailalarawan bilang kakayahang<br />

makita na may magandang<br />

mangyayari <strong>sa</strong> hinaharap. 1 Ang aking<br />

listahan ang paraan ko ng pagtingin<br />

<strong>sa</strong> hinaharap nang may pananampal<strong>at</strong>aya<br />

<strong>at</strong>, tulad <strong>ni</strong> Abraham, malaman<br />

na “may higit na kaligayahan <strong>at</strong> kapayapaan”<br />

(Abraham 1:2) para <strong>sa</strong> akin<br />

nang paka<strong>sa</strong>lan ko ang aking a<strong>sa</strong>wa.<br />

Sa pagkakaroon ng pagnanais na<br />

manampal<strong>at</strong>aya, kinailangan ko ang<br />

pa<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala <strong>at</strong> pag-a<strong>sa</strong> para malubos<br />

ang aking pananampal<strong>at</strong>aya, <strong>at</strong> kinailangan<br />

kong kumilos <strong>sa</strong> paghiling kay<br />

Ro<strong>sa</strong>lie na magpaka<strong>sa</strong>l <strong>sa</strong> akin. Ang<br />

listahan—na pagpapakita ng pagnanais,<br />

pa<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala, <strong>at</strong> pag-a<strong>sa</strong> ko—ay<br />

mahalaga <strong>sa</strong> pagbibigay <strong>sa</strong> akin ng<br />

lakas ng loob na gawin ang kailangan<br />

para malubos ang aking pananampal<strong>at</strong>aya.<br />

Itinuro <strong>ni</strong> Santiago na ang pananampal<strong>at</strong>aya<br />

na walang <strong>mga</strong> gawa<br />

ay p<strong>at</strong>ay (tingnan <strong>sa</strong> Santiago 2:17).<br />

Wala <strong>sa</strong>nang pagnanais, pa<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala, o<br />

pag-a<strong>sa</strong> na nak<strong>at</strong>ulong <strong>sa</strong> akin <strong>sa</strong> paghahanap<br />

ng higit na kaligayahan <strong>at</strong><br />

kapayapaan na n<strong>at</strong>agpuan ko <strong>sa</strong> pagaa<strong>sa</strong>wa<br />

kung hindi ako hi<strong>ni</strong>kay<strong>at</strong> ng<br />

<strong>mga</strong> bahaging iyon na yayain siyang<br />

paka<strong>sa</strong>l. (Ang malungkot, nang una<br />

kong yayain si Ro<strong>sa</strong>lie na magpaka<strong>sa</strong>l<br />

<strong>sa</strong> akin, hindi ang <strong>sa</strong>got <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong> akin,<br />

pero ibang kuwento naman iyon. Sa<br />

gayong sitwasyon—kapag hindi umayon<br />

ang <strong>mga</strong> bagay-bagay <strong>sa</strong> plano o<br />

itinakdang panahon n<strong>at</strong>in—mahalaga<br />

pa rin ang papel ng pananampal<strong>at</strong>aya<br />

<strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing buhay.) Kinailangan pa<br />

naming magtiis <strong>at</strong> magtiyaga nang<br />

kaunti, <strong>at</strong> kalaunan nga’y nagpaka<strong>sa</strong>l<br />

kami <strong>sa</strong> araw na umuulan ng <strong>ni</strong>yebe<br />

noong Disyembre 1982.<br />

Ang pananampal<strong>at</strong>aya ay mahalaga<br />

<strong>sa</strong> lah<strong>at</strong> ng ginagawa n<strong>at</strong>in,<br />

p<strong>at</strong>i <strong>sa</strong> pagdedeyt <strong>at</strong> panliligaw. Ang<br />

pagnanais, pa<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala, <strong>at</strong> pag-a<strong>sa</strong><br />

na tunay ngang may higit na kaligayahan<br />

<strong>at</strong> kapayapaang naghihintay<br />

<strong>sa</strong> <strong>at</strong>in ay dap<strong>at</strong> maghikay<strong>at</strong> <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing<br />

kumilos upang magkaroon ng <strong>mga</strong><br />

ugnayang hahantong <strong>sa</strong> pag-aa<strong>sa</strong>wa.<br />

Nais ba <strong>ni</strong>nyong sundin ang plano ng<br />

kaligayahan? Na<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala ba kayo na<br />

ang pagsunod <strong>sa</strong> plano ay hahantong<br />

<strong>sa</strong> higit na kaligayahan <strong>at</strong> kapayapaan?<br />

(Ma<strong>ni</strong>wala kayo kapag sinabi ko <strong>sa</strong><br />

inyo na ang pagsunod <strong>sa</strong> plano <strong>at</strong><br />

pagpapaka<strong>sa</strong>l <strong>sa</strong> templo ay talagang<br />

humahantong <strong>sa</strong> higit na kaligayahan<br />

<strong>at</strong> kapayapaan.) Umaa<strong>sa</strong> ba kayo na<br />

magiging ma<strong>sa</strong>ya ang inyong buhay-<br />

may-a<strong>sa</strong>wa? Dahil umaa<strong>sa</strong> kayo, nakikita<br />

ba <strong>ni</strong>nyo ang inyong <strong>sa</strong>rili na na<strong>sa</strong><br />

mas magandang kalagayan <strong>sa</strong> hinaharap?<br />

Kung oo ang <strong>sa</strong>got <strong>ni</strong>nyo <strong>sa</strong><br />

<strong>mga</strong> tanong na ito, <strong>sa</strong>mak<strong>at</strong>wid dap<strong>at</strong><br />

kayong kumilos para malubos ang inyong<br />

pananampal<strong>at</strong>aya. Makipagdeyt<br />

kayo! Tumanggap ng imbitasyong<br />

magdeyt! Magpunta <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> lugar na<br />

makakakilala kayo ng iba pang <strong>mga</strong><br />

young adult na kapareho <strong>ni</strong>nyo ang<br />

opinyon. Sa madaling <strong>sa</strong>lita, tahakin<br />

ang landas na hahantong <strong>sa</strong> higit na<br />

kaligayahan <strong>at</strong> kapayapaan.<br />

SODERQUIST<br />

JOHN JUSTIN AT DIMOND CRAIG NINA<br />

Halimbawa ng Pananampal<strong>at</strong>aya<br />

<strong>ni</strong> Joseph Smith<br />

Tingnan n<strong>at</strong>in si Joseph Smith<br />

PAGLALARAWAN<br />

bilang i<strong>sa</strong>ng halimbawa ng MGA


pananampal<strong>at</strong>aya <strong>at</strong> nagpakita ng<br />

pagnanais, pa<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala, <strong>at</strong> pag-a<strong>sa</strong>.<br />

Nais noon <strong>ni</strong> Joseph na mahanap<br />

ang tunay na Simbahan <strong>ni</strong> Jesucristo.<br />

Napak<strong>at</strong>indi ng pagnanais <strong>ni</strong>ya kaya<br />

nahikay<strong>at</strong> siya na buk<strong>sa</strong>n ang <strong>mga</strong><br />

banal na kasul<strong>at</strong>an, kung <strong>sa</strong>an naba<strong>sa</strong><br />

<strong>ni</strong>ya, “Kung nagkukulang ng<br />

karunungan ang sinoman <strong>sa</strong> inyo,<br />

ay humingi <strong>sa</strong> Dios” (Santiago 1:5).<br />

Pinag-isipan <strong>ni</strong>ya ang tal<strong>at</strong>ang ito.<br />

Ninais <strong>ni</strong>yang magkaroon ng karunungan,<br />

<strong>at</strong> na<strong>ni</strong>wala siya na m<strong>at</strong><strong>at</strong>anggap<br />

<strong>ni</strong>ya ito kung hihingin <strong>ni</strong>ya<br />

<strong>sa</strong> Diyos. Ginawa lamang <strong>ni</strong>ya ang<br />

tama: nanalangin siya <strong>at</strong> humingi <strong>sa</strong><br />

Diyos. Sandali n<strong>at</strong>ing pag-isipan ito<br />

ngayon. Nais <strong>ni</strong> Joseph na malaman<br />

ang k<strong>at</strong>otohanan. Na<strong>ni</strong>wala siya <strong>sa</strong><br />

<strong>mga</strong> <strong>sa</strong>lita <strong>ni</strong> Santiago. Uma<strong>sa</strong> siyang<br />

<strong>sa</strong><strong>sa</strong>gutin siya. Ngu<strong>ni</strong>t kung tumigil<br />

siya roon, wala <strong>sa</strong>na tayo rito ngayon.<br />

Ang pagkilos ayon <strong>sa</strong> pananampal<strong>at</strong>aya<br />

ay nangahulugan ng pagpunta<br />

<strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong> kakahuyan <strong>at</strong> pagdara<strong>sa</strong>l<br />

doon. Na<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala ako na noong<br />

pumunta si Joseph <strong>sa</strong> kakahuyan<br />

upang manalangin, uma<strong>sa</strong> siyang<br />

makakamtan <strong>ni</strong>ya ang <strong>sa</strong>got pag-alis<br />

<strong>ni</strong>ya roon. Maaaring hindi <strong>ni</strong>ya ina<strong>sa</strong>hang<br />

makita ang Ama <strong>sa</strong> Langit <strong>at</strong><br />

si Jesucristo, ngu<strong>ni</strong>t ina<strong>sa</strong>han <strong>ni</strong>yang<br />

mak<strong>at</strong><strong>at</strong>anggap siya ng <strong>sa</strong>got. Kaygandang<br />

halimbawa ng pananampal<strong>at</strong>aya!<br />

Siya ay nagnais, na<strong>ni</strong>wala,<br />

uma<strong>sa</strong>, <strong>at</strong> kumilos.<br />

Binago ng pananampal<strong>at</strong>aya ng<br />

i<strong>sa</strong>ng 14-na-taong-gulang na b<strong>at</strong>ang<br />

lalaki ang mundo. Dahil <strong>sa</strong> panalangin<br />

<strong>ni</strong> Joseph <strong>sa</strong> Sagradong Kakahuyan,<br />

bumukas ang kalangitan <strong>at</strong><br />

muling nangu<strong>sa</strong>p ang Diyos <strong>sa</strong> Kanyang<br />

<strong>mga</strong> anak <strong>sa</strong> pamamagitan ng<br />

i<strong>sa</strong>ng propeta.<br />

I<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> Inyong <strong>mga</strong> Pagkak<strong>at</strong>aon na<br />

Magpakita ng Pananampal<strong>at</strong>aya<br />

P<strong>at</strong>uloy na nangungu<strong>sa</strong>p ang<br />

Panginoon <strong>sa</strong> pamamagitan ng Kanyang<br />

propeta ngayon. Mahigit i<strong>sa</strong>ng<br />

taon <strong>at</strong> kalah<strong>at</strong>i pa lang ang nakararaan,<br />

sinabi <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong> Thomas S.<br />

Monson:<br />

“May panahon para pag-isipang<br />

mabuti ang pag-aa<strong>sa</strong>wa <strong>at</strong> humanap<br />

ng i<strong>sa</strong>ng k<strong>at</strong>uwang na nais <strong>ni</strong>nyong<br />

makapiling magpa<strong>sa</strong>walang-hanggan.<br />

Kung m<strong>at</strong>alino ang inyong pagpili <strong>at</strong><br />

kayo ay desididong magtagumpay <strong>sa</strong><br />

inyong pag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>ma, wala nang ibang<br />

higit na magpapaligaya <strong>sa</strong> inyo <strong>sa</strong><br />

buhay na ito.<br />

“Kapag magpapaka<strong>sa</strong>l na kayo, . . .<br />

nanaisin <strong>ni</strong>nyong maka<strong>sa</strong>l <strong>sa</strong> bahay<br />

ng Panginoon. Para <strong>sa</strong> inyo na maytaglay<br />

ng priesthood, dap<strong>at</strong> ay wala<br />

nang ibang pagpipilian. Mag-ing<strong>at</strong> dahil<br />

baka masira ang pagiging karap<strong>at</strong>-<br />

dap<strong>at</strong> <strong>ni</strong>nyong maka<strong>sa</strong>l <strong>sa</strong> gayong<br />

paraan. Mapanan<strong>at</strong>ili <strong>ni</strong>nyo <strong>sa</strong> angkop<br />

na hangganan ang inyong pagliligawan<br />

habang ma<strong>sa</strong>ya pa rin kayong<br />

magka<strong>sa</strong>ma.” 2<br />

Ang inyong pagnanais, pa<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala,<br />

<strong>at</strong> pag-a<strong>sa</strong> ay maaaring hindi<br />

makita <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng listahan, na tulad<br />

ng <strong>sa</strong> akin, ngu<strong>ni</strong>t paano man <strong>ni</strong>nyo<br />

ipakita ang <strong>mga</strong> k<strong>at</strong>angiang ito,<br />

tutulungan kayo <strong>ni</strong>tong malubos<br />

ang inyong pananampal<strong>at</strong>aya <strong>sa</strong><br />

pagsunod <strong>sa</strong> propeta ng Panginoon<br />

<strong>sa</strong> paghahanap ng mapapanga<strong>sa</strong>wa<br />

na higit na magpapaligaya <strong>sa</strong> inyo.<br />

Ang inyong pagnanais, pa<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala,<br />

<strong>at</strong> pag-a<strong>sa</strong> ay tutulong din <strong>sa</strong> inyo na<br />

pumili nang may k<strong>at</strong>alinuhan.<br />

Ang <strong>mga</strong> pagpapala ng pagpiling<br />

hangarin <strong>at</strong> pangalagaan ang walanghanggang<br />

ka<strong>sa</strong>l ay magbibigay-<br />

daan upang marana<strong>sa</strong>n n<strong>at</strong>in ang<br />

<strong>mga</strong> bunga ng ebanghelyo, na i<strong>ni</strong>larawan<br />

<strong>ni</strong> Alma bilang “pinakamahalaga,<br />

. . . pinakam<strong>at</strong>amis <strong>sa</strong> lah<strong>at</strong><br />

ng m<strong>at</strong>amis, <strong>at</strong> . . . pinakadali<strong>sa</strong>y<br />

<strong>sa</strong> lah<strong>at</strong> ng dali<strong>sa</strong>y.” Sabi pa <strong>ni</strong>ya,<br />

“Kayo ay magpapakabusog <strong>sa</strong> [<strong>mga</strong>]<br />

bungang ito hanggang <strong>sa</strong> kayo ay<br />

mapuno, upang hindi na kayo magutom<br />

pa, <strong>ni</strong> hindi na kayo mauuhaw”<br />

(Alma 32:42). Sa halip na k<strong>at</strong>akutan<br />

ang hinaharap, magkaroon ng pananampal<strong>at</strong>aya<br />

na magtutulot <strong>sa</strong> inyo<br />

na makamtan ang <strong>mga</strong> pangako ng<br />

Panginoon. ◼<br />

MGA TALA<br />

1. Tingnan <strong>sa</strong> Den<strong>ni</strong>s F. Rasmussen, “Wh<strong>at</strong><br />

Faith Is,” <strong>sa</strong> Larry E. Dahl <strong>at</strong> Charles D.<br />

T<strong>at</strong>e Jr., eds., The Lectures on Faith in<br />

Historical Perspective (1990), 164.<br />

2. Thomas S. Monson, “Kapangyarihan ng<br />

Priesthood,” Liahona, Mayo 2011, 68.<br />

Enero 2013 45<br />

MGA YOUNG ADULT


Ni Elder<br />

Juan A. Uceda<br />

Ng Pitumpu<br />

Si Elder Uceda<br />

(pangalawa <strong>mula</strong> <strong>sa</strong><br />

kanan) ka<strong>sa</strong>ma ang<br />

kanyang pamilya <strong>sa</strong><br />

Lima, Peru, m<strong>at</strong>apos<br />

siyang sumapi <strong>sa</strong><br />

Simbahan.<br />

46 Liahona<br />

Ang Akl<strong>at</strong> <strong>ni</strong><br />

Mormon—<br />

Ibahagi<br />

Ito<br />

Nalaman kong totoo ang<br />

Akl<strong>at</strong> <strong>ni</strong> Mormon dahil <strong>sa</strong><br />

t<strong>at</strong>long bagay na nadama<br />

ko nang ba<strong>sa</strong>hin ko ito.<br />

Noong ako’y 18 taong gulang,<br />

nak<strong>at</strong>ira ako <strong>sa</strong> Lima, Peru,<br />

kung <strong>sa</strong>an ako ipinanganak <strong>at</strong><br />

lumaki. Noong panahong iyon nakita<br />

ng aking ama ang i<strong>sa</strong>ng mabait na<br />

kaibigan na m<strong>at</strong>agal na <strong>ni</strong>yang hindi<br />

nakita.<br />

Humanga ang aking ama dahil<br />

UCEDA;<br />

mukhang bum<strong>at</strong>a <strong>at</strong> magarang mana-<br />

ELDER<br />

mit ang kaibigan <strong>ni</strong>ya. Tinanong <strong>ni</strong>ya<br />

NI<br />

ang kanyang kaibigan kung ano ang<br />

nangyari <strong>sa</strong> kanya na naging dahilan<br />

ng pagbabagong ito. “Kapapanalo mo<br />

pa lang ba <strong>sa</strong> lotto?” tanong <strong>ni</strong>ya. Su-<br />

KAGANDAHANG-LOOB<br />

magot ang kaibigan, “Kung tutuusin,<br />

SA<br />

mas m<strong>at</strong>indi pa riyan. Mormon na ako<br />

ngayon, <strong>at</strong> gusto kong ibahagi ang<br />

PAMILYA NG<br />

ebanghelyo <strong>sa</strong> iyo <strong>at</strong> <strong>sa</strong> pamilya mo.”<br />

Inakala ng aking ama na nagbibiro<br />

RETRATO<br />

lang ang kaibigan <strong>ni</strong>ya, kaya sinabi MGA<br />

MGA PAGLALARAWAN NI BRIAN CALL


<strong>ni</strong>yang, “OK, kung gusto mong ipadala<br />

ang <strong>mga</strong> misyonero <strong>ni</strong>nyo, gawin<br />

mo.” Pero talagang seryoso ang taong<br />

ito tungkol dito, <strong>at</strong> <strong>sa</strong> loob ng ilang<br />

araw ay dum<strong>at</strong>ing <strong>at</strong> kum<strong>at</strong>ok <strong>sa</strong> pintuan<br />

namin ang <strong>mga</strong> misyonero. Iyon<br />

ang si<strong>mula</strong> ng i<strong>sa</strong>ng napakagandang<br />

karana<strong>sa</strong>n.<br />

Itinuro <strong>sa</strong> amin ng <strong>mga</strong> misyonero<br />

ang tungkol <strong>sa</strong> Akl<strong>at</strong> <strong>ni</strong> Mormon <strong>at</strong><br />

nag-iwan ng kopya para ba<strong>sa</strong>hin<br />

namin. Naganap ito noong tag-i<strong>ni</strong>t,<br />

<strong>at</strong> habang nagbabakasyon ako nang<br />

ilang buwan pagk<strong>at</strong>apos ng unang<br />

taon ko <strong>sa</strong> u<strong>ni</strong>bersidad. Kaya’t kinuha<br />

ko ang akl<strong>at</strong> nang hapong iyon pagk<strong>at</strong>apos<br />

ng talakayan <strong>at</strong> si<strong>ni</strong><strong>mula</strong>n<br />

itong ba<strong>sa</strong>hin.<br />

Bina<strong>sa</strong> ko nang bina<strong>sa</strong> ang baw<strong>at</strong><br />

pahina, <strong>at</strong> hindi ako mak<strong>at</strong>igil. May<br />

kung anong mahika na nagmu<strong>mula</strong><br />

<strong>sa</strong> akl<strong>at</strong>. Gustung-gusto kong magba<strong>sa</strong><br />

<strong>at</strong> marami na akong naba<strong>sa</strong>ng<br />

<strong>mga</strong> akl<strong>at</strong>, pero kakaiba ang i<strong>sa</strong>ng ito.<br />

Nahalina ako <strong>sa</strong> akl<strong>at</strong>, <strong>at</strong> makaraan<br />

ang ilang oras ng pagbaba<strong>sa</strong>, sinabi<br />

ng aking ina, “Juan, p<strong>at</strong>ayin mo na<br />

ang ilaw! Gusto nang m<strong>at</strong>ulog ng<br />

<strong>mga</strong> kap<strong>at</strong>id mo.” At sinabi kong,<br />

“Opo, <strong>sa</strong>ndaling-<strong>sa</strong>ndali na lang po,”<br />

<strong>at</strong> p<strong>at</strong>uloy akong nagba<strong>sa</strong>. Kahit<br />

maraming oras na akong nagbaba<strong>sa</strong>,<br />

hindi ako nagutom, <strong>ni</strong> nauhaw, <strong>ni</strong><br />

ayaw kong m<strong>at</strong>ulog.<br />

Bago ko n<strong>at</strong>apos ba<strong>sa</strong>hin ang akl<strong>at</strong>,<br />

alam kong may espesyal na bagay<br />

dito. Nagkaroon ako ng p<strong>at</strong>otoo dahil<br />

<strong>sa</strong> t<strong>at</strong>long bagay na narana<strong>sa</strong>n ko habang<br />

binaba<strong>sa</strong> ko ang akl<strong>at</strong> <strong>sa</strong> unang<br />

pagkak<strong>at</strong>aon.<br />

Ang unang narana<strong>sa</strong>n ko noong<br />

<strong>mga</strong> oras na iyon ay ang m<strong>at</strong>inding<br />

kapan<strong>at</strong>agan na kaiba <strong>sa</strong> anumang<br />

bagay na narana<strong>sa</strong>n ko na. Ilang oras<br />

kong nadama ang kapan<strong>at</strong>agang ito.<br />

Ang ikalawang narana<strong>sa</strong>n ko<br />

habang nagbaba<strong>sa</strong> ako noon ay<br />

ang kagalakan. Hindi iyon k<strong>at</strong>ulad<br />

ng kaligayahang naka<strong>sa</strong>nayan kong<br />

madama kapag ka<strong>sa</strong>ma ko ang <strong>mga</strong><br />

kaibigan ko o bi<strong>ni</strong>li ko ang i<strong>sa</strong>ng<br />

bagay na gustung-gusto ko. Hindi<br />

iyon kaligayahan; iyon ay kagalakan.<br />

Habang nagbaba<strong>sa</strong> ako, nagsi<strong>mula</strong><br />

akong maiyak <strong>at</strong> n<strong>at</strong>anto kong,<br />

“Wow, gusto ko ito!”<br />

At ang ik<strong>at</strong>long bagay na narana<strong>sa</strong>n<br />

ko ay ang kaliwanagan. Nang<br />

si<strong>mula</strong>n kong magba<strong>sa</strong>, mahirap<br />

unawain iyon dahil may <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>litang<br />

tulad ng Nephi <strong>at</strong> Pagbabayad-<strong>sa</strong>la<br />

na hindi pamilyar <strong>sa</strong> akin. Ngu<strong>ni</strong>t<br />

pagkaraan ng ilang oras ng pagbaba<strong>sa</strong>,<br />

nabuk<strong>sa</strong>n ang aking isipan, <strong>at</strong><br />

para bang nagkaroon ng liwanag<br />

<strong>sa</strong> aking isipan <strong>at</strong> mas lalo ko itong<br />

Enero 2013 47<br />

MGA KABATAAN


naunawaan nang p<strong>at</strong>uloy kong ba<strong>sa</strong>hin<br />

ang akl<strong>at</strong>.<br />

Nalaman ko kalaunan na ang t<strong>at</strong>long<br />

karana<strong>sa</strong>ng iyon ay ilan <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

paraan ng pagpapahiw<strong>at</strong>ig <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in ng<br />

Espiritu. N<strong>at</strong>anggap ko ang Espiritu,<br />

<strong>at</strong> handa na akong magpabinyag,<br />

ngu<strong>ni</strong>t kinailangan kong hintaying<br />

magkaroon ng <strong>sa</strong>riling p<strong>at</strong>otoo ang<br />

<strong>mga</strong> miyembro ng aking pamilya.<br />

Sa wakas, noong Abril 6, 1972, kami<br />

ng aking ina <strong>at</strong> kap<strong>at</strong>id na babae ay<br />

bi<strong>ni</strong>nyagan. Naroon ang aking ama <strong>at</strong><br />

dalawa ko pang kap<strong>at</strong>id <strong>at</strong> pinanood<br />

ang <strong>mga</strong> pinagdaraanan namin, <strong>at</strong><br />

makalipas ang ilang buwan, bi<strong>ni</strong>nyagan<br />

din sila.<br />

Ang Simbahan <strong>at</strong> ang ebanghelyo<br />

ay dum<strong>at</strong>ing <strong>sa</strong> buhay ko <strong>sa</strong><br />

tamang <strong>sa</strong>ndali. Sa unang taon ko<br />

<strong>sa</strong> u<strong>ni</strong>bersidad, nalantad na ako <strong>sa</strong><br />

maraming pilosopiya ng <strong>mga</strong> tao <strong>at</strong><br />

<strong>mga</strong> bagong ideya <strong>at</strong> paraan ng pamumuhay<br />

na lubhang kaiba <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

naka<strong>sa</strong>nayan ko. Marami <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

48 Liahona<br />

pagpapahalagang n<strong>at</strong>utuhan ko <strong>sa</strong><br />

d<strong>at</strong>i kong simbahan noong b<strong>at</strong>a pa<br />

ako ang nasubukan <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> bagong<br />

ideyang napag-alaman ko.<br />

Mahirap iyon para <strong>sa</strong> akin dahil<br />

nalito ako. Napakaraming bagong<br />

bagay na pakiramdam ko ay hindi<br />

tama, ngu<strong>ni</strong>t normal lamang <strong>sa</strong> iba.<br />

At ang kaalamang n<strong>at</strong>amo ko ay<br />

hindi <strong>sa</strong>p<strong>at</strong> para ipagtanggol ang<br />

aking <strong>mga</strong> pinahahalagahan.<br />

M<strong>at</strong>apos akong mabinyagan, na<strong>ni</strong>bago<br />

ako <strong>sa</strong> pagbalik ko <strong>sa</strong> u<strong>ni</strong>bersidad.<br />

May <strong>sa</strong><strong>sa</strong>bihin ako ngayon para<br />

mak<strong>at</strong>ugon nang may pagmamahal<br />

<strong>sa</strong> iba. Ma<strong>sa</strong><strong>sa</strong>bi ko nang may tiwala,<br />

“Hindi, <strong>sa</strong>lam<strong>at</strong> na lang, palagay ko<br />

hindi iyan para <strong>sa</strong> akin.” At ngayon<br />

alam ko na kung bakit ko kinailangang<br />

<strong>sa</strong>bihin iyon. Tamang-tama<br />

ang d<strong>at</strong>ing ng Simbahan <strong>at</strong> ng Akl<strong>at</strong><br />

<strong>ni</strong> Mormon <strong>sa</strong> akin. Talagang nagpapa<strong>sa</strong>lam<strong>at</strong><br />

ako dahil binago <strong>ni</strong>to ang<br />

buhay ko.<br />

Mapalad ako dahil <strong>sa</strong> desisyon<br />

kong sumapi <strong>sa</strong> Simbahan. Sa Simbahan<br />

nakilala ko ang pinakam<strong>at</strong><strong>at</strong>alik<br />

kong kaibigan. Napakamahiyain ko<br />

noon, <strong>at</strong> mas gusto kong nag-ii<strong>sa</strong>,<br />

nag-aaral, nagbaba<strong>sa</strong> ng <strong>mga</strong> akl<strong>at</strong> ko,<br />

<strong>at</strong> nag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>yang mag-i<strong>sa</strong>. Pero nang<br />

dum<strong>at</strong>ing ang Simbahan <strong>sa</strong> buhay<br />

ko, nalaman ko kung ano ang tunay<br />

na kaibigan. Nakilala ko ang i<strong>sa</strong>ng<br />

napakabuting dalaga <strong>sa</strong> Simbahan na<br />

siyang napanga<strong>sa</strong>wa ko. Nakilala ko<br />

ang <strong>mga</strong> lider ng priesthood <strong>at</strong> <strong>mga</strong><br />

taong nagmala<strong>sa</strong>kit <strong>sa</strong> akin. Sa Simbahan<br />

ng Panginoon, n<strong>at</strong>agpuan ko ang<br />

kailangan ko.<br />

M<strong>at</strong><strong>at</strong>agpuan ng maraming tao ang<br />

kailangan <strong>ni</strong>la <strong>sa</strong> Simbahan. Huwag<br />

m<strong>at</strong>akot na ibuka ang inyong bibig<br />

<strong>sa</strong> inyong <strong>mga</strong> kaibigan <strong>at</strong> <strong>sa</strong>bihing,<br />

“Na<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala ako rito. Gusto kong<br />

ibahagi ito <strong>sa</strong> iyo.” Kung min<strong>sa</strong>n mariri<strong>ni</strong>g<br />

mo ang m<strong>at</strong><strong>at</strong>anda na sina<strong>sa</strong>bi<br />

kung ano ang tama <strong>at</strong> mali, pero<br />

kapag may kaibigan kang kaedad mo<br />

na ganoon din ang sina<strong>sa</strong>bi, susundin<br />

mo ang taong iyon. Sa kung anong<br />

dahilan, mas malakas ang impluwensya<br />

ng <strong>at</strong>ing <strong>mga</strong> kaibigan kay<strong>sa</strong><br />

m<strong>at</strong><strong>at</strong>anda. Kaya maging mabuting<br />

halimbawa dahil hindi <strong>ni</strong>nyo alam<br />

na baka may naghihintay na i<strong>sa</strong>ng<br />

Juan Uceda roon. Hindi <strong>ni</strong>nyo malalaman<br />

kung hindi kayo magbubuka<br />

ng bibig <strong>at</strong> mag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>bing, “Juan, gusto<br />

kitang imbitahang sumama <strong>sa</strong> simbahan<br />

namin. Gusto kong ba<strong>sa</strong>hin<br />

mo ang akl<strong>at</strong> na ito.” Kung gagawin<br />

<strong>ni</strong>nyo ang simpleng bagay na iyon,<br />

maaari <strong>ni</strong>nyong mabago ang buhay<br />

ng ibang tao. ◼<br />

M<strong>at</strong>apos sumapi <strong>sa</strong> Simbahan,<br />

nagkaroon ng maraming<br />

pagkak<strong>at</strong>aong magp<strong>at</strong>otoo si Elder<br />

Uceda tungkol <strong>sa</strong> Akl<strong>at</strong> <strong>ni</strong> Mormon<br />

bilang full-time missionary <strong>sa</strong><br />

Peru. Kaliwa, itaas: Nak<strong>at</strong>ayo si<br />

Elder Uceda (kanan) ka<strong>sa</strong>ma ang<br />

nabinyagang pamilyang tinuruan<br />

<strong>ni</strong>ya. Kaliwa, ibaba: Si Elder Uceda<br />

(likurang hanay, kanan) ka<strong>sa</strong>ma<br />

ang iba pang <strong>mga</strong> missionary <strong>sa</strong><br />

labas ng i<strong>sa</strong>ng gu<strong>sa</strong>li ng simbahan.


Doktrina <strong>at</strong> <strong>mga</strong> Tipan 87:8<br />

Itinuturo <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in ng tema ng Mutwal <strong>sa</strong> taong ito kung <strong>sa</strong>an t<strong>at</strong>ayo para man<strong>at</strong>iling ligtas.<br />

Tumayo Kayo<br />

“Inaanyayahan tayo<br />

ng Panginoon, ‘Magsilapit<br />

<strong>sa</strong> akin <strong>at</strong> ako<br />

ay lalapit <strong>sa</strong> inyo;<br />

masigasig akong hanapin<br />

<strong>at</strong> inyo akong<br />

m<strong>at</strong><strong>at</strong>agpuan.’ Sa paggawa <strong>ni</strong>to, madarama<br />

n<strong>at</strong>in ang Kanyang Espiritu<br />

<strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing buhay, na magbibigay <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in<br />

ng hangarin <strong>at</strong> tapang na ma<strong>ni</strong>ndigan<br />

<strong>sa</strong> kabutihan—na ‘tumayo . . . <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

banal na lugar, <strong>at</strong> huwag m<strong>at</strong>inag.’”<br />

<strong>Pangulong</strong> Thomas S. Monson, “Tumayo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

Banal na Lugar,” Liahona, Nob. 2011, 86.<br />

Ito ay Dagling Dar<strong>at</strong>ing<br />

“Dap<strong>at</strong> n<strong>at</strong>ing bantayan ang <strong>mga</strong><br />

pal<strong>at</strong>andaan [ng Ikalawang Pagparito],<br />

dap<strong>at</strong> tayong mamuhay nang buong<br />

k<strong>at</strong>ap<strong>at</strong>an hangga’t maaari. . . . Ngu<strong>ni</strong>t<br />

hindi tayo dap<strong>at</strong> tumigil <strong>sa</strong> pagkilos<br />

dahil lamang <strong>sa</strong> papar<strong>at</strong>ing na ang<br />

pangyayaring iyon <strong>at</strong> ang <strong>mga</strong> kaganapang<br />

kaakib<strong>at</strong> <strong>ni</strong>to. Hindi tayo<br />

dap<strong>at</strong> tumigil <strong>sa</strong> pamumuhay. Sa k<strong>at</strong>unayan,<br />

dap<strong>at</strong> n<strong>at</strong>ing pagbutihin lalo<br />

ang <strong>at</strong>ing pamumuhay kay<strong>sa</strong> noon.”<br />

Elder Jeffrey R. Holland ng Korum ng Labindalawang<br />

Apostol, “Ito, ang Pinakadakila <strong>sa</strong> Lah<strong>at</strong><br />

ng Dispen<strong>sa</strong>syon,” Liahona, Hulyo 2007, 19.<br />

Paunawa ng p<strong>at</strong>nugot: Ang pahinang ito ay hindi <strong>ni</strong>layong magbigay<br />

ng ganap na paliwanag <strong>sa</strong> pi<strong>ni</strong>ling tal<strong>at</strong>a ng banal na kasul<strong>at</strong>an,<br />

kundi bilang pa<strong>ni</strong><strong>mula</strong> lamang para <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>rili <strong>ni</strong>nyong pag-aaral.<br />

TALUDTOD SA TALUDTOD<br />

Araw ng Panginoon<br />

Araw ng Panginoon—Ang Ikalawang<br />

Pagparito <strong>ni</strong> Jesucristo<br />

Sa <strong>mga</strong> Banal na Lugar<br />

“Ano ang . . . ‘<strong>mga</strong> banal na lugar’?<br />

Tiyak na ka<strong>sa</strong>ma rito ang templo <strong>at</strong><br />

<strong>mga</strong> tipan dito na tap<strong>at</strong> na sinusunod.<br />

Tiyak na ka<strong>sa</strong>ma rito ang tahanan<br />

kung <strong>sa</strong>an ang <strong>mga</strong> anak ay minamahal<br />

<strong>at</strong> <strong>ni</strong>rerespeto ang <strong>mga</strong> magulang.<br />

Tiyak na ka<strong>sa</strong>ma rito ang tungkuling<br />

itinalaga <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in ng <strong>mga</strong> awtoridad ng<br />

priesthood, p<strong>at</strong>i na ang <strong>mga</strong> misyon <strong>at</strong><br />

tungkuling tap<strong>at</strong> na ginagampanan <strong>sa</strong><br />

<strong>mga</strong> branch, ward, <strong>at</strong> stake.”<br />

Elder Dallin H. Oaks ng Korum ng Labindalawang<br />

Apostol, “Paghahanda para <strong>sa</strong> Ikalawang Pagparito,”<br />

Liahona, Mayo 2004, 10; idinagdag ang<br />

pagbibigay-diin.<br />

Huwag M<strong>at</strong>inag<br />

Narito ang ilang paraan upang<br />

m<strong>at</strong>iyak na ang i<strong>sa</strong>ng bagay ay hindi<br />

m<strong>at</strong>itinag:<br />

• I<strong>sa</strong>ng angkla—“Pag-a<strong>sa</strong> . . . na gumagawa<br />

ng i<strong>sa</strong>ng daungan <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

kaluluwa ng tao” (Eter 12:4).<br />

• I<strong>sa</strong>ng m<strong>at</strong>ibay na <strong>sa</strong>ligan—“Sa<br />

b<strong>at</strong>o na <strong>at</strong>ing Manunubos, na si<br />

Cristo, ang Anak ng Diyos, <strong>ni</strong>nyo<br />

kailangang itayo ang inyong <strong>sa</strong>ligan<br />

. . . , na tunay na <strong>sa</strong>ligan”<br />

(Helaman 5:12).<br />

• M<strong>at</strong><strong>at</strong>ag na pa<strong>ni</strong><strong>ni</strong>ndigan—Hindi<br />

mo maaaring itapak ang i<strong>sa</strong>ng paa<br />

mo <strong>sa</strong> Sion habang nak<strong>at</strong>apak ang<br />

i<strong>sa</strong>ng paa mo <strong>sa</strong> daigdig, <strong>sa</strong>pagk<strong>at</strong><br />

“ang taong may dalawang akala,<br />

ay walang tiyaga <strong>sa</strong> lah<strong>at</strong> ng ka<strong>ni</strong>yang<br />

<strong>mga</strong> paglakad” (Santiago<br />

1:8).<br />

• Mga istaka ng tolda—Tinutulungan<br />

ng <strong>mga</strong> istaka ng tolda ng<br />

Sion ang Simbahan na tumayo <strong>at</strong><br />

maging m<strong>at</strong><strong>at</strong>ag, habang pinaglalaanan<br />

tayo ng kanlungan: “Ang pagtitipong<br />

<strong>sa</strong>ma-<strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> lupain ng<br />

Sion, <strong>at</strong> <strong>sa</strong> kanyang <strong>mga</strong> istaka, ay<br />

maaaring maging i<strong>sa</strong>ng tanggulan,<br />

<strong>at</strong> i<strong>sa</strong>ng kanlungan <strong>mula</strong> <strong>sa</strong> bagyo”<br />

(D <strong>at</strong> T 115:6).<br />

Enero 2013 49<br />

MGA KABATAAN


TEMA NG<br />

MUTWAL<br />

<strong>sa</strong> 2013<br />

Ang tema ng Mutwal <strong>sa</strong> 2013 ay hango <strong>sa</strong> Doktrina <strong>at</strong><br />

<strong>mga</strong> Tipan 87:8: “Dahil dito, tumayo kayo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal<br />

na lugar, <strong>at</strong> huwag m<strong>at</strong>inag, hanggang <strong>sa</strong> ang araw ng<br />

Panginoon ay dum<strong>at</strong>ing.” Ang tanong na <strong>sa</strong>na’y pag-isipan<br />

ng baw<strong>at</strong> kab<strong>at</strong>aang lalaki <strong>sa</strong> dar<strong>at</strong>ing na taong ito ay,<br />

Nak<strong>at</strong>ayo ba ako <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal na lugar?<br />

Sa pakikipag-u<strong>sa</strong>p ko <strong>sa</strong> magigiting na kab<strong>at</strong>aang lalaki<br />

<strong>sa</strong> buong mundo, na<strong>sa</strong>ksihan ko mismo kung paano ito<br />

ginagawa ng libu-libo <strong>sa</strong> inyo <strong>sa</strong> napakaraming paraan.<br />

Nak<strong>at</strong>ayo kayo <strong>sa</strong> pinakabanal na lugar tuwing papasok<br />

kayo <strong>sa</strong> templo para mag<strong>sa</strong>gawa ng <strong>mga</strong> binyag para<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> p<strong>at</strong>ay. Hi<strong>ni</strong>hikay<strong>at</strong> ko kayo na <strong>sa</strong>mantalahin ang<br />

baw<strong>at</strong> pagkak<strong>at</strong>aong pumasok <strong>sa</strong> templo <strong>at</strong> laging maging<br />

karap<strong>at</strong>-dap<strong>at</strong> na gawin ito. Baw<strong>at</strong> araw na gampanan<br />

<strong>ni</strong>nyo ang inyong tungkulin <strong>sa</strong> Diyos, nak<strong>at</strong>ayo kayo <strong>sa</strong><br />

<strong>mga</strong> banal na lugar <strong>at</strong> na<strong>sa</strong> k<strong>at</strong>ayuang iang<strong>at</strong> ang iba. Nak<strong>at</strong>ayo<br />

kayo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal na lugar kapag kayo ay naghahanda,<br />

nagbabasbas, <strong>at</strong> nagpapa<strong>sa</strong> ng <strong>sa</strong>kramento baw<strong>at</strong><br />

Linggo. Nak<strong>at</strong>ayo kayo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal na lugar kapag<br />

ibinahagi <strong>ni</strong>nyo ang ebanghelyo <strong>at</strong> kumilos kayo bilang<br />

mi<strong>ni</strong>stro—i<strong>sa</strong>ng taong laging kaya, handa, <strong>at</strong> karap<strong>at</strong>dap<strong>at</strong><br />

na maglingkod <strong>at</strong> magpalakas <strong>sa</strong> iba.<br />

Bilang mayhawak ng Aaro<strong>ni</strong>c Priesthood, na<strong>at</strong>a<strong>sa</strong>n<br />

kayong magbabala, magpaliwanag, maghikay<strong>at</strong>, magturo,<br />

<strong>at</strong> mag-anyaya <strong>sa</strong> lah<strong>at</strong> na lumapit kay Cristo (tingnan <strong>sa</strong><br />

D <strong>at</strong> T 20:59). Sinabi <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong> Harold B. Lee (1899–<br />

1973): “Hindi <strong>ni</strong>nyo maiaang<strong>at</strong> ang ibang kaluluwa kung<br />

hindi kayo nak<strong>at</strong>ayo <strong>sa</strong> mas m<strong>at</strong>aas na lugar kay<strong>sa</strong> kanya.<br />

. . . Hindi <strong>ni</strong>nyo mapag-aalab ang damdamin ng ibang tao<br />

kung hindi nag-aalab ang <strong>sa</strong>rili <strong>ni</strong>nyong damdamin.” 1 Ni David L. Beck<br />

Young Men General President<br />

Mga<br />

50 Liahona<br />

PAGTAYO SA<br />

MAS MATAAS<br />

NA LUGAR<br />

kab<strong>at</strong>aan, ang ibig <strong>sa</strong>bihin <strong>ni</strong>to ay dap<strong>at</strong> <strong>ni</strong>nyong p<strong>at</strong>uloy<br />

na palakasin ang inyong p<strong>at</strong>otoo <strong>at</strong> laging maging handang<br />

ibahagi ito.<br />

May <strong>sa</strong>gradong responsibilidad kayong maging ka<strong>sa</strong>ngkapan<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kamay ng Panginoon. Sa inyong pagdara<strong>sa</strong>l<br />

<strong>at</strong> pag-aaral ng <strong>mga</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an, pagsisikap na<br />

sundin ang <strong>mga</strong> utos, <strong>at</strong> pakiki<strong>ni</strong>g <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pahiw<strong>at</strong>ig ng Espiritu,<br />

m<strong>at</strong><strong>at</strong>agpuan <strong>ni</strong>nyo ang inyong <strong>sa</strong>rili <strong>sa</strong> mas m<strong>at</strong>aas<br />

na lugar. Bunga <strong>ni</strong>to, <strong>sa</strong>anman kayo naroon ay maaaring<br />

maging banal na lugar. At, kapag napunta kayo <strong>sa</strong> gayong<br />

sitwasyon, magkakaroon kayo ng lakas, tapang, <strong>at</strong> kakayahang<br />

iang<strong>at</strong> ang ibang tao. Sa<strong>sa</strong>inyo ang kapangyarihan <strong>at</strong><br />

proteksyong ipinangako ng Panginoon <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> nak<strong>at</strong>ayo <strong>sa</strong><br />

<strong>mga</strong> banal na lugar.<br />

Gusto ko ang sinabi <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong> Thomas S. Monson<br />

tungkol <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pangakong ito nang tiyakin <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in<br />

na kapag lumapit tayo <strong>sa</strong> Panginoon, “madarama n<strong>at</strong>in<br />

ang Kanyang Espiritu <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing buhay, na magbibigay <strong>sa</strong><br />

<strong>at</strong>in ng hangarin <strong>at</strong> tapang na ma<strong>ni</strong>ndigan <strong>sa</strong> kabutihan—<br />

na ‘tumayo . . . <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal na lugar, <strong>at</strong> huwag m<strong>at</strong>inag’<br />

(D <strong>at</strong> T 87:8).<br />

“Habang nagbabago ang daigdig <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing paligid <strong>at</strong> nakikita<br />

n<strong>at</strong>in ang paghina ng moralidad ng lipunan, nawa’y<br />

maalala n<strong>at</strong>in ang mahalagang pangako ng Panginoon <strong>sa</strong><br />

<strong>mga</strong> nagtitiwala <strong>sa</strong> Kanya: ‘Huwag kang m<strong>at</strong>akot; <strong>sa</strong>pagka’t<br />

ako’y suma<strong>sa</strong>iyo; huwag kang manglupaypay, <strong>sa</strong>pagka’t<br />

ako’y iyong Dios; aking palalakasin ka; oo, aking<br />

tutulungan ka’ (I<strong>sa</strong>ias 41:10).” 2 ◼<br />

MGA TALA<br />

1. Harold B. Lee, “Stand Ye in Holy Places,” Ensign, Hulyo 1973, 123.<br />

2. Thomas S. Monson, “Tumayo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Banal na Lugar,” Liahona,<br />

Nob. 2011, 86.


PAGLALARAWAN NI JOHN LUKE<br />

MGA BANAL<br />

NA LUGAR<br />

SA INYONG BUHAY<br />

Inaanyayahan kayo ng tema ng Mutwal <strong>sa</strong> taong ito na<br />

huwag magtuon <strong>sa</strong> mundo kundi <strong>sa</strong> kaharian ng Diyos.<br />

Gaya ng itinuro <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong> Boyd K. Packer, Pangulo<br />

ng Korum ng Labindalawang Apostol, tayo ay nak<strong>at</strong>ira <strong>sa</strong><br />

teritoryo ng kaaway. 1 Ni Elaine S. Dalton<br />

Young Women General President<br />

“Tumayo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal na lugar” ang<br />

susi para man<strong>at</strong>iling ligtas.<br />

Nag-aanyaya ng mahahalagang tanong ang temang ito:<br />

Ano ang banal na lugar? Na<strong>sa</strong>an ang banal na lugar? Paano<br />

tayo mak<strong>at</strong><strong>at</strong>ayo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal na lugar? Paano n<strong>at</strong>in<br />

magagawang mas banal ang <strong>mga</strong> lugar na regular n<strong>at</strong>ing<br />

ti<strong>ni</strong>tirhan? Sa paghahanap <strong>ni</strong>nyo ng <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>got <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

tanong na ito, ang <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>got <strong>ni</strong>nyo ang gagabay <strong>sa</strong> inyong<br />

<strong>mga</strong> pakiki<strong>sa</strong>ma, pagpili ng <strong>mga</strong> aktibidad, <strong>at</strong> pananamit,<br />

pananalita, <strong>at</strong> <strong>mga</strong> kilos.<br />

Nangako kayong p<strong>at</strong><strong>at</strong><strong>at</strong>agin ang inyong tahanan <strong>at</strong><br />

pamilya. Sikaping gawing banal na lugar ang inyong tahanan,<br />

na puspos ng Espiritu ng Panginoon. Maaari <strong>ni</strong>nyong<br />

suportahan ang panalangin <strong>at</strong> pag-aaral ng banal na kasul<strong>at</strong>an<br />

ng pamilya.<br />

Ang inyong silid ay maaaring maging banal na lugar na<br />

nag-aanyaya <strong>sa</strong> Espiritu. Kung titingnan ng propeta ang<br />

inyong silid, ituturing kaya <strong>ni</strong>yang banal ang lugar na ito?<br />

Itinuturing ba <strong>ni</strong>nyo itong banal?<br />

Mak<strong>at</strong><strong>at</strong>ayo tayo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal na lugar kapag nagpunta<br />

tayo <strong>sa</strong> simbahan. Itinuturo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an na<br />

ang <strong>mga</strong> ward <strong>at</strong> stake ng Sion ay <strong>mga</strong> banal na lugar na<br />

“maaaring maging i<strong>sa</strong>ng tanggulan, <strong>at</strong> i<strong>sa</strong>ng kanlungan<br />

<strong>mula</strong> <strong>sa</strong> bagyo” (D <strong>at</strong> T 115:6).<br />

Ang pinakabanal na lugar <strong>sa</strong> mundo ay ang templo.<br />

Sinabi <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong> Thomas S. Monson: “Mga kaibigan<br />

“TUMAYO KAYO<br />

SA MGA BANAL<br />

NA LUGAR, AT HU-<br />

WAG MATINAG . . .”<br />

(TINGNAN SA D AT T 87:8).<br />

kong kab<strong>at</strong>aan na <strong>mga</strong> tinedyer na ngayon, laging ituon<br />

ang inyong tingin <strong>sa</strong> templo. Huwag gumawa ng anumang<br />

bagay na hahadlang <strong>sa</strong> pagpasok <strong>ni</strong>nyo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pintuan<br />

<strong>ni</strong>to <strong>at</strong> <strong>sa</strong> pagtanggap ng <strong>sa</strong>grado <strong>at</strong> walang hanggang <strong>mga</strong><br />

pagpapala roon. Pinupuri ko kayo na regular na pumapasok<br />

<strong>sa</strong> templo para mag<strong>sa</strong>gawa ng <strong>mga</strong> binyag para <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

p<strong>at</strong>ay.” 2 Laging maging karap<strong>at</strong>-dap<strong>at</strong> na magkaroon ng<br />

current temple recommend, kahit napakalayo ng templo.<br />

Saanman kayo naroroon kung <strong>sa</strong>an naroon ang Espiritu<br />

ay maaaring maging banal na lugar. Itinuro <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong><br />

Harold B. Lee (1899–1973) na ang <strong>mga</strong> banal na lugar<br />

ay higit na may kinalaman <strong>sa</strong> kung paano mamuhay ang<br />

i<strong>sa</strong>ng tao kay<strong>sa</strong> kung <strong>sa</strong>an siya nak<strong>at</strong>ira. 3 Kung kayo ay<br />

namumuhay nang marap<strong>at</strong> <strong>sa</strong> palagiang p<strong>at</strong>nubay ng<br />

Espiritu Santo, kayo ay nak<strong>at</strong>ayo <strong>sa</strong> banal na lugar.<br />

Baw<strong>at</strong> templo ay may nakasul<strong>at</strong> na “Kabanalan <strong>sa</strong> Panginoon.”<br />

Hangaring laging tumayo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal na lugar.<br />

Kapag ipinamumuhay <strong>ni</strong>nyo ang <strong>mga</strong> pamantayan, nagdara<strong>sa</strong>l<br />

kayo araw-araw, <strong>at</strong> binaba<strong>sa</strong> <strong>ni</strong>nyo ang <strong>mga</strong> banal<br />

na kasul<strong>at</strong>an—lalo na ang Akl<strong>at</strong> <strong>ni</strong> Mormon—madarama<br />

<strong>ni</strong>nyo ang p<strong>at</strong>nubay ng Espiritu Santo. Ang Panginoon<br />

mismo ay nangako <strong>sa</strong> inyo, “Sapagk<strong>at</strong> k<strong>at</strong>otohanang sina<strong>sa</strong>bi<br />

ko <strong>sa</strong> iyo, na mahahalagang bagay ang naghihintay <strong>sa</strong><br />

iyo” (D <strong>at</strong> T 45:62). Sang-ayon ako <strong>at</strong> pin<strong>at</strong>ototohanan ko<br />

na ito ay totoo! ◼<br />

MGA TALA<br />

1. Tingnan <strong>sa</strong> Boyd K. Packer, “Paano Magiging Ligtas <strong>sa</strong> Teritoryo ng<br />

Kaaway,” Liahona, Okt. 2012, 34–37.<br />

2. Tingnan <strong>sa</strong> Thomas S. Monson, “Ang Banal na Templo—I<strong>sa</strong>ng<br />

Tanglaw <strong>sa</strong> Mundo,” Liahona, Mayo 2011, 93.<br />

3. Tingnan <strong>sa</strong> Doctrine and Covenants Student Manual: Religion 324<br />

and 325, ika-2 edisyon (manwal ng Church Educ<strong>at</strong>ional System,<br />

2001), 196.<br />

Enero 2013 51<br />

MGA KABATAAN


52 Liahona<br />

Ni Adam C. Olson<br />

Mga Magasin ng Simbahan<br />

ANG<br />

NATUTUHAN<br />

NI AGUNG<br />

SA BADMINTON<br />

N<strong>at</strong>utuhan ng i<strong>sa</strong>ng Indonesian teenager na<br />

pagkakaroon ng pag-a<strong>sa</strong> ang pumipigil <strong>sa</strong><br />

kanya na sumuko.<br />

I<strong>sa</strong>ng kara<strong>ni</strong>wang maalin<strong>sa</strong>ngang araw iyon <strong>sa</strong><br />

Jogjakarta, Indonesia, <strong>at</strong> tumutulo ang pawis <strong>mula</strong><br />

<strong>sa</strong> kilay <strong>ni</strong> Agung habang hi<strong>ni</strong>hintay na tumira ang<br />

kanyang kalaban. Mahigpit ang laban <strong>sa</strong> badminton,<br />

<strong>at</strong> gustong manalo ng 15-taong-gulang na ito.<br />

Pagk<strong>at</strong>apos ng m<strong>at</strong>indihang palitan ng <strong>mga</strong><br />

tira, walang pag-a<strong>sa</strong>ng maabot <strong>ni</strong> Agung ang<br />

ginawang pagpalo ng kalaban <strong>sa</strong> bola. Dahil<br />

ayaw malamangan <strong>sa</strong> gayon kahigpit na laban,<br />

tinalon <strong>ni</strong> Agung ang bola pero kinapos ang<br />

talon <strong>ni</strong>ya—<strong>at</strong> nasug<strong>at</strong>an siya nang du<strong>mula</strong>s<br />

<strong>sa</strong> sementadong palaruan.<br />

Kitang-kitang mahilig siya <strong>sa</strong> mahigpitang<br />

laban <strong>sa</strong> badminton. Pero hindi pangarap <strong>ni</strong><br />

Agung na maging propesyonal na manlalaro<br />

ng badminton. Hindi <strong>ni</strong>ya kailangang<br />

pumili kung maglalaro siya ng badminton<br />

<strong>sa</strong> Olympics o magmimisyon. Inamin <strong>ni</strong>ya<br />

na hindi naman siya talaga mahu<strong>sa</strong>y <strong>sa</strong><br />

larong ito.<br />

Kung gayon ay bakit lubhang nagsusumikap<br />

ang maliit na tinedyer na ito<br />

na may malaking ngiti? Pag-a<strong>sa</strong>.<br />

“Na<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala ako na kaya ko pang humu<strong>sa</strong>y,”<br />

wika <strong>ni</strong>ya.<br />

I<strong>sa</strong>ng Dahilan para Uma<strong>sa</strong><br />

Pag-a<strong>sa</strong> ang dahilan kaya n<strong>at</strong>in ginagawa ang<br />

maraming bagay. Nag-eehersisyo tayo dahil<br />

MGA LARAWANG KUHA NI ADAM C. OLSON


umaa<strong>sa</strong> tayong mas lumakas <strong>at</strong> lumusog.<br />

Nag-een<strong>sa</strong>yo tayo <strong>sa</strong> pagtugtog<br />

ng i<strong>sa</strong>ng instrumentong musikal dahil<br />

umaa<strong>sa</strong> tayong m<strong>at</strong>utong tumugtog<br />

nang mahu<strong>sa</strong>y. Nag-een<strong>sa</strong>yo <strong>sa</strong> badminton<br />

si Agung dahil umaa<strong>sa</strong> siyang<br />

humu<strong>sa</strong>y rito.<br />

“Kung hindi ako uma<strong>sa</strong>ng humu<strong>sa</strong>y<br />

<strong>at</strong> manalo kahit kailan, napakadaling<br />

sumuko,” <strong>sa</strong>bi <strong>ni</strong> Agung.<br />

Ang pag-a<strong>sa</strong> ay mahalagang bahagi<br />

ng plano ng kaligta<strong>sa</strong>n. Ang<br />

pag-a<strong>sa</strong>ng maaari tayong map<strong>at</strong>awad<br />

ay inaakay tayong magsisi <strong>at</strong> muling<br />

magsikap m<strong>at</strong>apos mabigong sundin<br />

ang i<strong>sa</strong>ng kautu<strong>sa</strong>n.<br />

Pag-<strong>at</strong>ake <strong>ni</strong> S<strong>at</strong>anas <strong>sa</strong> Pag-a<strong>sa</strong><br />

Ang dalawa <strong>sa</strong> pinakam<strong>at</strong>itinding<br />

<strong>sa</strong>nd<strong>at</strong>a <strong>ni</strong> S<strong>at</strong>anas laban <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in ay<br />

ang pagdududa <strong>at</strong> panghihina ng<br />

loob. Hindi <strong>ni</strong>ya nakayang sirain ang<br />

plano ng Ama <strong>sa</strong> Langit <strong>sa</strong> pagpigil <strong>sa</strong><br />

Pagbabayad-<strong>sa</strong>la. Ngu<strong>ni</strong>t masusubukan<br />

pa rin <strong>ni</strong>yang sirain ang paglili<strong>ni</strong>s<br />

na dulot ng Pagbabayad-<strong>sa</strong>la <strong>sa</strong><br />

<strong>at</strong>ing buhay kung maaagaw <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong><br />

<strong>at</strong>in ang pag-a<strong>sa</strong> na maaari tayong<br />

map<strong>at</strong>awad.<br />

“Nais <strong>ni</strong> S<strong>at</strong>anas na mawalan tayo<br />

ng pag-a<strong>sa</strong>,” <strong>sa</strong>bi <strong>ni</strong> Agung, “dahil<br />

kapag sumuko tayo, mapapalayo tayo<br />

<strong>sa</strong> Ama <strong>sa</strong> Langit.”<br />

Gayunman, kapag napahina <strong>ni</strong> S<strong>at</strong>anas<br />

ang loob n<strong>at</strong>in, may <strong>mga</strong> paraan<br />

para magkaroong muli ng pag-a<strong>sa</strong>.<br />

Pagkakaroon ng Pag-a<strong>sa</strong><br />

Kapag kailangan n<strong>at</strong>in ng pag-a<strong>sa</strong><br />

<strong>sa</strong> hinaharap, maaari n<strong>at</strong>ing lingu<strong>ni</strong>n<br />

ang nakaraan. Ginagamit <strong>ni</strong> Agung<br />

ang halimbawang n<strong>at</strong>utuhan <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong><br />

paaralan. “Nakita ko na kung pagbubutihin<br />

ko ang pag-aaral, makakapa<strong>sa</strong><br />

ako <strong>sa</strong> aking <strong>mga</strong> ek<strong>sa</strong>men,”<br />

wika <strong>ni</strong>ya. “Dahil <strong>sa</strong> karana<strong>sa</strong>ng iyan,<br />

may pag-a<strong>sa</strong> ako na kung mag-een<strong>sa</strong>yo<br />

akong mabuti, huhu<strong>sa</strong>y ako <strong>sa</strong><br />

badminton,” wika <strong>ni</strong>ya. “Ang <strong>mga</strong><br />

karana<strong>sa</strong>n ko ang nagbibigay <strong>sa</strong> akin<br />

ng pag-a<strong>sa</strong>.”<br />

Kapag kailangan n<strong>at</strong>ing uma<strong>sa</strong><br />

kay Jesucristo, m<strong>at</strong><strong>at</strong>agpuan n<strong>at</strong>in ito<br />

kapwa <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing <strong>mga</strong> naging karana<strong>sa</strong>n<br />

<strong>sa</strong> kapangyarihan ng Pagbabayad-<strong>sa</strong>la<br />

(tingnan <strong>sa</strong> Mga Taga Roma 5:4) <strong>at</strong> <strong>sa</strong><br />

<strong>mga</strong> karana<strong>sa</strong>n ng ibang tao, kabilang<br />

na ang <strong>mga</strong> karana<strong>sa</strong>ng maaari <strong>ni</strong>nyong<br />

mari<strong>ni</strong>g <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>crament meeting,<br />

<strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng Sunday School lesson, <strong>sa</strong><br />

Liahona, o <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an<br />

(tingnan <strong>sa</strong> Jacob 4:4–6).<br />

Sa pag-aaral n<strong>at</strong>in ng <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>lita<br />

ng <strong>mga</strong> propeta na puno ng pag-a<strong>sa</strong>,<br />

<strong>sa</strong> pagdara<strong>sa</strong>l para <strong>sa</strong> espirituwal na<br />

kaloob na pag-a<strong>sa</strong>, <strong>at</strong> <strong>sa</strong> pagkilala <strong>sa</strong><br />

kapangyarihan ng Tagapagligtas <strong>sa</strong><br />

<strong>at</strong>ing buhay, nadaragdagan ang <strong>at</strong>ing<br />

pananampal<strong>at</strong>aya <strong>sa</strong> Kanya, gayundin<br />

ang <strong>at</strong>ing pag-a<strong>sa</strong> na tutulungan Niya<br />

tayo <strong>sa</strong> hinaharap. 1<br />

Huwag Kang Susuko<br />

Alam <strong>ni</strong> Agung na malamang na<br />

hindi siya kailanman maging propesyonal<br />

na <strong>at</strong>leta, ngu<strong>ni</strong>t alam <strong>ni</strong>ya na<br />

basta’t p<strong>at</strong>uloy siyang nagsisikap, may<br />

pag-a<strong>sa</strong> siyang humu<strong>sa</strong>y.<br />

Nalaman <strong>ni</strong>ya na ang dakilang<br />

kapangyarihan ng pag-a<strong>sa</strong> ay ito:<br />

“Hangga’t hindi ka sumusuko, may<br />

pag-a<strong>sa</strong>,” wika <strong>ni</strong>ya.<br />

Sa buhay, ang Pagbabayad-<strong>sa</strong>la<br />

<strong>ni</strong> Jesucristo ang sukdulang pinagmu<strong>mula</strong>n<br />

ng pag-a<strong>sa</strong>. Dahil <strong>sa</strong><br />

Pagbabayad-<strong>sa</strong>la maaari tayong<br />

magsisi kapag nagkamali tayo. Nangangahulugan<br />

din iyan na dahil <strong>sa</strong><br />

Pagbabayad-<strong>sa</strong>la, hindi tayo bigo <strong>sa</strong><br />

pagsubok <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing buhay kapag magkamali<br />

tayo maliban kung ayaw na<br />

n<strong>at</strong>ing sikaping magsisi <strong>at</strong> sumunod.<br />

Kaya nga p<strong>at</strong>uloy na inaanyayahan<br />

<strong>ni</strong> Agung ang kanyang ama na<br />

magsimba tuwing Linggo. Kaya nga<br />

si<strong>ni</strong>sikap <strong>ni</strong>yang ma<strong>ni</strong>ndigan <strong>sa</strong> tama,<br />

kahit ayaw ng kanyang <strong>mga</strong> kaibigan.<br />

Kaya nga i<strong>sa</strong>ng oras siyang nagbibisikleta<br />

papunta <strong>sa</strong> meetinghouse<br />

kadala<strong>sa</strong>n para <strong>sa</strong> seminary, Mutwal,<br />

<strong>mga</strong> pulong <strong>sa</strong> Linggo, <strong>mga</strong> klase <strong>sa</strong><br />

paghahanda ng missionary, <strong>at</strong> para<br />

tumulong <strong>sa</strong> paglili<strong>ni</strong>s ng gu<strong>sa</strong>li.<br />

“Hindi madaling magsikap na<br />

tularan si Jesus,” <strong>sa</strong>bi <strong>ni</strong> Agung. “Kung<br />

min<strong>sa</strong>n pinanghihinaan ako ng loob,<br />

pero hindi ako sumusuko. Dahil <strong>sa</strong><br />

<strong>sa</strong>kripisyo Niya para <strong>sa</strong> akin, may<br />

pag-a<strong>sa</strong> akong magpakabuti pa.”<br />

Dahil <strong>sa</strong> Pagbabayad-<strong>sa</strong>la may paga<strong>sa</strong>.<br />

At dahil <strong>sa</strong> pag-a<strong>sa</strong>, mababago ng<br />

Pagbabayad-<strong>sa</strong>la ang <strong>at</strong>ing buhay. ◼<br />

TALA<br />

1. Tingnan <strong>sa</strong> Dieter F. Uchtdorf, “Ang Walang<br />

Hanggang Bi<strong>sa</strong> ng Pag-a<strong>sa</strong>,” Liahona, Nob.<br />

2008, 21–24.<br />

ISANG PANGAKO NG PAG-ASA<br />

“Dahil ang Diyos ay naging tap<strong>at</strong> <strong>at</strong> tumupad <strong>sa</strong> Kanyang <strong>mga</strong> pangako<br />

noon, makakaa<strong>sa</strong> tayo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pangako ng Diyos nang may tiwala <strong>sa</strong><br />

ka<strong>sa</strong>lukuyan <strong>at</strong> <strong>sa</strong> hinaharap.”<br />

<strong>Pangulong</strong> Dieter F. Uchtdorf, Pangalawang Tagapayo <strong>sa</strong> Unang Panguluhan,<br />

“Ang Walang Hanggang Bi<strong>sa</strong> ng Pag-a<strong>sa</strong>,” Liahona, Nob. 2008, 23.<br />

Enero 2013 53<br />

MGA KABATAAN


PARA SA LAKAS NG MGA KABATAAN<br />

Edukasyon<br />

Ang naragdagang kaalaman ay nagbibigay <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in ng pagkak<strong>at</strong>aon<br />

na maging mas malaking impluwensya <strong>sa</strong> pag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>k<strong>at</strong>uparan<br />

ng <strong>mga</strong> layu<strong>ni</strong>n ng Panginoon.<br />

Sa malaking hangarin <strong>at</strong> pananabik<br />

para <strong>sa</strong> kapakanan ng<br />

ka<strong>ni</strong>lang kaluluwa, tinuruan <strong>ni</strong><br />

Jacob ang <strong>mga</strong> tao <strong>ni</strong> Nephi “hinggil<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> bagay na nangyayari, <strong>at</strong><br />

yaong <strong>mga</strong> mangyayari pa” (2 Nephi<br />

6:4). Sila ay kanyang <strong>mga</strong> kababayan,<br />

<strong>at</strong> mahal <strong>ni</strong>ya ang <strong>mga</strong> ito. Itinuro<br />

<strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la kung sino sila talaga<br />

<strong>at</strong> ang <strong>mga</strong> pangako ng Panginoon<br />

hinggil <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la. Nang magturo siya<br />

<strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la tungkol <strong>sa</strong> Tagapagligtas,<br />

bu<strong>mula</strong>las siya: “O kaydakila ng<br />

kabanalan ng <strong>at</strong>ing Diyos! Sapagk<strong>at</strong><br />

nalalaman <strong>ni</strong>ya ang lah<strong>at</strong> ng bagay,<br />

<strong>at</strong> walang anumang bagay na hindi<br />

<strong>ni</strong>ya alam” (2 Nephi 9:20; idinagdag<br />

ang pagbibigay-diin).<br />

Marap<strong>at</strong> na alalaha<strong>ni</strong>n iyan kapag<br />

isinaalang-alang <strong>ni</strong>nyo ang kahalagahan<br />

ng edukasyon. Ilang siglo bago<br />

iyon, <strong>sa</strong> ibang pa<strong>ni</strong>g ng daigdig, si<br />

Amang Abraham ay “hinangad ang<br />

<strong>mga</strong> pagpapala ng <strong>mga</strong> ama” <strong>at</strong> hinangad<br />

“din na maging i<strong>sa</strong>ng tao na<br />

nagt<strong>at</strong>aglay ng maraming kaalaman,<br />

<strong>at</strong> maging i<strong>sa</strong>ng higit na dakilang<br />

tagasunod ng kabutihan, <strong>at</strong> magtaglay<br />

ng higit na kaalaman”<br />

(Abraham 1:2).<br />

Kayong lah<strong>at</strong> ay minamahal<br />

na <strong>mga</strong> anak ng<br />

Diyos 1 <strong>at</strong> “<strong>mga</strong> anak ng<br />

<strong>mga</strong> propeta; <strong>at</strong> kayo ay . . .<br />

<strong>sa</strong>kop ng tipang ginawa ng<br />

Ama [kay Abraham]” (3 Nephi<br />

20:25). Tulad <strong>ni</strong> Abraham, may<br />

54 Liahona<br />

kakayahan kayong “magtaglay ng<br />

higit na kaalaman” habang itinuturo<br />

<strong>sa</strong> inyo ang <strong>mga</strong> bagay na “kapakipakinabang<br />

<strong>ni</strong>nyong maunawaan”<br />

(D <strong>at</strong> T 88:78).<br />

Sinabi ng Panginoon na kabilang<br />

<strong>sa</strong> kanais-nais na kaalaman ang<br />

“<strong>mga</strong> bagay maging <strong>sa</strong> langit <strong>at</strong><br />

<strong>sa</strong> lupa, <strong>at</strong> <strong>sa</strong> ilalim<br />

ng lupa; <strong>mga</strong> bagay<br />

na nangyari<br />

na, <strong>mga</strong>


MGA PAGLALARAWAN NI ROBERT CASEY<br />

bagay na nangyayari, <strong>mga</strong> bagay na<br />

malapit nang mangyari; <strong>mga</strong> bagay<br />

na na<strong>sa</strong> tahanan, <strong>mga</strong> bagay na na<strong>sa</strong><br />

ibang ban<strong>sa</strong>; ang <strong>mga</strong> digmaan <strong>at</strong> ang<br />

<strong>mga</strong> bumabagabag <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> ban<strong>sa</strong>, <strong>at</strong><br />

ang <strong>mga</strong> kah<strong>at</strong>ulan na na<strong>sa</strong> lupa; <strong>at</strong><br />

kaalaman din tungkol <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> ban<strong>sa</strong><br />

<strong>at</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kaharian” (D <strong>at</strong> T 88:79).<br />

Bakit? Bakit napakahalagang<br />

makapag-aral? Ang Panginoon<br />

mismo ay nagbigay ng napakagandang<br />

pananaw: “Upang<br />

kayo ay maging handa <strong>sa</strong> lah<strong>at</strong><br />

ng bagay kapag kayo ay<br />

muli kong isusugo upang<br />

gawin ang tungkulin kung<br />

<strong>sa</strong>an ko kayo tinawag, <strong>at</strong><br />

ang misyon na aking i<strong>ni</strong><strong>at</strong>as<br />

<strong>sa</strong> inyo” (D <strong>at</strong> T 88:80).<br />

Sa mundong ito na lalong<br />

nagiging kumplikado, ang<br />

edukasyon ay i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> pinakamahahalagang<br />

makakamit <strong>sa</strong> buhay.<br />

At kahit totoo na ang karagdagang<br />

edukasyon ay kara<strong>ni</strong>wang nagbibigay<br />

ng pagkak<strong>at</strong>aong magtamo ng<br />

dagdag na temporal na <strong>mga</strong> gantimpala,<br />

ang higit na kahalagahan<br />

ng naragdagang kaalaman ay ang<br />

pagkak<strong>at</strong>aong maging mas malaking<br />

impluwensya <strong>sa</strong> pag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>k<strong>at</strong>uparan<br />

ng <strong>mga</strong> layu<strong>ni</strong>n ng Panginoon. Gaya<br />

ng ipinaliwanag <strong>sa</strong> Para <strong>sa</strong> Lakas<br />

ng <strong>mga</strong> Kab<strong>at</strong>aan: “Ang edukasyon<br />

ay mahalagang bahagi ng plano ng<br />

Ama <strong>sa</strong> Langit na tutulong <strong>sa</strong> inyong<br />

maging higit na k<strong>at</strong>ulad Niya. Nais<br />

Niyang mag-aral kayo <strong>at</strong> pagbutihin<br />

ang inyong <strong>mga</strong> ka<strong>sa</strong>nayan <strong>at</strong> talento,<br />

ang kakayahan <strong>ni</strong>nyong gampanang<br />

mabuti ang inyong <strong>mga</strong> tungkulin, <strong>at</strong><br />

ang kakayahan <strong>ni</strong>nyong pahalagahan<br />

ang buhay.” 2<br />

Itinuro din <strong>ni</strong> Propetang Joseph<br />

Smith: “Sa kaalaman ay may kapangyarihan.<br />

Higit ang kapangyarihan ng<br />

Diyos kay<strong>sa</strong> lah<strong>at</strong> ng iba pang <strong>ni</strong>lalang,<br />

dahil higit ang Kanyang kaalaman.” 3<br />

Sa mabubuting kadahilanan, kailangan<br />

<strong>ni</strong>nyo <strong>sa</strong> pormal na edukasyon,<br />

<strong>sa</strong> loob ng ilang taon, na m<strong>at</strong>uto ng<br />

maraming ka<strong>sa</strong>nayan <strong>at</strong> pak<strong>sa</strong>, na ang<br />

ilan ay maaaring hindi pamilyar <strong>sa</strong><br />

inyo o kaya’y hindi kayo nasisiyahang<br />

pag-aralan. Magkagayunman, dap<strong>at</strong><br />

kayong maging masigasig <strong>sa</strong> inyong<br />

pag-aaral, dahil palalawakin <strong>ni</strong>to ang<br />

inyong pananaw <strong>at</strong> ang kakayahan<br />

ng inyong isipan na m<strong>at</strong>utuhan din<br />

ang iba pang <strong>mga</strong> bagay. Tunay na<br />

ang pagkalantad <strong>ni</strong>nyo <strong>sa</strong> maraming<br />

mahahalagang ka<strong>sa</strong>nayan <strong>at</strong> pak<strong>sa</strong> ay<br />

magbibigay <strong>sa</strong> inyo ng pagkak<strong>at</strong>aong<br />

m<strong>at</strong>ukoy ang <strong>mga</strong> ka<strong>sa</strong>nayan <strong>at</strong> pak<strong>sa</strong>ng<br />

talagang intere<strong>sa</strong>do kayo. Taglay<br />

Ni Elder<br />

Craig A. Cardon<br />

Ng Pitumpu<br />

ang ga<strong>ni</strong>tong interes, habang p<strong>at</strong>uloy<br />

kayong nag-aaral, magkakaroon kayo<br />

ng pagkak<strong>at</strong>aong pag-aralan pang<br />

lalo ang <strong>mga</strong> bagay na talagang ikinasisiya<br />

<strong>ni</strong>nyong gawin.<br />

Ibinahagi <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong> Henry B.<br />

Eyring, Unang Tagapayo <strong>sa</strong> Unang<br />

Panguluhan, ang mahalagang payo<br />

ng kanyang ama na kumuha ng<br />

kursong “gustung-gusto mong gawin<br />

para kapag wala kang ibang kailangang<br />

isipin, iyon ang iisipin mo.” 4<br />

Pinayuhan namin <strong>ni</strong> Sister Cardon<br />

ang aming <strong>mga</strong> anak na kumuha<br />

ng kurso <strong>at</strong> karerang gustung-gusto<br />

<strong>ni</strong>la nang <strong>sa</strong> gayon ay “ma<strong>sa</strong>ya silang<br />

papasok <strong>sa</strong> trabaho.”<br />

Binalaan <strong>ni</strong> Jacob ang kanyang<br />

<strong>mga</strong> tao laban <strong>sa</strong> “<strong>mga</strong> kahinaan, <strong>at</strong><br />

kahangalan ng <strong>mga</strong> tao!” Ipinaliwanag<br />

<strong>ni</strong>ya, “Kapag sila ay marurunong,<br />

inaakala <strong>ni</strong>la na sila ay m<strong>at</strong><strong>at</strong>alino,<br />

<strong>at</strong> sila ay hindi nakiki<strong>ni</strong>g <strong>sa</strong> payo ng<br />

Diyos.” Idinagdag pa <strong>ni</strong>ya ang nagpapadakilang<br />

k<strong>at</strong>otohanang ito: “Subalit<br />

ang maging marunong ay mabuti<br />

kung sila ay makiki<strong>ni</strong>g <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> payo<br />

ng Diyos” (2 Nephi 9:28–29).<br />

Maging marunong <strong>at</strong> maki<strong>ni</strong>g <strong>sa</strong><br />

Panginoon. Pagpapalain <strong>at</strong> pauunlarin<br />

Niya kayo <strong>sa</strong> pag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>k<strong>at</strong>uparan ng<br />

Kanyang <strong>mga</strong> layu<strong>ni</strong>n. ◼<br />

MGA TALA<br />

1. Tingnan <strong>sa</strong> “Ang Mag-anak: I<strong>sa</strong>ng Pagpapahayag<br />

<strong>sa</strong> Mundo,” Liahona, Nob. 2010, 129.<br />

2. Para <strong>sa</strong> Lakas ng <strong>mga</strong> Kab<strong>at</strong>aan (buklet,<br />

2011), 9.<br />

3. Mga <strong>Turo</strong> ng <strong>mga</strong> Pangulo ng Simbahan:<br />

Joseph Smith (2007), 309.<br />

4. Sa Gerald N. Lund, “Elder Henry B. Eyring:<br />

Molded by ‘Defi<strong>ni</strong>ng Influences,’” Liahona,<br />

Abr. 1996, 28.<br />

Enero 2013 55<br />

MGA KABATAAN


Ni Willis Jensen<br />

“ Ayaw ko na pong mag-aral tumugtog<br />

ng piyano,” <strong>sa</strong>bi ko <strong>sa</strong><br />

nanay ko. Ilang taon na akong<br />

nag-aaral <strong>at</strong> pagod na ako <strong>sa</strong> kaeen<strong>sa</strong>yo.<br />

Gusto ko nang tumigil. Tutal,<br />

hindi naman ako gaanong mahu<strong>sa</strong>y.<br />

Dahil medyo mahina ang pandi<strong>ni</strong>g<br />

ko <strong>at</strong> nagsusuot ako ng hearing aid,<br />

hindi ko itinuring na may talento ako<br />

<strong>sa</strong> musika. Maraming en<strong>sa</strong>yo palagi<br />

ang kailangan para m<strong>at</strong>utuhan ang<br />

tono ng i<strong>sa</strong>ng kanta.<br />

Walang gaanong sinabi ang nanay<br />

ko kundi sinabi lang <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong> akin na<br />

dap<strong>at</strong> kong ituloy ang pag-aaral hanggang<br />

m<strong>at</strong>uto akong tumugtog ng <strong>mga</strong><br />

himno. M<strong>at</strong>apos magreklamo nang<br />

husto <strong>at</strong> ang p<strong>at</strong>uloy na panghihikay<strong>at</strong><br />

ng <strong>mga</strong> magulang ko, nagpasiya<br />

akong huwag tumigil.<br />

Mabilis na lumipas ang ilang taon<br />

<strong>at</strong> libu-libong milya papunta <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng<br />

chapel <strong>sa</strong> kabundukan ng gitnang<br />

Gu<strong>at</strong>emala. Bilang misyonero, dumalo<br />

ako noon <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng district conference.<br />

Maaga akong dum<strong>at</strong>ing <strong>at</strong><br />

nakita ko ang i<strong>sa</strong>ng piyano roon, kaya<br />

naupo ako <strong>at</strong> nagsi<strong>mula</strong>ng tumugtog<br />

ng <strong>mga</strong> himno. Karamihan <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

ward <strong>at</strong> branch ay may maliit na electric<br />

keyboard na mahirap tugtugin,<br />

56 Liahona<br />

PATULOY NA<br />

MAG-ENSAYO<br />

Gusto ko nang tumigil. Sulit ba ang lah<strong>at</strong> ng pagod na ito?<br />

kaya tuwang-tuwa akong mak<strong>at</strong>ugtog<br />

<strong>sa</strong> totoong piyano. Bunga <strong>ni</strong>to ay<br />

hi<strong>ni</strong>lingan akong <strong>sa</strong>liwan ang kongregasyon<br />

para <strong>sa</strong> kumperensya.<br />

Ano ang nagpabago <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>loobin ko<br />

noong b<strong>at</strong>a pa ako <strong>at</strong> noong misyonero<br />

na ako? Nadama ko ang kapangyarihan<br />

ng Espiritu <strong>sa</strong> pamamagitan<br />

ng musika.<br />

Habang na<strong>sa</strong> misyon, nagkaroon<br />

ako ng maraming pagkak<strong>at</strong>aong<br />

gamitin ang n<strong>at</strong>utuhan ko <strong>sa</strong> musika.<br />

Nasiyahan ako <strong>sa</strong> maraming pagkak<strong>at</strong>aong<br />

kumanta <strong>at</strong> tumugtog ng piyano<br />

nang halos linggu-linggo <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>crament<br />

meeting. Hindi ko malilimutan ang pakiki<strong>ni</strong>g<br />

<strong>sa</strong> m<strong>at</strong><strong>at</strong>ap<strong>at</strong> na miyembrong<br />

Gu<strong>at</strong>emalan na iyon na kumanta ng<br />

<strong>mga</strong> himno. Tinuruan ko ang <strong>mga</strong><br />

miyembro ng <strong>mga</strong> bagong himnong<br />

hindi pamilyar <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la. Nagturo ako<br />

ng kaunting basic piano lesson. Kinakantahan<br />

namin ng <strong>mga</strong> kompanyon<br />

ko ang <strong>mga</strong> taong tinuturuan namin<br />

noon. Kahit sintunado ang pagkanta<br />

namin, laging naroon ang Espiritu<br />

para antigin ang puso ng <strong>mga</strong> tao.<br />

Nalaman ko na hindi mahalaga<br />

kung ano ang iyong <strong>mga</strong> talento;<br />

mapag-aaralan mo pa ring m<strong>at</strong>uto ng<br />

musika <strong>at</strong> pagbutihin ito. Hindi ako<br />

kailanman magiging bantog na piya<strong>ni</strong>sta<br />

<strong>sa</strong> mundo, <strong>at</strong> marami <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

miyembro <strong>sa</strong> Gu<strong>at</strong>emala ang hindi<br />

kailanman mapapabilang <strong>sa</strong> Tabernacle<br />

Choir. Pero hindi mahalaga iyon.<br />

Maaari pa rin kaming masiyahan na<br />

madama ang Espiritu <strong>sa</strong> pamamagitan<br />

ng musika. Labis ang pa<strong>sa</strong><strong>sa</strong>lam<strong>at</strong> ko<br />

na hi<strong>ni</strong>kay<strong>at</strong> ako ng aking <strong>mga</strong> magulang<br />

na mag-aral tumugtog ng piyano,<br />

<strong>at</strong> nagpapa<strong>sa</strong>lam<strong>at</strong> ako na p<strong>at</strong>uloy<br />

akong nag-en<strong>sa</strong>yo. ◼<br />

PAGBUTIHIN ANG INYONG<br />

MGA KASANAYAN AT<br />

TALENTO<br />

“Ang edukasyon ay mahalagang bahagi<br />

ng plano ng Ama <strong>sa</strong> Langit na tutulong<br />

<strong>sa</strong> inyong maging higit na k<strong>at</strong>ulad Niya.<br />

Nais Niyang mag-aral kayo <strong>at</strong> pagbutihin<br />

ang inyong <strong>mga</strong> ka<strong>sa</strong>nayan <strong>at</strong><br />

talento, ang kakayahan <strong>ni</strong>nyong gampanang<br />

mabuti ang inyong <strong>mga</strong> tungkulin,<br />

<strong>at</strong> ang kakayahan <strong>ni</strong>nyong pahalagahan<br />

ang buhay. Ang edukasyong m<strong>at</strong><strong>at</strong>amo<br />

<strong>ni</strong>nyo ay magiging mahalaga <strong>sa</strong> inyo <strong>sa</strong><br />

buhay na ito <strong>at</strong> <strong>sa</strong> kabilang-buhay.”<br />

Para <strong>sa</strong> Lakas ng <strong>mga</strong> Kab<strong>at</strong>aan (buklet,<br />

2011), 9.<br />

LARAWANG KUHA NG ISTOCKPHOTO © BRIAN STEELE


LARAWANG KUHA NI WELDEN C. ANDERSEN; LARAWAN SA LIKURAN © DIGITAL VISION /GETTY IMAGES<br />

TUMAYO<br />

SA MGA BANAL NA LUGAR<br />

“Saanman kayo naroroon kung <strong>sa</strong>an naroon ang<br />

Espiritu ay maaaring maging banal na lugar.”<br />

(Elaine S. Dalton, “Mga Banal na Lugar <strong>sa</strong> Inyong <strong>Buhay</strong>,”<br />

Liahona, Ene. 2013, 51; tingnan din <strong>sa</strong> D <strong>at</strong> T 87:8.)


Ang Makita ang Kabutihan <strong>ni</strong> Kylie<br />

Hindi namin m<strong>at</strong>agalan ang<br />

i<strong>sa</strong>’t i<strong>sa</strong>. Magiging magkaibigan<br />

pa kaya kami?<br />

Noong na<strong>sa</strong> ikaap<strong>at</strong> na grado<br />

ako, na<strong>sa</strong> pinakamagaling<br />

na klase ako <strong>sa</strong> lah<strong>at</strong>. Lah<strong>at</strong><br />

ng tungkol <strong>sa</strong> klaseng iyon ay perpekto—maliban<br />

kay Kylie (binago<br />

ang pangalan). Salbahe siya <strong>sa</strong> halos<br />

lah<strong>at</strong> ng tao, p<strong>at</strong>i na <strong>sa</strong> akin. Nakita<br />

kong itinulak <strong>ni</strong>ya ang iba <strong>sa</strong> pasilyo,<br />

<strong>at</strong> ilang beses din <strong>ni</strong>ya akong itinulak.<br />

Umiiyak ako pag-uwi ko dahil hindi<br />

ko maunawaan kung bakit <strong>ni</strong>ya ako<br />

inaapi.<br />

Wala siyang kaibigan. Mag-i<strong>sa</strong> siya<br />

<strong>sa</strong> me<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> tanghalian dahil walang<br />

gustong tumabi <strong>sa</strong> kanya. Ikinuwento<br />

ko <strong>sa</strong> nanay ko si Kylie, <strong>at</strong> bi<strong>ni</strong>gyan<br />

<strong>ni</strong>ya ako ng m<strong>at</strong>alinong payo na nagpabago<br />

<strong>sa</strong> buhay ko: “Baka naman<br />

kailangan lang <strong>ni</strong>ya ng kaibigan.”<br />

Ikinagul<strong>at</strong> ko ito. Paano ko naman<br />

pakikitaan ng kabaitan ang i<strong>sa</strong>ng<br />

taong hindi magdadalawang-isip na<br />

tawagin ako <strong>sa</strong> nakaiinsultong pangalan?<br />

Bagama’t <strong>at</strong>ubili, nagpasiya<br />

akong maging mas mabait kay Kylie<br />

<strong>at</strong> sikapin siyang unawain. Nang mas<br />

makilala ko na siya, nalaman ko na<br />

Ni Karinne Stacey<br />

mabait naman pala siya. Hindi nagtagal<br />

ay nalaman ko na m<strong>at</strong>indi pala<br />

ang pinagdaraanan <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong> buhay.<br />

Magulo ang ka<strong>ni</strong>lang pamilya, <strong>at</strong> i<strong>ni</strong>iwa<strong>sa</strong>n<br />

<strong>ni</strong>ya ang u<strong>sa</strong>pang bumabanggit<br />

<strong>sa</strong> “pamilya.”<br />

I<strong>sa</strong>ng araw <strong>sa</strong> oras ng tanghalian,<br />

k<strong>at</strong>abi ko <strong>sa</strong> upuan ang <strong>mga</strong> kaibigan<br />

ko. Dahil <strong>sa</strong>lbahe si Kylie <strong>sa</strong> iba,<br />

may ilang b<strong>at</strong>ang babaeng hindi rin<br />

magandang makitungo <strong>sa</strong> kanya.<br />

Si<strong>ni</strong><strong>mula</strong>n <strong>ni</strong>lang pagtawanan si Kylie,<br />

habang nag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>lita nang malakas para<br />

mari<strong>ni</strong>g <strong>ni</strong>ya sila. Sinabi <strong>ni</strong>la, “Huwag<br />

kang uupo <strong>sa</strong> tabi namin—KAHIT<br />

KAILAN!” “Ano’ng amoy iyon? Ah, si<br />

Kylie!” <strong>at</strong> “Lumayo ka nga <strong>sa</strong> amin!”<br />

Naupo ako roon <strong>at</strong> naki<strong>ni</strong>g.<br />

At may munting ti<strong>ni</strong>g akong nari<strong>ni</strong>g<br />

<strong>sa</strong> aking isipan: “Kumilos ka.” Tumayo<br />

ako <strong>at</strong> naramdaman ko na nak<strong>at</strong>ingin<br />

silang lah<strong>at</strong> <strong>sa</strong> akin. “Tama na!”<br />

<strong>sa</strong>bi ko. “Bakit kayo sina<strong>sa</strong>bihan ng<br />

ganyan ang i<strong>sa</strong>ng tao? Maging mabait<br />

naman kayo <strong>sa</strong> kanya!” N<strong>at</strong>ahimik ang<br />

lah<strong>at</strong>. Nang umupo ako, ti<strong>ni</strong>ngnan ko<br />

si Kylie. Pumihit siya <strong>at</strong> tumingin <strong>sa</strong><br />

akin na puno ng pa<strong>sa</strong><strong>sa</strong>lam<strong>at</strong>.<br />

Noong na<strong>sa</strong> ikaa<strong>ni</strong>m na grado ako<br />

palapit na ang ika-12 kaarawan ko, <strong>at</strong><br />

gusto kong magdaos ng party ka<strong>sa</strong>ma<br />

ang ilang kaibigan. Nang tanungin<br />

ako <strong>ni</strong> Inay kung may gusto pa akong<br />

imbitahan, nari<strong>ni</strong>g kong muli ang<br />

munting ti<strong>ni</strong>g <strong>sa</strong> aking isipan: “Imbitahan<br />

mo si Kylie.”<br />

“Gusto ko pong imbitahan si<br />

Kylie,” <strong>sa</strong>bi ko kay Inay.<br />

“Talaga?”<br />

Tumango ako. Pagk<strong>at</strong>apos ng<br />

birthday party, nagkalapit-lapit kami<br />

nang husto ng <strong>mga</strong> kaibigan ko,<br />

ka<strong>sa</strong>ma na si Kylie, kaya nagkitakita<br />

kami tuwing Biyernes <strong>sa</strong> huling<br />

t<strong>at</strong>long buwan ng pasukan. Laging<br />

naroon si Kylie. Naging m<strong>at</strong><strong>at</strong>alik<br />

kaming kaibigan.<br />

Ngayon ay na<strong>sa</strong> ikawalong grado<br />

na ako <strong>at</strong> lumip<strong>at</strong> na kami <strong>sa</strong> ibang<br />

estado, pero madalas akong makipagugnayan<br />

kay Kylie, na i<strong>sa</strong> pa rin <strong>sa</strong><br />

m<strong>at</strong><strong>at</strong>alik kong kaibigan. Kung min<strong>sa</strong>n<br />

itin<strong>at</strong>anong ng ibang <strong>mga</strong> kaibigan<br />

ko kung paano kami nagkalapit<br />

nang husto.<br />

“Sa ikaap<strong>at</strong> na grado siga siya <strong>sa</strong><br />

klase, <strong>at</strong> magkagalit kami noon,”<br />

<strong>sa</strong>bi ko.<br />

“Kung gayon, paano kayo naging<br />

mabuting magkaibigan?”<br />

“Hinanap ko ang kabutihan <strong>sa</strong><br />

kanya. Baw<strong>at</strong> i<strong>sa</strong> ay may kaunting<br />

kabutihan, <strong>at</strong> si<strong>ni</strong>kap kong hanapin<br />

ito <strong>sa</strong> kanya.” ◼<br />

PAGLALARAWAN NI TAIA MORLEY


MGA PAGLALARAWAN NI BRAD TEARE<br />

NATATANGING SAKSI<br />

Ni Elder<br />

Robert D. Hales<br />

Ng Korum ng<br />

Labindalawang<br />

Apostol<br />

Ang <strong>mga</strong> miyembro<br />

ng Korum ng Labindalawang<br />

Apostol<br />

ay n<strong>at</strong><strong>at</strong>anging <strong>mga</strong><br />

<strong>sa</strong>ksi <strong>ni</strong> Jesucristo.<br />

Paano ako magkakaroon<br />

ng PATOTOO?<br />

Ang pagkakaroon ng p<strong>at</strong>otoo ay<br />

nagsisi<strong>mula</strong> <strong>sa</strong> pag-aaral<br />

na sinundan ng pamumuhay ng ebanghelyo nang<br />

may pasensya <strong>at</strong> tiyaga<br />

<strong>at</strong> panalangin<br />

<strong>at</strong> pag-anyaya <strong>at</strong> tiwala <strong>sa</strong> Espiritu. Ang buhay <strong>ni</strong> Joseph Smith ay<br />

i<strong>sa</strong>ng magandang halimbawa<br />

ng prosesong ito.<br />

Mula <strong>sa</strong> “Pagkakaroon ng P<strong>at</strong>otoo <strong>sa</strong> Ipinanumbalik na Ebanghelyo<br />

<strong>ni</strong> Jesucristo,” Liahona, Nob. 2003, 28.<br />

Enero 2013 59<br />

MGA BATA


I<strong>sa</strong>ng Plano<br />

para <strong>sa</strong> Aming<br />

Pamilya<br />

“Mag-anak ay mag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>ma-<strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> plano ng Ama”<br />

(Akl<strong>at</strong> ng <strong>mga</strong> Awit Pamb<strong>at</strong>a, 98).<br />

Ni Maris<strong>sa</strong> Widdison<br />

Mga Magasin ng Simbahan<br />

B<strong>at</strong>ay <strong>sa</strong> tunay na buhay<br />

Nakaupo ako <strong>sa</strong> kama <strong>ni</strong>na<br />

Inay <strong>at</strong> Itay, na labis na nangungulila<br />

<strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la, nang<br />

60 Liahona<br />

tumunog ang telepono.<br />

“Oy, Levi. Alam mo?” <strong>sa</strong>bi <strong>ni</strong> Itay.<br />

“Isi<strong>ni</strong>lang na ang kap<strong>at</strong>id mong si<br />

Nora ngayong hapon!”<br />

Hal<strong>at</strong>a kong ma<strong>sa</strong>ya si Itay,<br />

pero parang kakaiba ang<br />

boses <strong>ni</strong>ya—parang nagaalala<br />

siya.<br />

“Gaano po siya<br />

kalaki?” tanong<br />

ko, na i<strong>ni</strong>isip kung<br />

talagang gusto kong<br />

malaman ang <strong>sa</strong>got.<br />

Sandaling tumahimik<br />

si Itay.<br />

“Humigit lang nang kaunti <strong>sa</strong> dalawang<br />

libra [0.9 kg],” wika <strong>ni</strong>ya.<br />

Ngayon ay talagang nag-aalala siya.<br />

Dap<strong>at</strong> ay <strong>sa</strong> Kapaskuhan pa isisilang<br />

si Nora, pero Setyembre pa<br />

lang. “Napakaliit <strong>ni</strong>ya talaga,” pagpap<strong>at</strong>uloy<br />

<strong>ni</strong> Itay. “Huwag mong<br />

kalimutang ipagda<strong>sa</strong>l siya, Levi. At<br />

magda<strong>sa</strong>l ka rin para <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in para<br />

makapagtiwala tayo na alam ng<br />

Ama <strong>sa</strong> Langit ang pinakamainam<br />

para <strong>sa</strong> pamilya n<strong>at</strong>in.”<br />

Pagkababa ko ng telepono, nagpunta<br />

ako <strong>sa</strong> kusina <strong>at</strong> dinampot ko<br />

ang i<strong>sa</strong>ng bag ng beans na planong<br />

sopasin <strong>ni</strong> Inay. Naka<strong>sa</strong>ad <strong>sa</strong> pakete<br />

na halos k<strong>at</strong>imbang lang ito <strong>ni</strong> Nora<br />

ngayon. Hinawakan ko ito, na pi<strong>ni</strong>pilit<br />

isipin kung ano ang hitsura ng<br />

<strong>sa</strong>nggol na ganoon kaliit.<br />

“Kaaalis lang ng kanyang espiritu<br />

<strong>sa</strong> piling ng Ama <strong>sa</strong> Langit,” naisip<br />

ko, na inaalala ang n<strong>at</strong>utuhan<br />

ko tungkol <strong>sa</strong> buhay bago isilang<br />

<strong>sa</strong> mundo <strong>at</strong> ang plano ng kaligta-<br />

SIMONSEN<br />

<strong>sa</strong>n. Alam ko na kahit mam<strong>at</strong>ay si<br />

BEN NI<br />

Nora, makikita namin siyang muli<br />

dahil <strong>sa</strong>ma-<strong>sa</strong>ma kaming nabuklod<br />

bilang pamilya. Pero uma<strong>sa</strong> rin<br />

akong makapiling namin siya rito<br />

PAGLALARAWAN<br />

<strong>sa</strong> lupa. MGA


Nang sumunod na ilang buwan,<br />

pabalik-balik sina Itay <strong>at</strong> Inay <strong>sa</strong><br />

ospital. Nagpunta sina Lolo <strong>at</strong> Lola<br />

<strong>sa</strong> bahay namin para tumulong <strong>sa</strong><br />

pag-aalaga <strong>sa</strong> akin <strong>at</strong> <strong>sa</strong> nakabab<strong>at</strong>a<br />

kong <strong>mga</strong> kap<strong>at</strong>id. Nag-ayuno<br />

<strong>at</strong> nanalangin ang ward para <strong>sa</strong><br />

pamilya namin, <strong>at</strong> pamin<strong>sa</strong>n-<br />

min<strong>sa</strong>n ay nagh<strong>at</strong>id ng pagkain ang<br />

mababait na kababaihan ng Relief<br />

Society para <strong>sa</strong> amin. Gustong<br />

kumustahin ng lah<strong>at</strong> ang lagay<br />

<strong>ni</strong> Nora.<br />

I<strong>sa</strong>ng gabi, tinawag kaming lah<strong>at</strong><br />

<strong>ni</strong>na Itay <strong>at</strong> Inay <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>las. Sinabi <strong>ni</strong>la<br />

<strong>sa</strong> amin na pupunta si Itay <strong>at</strong> ang<br />

bishop para basba<strong>sa</strong>n si Nora. Nang<br />

makaalis na si Itay suot ang kanyang<br />

amerikana <strong>at</strong> kurb<strong>at</strong>a, pinalibot<br />

kaming lah<strong>at</strong> <strong>ni</strong> Inay <strong>sa</strong> sopa<br />

para manalangin.<br />

“Pakibasba<strong>sa</strong>n po Ninyo si Itay<br />

<strong>sa</strong> pagbibigay ng priesthood blessing<br />

kay Nora,” pagdara<strong>sa</strong>l <strong>ni</strong> Inay.<br />

Humina ang boses <strong>ni</strong>ya. “At <strong>sa</strong>na<br />

po, kung loloobin Ninyo, tulutan po<br />

Ninyo siyang makauwi <strong>at</strong> lumusog.”<br />

Habang nagdara<strong>sa</strong>l kami, nadama<br />

kong pinuspos ng Espiritu Santo<br />

ng kapayapaan <strong>at</strong> pagmamahal ang<br />

silid. Para bang sina<strong>sa</strong>bi <strong>sa</strong> akin<br />

ng Ama <strong>sa</strong> Langit na anuman ang<br />

mangyari kay Nora, lah<strong>at</strong> ng ito ay<br />

bahagi ng Kanyang plano.<br />

Kalaunan nang gabing iyon,<br />

umuwi si Itay <strong>at</strong> sinabi <strong>sa</strong> amin na<br />

may napakagandang nangyari <strong>sa</strong> ospital.<br />

Kara<strong>ni</strong>wan ay maingay <strong>sa</strong> silid<br />

<strong>ni</strong> Nora. Maraming makina <strong>at</strong> mo<strong>ni</strong>tor<br />

na may <strong>mga</strong> alarma <strong>at</strong> p<strong>at</strong>aysinding<br />

<strong>mga</strong> ilaw, <strong>at</strong> laging paroo’t<br />

parito ang <strong>mga</strong> narses <strong>at</strong> doktor<br />

para tulungan ang maliliit na <strong>sa</strong>nggol<br />

na naroon. Ngu<strong>ni</strong>t pagd<strong>at</strong>ing<br />

<strong>ni</strong> Itay <strong>at</strong> ng bishop, nag-iba ang<br />

lah<strong>at</strong>. Tahimik ang lah<strong>at</strong> ng makina.<br />

Nakaupo ang <strong>mga</strong> narses <strong>sa</strong> tabi ng<br />

<strong>mga</strong> <strong>sa</strong>nggol, <strong>at</strong> nagbaba<strong>sa</strong> o binabantayan<br />

sila. Nabasba<strong>sa</strong>n <strong>ni</strong> Itay<br />

<strong>at</strong> ng bishop si Nora nang walang<br />

anumang <strong>sa</strong>gabal.<br />

Hindi ko alam kung lalaki si<br />

Nora <strong>sa</strong> mundong ito o hindi magt<strong>at</strong>agal<br />

ay babalik <strong>sa</strong> piling ng Ama<br />

<strong>sa</strong> Langit. Ngu<strong>ni</strong>t alam ko na pinakikinggan<br />

<strong>at</strong> sina<strong>sa</strong>got ng Ama <strong>sa</strong><br />

Langit ang <strong>at</strong>ing <strong>mga</strong> panalangin, <strong>at</strong><br />

nakadarama ako ng kapayapaan kapag<br />

naaalala kong may plano Siya<br />

para <strong>sa</strong> baw<strong>at</strong> miyembro ng aking<br />

pamilya. ◼<br />

Enero 2013 61<br />

MGA BATA


SA DAAN<br />

Halina’t siya<strong>sa</strong>tin ang mahahalagang lugar <strong>sa</strong> ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>yan ng Simbahan!<br />

2 Ni Jan Pinborough Mga Magasin ng Simbahan<br />

BAHAY<br />

Palmyra, New York, ang lugar kung <strong>sa</strong>an nagsi<strong>mula</strong> ang Pagpapanumbalik ng Ang Simbahan <strong>ni</strong> Jesucristo ng <strong>mga</strong><br />

Banal <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Huling Araw 193 taon na ang nakalilipas. Bi<strong>ni</strong>sita <strong>ni</strong>na Luke, Rachel, <strong>at</strong> Julia S. ang espesyal na lugar na<br />

ito para malaman ang iba pa tungkol <strong>sa</strong> ti<strong>ni</strong>rhan <strong>ni</strong> Propetang Joseph Smith <strong>at</strong> kung paano siya tumulong na maipanumbalik<br />

ang Simbahan <strong>sa</strong> lupa.<br />

ANG BAHAY NA<br />

YARI SA TROSO<br />

Ang bahay na ito na yari <strong>sa</strong> troso ay itinulad<br />

<strong>sa</strong> hitsura ng ti<strong>ni</strong>rhan <strong>ni</strong> Joseph <strong>mula</strong> edad<br />

12 hanggang 19.<br />

1.<br />

NA TINIRHAN NI JOSEPH SMITH<br />

Si Joseph ay may limang kap<strong>at</strong>id<br />

na lalaki <strong>at</strong> t<strong>at</strong>long kap<strong>at</strong>id<br />

na babae. Maliit na bahay ito<br />

para <strong>sa</strong> 11 k<strong>at</strong>ao!<br />

2.<br />

Madalas magtipon<br />

dito ang pamilya <strong>sa</strong><br />

paligid ng me<strong>sa</strong> <strong>sa</strong><br />

kusina para magba<strong>sa</strong><br />

ng Biblia. Noong siya<br />

ay edad 14, naba<strong>sa</strong> <strong>ni</strong><br />

Joseph ang Santiago<br />

1:5: “Kung nagkukulang<br />

ng karunungan<br />

ang sinoman <strong>sa</strong> inyo,<br />

ay humingi <strong>sa</strong> Dios.”<br />

May mahalaga siyang<br />

k<strong>at</strong>anungan <strong>sa</strong> Diyos.<br />

MGA LARAWANG KUHA NI BRENT WALTON; NAGPAKITA ANG ANGHEL NA SI MORONI KAY JOSEPH SMITH, NI TOM LOVELL © 2003 IRI


3.<br />

I<strong>sa</strong>ng araw ng tagsibol<br />

noong 1820, pumasok si<br />

Joseph <strong>sa</strong> kakayuhan malapit<br />

<strong>sa</strong> bahay <strong>ni</strong>lang yari <strong>sa</strong> troso<br />

<strong>at</strong> ipinagda<strong>sa</strong>l kung aling<br />

simbahan ang dap<strong>at</strong> <strong>ni</strong>yang<br />

<strong>sa</strong>pian. Nagpakita ang Ama<br />

<strong>sa</strong> Langit <strong>at</strong> si Jesucristo <strong>at</strong><br />

sinabi <strong>sa</strong> kanya na huwag<br />

sumapi <strong>sa</strong> alinman <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

simbahan. Sinabi <strong>ni</strong> Jesus<br />

na tutulong si Joseph na<br />

maibalik ang Simbahan ng<br />

Panginoon <strong>sa</strong> lupa.<br />

ANG BAHAY NA<br />

YARI SA TABLA<br />

Noong edad 19 si Joseph, lumip<strong>at</strong> ang kanyang pamilya<br />

<strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng bagong bahay. Doon siya nak<strong>at</strong>ira nang<br />

ku<strong>ni</strong>n <strong>ni</strong>ya ang <strong>mga</strong> laminang ginto <strong>sa</strong> Burol Cumorah.<br />

5.<br />

Tinangkang nakawin ng ilang tao ang <strong>mga</strong><br />

laminang ginto. Itinago ito <strong>ni</strong> Joseph <strong>sa</strong> ilalim<br />

ng bricks <strong>sa</strong> harapan ng fireplace na ito.<br />

4.<br />

N<strong>at</strong>ulog <strong>sa</strong> silid <strong>sa</strong> itaas ang lah<strong>at</strong> ng<br />

a<strong>ni</strong>m na b<strong>at</strong>ang lalaki <strong>sa</strong> pamilya. I<strong>sa</strong>ng<br />

gabi noong edad 17 si Joseph, t<strong>at</strong>long<br />

beses nagpakita ang anghel na si Moro<strong>ni</strong><br />

<strong>at</strong> sinabihan siya tungkol <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> laminang<br />

ginto na i<strong>sa</strong><strong>sa</strong>lin <strong>at</strong> ilal<strong>at</strong>hala <strong>ni</strong><br />

Joseph bilang Akl<strong>at</strong><br />

<strong>ni</strong> Mormon. Kinuha<br />

<strong>ni</strong> Joseph ang <strong>mga</strong><br />

lamina makalipas<br />

ang ap<strong>at</strong> na taon.<br />

6.<br />

Sa maliit na silid na ito n<strong>at</strong>ulog<br />

ang <strong>mga</strong> kap<strong>at</strong>id <strong>ni</strong> Joseph na<br />

sina Sophro<strong>ni</strong>a <strong>at</strong> K<strong>at</strong>herine.<br />

I<strong>sa</strong>ng gabi ibinalot <strong>ni</strong> Joseph <strong>sa</strong><br />

tela ang <strong>mga</strong> lamina <strong>at</strong> itinago<br />

ito <strong>sa</strong> pagitan ng dalawang<br />

b<strong>at</strong>ang babae na na<strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>lang<br />

higaan.<br />

Enero 2013 63<br />

MGA BATA


MGA KUWENTO TUNGKOL KAY JESUS<br />

Si Jesucristo <strong>at</strong> ang Unang Pangitain<br />

64 Liahona<br />

Ang Unang Pangitain—nang makita<br />

<strong>ni</strong> Joseph Smith ang Ama <strong>sa</strong> Langit<br />

<strong>at</strong> si Jesucristo—ang si<strong>mula</strong> ng<br />

pagbabalik ng Simbahan <strong>ni</strong> Jesucristo<br />

<strong>sa</strong> daigdig.<br />

Nalaman <strong>ni</strong> Joseph Smith <strong>sa</strong> Unang<br />

Pangitain na ang Ama <strong>sa</strong> Langit <strong>at</strong> si<br />

Jesucristo ay dalawang magkahiwalay<br />

na <strong>ni</strong>lalang.<br />

I<strong>sa</strong> ito <strong>sa</strong> t<strong>at</strong>long pagkak<strong>at</strong>aong<br />

nak<strong>at</strong>ala <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an<br />

na ipinakilala ng Ama <strong>sa</strong> Langit ang<br />

Kanyang Anak na si Jesucristo (tingnan<br />

<strong>sa</strong> Joseph Smith—Ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>yan<br />

1:17). Ang ibang <strong>mga</strong> pagkak<strong>at</strong>aon<br />

ay nang bisitahin ng Tagapagligtas<br />

ang <strong>mga</strong> Nephita <strong>at</strong> nang Siya ay<br />

binyagan (tingnan <strong>sa</strong> 3 Nephi 11:7;<br />

M<strong>at</strong>eo 3:17).<br />

ANG UNANG PANGITAIN, NI GARY KAPP, HINDI MAAARING KOPYAHIN


Ang Ating Pahina<br />

Si Carolina L., edad 11, na taga-<br />

Venezuela, ay lumaki <strong>sa</strong> Ang Simbahan<br />

<strong>ni</strong> Jesucristo ng <strong>mga</strong> Banal <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

Huling Araw <strong>at</strong> m<strong>at</strong>agal na <strong>ni</strong>yang<br />

gustong pumunta <strong>sa</strong> Caracas Venezuela<br />

Temple. Noong Marso 2012 bi<strong>ni</strong>sita <strong>ni</strong>ya<br />

ang templo <strong>sa</strong> unang pagkak<strong>at</strong>aon.<br />

Maligayang-maligaya siya dahil dito.<br />

Napaka-espesyal<br />

ng pamilya ko.<br />

A<strong>ni</strong>m na oras ang<br />

layo ng simbahan<br />

<strong>mula</strong> <strong>sa</strong> amin,<br />

pero nagsisimba<br />

kami kapag kaya<br />

namin. Binabasba<strong>sa</strong>n<br />

ng aking ama<br />

ang <strong>sa</strong>kramento para <strong>sa</strong> amin tuwing<br />

Linggo, <strong>at</strong> tinuturuan ako ng aking ina<br />

<strong>sa</strong> Primary. Nagpupunta kami <strong>sa</strong> Recife<br />

Brazil Temple min<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng taon.<br />

Magmimisyon ako kapag na<strong>sa</strong> hustong<br />

gulang na ako. Pinag-aaralan ko ang<br />

<strong>mga</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an <strong>at</strong> nagdara<strong>sa</strong>l<br />

ako araw-araw. Si<strong>ni</strong>sikap kong m<strong>at</strong>uwa<br />

<strong>sa</strong> akin ang Ama <strong>sa</strong> Langit <strong>sa</strong> pagiging<br />

mabuting b<strong>at</strong>a. Mahal na mahal ko ang<br />

ebanghelyo.<br />

Kevin L., edad 8, Brazil<br />

Nang magpunta<br />

ako <strong>sa</strong> templo,<br />

ma<strong>sa</strong>ya akong maka<strong>sa</strong>ma<br />

si Itay <strong>at</strong><br />

ang kap<strong>at</strong>id kong<br />

si Ryan habang<br />

na<strong>sa</strong> sesyon si Inay<br />

<strong>at</strong> ang kanyang kaibigan.Napakamapitagan<br />

ko noong na<strong>sa</strong> silid-hintayan<br />

ako ng templo. Sabik akong makapasok<br />

<strong>sa</strong> bahay ng Ama <strong>sa</strong> Langit <strong>at</strong> madama<br />

ang Kanyang pagmamahal <strong>at</strong> kabaitan<br />

<strong>sa</strong> pamamagitan ng Espiritu. Mahal ko<br />

ang bahay ng Panginoon.<br />

Jorge M., edad 6, Costa Rica<br />

Gustung-gusto<br />

naming makita ng<br />

maliit kong kap<strong>at</strong>id<br />

na si Omega ang<br />

templo. Kapag<br />

bi<strong>ni</strong>bisita ng ward<br />

namin ang Monterrey<br />

Mexico Temple,<br />

h<strong>at</strong>inggabi kaming<br />

umaalis <strong>at</strong> nagbibiyahe nang a<strong>ni</strong>m na<br />

oras papunta roon. Alam ko na ang templo<br />

ang lugar kung <strong>sa</strong>an maaaring maging<br />

walang hanggan ang <strong>mga</strong> pamilya.<br />

Hindi magt<strong>at</strong>agal lilip<strong>at</strong> kami <strong>sa</strong> Tuxtla<br />

Gutiérrez. May templo roon, <strong>at</strong> mas madalas<br />

na kaming makakabisita. Nagpapa<strong>sa</strong>lam<strong>at</strong><br />

ako para <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> templo.<br />

Helem N., edad 4, Mexico<br />

Solene S., edad 6, Brazil<br />

Ito ay drowing ng Asunción Paraguay<br />

Temple. Ma<strong>sa</strong>yang-ma<strong>sa</strong>ya ako dahil<br />

malapit na kaming mabuklod bilang<br />

walang-hanggang pamilya. Nagpapa<strong>sa</strong>lam<strong>at</strong><br />

ako <strong>sa</strong> Ama <strong>sa</strong> Langit <strong>sa</strong> pagbibigay<br />

<strong>sa</strong> akin ng pamilya.<br />

Angelo N., edad 5, Paraguay<br />

Nang pumasok ako<br />

<strong>sa</strong> Quetzaltenango<br />

Gu<strong>at</strong>emala Temple,<br />

nakadama ako ng<br />

m<strong>at</strong>inding kapayapaan.Ma<strong>sa</strong>yangma<strong>sa</strong>ya<br />

ako noong<br />

ilaan ito. Tumimo<br />

<strong>sa</strong> puso ko ang <strong>mga</strong><br />

men<strong>sa</strong>he.<br />

Juan G., edad 11,<br />

Gu<strong>at</strong>emala<br />

Enero 2013 65<br />

MGA BATA


66 Liahona<br />

Handa nang<br />

Ni Merillee Booren<br />

B<strong>at</strong>ay <strong>sa</strong> tunay na buhay<br />

“Hindi tayo bi<strong>ni</strong>gyan ng Dios ng<br />

espiritu ng k<strong>at</strong>akutan; kundi ng kapangyarihan”<br />

(II Kay Timoteo 1:7).<br />

Hindi mapakali si Mary <strong>sa</strong><br />

upuan habang nakiki<strong>ni</strong>g <strong>sa</strong><br />

iba pang <strong>mga</strong> b<strong>at</strong>a <strong>sa</strong> kanyang<br />

klase <strong>sa</strong> Primary na naghahalinhinan<br />

<strong>sa</strong> pagbaba<strong>sa</strong> <strong>mula</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

banal na kasul<strong>at</strong>an. Ina<strong>sa</strong>m <strong>ni</strong>ya na<br />

huwag na siyang paba<strong>sa</strong>hin pa.<br />

Si Mary ay may dyslexia kaya<br />

hirap siyang magba<strong>sa</strong>. Kapag<br />

nak<strong>at</strong>ingin siya <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> letra <strong>sa</strong><br />

i<strong>sa</strong>ng pahina, parang nagt<strong>at</strong>akbuhan<br />

ang <strong>mga</strong> ito <strong>at</strong> nagpapalitan<br />

ng lugar. Kapag nagbaba<strong>sa</strong> siya<br />

nang malakas, mabagal siyang<br />

mag<strong>sa</strong>lita <strong>at</strong> kung min<strong>sa</strong>n ay<br />

hindi sunud-sunod. Madalas<br />

ay binaba<strong>sa</strong> <strong>ni</strong>ya ang <strong>mga</strong><br />

<strong>sa</strong>litang wala naman talaga<br />

roon.<br />

MGA PAGLALARAWAN NI APRYL STOTT


Magba<strong>sa</strong><br />

Nang malapit nang magba<strong>sa</strong> si<br />

Mary, lalo siyang n<strong>at</strong>akot. Nang siya<br />

na ang magbaba<strong>sa</strong>, hindi na ito<br />

nakayanan <strong>ni</strong> Mary.<br />

“Kailangan ko pong magpunta <strong>sa</strong><br />

CR,” bigla <strong>ni</strong>yang sinabi <strong>at</strong> mabilis<br />

na tumayo, kaya nahulog <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>hig<br />

ang kanyang <strong>mga</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an.<br />

Nagt<strong>at</strong>akbo si Mary <strong>sa</strong> pasilyo<br />

papunta <strong>sa</strong> CR. N<strong>at</strong>uwa siya na walang<br />

tao roon. Tumayo siya <strong>sa</strong> sulok<br />

<strong>at</strong> nagsi<strong>mula</strong>ng umiyak.<br />

Makalipas ang ilang minuto, nari<strong>ni</strong>g<br />

<strong>ni</strong>yang tin<strong>at</strong>awag <strong>ni</strong> Sister Smith<br />

ang kanyang pangalan habang<br />

papalapit ito <strong>sa</strong> CR. “Mary, ano’ng<br />

problema?”<br />

Hindi alam <strong>ni</strong> Mary ang <strong>sa</strong><strong>sa</strong>bihin.<br />

Hiyang-hiya siya. Walang<br />

ga<strong>ni</strong>tong problema ang iba pang<br />

<strong>mga</strong> b<strong>at</strong>a. “Hindi ko po kayang<br />

magba<strong>sa</strong>!” <strong>sa</strong>bi <strong>ni</strong>ya habang umiiyak<br />

na nakasubsob ang ulo <strong>sa</strong> kanyang<br />

nakahalukipkip na <strong>mga</strong> kamay.<br />

“Hindi mo kayang magba<strong>sa</strong>?” naguguluhang<br />

tanong <strong>ni</strong> Sister Smith.<br />

“Nakita kitang magbigay ng men<strong>sa</strong>he<br />

<strong>sa</strong> Primary. Alam kong kaya<br />

mong magba<strong>sa</strong>.”<br />

Umiling si Mary. “Kinakabi<strong>sa</strong>do<br />

ko po ang <strong>mga</strong> men<strong>sa</strong>he ko. Paulit-<br />

ulit ko pong ineen<strong>sa</strong>yo ito para<br />

hindi na kailangang ba<strong>sa</strong>hin <strong>sa</strong><br />

harap ng <strong>mga</strong> tao. Hindi po ako<br />

makapagba<strong>sa</strong> nang malakas, <strong>at</strong> kapag<br />

ginagawa ko po ito, marami po<br />

akong mali. Ayaw ko pong pagtawanan<br />

ako ng ibang <strong>mga</strong> b<strong>at</strong>a.”<br />

“Ay, Mary, sori. Hindi<br />

kita t<strong>at</strong>awaging magba<strong>sa</strong><br />

nang malakas hangga’t<br />

hindi ka handa,” <strong>sa</strong>bi <strong>ni</strong><br />

Sister Smith. “At hindi ako<br />

na<strong>ni</strong><strong>ni</strong>wala na pagt<strong>at</strong>awanan<br />

ka ng sinuman <strong>sa</strong><br />

klase n<strong>at</strong>in. Mga kaibigan<br />

mo sila.”<br />

“Pinagt<strong>at</strong>awanan po<br />

ako ng <strong>mga</strong> b<strong>at</strong>a <strong>sa</strong> eskuwelahan,”<br />

bulong <strong>ni</strong> Mary.<br />

Pinahiran <strong>ni</strong> Sister Smith<br />

ang <strong>mga</strong> luha <strong>ni</strong> Mary. “Bumalik<br />

ka na <strong>sa</strong> klase. Ako<br />

ang bahala,” <strong>sa</strong>bi <strong>ni</strong>ya.<br />

Magka<strong>sa</strong>bay silang bumalik <strong>sa</strong><br />

silid-aralan. Naupo si Betsy na<br />

kaibigan <strong>ni</strong> Mary <strong>sa</strong> kanyang tabi, <strong>at</strong><br />

inayos ang lukot na <strong>mga</strong> pahina ng<br />

banal na kasul<strong>at</strong>an <strong>ni</strong> Mary. Umupo<br />

si Mary, <strong>at</strong> i<strong>ni</strong>abot <strong>ni</strong> Betsy ang kanyang<br />

<strong>mga</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an.<br />

“Sino ang gustong sumunod na<br />

magba<strong>sa</strong>?” tanong <strong>ni</strong> Sister Smith.<br />

“Si Mary na po,” <strong>sa</strong>bi ng i<strong>sa</strong>ng<br />

b<strong>at</strong>ang lalaki <strong>sa</strong> klase.<br />

Nag-<strong>at</strong>ubili si Mary, pero ti<strong>ni</strong>ngnan<br />

<strong>ni</strong>ya ang kanyang <strong>mga</strong> kaklase<br />

<strong>at</strong> nakita ang ka<strong>ni</strong>lang magagandang<br />

ngiti. Tumango <strong>at</strong> ngumiti rin<br />

si Sister Smith. Kinabahan si Mary,<br />

pero nakita <strong>ni</strong>ya kung <strong>sa</strong>an siya<br />

magsisi<strong>mula</strong> <strong>at</strong> nagsi<strong>mula</strong> na siyang<br />

magba<strong>sa</strong>.<br />

Mabagal ang kanyang pag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>lita.<br />

May ilan siyang mali, pero nang<br />

hindi na siya makaba<strong>sa</strong>, mahinang<br />

ibinulong <strong>ni</strong> Betsy kay Mary ang tamang<br />

<strong>sa</strong>lita. Hindi kasing-galing ng<br />

iba pang <strong>mga</strong> b<strong>at</strong>a <strong>sa</strong> kanyang klase<br />

si Mary <strong>sa</strong> pagbaba<strong>sa</strong>, pero hindi<br />

siya pinagtawanan <strong>ni</strong>numan. Pagk<strong>at</strong>apos<br />

ay iba naman ang nagba<strong>sa</strong>, <strong>at</strong><br />

nagp<strong>at</strong>uloy ang aralin.<br />

Habang naglalakad sila papunta<br />

<strong>sa</strong> silid ng Primary pagk<strong>at</strong>apos ng<br />

klase, ibinulong <strong>ni</strong> Sister Smith kay<br />

Mary na ipinagmamalaki <strong>ni</strong>ya ito.<br />

N<strong>at</strong>uwa si Mary na hindi na <strong>ni</strong>ya<br />

kailangan pang itago ang hirap <strong>ni</strong>ya<br />

<strong>sa</strong> pagbaba<strong>sa</strong>. “Lagi na lang akong<br />

mag-een<strong>sa</strong>yo,” naisip <strong>ni</strong>ya. At napangiti<br />

siya, b<strong>at</strong>id na may mabubuti<br />

siyang kaibigan <strong>sa</strong> simbahan na<br />

tutulong <strong>sa</strong> kanya. ◼<br />

Enero 2013 67<br />

MGA BATA


DALHIN SA TAHANAN ANG TURO SA PRIMARY<br />

Mahal Ako ng Ama <strong>sa</strong> Langit,<br />

<strong>at</strong> May Plano Siya para <strong>sa</strong> Akin<br />

Amoy na amoy <strong>sa</strong> paligid ang<br />

<strong>ni</strong>lulutong cookies habang<br />

tumutulong si N<strong>at</strong>a<strong>ni</strong>el<br />

kay Lola <strong>sa</strong> paglalagay ng ma<strong>sa</strong> <strong>sa</strong><br />

cookie sheets. Ngi<strong>ni</strong>tian siya <strong>ni</strong> Lola.<br />

“Sino’ng nagmamahal <strong>sa</strong> iyo?” tanong<br />

<strong>ni</strong> Lola.<br />

Naisip <strong>ni</strong> N<strong>at</strong>a<strong>ni</strong>el kung paano<br />

siya laging ipinagluluto <strong>ni</strong> Lola ng<br />

kanyang paboritong cookies <strong>at</strong> lagi<br />

68 Liahona<br />

itong naghahanda ng papel dahil<br />

alam <strong>ni</strong>to na gustung-gustong magdrowing<br />

<strong>ni</strong> N<strong>at</strong>a<strong>ni</strong>el. “Kayo po,”<br />

<strong>sa</strong>got <strong>ni</strong>ya.<br />

“Tama,” <strong>sa</strong>bi <strong>ni</strong> Lola. “Mas m<strong>at</strong>agal<br />

na kitang kilala kay<strong>sa</strong> sinuman<br />

maliban <strong>sa</strong> nanay <strong>at</strong> t<strong>at</strong>ay mo. Pero<br />

may iba pang nakakakilala <strong>sa</strong> iyo<br />

nang mas m<strong>at</strong>agal kay<strong>sa</strong> akin.”<br />

“Sino pa po?” tanong <strong>ni</strong> N<strong>at</strong>a<strong>ni</strong>el.<br />

Magagamit <strong>ni</strong>nyo ang aralin <strong>at</strong> aktibidad<br />

na ito para m<strong>at</strong>utuhan pa ang iba tungkol<br />

<strong>sa</strong> tema ng Primary <strong>sa</strong> buwang ito.<br />

“I<strong>sa</strong>ng taong nagmahal <strong>sa</strong> iyo<br />

bago ka pa pumarito <strong>sa</strong> mundo,”<br />

<strong>sa</strong>bi <strong>ni</strong> Lola.<br />

“Ah,” <strong>sa</strong>bi <strong>ni</strong> N<strong>at</strong>a<strong>ni</strong>el. “Ibig po<br />

<strong>ni</strong>nyong <strong>sa</strong>bihin ang Ama <strong>sa</strong> Langit.”<br />

“Oo,” <strong>sa</strong>bi <strong>ni</strong> Lola, <strong>at</strong> <strong>ni</strong>yakap si<br />

N<strong>at</strong>a<strong>ni</strong>el.<br />

Napangiti siya. Ma<strong>sa</strong>rap ang pakiramdam<br />

<strong>ni</strong>ya na malaman na siya<br />

ay minamahal.<br />

Sa taong ito <strong>sa</strong> oras ng pagbabahagi,<br />

malalaman <strong>ni</strong>nyo ang napakagandang<br />

k<strong>at</strong>otohanan na kayo ay<br />

anak ng Diyos. Kilala <strong>at</strong> mahal kayo<br />

ng Ama <strong>sa</strong> Langit. May plano siya<br />

na tutulong <strong>sa</strong> inyong makabalik <strong>sa</strong><br />

Kanyang piling balang-araw. ◼<br />

Awitin <strong>at</strong> Banal na<br />

Kasul<strong>at</strong>an<br />

• “Ako ay Anak ng Diyos”<br />

(Akl<strong>at</strong> ng <strong>mga</strong> Awit Pamb<strong>at</strong>a, 2–3)<br />

• Mga Taga Roma 8:16<br />

MGA PAGLALARAWAN NI BECKY FAWSON;<br />

KALIWA: INSET NI PHYLLIS LUCH


Snowflake Craft<br />

1. Itupi <strong>sa</strong> gitna ang i<strong>sa</strong>ng 8 x 8-na-pulgadang<br />

(20 x 20 cm) papel. Pagk<strong>at</strong>apos ay itupi<br />

itong muli <strong>sa</strong> gitna nang dalawang beses.<br />

2. Gamitin ang padron para makagawa ng<br />

lalaki o babaeng snowflake. Gupitin ang<br />

bahaging kulay-dilaw.<br />

3. Gumamit ng <strong>mga</strong> krayola o lapis para<br />

kulayan ang <strong>mga</strong> tau-tauhan <strong>sa</strong> snowflake.<br />

Mga Ideyang Mapaguu<strong>sa</strong>pan<br />

ng Pamilya<br />

• Tulad ng <strong>mga</strong> snowflake na magkakaiba<br />

ang hugis <strong>at</strong> suk<strong>at</strong>, may<br />

espesyal na <strong>mga</strong> k<strong>at</strong>angian ang <strong>mga</strong><br />

b<strong>at</strong>a sila naiiba <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>’t i<strong>sa</strong>. M<strong>at</strong>apos<br />

gawin ang <strong>mga</strong> snowflake, maaari<br />

kayong maghalinhinan <strong>sa</strong> pagpa<strong>sa</strong><br />

ng snowflake ng baw<strong>at</strong> miyembro ng<br />

pamilya paikot, na bumabanggit ng<br />

espesyal na <strong>mga</strong> k<strong>at</strong>angian ng taong<br />

iyon <strong>at</strong> nagpapahiw<strong>at</strong>ig ng pagmamahal.<br />

Pagk<strong>at</strong>apos ay <strong>sa</strong>bihin <strong>sa</strong><br />

baw<strong>at</strong> i<strong>sa</strong> na kilala <strong>at</strong> mahal<br />

siya ng Ama <strong>sa</strong> Langit.<br />

• Maaari din <strong>ni</strong>nyong<br />

ipa<strong>sa</strong>-pa<strong>sa</strong> ang i<strong>sa</strong>ng<br />

<strong>sa</strong>lamin <strong>at</strong> <strong>sa</strong>bihin <strong>sa</strong><br />

baw<strong>at</strong> miyembro ng<br />

pamilya na tumingin dito<br />

habang tin<strong>at</strong>alakay <strong>ni</strong>nyo<br />

ang <strong>mga</strong> konseptong ito:<br />

Ikaw ay anak ng Diyos.<br />

Mahal na mahal ka ng iyong<br />

Ama <strong>sa</strong> Langit. Kapiling mo Siya <strong>sa</strong><br />

langit bago ka pumarito <strong>sa</strong> lupa.<br />

Kaya nga ang tawag n<strong>at</strong>in <strong>sa</strong> Kanya<br />

ay Ama <strong>sa</strong> Langit. Gusto Niyang<br />

lumigaya ka <strong>at</strong> bumalik <strong>sa</strong> Kanyang<br />

piling balang-araw. Paano <strong>ni</strong>nyo<br />

malalaman na mahal kayo ng Ama<br />

<strong>sa</strong> Langit?<br />

Maaari mong kulayan ng iba’t ibang<br />

kulay ang <strong>mga</strong> tau-tauhan para ipakita<br />

ang <strong>mga</strong> kakaiba mong k<strong>at</strong>angian.<br />

4. Sa gitna ng snowflake, isul<strong>at</strong> ang, “Mahal<br />

ako ng Ama <strong>sa</strong> Langit” para ipaalala <strong>sa</strong><br />

<strong>sa</strong>rili mo na alam ng Ama <strong>sa</strong> Langit ang<br />

lah<strong>at</strong> tungkol <strong>sa</strong> iyo <strong>at</strong> na mahal na mahal<br />

ka Niya.<br />

Mahal<br />

Ako ng Ama <strong>sa</strong><br />

Langit<br />

Mahal<br />

Ako ng Ama <strong>sa</strong><br />

Langit<br />

babae<br />

lalaki<br />

Enero 2013 69<br />

MGA BATA


PARA SA MALILIIT NA BATA<br />

Ang P<strong>at</strong>otoo <strong>ni</strong> Evelyn tungkol <strong>sa</strong> Templo<br />

Nina Miche Barbo<strong>sa</strong> <strong>at</strong> Maris<strong>sa</strong> Widdison<br />

B<strong>at</strong>ay <strong>sa</strong> tunay na buhay<br />

Gustung-gustong dumalo <strong>ni</strong> Evelyn <strong>sa</strong> Primary. Lagi siyang nagt<strong>at</strong>aas ng<br />

kamay para manalangin. Gustung-gusto rin <strong>ni</strong>yang tulungan ang kanyang<br />

<strong>mga</strong> guro.<br />

70 Liahona<br />

Ngu<strong>ni</strong>t ngayon ang unang<br />

pagkak<strong>at</strong>aon na magbibigay<br />

ng men<strong>sa</strong>he si Evelyn. Habang<br />

naglalakad siya papunta <strong>sa</strong><br />

harapan ng silid, para siyang<br />

kinakabahan. At nagsi<strong>mula</strong>ng<br />

bumilis ang pintig ng kanyang<br />

puso. Kabog-kabog. Kabog-<br />

kabog. Kabog-kabog.<br />

MGA PAGLALARAWAN NI KATIE MCDEE


“Hi,” <strong>sa</strong>bi <strong>ni</strong> Evelyn pagd<strong>at</strong>ing <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong> harapan ng silid. “Ang pangalan ko<br />

ay Evelyn. Kagagaling lang ng pamilya ko <strong>sa</strong> templo para magka<strong>sa</strong>ma-<strong>sa</strong>ma<br />

kami magpakailanman.”<br />

Nagkuwento si Evelyn <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> b<strong>at</strong>ang Primary tungkol <strong>sa</strong> puting damit<br />

na isinuot <strong>ni</strong>ya. Puting-puti rin ang templo. Sinabi <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la na sila ng<br />

kanyang <strong>mga</strong> magulang <strong>at</strong> kap<strong>at</strong>id na babae ay <strong>sa</strong>ma-<strong>sa</strong>mang nabuklod<br />

magpakailanman.<br />

Enero 2013 71<br />

MGA BATA


“Alam kong mahal tayo ng Ama <strong>sa</strong> Langit,” <strong>sa</strong>bi <strong>ni</strong> Evelyn. “Hinahayaan<br />

Niya tayong magpunta <strong>sa</strong> templo para maka<strong>sa</strong>ma ang <strong>at</strong>ing pamilya<br />

magpakailanman.”<br />

Muling umupo si Evelyn. Ma<strong>sa</strong>ya siya. Parang may mai<strong>ni</strong>t na liwanag na<br />

nag<strong>ni</strong>ng<strong>ni</strong>ng <strong>sa</strong> kanyang buong k<strong>at</strong>awan. Ma<strong>sa</strong>ya siya na nakapunta siya<br />

<strong>sa</strong> templo. ◼<br />

72 Liahona


P<strong>at</strong>otoo tungkol <strong>sa</strong> Templo<br />

Nagkuwento si Evelyn tungkol <strong>sa</strong> pagkabuklod <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong> kanyang pamilya <strong>sa</strong><br />

loob ng templo. Tingnan kung mahahanap <strong>ni</strong>nyo ang ilang bagay <strong>sa</strong> silid <strong>ni</strong><br />

Evelyn na binanggit <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong> kanyang men<strong>sa</strong>he <strong>sa</strong> Primary. Mahahanap mo rin<br />

ba ang iba pang <strong>mga</strong> bagay na nak<strong>at</strong>ago?<br />

Enero 2013 73<br />

MGA BATA


MGA BALITA SA SIMBAHAN<br />

Bisitahin ang news.lds.org para <strong>sa</strong> iba pang <strong>mga</strong> balita <strong>at</strong> kaganapan <strong>sa</strong> Simbahan.<br />

Pagtulong <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Kab<strong>at</strong>aan na Maging Mahuhu<strong>sa</strong>y<br />

na Mag-aaral <strong>at</strong> Guro<br />

Ni Michael Barber<br />

Curriculum Developer, Priesthood Department<br />

Bi<strong>ni</strong>bigyang-diin <strong>sa</strong> bagong kurikulum<br />

ng <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan na, Come, Follow Me:<br />

Lear<strong>ni</strong>ng Resources for Youth [Pumarito<br />

Ka, Sumunod Ka <strong>sa</strong> Akin: Mga Sanggu<strong>ni</strong>an<br />

<strong>sa</strong> Pag-aaral ng <strong>mga</strong> Kab<strong>at</strong>aan], ang ap<strong>at</strong><br />

na paraan upang epektibong m<strong>at</strong>ulungan<br />

ng <strong>mga</strong> magulang, guro, <strong>at</strong> lider ang <strong>mga</strong><br />

kab<strong>at</strong>aan na lubos na magbalik-loob <strong>sa</strong><br />

ebanghelyo.<br />

Sa <strong>sa</strong>lay<strong>sa</strong>y <strong>sa</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an<br />

na naganap noong kab<strong>at</strong>aan <strong>ni</strong><br />

Jesucristo, nalaman n<strong>at</strong>in na ang<br />

12-taong-gulang na Tagapagligtas ay<br />

n<strong>at</strong>agpuan “<strong>sa</strong> templo, na nakaupo <strong>sa</strong><br />

gitna ng <strong>mga</strong> guro, <strong>at</strong> sila ay nakiki<strong>ni</strong>g<br />

<strong>sa</strong> kanya <strong>at</strong> nagt<strong>at</strong>anong <strong>sa</strong> kanya.<br />

“At ang lah<strong>at</strong> ng <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>ya’y nangakakari<strong>ni</strong>g<br />

ay nagsisipanggilalas <strong>sa</strong><br />

ka<strong>ni</strong>yang k<strong>at</strong>alinuhan <strong>at</strong> <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>yang<br />

<strong>mga</strong> <strong>sa</strong>got” (Pag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>lin <strong>ni</strong> Joseph<br />

Smith, Lucas 2:46; Lucas 2:47).<br />

Mula pagkab<strong>at</strong>a aktibo nang nakikilahok<br />

ang Tagapagligtas <strong>sa</strong> pag-aaral<br />

<strong>at</strong> pagtuturo ng ebanghelyo. Sa templo,<br />

nagturo ng <strong>mga</strong> alituntu<strong>ni</strong>n ng<br />

ebanghelyo ang Tagapagligtas <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

taong itinuturing na mas may pinagaralan<br />

<strong>at</strong> maraming alam kay<strong>sa</strong> Kanya.<br />

Subalit naunawaan Niya na ang pagaaral<br />

<strong>at</strong> pagtuturo ng ebanghelyo ay<br />

bahagi ng “[gawain ng Kanyang] Ama”<br />

(Lucas 2:49) <strong>at</strong> pangunahin <strong>sa</strong> Kanyang<br />

banal na misyon <strong>sa</strong> lupa.<br />

Walang alinlangang si Jesucristo<br />

ang pinakamahu<strong>sa</strong>y na mag-aaral<br />

<strong>at</strong> guro ng ebanghelyo, kahit noong<br />

b<strong>at</strong>a pa siya; gayunma’y umunlad<br />

ang kakayahan Niyang unawain <strong>at</strong><br />

74 Liahona<br />

SI CRISTO SA EMAUS, NI WALTER RANE © IRI<br />

ituro ang doktrina. Sinabi <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in <strong>sa</strong><br />

<strong>mga</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an na Siya ay<br />

“nagp<strong>at</strong>uloy nang biyaya <strong>sa</strong> biyaya,<br />

hanggang <strong>sa</strong> tanggapin <strong>ni</strong>ya ang<br />

kaganapan” (D <strong>at</strong> T 93:13). Kapag<br />

i<strong>ni</strong>ayon ng <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan ngayon ang<br />

ka<strong>ni</strong>lang buhay <strong>sa</strong> alam <strong>ni</strong>lang totoo,<br />

sila man ay tunay na magbabalik-loob<br />

<strong>sa</strong> Tagapagligtas <strong>at</strong> <strong>sa</strong> Kanyang ebanghelyo<br />

<strong>at</strong> uunlad <strong>sa</strong> karunungan “[na]ng<br />

taludtod <strong>sa</strong> taludtod, [na]ng tuntu<strong>ni</strong>n<br />

<strong>sa</strong> tuntu<strong>ni</strong>n” (2 Nephi 28:30).<br />

Sa i<strong>sa</strong>ng gabay <strong>sa</strong> bagong <strong>mga</strong> m<strong>at</strong>eryal<br />

<strong>sa</strong> kurikulum ng <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan,<br />

ipinahayag ng Unang Panguluhan,<br />

“Kayo ay tinawag ng Panginoon na<br />

tulungan ang <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan na lubos<br />

na magbalik-loob <strong>sa</strong> ebanghelyo.” 1<br />

Kapag pinag-aralan <strong>at</strong> tinularan n<strong>at</strong>in<br />

ang pagmimi<strong>ni</strong>steryo ng Tagapagligtas,<br />

lubos n<strong>at</strong>ing m<strong>at</strong>utulungan ang<br />

<strong>at</strong>ing <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>lang pagaaral,<br />

pamumuhay, <strong>at</strong> pagtuturo ng<br />

ebanghelyo <strong>ni</strong> Jesucristo. Tulad ng<br />

Tagapagligtas, espirituwal n<strong>at</strong>ing maihahanda<br />

ang <strong>at</strong>ing <strong>sa</strong>rili, m<strong>at</strong>utugunan<br />

Ang espirituwal na paghahanda—pag-aaral, pagdara<strong>sa</strong>l, <strong>at</strong> pag-aayuno—ay tumutulong<br />

kapwa <strong>sa</strong> guro <strong>at</strong> mag-aaral na madama ang impluwensya ng Espiritu.<br />

ang <strong>mga</strong> pangangailangan ng <strong>at</strong>ing<br />

<strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan, mahihikay<strong>at</strong> silang<br />

tuklasin ang <strong>mga</strong> k<strong>at</strong>otohanan ng<br />

ebanghelyo, <strong>at</strong> mahahamon silang<br />

magbalik-loob kapag kumilos sila<br />

nang may pananampal<strong>at</strong>aya.<br />

Espirituwal na Paghahanda<br />

Bago nagsi<strong>mula</strong> ang Kanyang<br />

mortal na mi<strong>ni</strong>steryo, espirituwal


PAGLALARAWAN NI CRAIG DIMOND<br />

na i<strong>ni</strong>handa ng Tagapagligtas ang<br />

Kanyang <strong>sa</strong>rili <strong>sa</strong> pamamagitan ng<br />

masigasig na pag-aaral, pagdara<strong>sa</strong>l,<br />

<strong>at</strong> pag-aayuno. Siya ay “inakay ng<br />

Espiritu . . . <strong>sa</strong> ilang, upang maka<strong>sa</strong>ma<br />

ang Diyos” <strong>at</strong> “[nag-ayuno nang]<br />

ap<strong>at</strong> na pung araw <strong>at</strong> ap<strong>at</strong> na pung<br />

gabi” (Pag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>lin <strong>ni</strong> Joseph Smith,<br />

M<strong>at</strong>eo 4:1–2). Sa pagt<strong>at</strong>apos ng Kanyang<br />

ayuno, naharap ang Tagapagligtas<br />

<strong>sa</strong> iba’t ibang tukso ng kaaway.<br />

Nak<strong>at</strong>ulong ang napag-aralan <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

banal na kasul<strong>at</strong>an nang harapin <strong>ni</strong><br />

Jesus ang baw<strong>at</strong> tuksong naka<strong>sa</strong>ad<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tal<strong>at</strong>a <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> banal na kasul<strong>at</strong>an<br />

(tingnan <strong>sa</strong> M<strong>at</strong>eo 4:3–10).<br />

Ang espirituwal na paghahanda ay<br />

hindi lamang nagbigay <strong>sa</strong> Kanya ng<br />

kakayahang m<strong>at</strong>agumpay na mapaglabanan<br />

ang tukso <strong>sa</strong> buong buhay<br />

Niya, kundi naituro din Niya nang<br />

may kapangyarihan ang ebanghelyo<br />

<strong>sa</strong> buong panahon ng Kanyang<br />

mi<strong>ni</strong>steryo.<br />

Ang pagtuturo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan ay<br />

nangangailangan ng higit na paghahanda<br />

kay<strong>sa</strong> mabili<strong>sa</strong>ng pagbaba<strong>sa</strong><br />

ng manwal bago tayo magturo. I<strong>ni</strong>utos<br />

ng Panginoon, “Huwag hangaring<br />

ipahayag ang aking <strong>sa</strong>lita, kundi<br />

hangarin munang m<strong>at</strong>amo ang aking<br />

<strong>sa</strong>lita” (D <strong>at</strong> T 11:21). Tayo ay espirituwal<br />

na naghahanda <strong>sa</strong> pamamagitan<br />

ng mapanalanging pag-aaral ng <strong>mga</strong><br />

banal na kasul<strong>at</strong>an <strong>at</strong> ng <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>lita ng<br />

<strong>mga</strong> buhay na propeta upang m<strong>at</strong>utuhan<br />

ang totoong doktrina. Kapag<br />

naghanda tayo <strong>sa</strong> ga<strong>ni</strong>tong paraan,<br />

pagtitibayin ng Espiritu Santo ang<br />

k<strong>at</strong>otohanan ng doktrina <strong>at</strong> ipapaalala<br />

ang <strong>mga</strong> karana<strong>sa</strong>n n<strong>at</strong>in <strong>sa</strong> pamumuhay<br />

ng doktrina na maaari n<strong>at</strong>ing<br />

ibahagi.<br />

Sa pagtuturo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aang babae<br />

tungkol <strong>sa</strong> kahalagahan ng personal<br />

na paghahayag, nagkaroon ng<br />

PAGLALARAWAN NI RICHARD ROMNEY<br />

inspirasyon si Estefa<strong>ni</strong> Melero <strong>mula</strong> <strong>sa</strong><br />

Lima Peru Surco Stake na ibahagi ang<br />

kanyang karana<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong> pagt<strong>at</strong>amo ng<br />

p<strong>at</strong>otoo <strong>sa</strong> edad na 14. Nagp<strong>at</strong>otoo<br />

siya <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aang babae na nang<br />

taimtim siyang nanalangin na malaman<br />

ang k<strong>at</strong>otohanan ng ebanghelyo,<br />

i<strong>sa</strong>ng ti<strong>ni</strong>g ang tila bumulong <strong>sa</strong> kanyang<br />

puso ng <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>litang hindi <strong>ni</strong>ya<br />

nalimutan kailanman. “Alam mong<br />

totoo ito, Estefa<strong>ni</strong>. Alam mo na noon<br />

pa man.”<br />

Kapag pinag-aralan <strong>at</strong> ipinamuhay<br />

n<strong>at</strong>in ang doktrinang itinuturo<br />

n<strong>at</strong>in, nagiging higit pa tayo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

guro—nagiging <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>ksi tayo ng<br />

k<strong>at</strong>otohanan.<br />

Mga Tanong na Pag<strong>ni</strong><strong>ni</strong>layan:<br />

Ano pang ibang <strong>mga</strong> tal<strong>at</strong>a <strong>sa</strong> banal<br />

na kasul<strong>at</strong>an ang nagpapakita kung<br />

paano i<strong>ni</strong>handa ng Tagapagligtas<br />

ang Kanyang <strong>sa</strong>rili na magturo?<br />

Paano nakaapekto <strong>sa</strong> bi<strong>sa</strong> ng inyong<br />

men<strong>sa</strong>he ang pagsisikap <strong>ni</strong>nyong<br />

maghandang magturo?<br />

Magtuon <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

Pangangailangan<br />

Sa pakikipag-u<strong>sa</strong>p Niya <strong>sa</strong> mayamang<br />

bin<strong>at</strong>ang pinuno, ipinakita<br />

ng Tagapagligtas na naunawaan<br />

Niya ang <strong>mga</strong> pangangailangan ng<br />

Kanyang <strong>mga</strong> tinuturuan. Nagsi<strong>mula</strong><br />

ang pinuno <strong>sa</strong> tanong na: “[Ano’ng]<br />

gagawin ko upang magmana ng<br />

walang hanggang buhay?” M<strong>at</strong>apos<br />

ituro ng Tagapagligtas ang kahalagahan<br />

ng pagsunod <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kautu<strong>sa</strong>n,<br />

tumugon ang bin<strong>at</strong>ang pinuno, “Ginanap<br />

ko ang lah<strong>at</strong> ng <strong>mga</strong> [kautu<strong>sa</strong>n]<br />

buh<strong>at</strong> pa <strong>sa</strong> aking pagkab<strong>at</strong>a.”<br />

Pin<strong>at</strong><strong>at</strong><strong>at</strong>ag ng <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan ang i<strong>sa</strong>’t i<strong>sa</strong> kapag nagbahagi sila ng ka<strong>ni</strong>lang <strong>mga</strong><br />

karana<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong> pamumuhay ng ebanghelyo.`<br />

B<strong>at</strong>id na “i<strong>sa</strong>ng bagay pa” ang kulang<br />

<strong>sa</strong> puso ng pinuno, hinamon<br />

<strong>ni</strong> Jesus ang bin<strong>at</strong>a na ipagbili ang<br />

lah<strong>at</strong> ng mayroon siya, ibigay ito <strong>sa</strong><br />

mahihirap, <strong>at</strong> sumunod <strong>sa</strong> Kanya.<br />

(Tingnan <strong>sa</strong> Lucas 18:18–23.) Kapag<br />

ipinagda<strong>sa</strong>l n<strong>at</strong>ing mak<strong>at</strong>anggap ng<br />

paghahayag <strong>at</strong> malaman ang <strong>mga</strong><br />

interes, inaa<strong>sa</strong>m, <strong>at</strong> hangarin ng <strong>mga</strong><br />

kab<strong>at</strong>aan, malalaman n<strong>at</strong>in—tulad<br />

Enero 2013 75


ng Tagapagligtas—kung paano sila<br />

tuturuan <strong>at</strong> hahamu<strong>ni</strong>n na ipamuhay<br />

ang ebanghelyo <strong>sa</strong> personal <strong>at</strong> makabuluhang<br />

<strong>mga</strong> paraan.<br />

Ipinahayag <strong>ni</strong> <strong>Pangulong</strong> Boyd K.<br />

Packer, Pangulo ng Korum ng Labindalawang<br />

Apostol, na ang <strong>at</strong>ing “<strong>mga</strong><br />

kab<strong>at</strong>aan ay lumalaki <strong>sa</strong> teritoryo ng<br />

kaaway.” 2 Bilang <strong>mga</strong> magulang <strong>at</strong><br />

guro, dap<strong>at</strong> n<strong>at</strong>ing maunawaan ang<br />

hirap na kinakaharap ng <strong>at</strong>ing <strong>mga</strong><br />

kab<strong>at</strong>aan. Sinabi <strong>ni</strong> Kevin Toutai,<br />

i<strong>sa</strong>ng youth Sunday School teacher <strong>sa</strong><br />

Columbine Colorado Stake, “Ang <strong>mga</strong><br />

hamong kinakaharap ng <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan<br />

ay hindi maituturo <strong>mula</strong> <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng<br />

76 Liahona<br />

manwal. Personal na paghahayag iyon<br />

na n<strong>at</strong><strong>at</strong>anggap n<strong>at</strong>in bilang <strong>mga</strong> guro<br />

na sumulong <strong>at</strong> ihanda ang <strong>at</strong>ing <strong>mga</strong><br />

kab<strong>at</strong>aan na malabanan si S<strong>at</strong>anas<br />

araw-araw. Nalaman ko na hindi kayo<br />

basta-basta makakaharap <strong>sa</strong> araw<br />

ng Linggo na may dalang manwal<br />

<strong>at</strong> magturo.”<br />

Ang pagtulong <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan<br />

na m<strong>at</strong>utuhan <strong>at</strong> maipamuhay ang<br />

ebanghelyo ay kinapapalooban ng<br />

pinag<strong>sa</strong>mang pagsisikap ng <strong>mga</strong><br />

magulang, lider, adviser, <strong>at</strong> guro.<br />

Kapag humiling tayo ng inspirasyon<br />

ng Espiritu Santo, mabi<strong>sa</strong> n<strong>at</strong>ing maituturo<br />

ang doktrina na maghahanda<br />

Ang <strong>mga</strong> magulang ay may pangunahing tungkulin na tulungan ang ka<strong>ni</strong>lang <strong>mga</strong><br />

anak na tuklasin ang <strong>mga</strong> k<strong>at</strong>otohanan ng ebanghelyo, <strong>at</strong> baw<strong>at</strong> kab<strong>at</strong>aang babae<br />

<strong>at</strong> lalaki ay may responsibilidad na mas lubos na magbalik-loob. Sinusuportahan ng<br />

<strong>mga</strong> lider <strong>at</strong> guro ang <strong>mga</strong> pagsisikap na ito.<br />

PAGLALARAWAN NI CHRISTINA SMITH<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan <strong>sa</strong> kinakaharap<br />

<strong>ni</strong>lang <strong>mga</strong> tukso <strong>at</strong> hamon.<br />

Mga Tanong na Pag<strong>ni</strong><strong>ni</strong>layan:<br />

Ano ang kaibhan ng mundo<br />

ngayon <strong>sa</strong> mundo noong kab<strong>at</strong>aan<br />

<strong>ni</strong>nyo? Anong <strong>mga</strong> hamon ang nakikita<br />

<strong>ni</strong>nyo na kinakaharap ng <strong>mga</strong><br />

kab<strong>at</strong>aan? Aling <strong>mga</strong> doktrina ng<br />

ebanghelyo, kapag naunawaan, ang<br />

tutulong <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la na m<strong>at</strong>agumpay<br />

na harapin ang <strong>mga</strong> hamon?<br />

Anyayahan ang <strong>mga</strong> Kab<strong>at</strong>aan<br />

na Tuklasin ang <strong>mga</strong> K<strong>at</strong>otohanan<br />

ng Ebanghelyo<br />

Tinuruan ng Tagapagligtas ang<br />

Kanyang <strong>mga</strong> disipulo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> paraang<br />

nakahikay<strong>at</strong> <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la na tuklasin<br />

ang k<strong>at</strong>otohanan <strong>at</strong> magkaroon ng<br />

<strong>sa</strong>riling p<strong>at</strong>otoo. Sa pagtuturo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

Nephita, sinabi Niya:<br />

“Nahihiw<strong>at</strong>igan ko na kayo ay mahihina,<br />

na hindi <strong>ni</strong>nyo nauunawaan<br />

ang lah<strong>at</strong> ng <strong>sa</strong>litang inuutos <strong>sa</strong> akin<br />

ng Ama na <strong>sa</strong>bihin <strong>sa</strong> inyo <strong>sa</strong> panahong<br />

ito.<br />

“Kaya nga, magsiuwi kayo <strong>sa</strong><br />

inyong <strong>mga</strong> tahanan, <strong>at</strong> bulay-bulayin<br />

ang <strong>mga</strong> bagay na aking sinabi, <strong>at</strong><br />

tanungin ang Ama, <strong>sa</strong> aking pangalan,<br />

upang kayo’y makaunawa, <strong>at</strong> ihanda<br />

ang inyong <strong>mga</strong> isip para <strong>sa</strong> kinabuka<strong>sa</strong>n”<br />

(3 Nephi 17:2–3).<br />

Ang pagtuturo na k<strong>at</strong>ulad <strong>ni</strong> Cristo<br />

ay higit pa <strong>sa</strong> pagbabahagi lamang<br />

ng impormasyon. Kinapapalooban<br />

ito ng paggabay <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan na<br />

maunawaan <strong>ni</strong>la mismo ang doktrina.<br />

Kahit m<strong>at</strong>ukso tayong turuan sila<br />

tungkol <strong>sa</strong> ebanghelyo, magiging mas<br />

epektibo tayo kapag tinulungan n<strong>at</strong>in<br />

silang mahanap <strong>ni</strong>la mismo ang <strong>mga</strong><br />

<strong>sa</strong>got, magkaroon ng <strong>sa</strong>riling p<strong>at</strong>otoo,<br />

<strong>at</strong> ituro <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la kung paano mahahanap<br />

ang <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>got kapag may iba<br />

pa silang <strong>mga</strong> tanong. Tulad ng bi<strong>ni</strong>gyang-diin<br />

<strong>sa</strong> bagong kurikulum ng<br />

<strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan na, Come, Follow Me:<br />

Lear<strong>ni</strong>ng Resources for Youth [Pumarito<br />

Ka, Sumunod Ka <strong>sa</strong> Akin: Mga<br />

Sanggu<strong>ni</strong>an <strong>sa</strong> Pag-aaral ng <strong>mga</strong><br />

Kab<strong>at</strong>aan], maaari din n<strong>at</strong>in silang


anyayahang magbahagi ng <strong>mga</strong> karana<strong>sa</strong>n<br />

<strong>ni</strong>la <strong>sa</strong> pamumuhay ng ebanghelyo<br />

<strong>at</strong> p<strong>at</strong>otohanan <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>lang<br />

<strong>mga</strong> kaklase ang <strong>mga</strong> bagay na alam<br />

<strong>ni</strong>lang totoo.<br />

Kamakailan ay nagkuwento si<br />

Elder Kim B. Clark, Area Seventy <strong>at</strong><br />

president ng BYU–Idaho, tungkol <strong>sa</strong><br />

i<strong>sa</strong>ng deacons quorum na ang adviser<br />

ay tin<strong>at</strong>alakay <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la ang panalangin.<br />

Biglang nagtaas ng kamay<br />

ang deacons quorum president <strong>at</strong><br />

sinabing, “Gusto kong magtanong<br />

<strong>sa</strong> korum. Ilan <strong>sa</strong> inyo ang handang<br />

mangako na magdara<strong>sa</strong>l tuwing<br />

umaga <strong>at</strong> gabi araw-araw <strong>sa</strong> buong<br />

linggong ito?” Nagtaas ng kamay ang<br />

lah<strong>at</strong> ng miyembro ng korum maliban<br />

<strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng bin<strong>at</strong>ilyo, na walang<br />

tiwalang magagawa <strong>ni</strong>ya ang hamon<br />

na iyon. Naupo ang adviser <strong>at</strong> minasdang<br />

magturo <strong>at</strong> magp<strong>at</strong>otoo ang<br />

<strong>mga</strong> miyembro ng korum <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>lang<br />

kaklase tungkol <strong>sa</strong> panalangin, <strong>at</strong><br />

tinulungan ang bin<strong>at</strong>ilyong iyon na<br />

magkaroon ng tiwalang tanggapin<br />

ang hamon.<br />

Mga Tanong na Pag<strong>ni</strong><strong>ni</strong>layan:<br />

Sa anong <strong>mga</strong> paraan <strong>ni</strong>nyo napansin<br />

na hi<strong>ni</strong>kay<strong>at</strong> ng <strong>mga</strong> guro ang<br />

<strong>mga</strong> miyembro ng klase na aktibong<br />

makibahagi <strong>sa</strong> pag-aaral? Paano<br />

mo m<strong>at</strong>utulungang magkaroon ng<br />

regular na pag-aaral <strong>sa</strong> ebanghelyo<br />

ang <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aang tinuturuan mo?<br />

Maliban <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> talakayan, ano pa<br />

ang ibang <strong>mga</strong> paraan para mai<strong>sa</strong>li<br />

ang <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan <strong>sa</strong> pag-aaral ng<br />

ebanghelyo?<br />

Maghikay<strong>at</strong> ng Pagbabalik-loob<br />

Ang pagbabalik-loob ay habambuhay<br />

na prosesong kinapapalooban<br />

ng pag-aaral <strong>at</strong> pamumuhay ng<br />

ebanghelyo araw-araw. Higit pa <strong>sa</strong><br />

pagkakaroon ng kaalaman tungkol<br />

<strong>sa</strong> ebanghelyo, ang pagbabalik-loob<br />

ay “[nagdudulot] <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in na gumawa<br />

<strong>at</strong> magkaroon ng kahihin<strong>at</strong>nan.” 3<br />

M<strong>at</strong>apos magturo <strong>sa</strong> Kanyang <strong>mga</strong> disipulo<br />

tungkol <strong>sa</strong> pagiging mahabagin<br />

ng mabuting Samaritano, hinamon<br />

sila ng Tagapagligtas na, “Humayo<br />

ka[yo], <strong>at</strong> gayon din ang gawin<br />

[<strong>ni</strong>nyo]” (Lucas 10:37). Hi<strong>ni</strong>kay<strong>at</strong> Niya<br />

sila na hindi lang maging <strong>mga</strong> tagapaki<strong>ni</strong>g<br />

ng <strong>sa</strong>lita kundi kumilos nang<br />

may pananampal<strong>at</strong>aya <strong>sa</strong> Kanyang<br />

<strong>mga</strong> turo.<br />

Dap<strong>at</strong> n<strong>at</strong>ing hikay<strong>at</strong>in ang <strong>mga</strong><br />

kab<strong>at</strong>aan na masigasig na ipamuhay<br />

ang ebanghelyo dahil ang pagbabalik-loob<br />

ay hindi kara<strong>ni</strong>wang nangyayari<br />

<strong>sa</strong> min<strong>sa</strong>nang pagtuturo. Ang<br />

pagbabalik-loob ay pinakamainam<br />

na nangyayari kapag naunawaan ng<br />

<strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan ang totoong doktrina<br />

<strong>at</strong> nagt<strong>at</strong>ag ng <strong>mga</strong> huwaran <strong>sa</strong> pagaaral<br />

ng ebanghelyo <strong>at</strong> m<strong>at</strong>wid na<br />

pamumuhay, tulad ng paghihikay<strong>at</strong><br />

n<strong>at</strong>ing gawin <strong>ni</strong>la <strong>sa</strong> Come, Follow Me<br />

[Pumarito Ka, Sumunod Ka <strong>sa</strong> Akin].<br />

Sinabi <strong>ni</strong> Krista War<strong>ni</strong>ck, president<br />

ng Young Women <strong>sa</strong> Arapahoe<br />

Colorado Stake, “Ang <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan<br />

ngayon ay nahaharap <strong>sa</strong> napakaraming<br />

hamon na <strong>ni</strong> hindi ko nari<strong>ni</strong>g<br />

noon hanggang <strong>sa</strong> magkaedad ako.<br />

Halos lah<strong>at</strong> ng p<strong>at</strong>otoo ko ay n<strong>at</strong>amo<br />

ko nang mag<strong>sa</strong>rili ako <strong>at</strong> gawin ko<br />

<strong>at</strong> i<strong>sa</strong>k<strong>at</strong>uparan ang <strong>mga</strong> bagay na<br />

n<strong>at</strong>utuhan ko <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Young Women<br />

class. Ang pagbibigay ng <strong>mga</strong> hamon<br />

<strong>at</strong> pagkak<strong>at</strong>aon <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan na<br />

manampal<strong>at</strong>aya ay tutulong <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>la<br />

na magkaroon ng <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>ligan ng<br />

ka<strong>ni</strong>lang <strong>mga</strong> p<strong>at</strong>otoo <strong>sa</strong> napakab<strong>at</strong>ang<br />

edad.”<br />

Ang hamon na magbalik-loob ay<br />

hindi lamang para m<strong>at</strong>utuhan n<strong>at</strong>in<br />

ang ebanghelyo kundi para magbago<br />

rin tayo dahil <strong>sa</strong> n<strong>at</strong>ututuhan n<strong>at</strong>in.<br />

Kailangang ipaunawa n<strong>at</strong>in <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing<br />

<strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan na ang “malaking<br />

pagbabago” (Alma 5:14) ng puso ay<br />

maaaring hindi mangyari kaagad,<br />

ngu<strong>ni</strong>t mangyayari ito nang pauntiunti<br />

kapag palagi silang nag-aaral,<br />

palaging nananalangin, <strong>at</strong> sinusunod<br />

ang <strong>mga</strong> utos. Kapag ginawa <strong>ni</strong>la ang<br />

<strong>mga</strong> bagay na ito, mapapansin <strong>ni</strong>la na<br />

nagbabago ang ka<strong>ni</strong>lang <strong>mga</strong> hangarin,<br />

pag-uugali, <strong>at</strong> kilos ayon <strong>sa</strong> kalooban<br />

ng Ama <strong>sa</strong> Langit.<br />

Mga Tanong na Pag<strong>ni</strong><strong>ni</strong>layan:<br />

Ano ang nagawa ng pagsisikap <strong>ni</strong>nyong<br />

m<strong>at</strong>utuhan <strong>at</strong> maipamuhay ang<br />

ebanghelyo <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>rili <strong>ni</strong>nyong pagbabalik-loob?<br />

Paano kayo napalakas<br />

ng inyong <strong>mga</strong> magulang <strong>at</strong> guro<br />

<strong>at</strong> lider ng Simbahan?<br />

Pagsuporta <strong>sa</strong> Ating<br />

<strong>mga</strong> Kab<strong>at</strong>aan<br />

Ang Come, Follow Me [Pumarito<br />

Ka, Sumunod Ka <strong>sa</strong> Akin]. ay kumak<strong>at</strong>awan<br />

<strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng bahagi lamang ng<br />

gawaing suportahan ang <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan.<br />

Bukod pa <strong>sa</strong> responsibilidad<br />

ng baw<strong>at</strong> kab<strong>at</strong>aan na mas lubos na<br />

magbalik-loob, “ang <strong>mga</strong> magulang ay<br />

may pangunahing tungkulin na tulungan<br />

ang ka<strong>ni</strong>lang <strong>mga</strong> anak na makilala<br />

ang Ama <strong>sa</strong> Langit <strong>at</strong> Kanyang<br />

Anak na si Jesucristo.” 4 Kaya n<strong>at</strong>ing<br />

<strong>mga</strong> nagtuturo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan na<br />

suportahan ang <strong>mga</strong> magulang <strong>at</strong> sundan<br />

ang halimbawa ng Tagapagligtas<br />

kapag espirituwal tayong naghanda,<br />

nagtuon tayo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pangangailangan<br />

ng <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan, inanyayahan n<strong>at</strong>in<br />

silang tuklasin ang <strong>mga</strong> k<strong>at</strong>otohanan<br />

ng ebanghelyo, <strong>at</strong> bi<strong>ni</strong>gyan n<strong>at</strong>in sila<br />

ng <strong>mga</strong> pagkak<strong>at</strong>aong kumilos nang<br />

may pananampal<strong>at</strong>aya <strong>at</strong> magbalikloob.<br />

Kapag si<strong>ni</strong>kap n<strong>at</strong>ing tularan si<br />

Jesucristo, nagiging mas mahuhu<strong>sa</strong>y<br />

tayong mag-aaral <strong>at</strong> guro, <strong>at</strong> tinutulungan<br />

n<strong>at</strong>in ang magiging <strong>mga</strong> lider ng<br />

<strong>at</strong>ing <strong>mga</strong> komu<strong>ni</strong>dad <strong>at</strong> <strong>at</strong>ing Simbahan<br />

na maging mahuhu<strong>sa</strong>y na magaaral<br />

<strong>at</strong> guro. ◼<br />

MGA TALA<br />

1. Teaching the Gospel in the Savior’s Way<br />

[Pagtuturo ng Ebanghelyo <strong>sa</strong> Paraan ng<br />

Panginoon] (i<strong>sa</strong>ng gabay <strong>sa</strong> Come, Follow<br />

Me: Lear<strong>ni</strong>ng Resources for Youth [Pumarito<br />

Ka, Sumunod Ka <strong>sa</strong> Akin: Mga Sanggu<strong>ni</strong>an<br />

<strong>sa</strong> Pag-aaral ng <strong>mga</strong> Kab<strong>at</strong>aan], 2012), 2.<br />

2. Boyd K. Packer, “Payo <strong>sa</strong> Kab<strong>at</strong>aan,” Liahona<br />

<strong>at</strong> Ensign, Nob. 2011, 16.<br />

3. Dallin H. Oaks, “Ang Paghamon na Magkaroon<br />

ng Kahihin<strong>at</strong>nan,” Liahona, Ene. 2001,<br />

40; Ensign, Nob. 2000, 33.<br />

4. Handbook 2: Admi<strong>ni</strong>stering the Church<br />

(2010), 1.4.1.<br />

Para <strong>sa</strong> iba pang impormasyon tungkol<br />

<strong>sa</strong> bagong kurikulum ng <strong>mga</strong> kab<strong>at</strong>aan,<br />

bumisita <strong>sa</strong> lds.org/youth/learn.<br />

Enero 2013 77


Ipin<strong>at</strong>upad ng Simbahan<br />

ang Bagong Kurikulum ng<br />

<strong>mga</strong> Kab<strong>at</strong>aan para <strong>sa</strong> 2013<br />

Si<strong>mula</strong> <strong>sa</strong> buwang ito, lubos<br />

na ip<strong>at</strong>utupad ng <strong>mga</strong> guro<br />

<strong>at</strong> lider <strong>sa</strong> buong Simbahan<br />

ang bagong kurikulum ng <strong>mga</strong><br />

kab<strong>at</strong>aan, Come, Follow Me:<br />

Lear<strong>ni</strong>ng Resources for Youth<br />

[Pumarito Ka, Sumunod Ka<br />

<strong>sa</strong> Akin: Mga Sanggu<strong>ni</strong>an <strong>sa</strong><br />

Pag-aaral ng <strong>mga</strong> Kab<strong>at</strong>aan],<br />

na unang ipinahayag <strong>sa</strong> liham<br />

ng Unang Panguluhan noong<br />

Setyembre.<br />

Sa lds.org/youth/learn, makikita<br />

ng <strong>mga</strong> guro <strong>at</strong> lider ng<br />

Young Women, Aaro<strong>ni</strong>c Priesthood,<br />

<strong>at</strong> Sunday School ang <strong>mga</strong><br />

aralin <strong>sa</strong> 23 wika. Lah<strong>at</strong> ng aralin<br />

ay maaaring i-print. Ang <strong>mga</strong><br />

miyembrong walang Internet<br />

access ay dap<strong>at</strong> kontakin ang<br />

ka<strong>ni</strong>lang lider ng priesthood para<br />

malaman kung paano ip<strong>at</strong>utupad<br />

ang Come, Follow Me [Pumarito<br />

Ka, Sumunod Ka <strong>sa</strong> Akin] <strong>sa</strong><br />

ka<strong>ni</strong>lang lugar.<br />

“Pinag<strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> bagong kurikulum<br />

ang <strong>mga</strong> pangunahing<br />

doktrina ng ebanghelyo p<strong>at</strong>i<br />

na ang <strong>mga</strong> alituntu<strong>ni</strong>n ng<br />

pagtuturo ayon <strong>sa</strong> paraan ng<br />

Tagapagligtas,” <strong>sa</strong>bi <strong>sa</strong> liham<br />

ng Unang Panguluhan. “Tiwala<br />

kami na magpapala [ito] <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

kab<strong>at</strong>aan <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>lang pagsisikap<br />

78 Liahona<br />

na lubos na magbalik-loob <strong>sa</strong><br />

ebanghelyo <strong>ni</strong> Jesucristo.”<br />

Sa Come, Follow Me [Pumarito<br />

Ka, Sumunod Ka <strong>sa</strong> Akin],<br />

baw<strong>at</strong> buwan ng taon ay may<br />

naka<strong>at</strong>as na pak<strong>sa</strong> ng doktrina, <strong>at</strong><br />

pag-aaralan ng lah<strong>at</strong> ng klase <strong>sa</strong><br />

Sunday School, Young Women,<br />

<strong>at</strong> Aaro<strong>ni</strong>c Priesthood ang pak<strong>sa</strong><br />

<strong>sa</strong> buwang iyan.<br />

Baw<strong>at</strong> aralin ay may ap<strong>at</strong> na<br />

bahagi: espirituwal na paghahanda<br />

para <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> guro, <strong>mga</strong><br />

ideya para mapasi<strong>mula</strong>n ang<br />

pak<strong>sa</strong>, <strong>mga</strong> ideya para <strong>sa</strong> partikular<br />

na aktibidad, <strong>at</strong> i<strong>sa</strong>ng<br />

bahaging nag-aanyaya <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

kab<strong>at</strong>aan na kumilos. Hi<strong>ni</strong>hilingan<br />

ang <strong>mga</strong> guro na maghangad<br />

ng inspirasyon <strong>sa</strong> pagpili <strong>at</strong><br />

pag-aakma ng <strong>mga</strong> aralin <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />

pangangailangan ng ka<strong>ni</strong>lang<br />

<strong>mga</strong> estudyante.<br />

Ka<strong>sa</strong>ma rin <strong>sa</strong> web site ang<br />

<strong>mga</strong> video na makak<strong>at</strong>ulong<br />

para ipaliwanag kung paano<br />

ip<strong>at</strong>utupad ang bagong kurikulum,<br />

<strong>mga</strong> ideya <strong>sa</strong> paghahanda<br />

ng nak<strong>at</strong>utuwang <strong>mga</strong> aktibidad<br />

<strong>sa</strong> pag-aaral, <strong>at</strong> i<strong>sa</strong>ng bagong<br />

gabay na akl<strong>at</strong>, ang Teaching<br />

the Gospel in the Savior’s Way<br />

[Pagtuturo ng Ebanghelyo <strong>sa</strong><br />

Paraan ng Tagapagligtas]. ◼<br />

LARAWANG KUHA NI TJ THOMAS<br />

ANG SIMBAHAN SA IBA’T IBANG DAKO<br />

Habang nakikibahagi <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> proyekto ng Mormon<br />

Helping Hands <strong>sa</strong> buong Africa, ang <strong>mga</strong> miyembro<br />

ng Simbahan ay nagbigay ng mahalagang paglilingkod,<br />

nakipagkaibigan <strong>sa</strong> ibang relihiyon, mas<br />

nagpakilala <strong>sa</strong> Simbahan, <strong>at</strong> pinalakas ang ka<strong>ni</strong>lang<br />

p<strong>at</strong>otoo tungkol <strong>sa</strong> pag-ibig <strong>sa</strong> kapwa.<br />

Ikaa<strong>ni</strong>m na Taunang Araw ng<br />

Paglilingkod <strong>sa</strong> Buong Africa<br />

Noong Sabado, Agosto 18, 2012, libu-libong Banal<br />

<strong>sa</strong> mahigit kalah<strong>at</strong>ing dosenang <strong>mga</strong> ban<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> Africa<br />

ang nagtipun-tipon <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>lang <strong>mga</strong> komu<strong>ni</strong>dad upang<br />

makilahok <strong>sa</strong> ikaa<strong>ni</strong>m na taunang All-Africa Mormon<br />

Helping Hands Day.<br />

“Lah<strong>at</strong> ng ward <strong>at</strong> branch ay humayo upang makapagbigay<br />

ng makabuluhang paglilingkod,” pagsul<strong>at</strong> ng<br />

public affairs missionary na si Elder C. Terry Warner <strong>sa</strong><br />

i<strong>sa</strong>ng email. “Naghanap sila ng <strong>mga</strong> makak<strong>at</strong>uwang;<br />

pumili sila ng <strong>mga</strong> proyektong talagang mahalaga, bagaman<br />

mahirap. Naglaba<strong>sa</strong>n ang napakaraming <strong>sa</strong>bik<br />

mak<strong>at</strong>ulong, <strong>at</strong> talagang nakipagkaibigan sila para <strong>sa</strong><br />

Simbahan.”<br />

Sinabi <strong>ni</strong> Elder Adesina J. Olukan<strong>ni</strong>, director ng<br />

public affairs para <strong>sa</strong> Africa West Area, tungkol <strong>sa</strong><br />

araw ng paglilingkod, “Ito ang pinakamadaling paraan<br />

para mak<strong>at</strong>ugon tayo <strong>sa</strong> panawagan ng propeta na<br />

maging mabait <strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing kapwa, tumugon <strong>sa</strong> ka<strong>ni</strong>lang<br />

pangangailangan, magbigay <strong>sa</strong> halip na tumanggap.<br />

Ito ang pinakamadaling paraan para maipangaral ang<br />

ebanghelyo—<strong>sa</strong> pamamagitan ng halimbawa.”<br />

Mormon.org, Na<strong>sa</strong> 20 Wika Na<br />

Ang Mormon.org ay makukuha na ngayon <strong>sa</strong><br />

wikang Arme<strong>ni</strong>an, Cebuano, Chinese, Dutch, English,<br />

French, German, Indonesian, Italian, Japanese, Korean,<br />

L<strong>at</strong>vian, Polish, Portuguese, Russian, Spa<strong>ni</strong>sh, Swedish,<br />

Tagalog, Thai, <strong>at</strong> Ukrai<strong>ni</strong>an.<br />

Lah<strong>at</strong> ay hi<strong>ni</strong>hikay<strong>at</strong> na magkaroon ng <strong>sa</strong>rili <strong>ni</strong>lang<br />

Mormon.org profile <strong>sa</strong> wikang mas gusto <strong>ni</strong>la <strong>at</strong> ibahagi<br />

ang <strong>mga</strong> ito <strong>sa</strong> iba.


KOMENTARYO<br />

Ang Totoong Layu<strong>ni</strong>n<br />

ng Biyaya<br />

Lubos akong naantig ng<br />

dalawang artikulo <strong>sa</strong> isyu noong<br />

Abril 2012: ang artikulo <strong>ni</strong> Elder<br />

David A. Bednar, “Ang Pagbabayad<strong>sa</strong>la<br />

<strong>at</strong> ang Paglalakbay <strong>sa</strong> Mortalidad”<br />

(pahina 12), <strong>at</strong> ang artikulo<br />

<strong>ni</strong> Kristen Nicole Cardon na,<br />

“Kamangha-manghang Biyaya”<br />

(pahina 10). Ang <strong>mga</strong> tanong ko<br />

tungkol <strong>sa</strong> totoong layu<strong>ni</strong>n ng biyaya<br />

<strong>sa</strong> <strong>at</strong>ing mortal na buhay <strong>at</strong> <strong>sa</strong><br />

hangad n<strong>at</strong>ing magtamo ng buhay<br />

na walang hanggan ay na<strong>sa</strong>got<br />

nang mahu<strong>sa</strong>y. Nagpapa<strong>sa</strong>lam<strong>at</strong><br />

ako para <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> artikulong ito—<br />

lalo <strong>ni</strong>tong napalawak ang aking<br />

pang-unawa, <strong>at</strong> paulit-ulit kong<br />

pinag<strong>ni</strong><strong>ni</strong>layan ang <strong>mga</strong> ito.<br />

Emmanuel Adu-Gyamfi, Ghana<br />

Pagwawasto<br />

Sa Men<strong>sa</strong>he ng Unang Panguluhan<br />

noong Enero 2012 na, “Pagkakaroon<br />

ng Ma<strong>sa</strong>ganang <strong>Buhay</strong>,”<br />

nakaligtaan naming isul<strong>at</strong> na ang<br />

siping-banggit ay nag<strong>mula</strong> kay Mary<br />

Anne Radmacher. Ang siping-banggit<br />

ay m<strong>at</strong><strong>at</strong>agpuan <strong>sa</strong> pahina 5 ng<br />

Liahona. Naka<strong>sa</strong>ad <strong>sa</strong> orihinal na<br />

sinabi <strong>ni</strong> Bb. Radmacher na, “Kung<br />

min<strong>sa</strong>n ang k<strong>at</strong>apangan ay ang<br />

munting ti<strong>ni</strong>g makalipas ang maghapon<br />

na nag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>bing, ‘Susubukan<br />

ko ulit bukas.’” Ito ay makikita<br />

<strong>sa</strong>, Courage Doesn’t Always Roar<br />

(2009), <strong>ni</strong> Bb. Radmacher, bukod<br />

pa <strong>sa</strong> iba <strong>ni</strong>yang <strong>mga</strong> l<strong>at</strong>halain.<br />

Humihingi kami ng paumanhin<br />

<strong>sa</strong> kapabayaang ito.<br />

MGA IDEYA PARA SA FAMILY HOME EVENING<br />

Ang isyung ito ay naglalaman ng <strong>mga</strong> artikulo <strong>at</strong> aktibidad na<br />

magagamit <strong>sa</strong> family home eve<strong>ni</strong>ng. Ang <strong>mga</strong> sumusunod ay<br />

ilang halimbawa.<br />

“Pagpipitagan <strong>sa</strong> Diyos ang Si<strong>mula</strong><br />

ng Karunungan,” pahina 20: Isiping<br />

talakayin ang karunungan ng mundo<br />

kumpara <strong>sa</strong> karunungan ng Diyos. Maaari<br />

<strong>ni</strong>nyong ba<strong>sa</strong>hin ang 2 Nephi 9:28–29<br />

<strong>at</strong> mag-isip ng <strong>mga</strong> sitwasyon na ang<br />

karunungan ng mundo ay kaiba <strong>sa</strong> karunungang<br />

itinuturo ng ebanghelyo. Magpasiya<br />

kung aling landas ang t<strong>at</strong>ahakin<br />

<strong>ni</strong>nyo <strong>sa</strong> baw<strong>at</strong> sitwasyon.<br />

“Tema ng Mutwal <strong>sa</strong> 2013,”<br />

pahina 50: Ba<strong>sa</strong>hin ang <strong>mga</strong> artikulo<br />

<strong>ni</strong>na Elaine S. Dalton <strong>at</strong> David L. Beck<br />

tungkol <strong>sa</strong> 2013 Tema ng Mutwal. Isiping<br />

magpalitan ng <strong>mga</strong> paraan na baw<strong>at</strong><br />

miyembro ng pamilya ay makak<strong>at</strong>ulong<br />

na maging banal na lugar ang tahanan.<br />

Maaari kayong magdispley ng i<strong>sa</strong>ng<br />

larawan ng templo <strong>sa</strong> inyong tahanan<br />

<strong>at</strong> magtakda ng mithiing magpunta <strong>sa</strong><br />

templo bilang pamilya.<br />

“P<strong>at</strong>uloy na Mag-en<strong>sa</strong>yo,” pahina 56:<br />

Isiping magdaos ng talent<br />

show ng pamilya.<br />

Imungkahi na dum<strong>at</strong>ing<br />

nang handa ang baw<strong>at</strong> miyembro ng pamilya<br />

na magbahagi ng i<strong>sa</strong>ng ka<strong>sa</strong>nayan o<br />

talento. Pagk<strong>at</strong>apos ay ba<strong>sa</strong>hin ang artikulong<br />

“P<strong>at</strong>uloy na Magpraktis” <strong>at</strong> talakayin<br />

kung paano mapagpapala ng pagpapraktis<br />

<strong>at</strong> pagbabahagi ng <strong>mga</strong> talento ang <strong>mga</strong><br />

na<strong>sa</strong> paligid n<strong>at</strong>in.<br />

“Ang P<strong>at</strong>otoo <strong>ni</strong> Evelyn tungkol<br />

<strong>sa</strong> Templo,” pahina 70: Isiping gumawa<br />

ng scavenger hunt ng “p<strong>at</strong>otoo ng pamilya.”<br />

Maglagay ng <strong>mga</strong> larawan <strong>sa</strong> paligid<br />

ng silid <strong>at</strong> ipakolekta <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> miyembro<br />

ng pamilya ang <strong>mga</strong> bagay na pina<strong>ni</strong><strong>ni</strong>walaan<br />

<strong>ni</strong>la (halimbawa: <strong>mga</strong> retr<strong>at</strong>o ng<br />

inyong pamilya, ang templo, si <strong>Pangulong</strong><br />

Thomas S. Monson, binyag, tithing slip,<br />

kab<strong>at</strong>aang disenteng manamit). Magtapos<br />

<strong>sa</strong> pagtalakay kung bakit <strong>ni</strong>nyo pina<strong>ni</strong><strong>ni</strong>walaan<br />

ang baw<strong>at</strong> i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> ito.<br />

Mga Aral <strong>sa</strong> Dilim<br />

I<strong>sa</strong>ng araw ng Oktubre sinabi ng anak naming si Júlia, na madalas mai<strong>ni</strong>p <strong>sa</strong> family<br />

home eve<strong>ni</strong>ng, “Hindi pa tayo nag-family home eve<strong>ni</strong>ng <strong>sa</strong> dilim. Maaari po ba n<strong>at</strong>ing<br />

gawin iyon?” Nag-isip kami kung paano namin siya tuturuan <strong>at</strong> ano ang ituturo namin<br />

<strong>sa</strong> kanya <strong>sa</strong> dilim.<br />

Pin<strong>at</strong>ay namin ang <strong>mga</strong> ilaw, <strong>at</strong> nabalot kami ng dilim. Pagk<strong>at</strong>apos ay binuk<strong>sa</strong>n<br />

ng a<strong>sa</strong>wa ko ang kanyang cell phone <strong>at</strong> nagsi<strong>mula</strong>ng magturo tungkol <strong>sa</strong> Liwanag <strong>ni</strong><br />

Cristo. Ipinamalas <strong>ni</strong>ya kung paano tayo aalisin ng Liwanag <strong>ni</strong> Cristo <strong>mula</strong> <strong>sa</strong> kadiliman<br />

<strong>at</strong> aakayin bilang pamilya pabalik <strong>sa</strong> Kanya. Ang ilaw <strong>mula</strong> <strong>sa</strong> cell phone ay di-gaanong<br />

maliwanag, pero <strong>sa</strong>p<strong>at</strong> lang para makakita kami.<br />

Nang panaka-nakang likas na namam<strong>at</strong>ay ang ilaw ng cell phone, naipakita namin<br />

<strong>sa</strong> aming anak kung ano ang magiging buhay namin nang wala ang Tagapagligtas na si<br />

Jesucristo. Napakalakas ng Espiritu, <strong>at</strong> naging lubos na mapitagan ang aming anak. Kahit<br />

ngayon naaalala pa rin <strong>ni</strong>ya ang paborito naming family home eve<strong>ni</strong>ng <strong>at</strong> ang men<strong>sa</strong>heng<br />

itinuro.<br />

Valquíria Lima dos Santos, Brazil<br />

Enero 2013 79


HANGGANG SA MULI NATING PAGKIKITA<br />

ANG LIMANG-<br />

MINUTONG ARAL<br />

Ni Christopher James Smith<br />

Sa pagt<strong>at</strong>apos ng huling taon ko <strong>sa</strong> u<strong>ni</strong>bersidad,<br />

dadalo ako <strong>sa</strong> seremonya ng<br />

pagt<strong>at</strong>apos kung <strong>sa</strong>an lah<strong>at</strong> ng bagong magsisipagtapos,<br />

na nakasuot ng tradisyonal na toga,<br />

ay t<strong>at</strong>anggap ng diploma <strong>mula</strong> <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng m<strong>at</strong>aas<br />

na opisyal. Ina<strong>sa</strong>m ko ang <strong>sa</strong>ndaling ito, i<strong>sa</strong>ng<br />

pagdiriwang ng ap<strong>at</strong>-na-taong paghihirap <strong>sa</strong><br />

pag-aaral. Noong umaga ng seremonya ng<br />

pagt<strong>at</strong>apos, tumanggap ako ng sul<strong>at</strong> <strong>mula</strong> <strong>sa</strong><br />

u<strong>ni</strong>bersidad pero hindi ko na ito binuk<strong>sa</strong>n.<br />

Nagsi<strong>mula</strong> ang seremonya nang ala-1:30<br />

n.h., <strong>at</strong> nagpaiskedyul ako na magpakuha ng<br />

retr<strong>at</strong>o bago pa ito nagsi<strong>mula</strong>. Sa ka<strong>sa</strong>maangpalad,<br />

may pila <strong>sa</strong> pagpapakuha ng retr<strong>at</strong>o,<br />

<strong>at</strong> nakita ko <strong>sa</strong> relo na palapit na nang palapit<br />

ang oras ng gradu<strong>at</strong>ion. Pero m<strong>at</strong>agal na<br />

akong naghintay <strong>at</strong> determinado akong magpakuha<br />

ng retr<strong>at</strong>o. Nang <strong>sa</strong> wakas ay m<strong>at</strong>apos<br />

ako 10 minuto bago magsi<strong>mula</strong> ang gradu<strong>at</strong>ion,<br />

tumakbo ako papunta <strong>sa</strong> bulwagan.<br />

Gayunman, pagd<strong>at</strong>ing ko roon, <strong>sa</strong>rado na<br />

ang <strong>mga</strong> pinto <strong>at</strong> nakabantay ang <strong>mga</strong> guwardiya.<br />

Hi<strong>ni</strong>ling kong papasukin ako, pero<br />

tumanggi ang <strong>mga</strong> guwardiya, <strong>at</strong> sinabi <strong>ni</strong>la <strong>sa</strong><br />

akin na dap<strong>at</strong> ay nakaupo na ako 15 minuto<br />

bago magsi<strong>mula</strong> ang seremonya. Noon ko lang<br />

nari<strong>ni</strong>g ang p<strong>at</strong>akarang iyon, kaya nagreklamo<br />

ako. Pero hindi kumilos ang <strong>mga</strong> guwardiya.<br />

Ap<strong>at</strong> na taon akong nag-aral nang husto para<br />

mak<strong>at</strong>apos <strong>sa</strong> kursong ito, <strong>at</strong> hindi ko iyon makukuha<br />

<strong>sa</strong> seremonya ng pagt<strong>at</strong>apos. Naupo<br />

ako <strong>sa</strong> bulwagan ka<strong>sa</strong>ma ng <strong>mga</strong> manonood.<br />

Nang makauwi ako <strong>at</strong> buk<strong>sa</strong>n ko ang sul<strong>at</strong><br />

na n<strong>at</strong>anggap ko nang umagang iyon, naba<strong>sa</strong><br />

ko ang i<strong>sa</strong>ng malinaw na tagubilin na dap<strong>at</strong> ay<br />

nakaupo na ako roon 15 minuto bago magsi<strong>mula</strong><br />

ang seremonya o hindi ako papapasukin.<br />

Parang i<strong>sa</strong> ako <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> hangal na dalaga<br />

<strong>sa</strong> talinghaga ng Tagapagligtas:<br />

“At <strong>sa</strong>mantalang [ang <strong>mga</strong> hangal na dalaga<br />

ay] nagsisiparoon <strong>sa</strong> pagbili, ay dum<strong>at</strong>ing ang<br />

kasintahang lalake; <strong>at</strong> ang <strong>mga</strong> nahahanda ay<br />

80 Liahona<br />

Nahuli ako<br />

nang limang<br />

minuto <strong>at</strong> nakaupo<br />

na ang<br />

lah<strong>at</strong>. Siguradong<br />

hindi magiging<br />

dahilan<br />

ang maikling<br />

oras na iyon<br />

para hindi ako<br />

makadalo <strong>sa</strong><br />

gradu<strong>at</strong>ion ko<br />

<strong>sa</strong> u<strong>ni</strong>bersidad.<br />

nagsipasok na ka<strong>sa</strong>ma <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong> piging ng ka<strong>sa</strong>lan:<br />

<strong>at</strong> i<strong>ni</strong>lap<strong>at</strong> ang pintuan.<br />

“Pagk<strong>at</strong>apos ay nagsir<strong>at</strong>ing naman ang <strong>mga</strong><br />

ibang dalaga, na nagsisipag<strong>sa</strong>bi, Panginoon,<br />

Panginoon, buk<strong>sa</strong>n mo kami.<br />

“D<strong>at</strong>apuwa’t sumagot siya <strong>at</strong> sinabi, K<strong>at</strong>otohanang<br />

sina<strong>sa</strong>bi ko <strong>sa</strong> inyo, Hindi ko kayo<br />

nangakikilala” (M<strong>at</strong>eo 25:10–12).<br />

Bagama’t tila mabig<strong>at</strong> na paru<strong>sa</strong> ang hindi<br />

papasukin <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng mahalagang pagdiriwang<br />

dahil <strong>sa</strong> maituturing na i<strong>sa</strong>ng maliit na pagkakamali,<br />

napagtanto ko na gayon din ang <strong>mga</strong><br />

pagpapasiya <strong>at</strong> <strong>mga</strong> ibubunga <strong>ni</strong>to. Kapag<br />

pinulot ko ang i<strong>sa</strong>ng dulo ng p<strong>at</strong>p<strong>at</strong> <strong>mula</strong> <strong>sa</strong><br />

lupa, pinulot ko na rin ang kabilang dulo <strong>ni</strong>to.<br />

Gayundin <strong>sa</strong> anumang pagpapasiya, pi<strong>ni</strong>pili<br />

ko hindi lamang ang gagawin ko kundi p<strong>at</strong>i<br />

na rin ang ibubunga <strong>ni</strong>to—kahit hindi ko pa<br />

alam ang ibubunga <strong>ni</strong>to.<br />

Si S<strong>at</strong>anas ang may nais na magtuon tayo<br />

<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pagpapasiya nang hindi na i<strong>ni</strong>isip<br />

ang ibubunga ng <strong>mga</strong> ito. Madalas <strong>ni</strong>ya itong<br />

gawin <strong>sa</strong> pag-akit <strong>sa</strong> <strong>at</strong>in na magtuon <strong>sa</strong> gusto<br />

ng k<strong>at</strong>awan, ang “kagustuhan ng laman”<br />

(2 Nephi 2:29), <strong>at</strong> <strong>sa</strong> dagliang kasiyahan.<br />

Sa kabilang banda, nais ng <strong>at</strong>ing Ama <strong>sa</strong><br />

Langit na magtuon tayo <strong>sa</strong> kaligayahan <strong>at</strong><br />

walang-hanggang <strong>mga</strong> pagpapala. Inaa<strong>sa</strong>han<br />

Niyang iisipin n<strong>at</strong>in ang <strong>mga</strong> ibubunga ng <strong>at</strong>ing<br />

<strong>mga</strong> pagpapasiya <strong>at</strong> ang <strong>mga</strong> bunga ay makahihikay<strong>at</strong><br />

<strong>sa</strong> <strong>at</strong>in na gumawa ng mabuti: “Sila ay<br />

malayang makapipili ng kalayaan <strong>at</strong> buhay na<br />

walang hanggan, <strong>sa</strong> pamamagitan ng dakilang<br />

Tagapamagitan ng lah<strong>at</strong> ng tao, o piliin ang<br />

pagkabihag <strong>at</strong> kam<strong>at</strong>ayan” (2 Nephi 2:27).<br />

Bagama’t hindi ako nagpapa<strong>sa</strong>lam<strong>at</strong> na<br />

hindi ko pormal na n<strong>at</strong>anggap ang diploma<br />

ko, nagpapa<strong>sa</strong>lam<strong>at</strong> ako <strong>sa</strong> n<strong>at</strong>utuhan ko <strong>sa</strong><br />

karana<strong>sa</strong>ng ito na walang hanggan ang kabuluhan—na<br />

kailanman ay hindi ko gugustuhing<br />

gumawa ng i<strong>sa</strong>ng pasiyang hahadlang<br />

<strong>sa</strong> pagtanggap <strong>sa</strong> akin <strong>sa</strong> kinaroroonan ng<br />

Kasintahang Lalaki. Sa halip na mapag<strong>sa</strong>rhan<br />

<strong>at</strong> ma<strong>sa</strong>bihang “Hindi ko kayo nangakikilala,”<br />

sisikapin kong gumawa ng <strong>mga</strong> pagpapasiyang<br />

magtutulot <strong>sa</strong> akin na mari<strong>ni</strong>g <strong>mula</strong> <strong>sa</strong><br />

Kanya na, “Pumasok ka <strong>sa</strong> kagalakan ng iyong<br />

panginoon” (M<strong>at</strong>eo 25:21). ◼<br />

LARAWAN © PHOTOSPIN


PAGLALARAWAN NI R. T. BARRETT<br />

LARAWAN NG PROPETA<br />

JOSEPH SMITH<br />

Si Joseph Smith ay 14 na taong gulang nang siya ay manalangin para malaman<br />

kung aling simbahan ang tama. Nagpakita <strong>sa</strong> kanya ang Ama <strong>sa</strong> Langit <strong>at</strong><br />

si Jesucristo, <strong>at</strong> nalaman <strong>ni</strong>ya na wala <strong>ni</strong> i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> simbahan noon <strong>sa</strong> lupa ang<br />

nagt<strong>at</strong>aglay ng buong k<strong>at</strong>otohanan. Tumulong si Joseph Smith na maipanumbalik<br />

ang tunay na ebanghelyo <strong>ni</strong> Jesucristo <strong>at</strong> naging una siyang propeta <strong>sa</strong><br />

<strong>mga</strong> huling araw. Bilang bahagi ng kanyang gawain, isinalin <strong>ni</strong>ya ang Akl<strong>at</strong> <strong>ni</strong><br />

Mormon <strong>mula</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> laminang ginto <strong>at</strong> ipin<strong>at</strong>ayo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Banal ang unang<br />

templo <strong>sa</strong> dispen<strong>sa</strong>syong ito, ang Kirtland Temple.


M<strong>at</strong>apos makilala si <strong>Pangulong</strong><br />

<strong>Lorenzo</strong> Snow, isinul<strong>at</strong> ng<br />

i<strong>sa</strong>ng pastor ng ibang relihiyon:<br />

“Ang kanyang mukha ay larawan ng<br />

kapayapaan; ang kanyang presensya<br />

ay panalangin para <strong>sa</strong> kapayapaan.<br />

Sa kapayapaang na<strong>sa</strong> kanyang <strong>mga</strong><br />

m<strong>at</strong>a hindi lamang ‘tahimik na panalangin’<br />

ang makikita, kundi espirituwal<br />

na lakas. . . . Nangibabaw <strong>sa</strong> akin ang<br />

lubhang kakaibang damdamin, na<br />

‘nak<strong>at</strong>ayo ako <strong>sa</strong> banal na lugar.’” Tingnan<br />

<strong>sa</strong> “Pickles, Singkamas, <strong>at</strong> P<strong>at</strong>otoo:<br />

<strong>Inspirasyon</strong> <strong>mula</strong> <strong>sa</strong> <strong>Buhay</strong> <strong>at</strong> <strong>mga</strong> <strong>Turo</strong><br />

<strong>ni</strong> <strong>Lorenzo</strong> Snow,” pahina 12.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!