You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
W pracy swej przyjmuję podział nazw i terminologię związaną z tematem<br />
z pracy tego uczonego pt. „Słowiańskie nazwy miejscowe (Ustalenie podziału)”,<br />
Kraków 1946. Stąd też pochodzi stosowana przeze mnie terminologia.<br />
Niniejsza praca zawiera dwa rozdziały: 1. nazwy miejscowe; 2. nazwy<br />
terenowe.<br />
W rozdziale pierwszym omawiam nazwy miast i wsi (także przysiółków<br />
już nieistniejących). Rozdział drugi dotyczy - stosując naukową terminologię<br />
- nazw terenowych.<br />
Nazwy miast, wsi i nazwy terenowe nad średnim biegiem rzeki Wkry (od<br />
Poniatowa do Bieżan) nie m ają swego opracowania. W ogóle nie istnieje opracowanie<br />
nazw powiatu Żuromin. Na temat nazewnictwa powiatów sąsiednich<br />
prace są nieliczne i dotyczące niewielkiego terenu np. gminy, wsi.<br />
Niektóre nazwy, np. Bieżunia, Żuromina, Sierpca i większych innych<br />
miejscowości, były tematem dociekań etymologicznych. Jednak należy podkreślić,<br />
że nazwa Żuromin, Bieżuń i inne miejscowości nad W krą czy leżące<br />
na tzw. Zawkrzu nie m ają do tej pory swych monografii. Nieśmiałe próby<br />
analizy nazw z tego terenu podejmował Marian Przedpełski i Stefan Gołębiowski.<br />
Obaj jednak stosowali metodę zawierzenia jednej wersji, jednemu<br />
autorytetowi. Interpretowali nazwy tak, że nie analizowali konkretnych nazw<br />
miejscowych, stosując szczegółową wiedzę z dziedziny semantyki, słowo-<br />
twórstwa, onomastyki. Niniejsza praca stanowi próbę wypełnienia luki<br />
w tej kwestii. Zasięg terenu obejmuje nazwy miejscowe i terenowe głównie<br />
z południowej części powiatu żuromińskiego, choć - z powodów kulturowych<br />
i historycznych związków między nazwami - niekiedy sięga dalej. Teren<br />
całości powiatu żuromińskiego wymagałby oddzielnego opracowania.<br />
Historycznie rzecz biorąc, omówione w pracy nazwy dotyczą części terenu,<br />
który w literaturze naukowej jest nazywany „Zawkrzem”. Niniejsza<br />
praca obejmuje nazwy po obu stronach Wkry w jej średnim biegu: od Poniatowa<br />
do Bieżan.<br />
Termin „Zawkrze” oznaczający ziemię zawkrzeńską jako jednostkę administracyjną<br />
nie jest jasny. Mimo trzech grodów istniejących na tym terenie,<br />
które znamy z falsyfikatu mogileńskiego: Szreńska, Stupska, Grzebska,<br />
brak wiadomości, by któryś z nich pełnił funkcję ośrodka kasztelańskiego.<br />
Wiemy, że ziemie posiadające niegdyś kasztelanie, w XV w. podlegały<br />
w zakresie sądownictwa własnym kasztelanom. Co do Zawkrza są wiadomości,<br />
że część jego terytorium (pow. sulerzyski i szreński (?)) podlegała<br />
kompetencjom kasztelana raciąskiego. Zatem w podziale dawnego typu, na<br />
165
Change language