Untitled
Untitled Untitled
Wracając do osoby wspomnianego „Ziemaka”, warto, ze względu na pradzieje Rościszewa, przytoczyć jeszcze parę informacji o rodzie spod herbu „Junosza”. Niejaki Terencjusz (in. Ziemiuk, Ziemak) miał „za sobą” siostrę Aleksandra, księcia mazowieckiego. Zygmunt Rościszewski był scholastykiem wileńskim i kanonikiem krakowskim. Wojciech Rościszewski wydał córkę za Mościńskiego (stąd nazwa wsi Mościska - przyp. aut.). Rozesław Rościszewski miał 9 synów: Tomasza (w zakonie), Wojciecha (także w zakonie bernardynów); Wojciecha - urodzonego w Borkowie, filozofa i teologa, zmarł w 1619 r. w Sandomierzu; Michała - także ur. w Borkowie - sławnego pułkownika, który w Sierpcu do obrazu Matki Boskiej dał szczerozłoty łańcuch z krzyżykiem z 12 diamentami, potem wstąpił do zakonu św. Franciszka; Adam Rościszewski był kasztelanem raciążskim; Jan Rościszewski; Jan Zygmunt Rościszewski - był chorążym zawkrzańskim. Z tym rodem spokrewniony był tez ród Borkowskich, Zawadzkich, Sieprskich. W I poł. XVIII wieku właścicielem był Ignacy Jeżewski, generał wojsk polskich. Zmarł w Ugoszczu w 1852 r.111 (por. nazwę Jeżewo). Od imienia Rościsław, a także od imienia kobiecego Rościsława oraz formy Rościgniew (skrócona postać - Rosłek) powstała nazwa wsi Rostko- wice w pow. płockim i Rostkowo. 45. SADŁOWO Wieś położona na północ od Bieżunia przy szosie Bieżuń - Żuromin. Należy z góry wykluczyć pochodzenie nazwy od prasłowiańskiego *sadlo - ‘tłuszcz obrastający wnętrzności zwierzęce’ lub od cerkiewnego *sażda; ruskiego saża, salo, czeskiego sadło. Na Rusi też posadnik już w X w. oznaczało grododzierżcą. Średniowieczne nazwy wsi brzmiały: Sadlowo (1313 r), Sadlew (1466 r.), Sadłowo (1578 r.). K. Zierhoffer jest zdania, że nazwa wsi pochodzi od nazwy osobowej Sadło, co oznacza formę przezwiskową.112 Tę tezę rozwija dodatkowo kontekst słownikowy staropolszczyzny. Formy: „posadłowie, posiedlić” pochodzą od pnia sad-: pochodne formy to: osada, siedłić, siedlisko, sadzić ‘sadowić się’; sedłak ‘mieszkaniec sioła, wieśniak’ (SA, 375). Pierwsze zapisy i wzmianki o tej wsi pochodzą prawdopodobnie z roku 1254 i 1313.113 207
W pobliżu Sadłowa istniała też osada zwana Grotki oraz teren ziemski zapisany jako Boża Wola. Są to nazwy obecnie zaginione. Nazwę Grotki H. Gómowicz określa jako dawne dzierżawcze powstające głównie w wiekach XV i XVI a także po XVI w. w zapisach: Grotki (pow. Białobrzegi), Grotkowa Wola (1520), Volya Groth (1508), Grothowa Wolia (1569). Uczony ten twierdzi, ze nazwa powstała od nazwy osobowej Grot. Właściciel Grot mógł być nazywany w formie deminutywnej Grotkiem.UA Nazwa Boża Wola była na Mazowszu dość rozpowszechniona. Pochodzi od pnia Boż- (Bog) i oznacza osady należące początkowa do parafii. Oto parę przykładów: Boża Wólka, Bożepole, Bożewo, Bożęcin, Boży Dar, Bożydar (zrost). W niektórych przykładach obie nazwy funkcjonują łącznie: „Grothowa Wolia”. Ostatecznie należy przyjąć tezę, że nazwa Boża Wola (Boża Wolja) należy wg klasyfikacji do grupy „kulturowych” 115 W okresie Królestwa Polskiego wieś Sadłowo i folwark należały do parafii Chamsk. Folwark był rozległy, liczył 1207 mórg gruntów ornych, 632 morgi „ogrodów”, 218 mórg łąk, 310 mórg pastwisk; 6 budynków murowanych, 2 drewniane; stosowany był 15-połowy płodozmian. Wieś liczyła 33 domy i 486 mieszkańców, 300 mórg ziemi. Nazwy' pokrewne to: Sadlarz, Sadlinki, Sadlno, Sadliska, Sadług, Sadłowice, Sadło- wina, Sadłuki, Sadług, Sadłużek (SGKP, X, 201). W skali kraju wg najnowszego wykazu miejscowości nazwa Sadłowo występuje 3 razy. 46. SEMBORZE BIEŻUŃSKIE Wieś leżąca na południe od Bieżunia, w pobliżu Stanisławowa. Nazwa prawdopodobnie pochodząca z XV wieku. Nie notują jej prace historiogra- ficzne czy językoznawcze (onomastyczne). Niewątpliwie występuje tu element słowotwórczy „bór”. Co oznacza pierwsza część wyrazu sem-l Najpierw wskażę kontekst etymologiczny tej części nazwy. W słowniku Brucknera istnieje pierwotna forma sien (od sam ‘tu’); oznaczała zaimek wskazujący, tak jak w przysłowiu: tam i sam = tam i tu. Sam to skrócenie od zaimka samo; analogicznie: tamo = tam. Wcześniejszą formą był zaimek wskazujący sien (czeskie: sem, cerkiewne *semo, słoweńskie sem\ w „Biblii” - sam. Czy zatem forma Semborze to konstrukcja sam + bór (sam-borze)l W przytoczonym wyżej źródle podano jeszcze inne bardzo prawdopodobne ślady powstania nazwy wsi. Szymborza i samborza to wieżyczka nad 208
- Page 2 and 3: Wiktor Mieszkowski Nazwy miejscowe
- Page 4 and 5: W pracy swej przyjmuję podział na
- Page 6 and 7: Herb województwa płockiego ustano
- Page 8 and 9: „Mazowszanie, lubo rolnictwu jak
- Page 10 and 11: „Niech mi wolno będzie dokończy
- Page 12 and 13: Bruckner zalicza tę nazwę do przy
- Page 14 and 15: Nazwa, którą za zgodną z rodowod
- Page 16 and 17: „surowym korzeniu”: jeden posia
- Page 18 and 19: Rękawki (pow. gostyński) (por. na
- Page 20 and 21: Z rodu Dębskich pochodziło wielu
- Page 22 and 23: W 1502 r. szlachcic Andrzej z Myśl
- Page 24 and 25: „Glinice” w pow. płockim (1576
- Page 26 and 27: Wyjaśnienie nazwy wsi przy pomocy
- Page 28 and 29: W 13 lat po oczynszowaniu w 1773 r.
- Page 30 and 31: Przytoczył ją J. Antoniewicz w sw
- Page 32 and 33: Wśród znawców przedmiotu istniej
- Page 34 and 35: Pokrewne tej nazwie są też formy
- Page 36 and 37: leż}' do nazw prymamych, rzeczowni
- Page 38 and 39: Wspomniany Prokop miał 2 córki: U
- Page 40 and 41: Wraz z wsiami: Poniatowo, Olszewo,
- Page 42 and 43: Opisem raczej historycznym zajmowa
- Page 44 and 45: W 1885 r. istniał tu także folwar
- Page 48 and 49: amą. W 1388 r. pisano: in szambori
- Page 50 and 51: 48. SICIARZ I SICIARZ PIEŃKI Nazwa
- Page 52 and 53: 50. SŁAWĘCIN Wieś położona w g
- Page 54 and 55: niu „zapadły kąt” oznacza mie
- Page 56 and 57: Z nazwą Zwalewo łączą się też
- Page 58 and 59: 56. SWOJĘCIN Wieś nad rzeką Wkr
- Page 60 and 61: Wieś Trzaski w gminie Bieżuń w 1
- Page 62 and 63: Jakub i Jan zasłużyli się dla do
- Page 64 and 65: 1890 r. dobra Września łączyły
- Page 66 and 67: C. Zgliczyn-Pobodzy Z góry należy
- Page 68 and 69: porozumienia z Michałem Zamoyskim,
- Page 70 and 71: Nazwę Żuromin Dębski wieś przyj
- Page 72 and 73: udzony wcześnie do pracy pianiem s
- Page 74 and 75: Pod względem słowotwórczym nazwy
- Page 76 and 77: 48. U Wesołka - nazwa lasu w połu
- Page 78 and 79: 7. Rozgardy - n. kulturowa; od rozg
- Page 80 and 81: „(...) Najmniejszy obszar zajmowa
- Page 82 and 83: czyli między sobą Ługowiacy. Okr
- Page 84 and 85: (A. Zamoyskiego - wyj. aut.), w mie
- Page 86 and 87: z niego dotychczas nie użytkuje, d
- Page 88 and 89: (...), gospodarstwo sześciopolowe.
- Page 90 and 91: ksiądz Stanisław z Siemiątkowa z
- Page 92 and 93: 83. T. Sławiński “Kretkowscy w
- Page 94 and 95: 153. K. Zierhoffer, op. cit.. s. 36
W pobliżu Sadłowa istniała też osada zwana Grotki oraz teren ziemski<br />
zapisany jako Boża Wola. Są to nazwy obecnie zaginione.<br />
Nazwę Grotki H. Gómowicz określa jako dawne dzierżawcze powstające<br />
głównie w wiekach XV i XVI a także po XVI w. w zapisach: Grotki (pow.<br />
Białobrzegi), Grotkowa Wola (1520), Volya Groth (1508), Grothowa Wolia<br />
(1569). Uczony ten twierdzi, ze nazwa powstała od nazwy osobowej Grot. Właściciel<br />
Grot mógł być nazywany w formie deminutywnej Grotkiem.UA<br />
Nazwa Boża Wola była na Mazowszu dość rozpowszechniona. Pochodzi od<br />
pnia Boż- (Bog) i oznacza osady należące początkowa do parafii. Oto parę przykładów:<br />
Boża Wólka, Bożepole, Bożewo, Bożęcin, Boży Dar, Bożydar (zrost).<br />
W niektórych przykładach obie nazwy funkcjonują łącznie: „Grothowa Wolia”.<br />
Ostatecznie należy przyjąć tezę, że nazwa Boża Wola (Boża Wolja) należy<br />
wg klasyfikacji do grupy „kulturowych” 115<br />
W okresie Królestwa Polskiego wieś Sadłowo i folwark należały do parafii<br />
Chamsk. Folwark był rozległy, liczył 1207 mórg gruntów ornych, 632<br />
morgi „ogrodów”, 218 mórg łąk, 310 mórg pastwisk; 6 budynków murowanych,<br />
2 drewniane; stosowany był 15-połowy płodozmian.<br />
Wieś liczyła 33 domy i 486 mieszkańców, 300 mórg ziemi. Nazwy' pokrewne<br />
to: Sadlarz, Sadlinki, Sadlno, Sadliska, Sadług, Sadłowice, Sadło-<br />
wina, Sadłuki, Sadług, Sadłużek (SGKP, X, 201).<br />
W skali kraju wg najnowszego wykazu miejscowości nazwa Sadłowo<br />
występuje 3 razy.<br />
46. SEMBORZE BIEŻUŃSKIE<br />
Wieś leżąca na południe od Bieżunia, w pobliżu Stanisławowa. Nazwa<br />
prawdopodobnie pochodząca z XV wieku. Nie notują jej prace historiogra-<br />
ficzne czy językoznawcze (onomastyczne). Niewątpliwie występuje tu element<br />
słowotwórczy „bór”. Co oznacza pierwsza część wyrazu sem-l<br />
Najpierw wskażę kontekst etymologiczny tej części nazwy. W słowniku<br />
Brucknera istnieje pierwotna forma sien (od sam ‘tu’); oznaczała zaimek<br />
wskazujący, tak jak w przysłowiu: tam i sam = tam i tu. Sam to skrócenie od<br />
zaimka samo; analogicznie: tamo = tam. Wcześniejszą formą był zaimek<br />
wskazujący sien (czeskie: sem, cerkiewne *semo, słoweńskie sem\ w „Biblii”<br />
- sam.<br />
Czy zatem forma Semborze to konstrukcja sam + bór (sam-borze)l<br />
W przytoczonym wyżej źródle podano jeszcze inne bardzo prawdopodobne<br />
ślady powstania nazwy wsi. Szymborza i samborza to wieżyczka nad<br />
208
Change language