Untitled

udzony wcześnie do pracy pianiem swego gospodarza (koguta) i przykładem
pracowitej żony.
W skromnie urządzonym szlacheckim dworku nie zbywało czym by przyjąć
gościa, bo gościnność była głównym znamieniem Mazowszan.”
Pomijając fakt niezaprzeczalny, że spośród mazowieckiej szlachty wywodziło
się wielu mężów zacnych i zasłużonych dla kraju, wielu szlachciców
weszło w posiadanie wsi, dóbr, m ajątków w wyniku licznych
koligacji, podziału dóbr między potomstwo. Stąd w pracy wyraźnie wystąpi
w miarę pełny system tworzenia nazw wsi, przysiółków, osad oraz
nazw terenowych. W yraźnie daje się zauważyć przewaga nazw dzierżawczych.
Raczej skrom na jest na om awianym terenie liczba nazw
rodowych.
Gorsza była sytuacja kmieci (chłopstwa). Opracowania zwracają uwagę
na ogólną biedę i wyzysk feudalny tej warstwy społecznej.
W rozdziale dotyczącym nazw terenowych posłużyłem się pracą A. Wolff,
E. Rzetelskiej-Feleszko „Mazowieckie nazwy terenowe do końca XVI wieku”
(Warszawa 1982) i in. opracowaniami szczegółowymi.
Ze względu na liczne odniesienia do słowników i prac wielotomowych
konieczne jest tu posługiwanie się systemem skrótów (wykaz w załączeniu).
Etymologia w ogóle, a toponomastyczna szczególnie, nastręcza wyjątkowe
trudności, stąd w literaturze naukowej odnośnie niektórych nazw na temat
ich rodowodu można spotkać poglądy i interpretacje sprzeczne. Lecz -
jak sądzę - praca niniejsza może stanowić, jeśli nie ostateczne rozstrzygnięcie.
to choćby wskazanie właściwego kierunku dociekań i źródeł.
Nazwy miejscowe i nazwy terenowe stanowią językowe „skamieliny”.
Odczytanie ich zgodnie z językowymi procesami historycznymi jest pracą
żmudną, zarazem ciekawą.
Warto zauważyć, że często o nazwach miast i wsi krążą różne ciekawe, legendarne,
skojarzeniowe, lecz często też fałszywe etymologie ludowe, jak np.
że Warszawę założył Wars a Krakówr Krak. W związku z omawianymi wr tej
pracy nazwami także istnieje dość osobliwa legenda. Wyłowił ją z opowieści
T. Kuligowski (por. nazwę Ługi). W artykule w „Echu Powiatu Sierpeckiego”
w roku 1933 pisał:
„Polska wieś, żyjąca do niedawna swoim życiem, opierająca się gwałtownym
wpływom teraz (...) ustępuje i zatraca te cechy, które były jej właściwe.
Na pierwszy ogień poszedł strój, który utrzymał się już tylko gdzieniegdzie
w Polsce, ale na Mazowszu został zarzucony chyba ze szczętem.
233