Untitled

Untitled Untitled

mazowsze.hist.pl
from mazowsze.hist.pl More from this publisher
21.07.2013 Views

Wśród znawców przedmiotu istnieje rozbieżność co do pochodzenia tej nazwy. W jednym ze źródeł twierdzi się, że nazwa pochodzi od nazwy osobowej *Lutota; analogicznie: Dobrota, M lodota,ć! Nazwa Lutocino - podaje to samo źródło - odnosi się także do nazwy miejsca topograficznego. Wśród nazw terenowych z formantem -i(y)n- za- naczono. że ów formant „tworzył tzw. apelatywnc przymiotniki przynależnościowe pierwotnie od rzeczowników żeńskich na -a, -ja, -i. Na skutek tego, że podstawami były tu najczęściej nazwy osobowa, wykształciła się dzierżawcza funkcja formantu. W toponimii tworzy -i(y)n- nazwy geograficzne o charakterze dzierżawczym (gdy pochodzą od nazw' osobowych) lub topograficznym i kulturowym, (gdy tworzone są od apelatywów lub innych toponimów). Inne źródło naukowe przy nazwie Lutocino podaje, że mogła ona powstać od nazwy osobowej *Lutogniew, jak np. nazwa Luszewo w gminie Ratow^o.62 W kontekście słownictwa polskiego z nazwą z pewnością można kojarzyć formy: luty, lutowy, lutowanie, lut, lusi (‘litość’, ‘miłosierdzie’, ‘zmiłowanie’; lutać (czasownik) ‘myśleć, smucić się, wyrzekać’ (SW, II, 781). Także mogą się kojarzyć staropolskie formy: lut o komu ‘żal komu, okrutnie, srogo'; lutościwie, ‘człowiek'litujący się nad kim’; lutować się ‘litować się’; lutowanie ‘litość, zmiłowanie’ (SA, 159). Jeszcze ciekawszą wiadomość przytoczył w swoim słowniku A. Bruckner: „W ciągu XVI w czasowniki, jak: litowny. litować się zamieniły7 się w dawniejsze: lutować, lulo. lutościwy (...); w cerkiewnym *lutie ‘biada’ kojarzyło się w słowiańszczyźnie ze wszystkim, co groźne, ostre, ciężkie, trapiące (...)” (Brii. 300). W notatce z 1870 r. czytamy: „W folwarku Lutocin uwłaszczeni włościanie posiadają gruntów7 z budowlami około morgów 1280 pręt 1, dwór posiada tam pastewnik około morgów 100 porosłego krzakami, położonego pod granicą wsi Boguszewice, Chrapoń i Rościszewa (...) Poprzedni właściciel Lasocki ustąpił włościanom w części na własność, w części na wieczystą dzierżawcę... ”,63 W latach Królestwa Polskiego w Lutocinie istniała wieś i folwark, należące do gminy Bieżuń. Wieś miała kościół parafialny murowany (zbudowany w7 roku 1861); szkolę początkową 1-klasową, zajazd i wiatrak; istniało 56 domów; 632 mieszkańców, 1494 morgi grunta - w tym 1277 mórg ziemi włościańskiej (SGKP, V). 193

Wieś Lutocin wymienił w swych „Listach patriotycznych” twórca słów hymnu narodowego, przyjaciel i współpracownik A. Zamoyskiego - Józef Wybicki. Niezwykle ciekawą anegdotę (legendę?) o Lutocinie opowiedział w swej pracy M. Przedpełski: „Wieść niesie, że tak. jak w Poliku (gm. Rościszewo), Serakach (gm. Bieżuń) osiedlili się Szwedzi, tak w Jonnem i Lutocinie zamieszkali znów Tatarzy. Jeszcze i dziś mieszkańcy Serak mówią na »lutociniaków« »kaka- je«, a znów »lutociniacy« na mieszkańców Serak - »Szwedzi« i »Szwedy«” 64 Zbliżoną anegdotę, lecz dotyczącą niezbyt odległego Skrwilna, przytoczy! A. Wróbel w pracy dotyczącej nazwy Skrwilno: „miejscowość gminna - Skrwilno jak i rzeka Skrwa mają coś wspólnego z faktem, że okoliczna ludność nazywa Skrwilno mianem „Okopy Szwedzkie”.65 Czy obie legendy mają coś wspólnego pod względem historii, zatem i nazewnictwa? 29. ŁOPACIN Wieś w pobliżu Sokołowego Kąta nad rzeką Wkrą. Nazwę tej niewielkiej wsi można wyjaśnić dość łatwo. Według H. Gómowicza nazwy rodowe części wsi (przysiółków) często tworzono od nazwisk zakończonych na -ski. Według powyższej uwagi nazwa powstała od nazwiska „Lopaciński”. Kolejne etapy modyfikowania nazwy wsi: 1. Łopata (przezwisko) > 2. Łopacino > 3. Łopaciny > 4. Łopacin.66 Nazwra Łopacin jest więc dzierżaw cza. Nazwy pokrewne to: Łopaciszki, Łopata, Łopatki, Łopacionka. Nazwę nas interesującą zapisano w 1542 r.: Lopaczin silva in Szyemya- thowo U tret que.61 W okresie Królestwa Polskiego folwark należał do powiatu sierpeckie- go, gmina i parafia G radża nowo. Była tam cegielnia. 5 domów, 14 mieszkańców, 330 mórg gruntu. Obecnie jest to niewielka osada w pobliżu lasu (por. n. Dzieczewo). 30. ŁUGI Wieś położona na północny wschód od Bieżunia przy szosie Bieżuń - Szreńsk. Nazwę wsi A. Bruckner wywodzi od kontekstu słownikowego: ług (łęg) ‘bagno, mokradła’ (w „Biblii” - „posiekli ługi” - gaje); także ługi ‘lasy, ostrowy' (Brü, 314), por. nazwę - Łęg k. Bielska, na Mazowszu. 194

Wśród znawców przedmiotu istnieje rozbieżność co do pochodzenia tej<br />

nazwy.<br />

W jednym ze źródeł twierdzi się, że nazwa pochodzi od nazwy osobowej<br />

*Lutota; analogicznie: Dobrota, M lodota,ć!<br />

Nazwa Lutocino - podaje to samo źródło - odnosi się także do nazwy<br />

miejsca topograficznego. Wśród nazw terenowych z formantem -i(y)n- za-<br />

naczono. że ów formant „tworzył tzw. apelatywnc przymiotniki przynależnościowe<br />

pierwotnie od rzeczowników żeńskich na -a, -ja, -i. Na skutek<br />

tego, że podstawami były tu najczęściej nazwy osobowa, wykształciła się<br />

dzierżawcza funkcja formantu. W toponimii tworzy -i(y)n- nazwy geograficzne<br />

o charakterze dzierżawczym (gdy pochodzą od nazw' osobowych) lub<br />

topograficznym i kulturowym, (gdy tworzone są od apelatywów lub innych<br />

toponimów).<br />

Inne źródło naukowe przy nazwie Lutocino podaje, że mogła ona powstać<br />

od nazwy osobowej *Lutogniew, jak np. nazwa Luszewo w gminie Ratow^o.62<br />

W kontekście słownictwa polskiego z nazwą z pewnością można kojarzyć<br />

formy: luty, lutowy, lutowanie, lut, lusi (‘litość’, ‘miłosierdzie’, ‘zmiłowanie’;<br />

lutać (czasownik) ‘myśleć, smucić się, wyrzekać’ (SW, II, 781).<br />

Także mogą się kojarzyć staropolskie formy: lut o komu ‘żal komu, okrutnie,<br />

srogo'; lutościwie, ‘człowiek'litujący się nad kim’; lutować się ‘litować<br />

się’; lutowanie ‘litość, zmiłowanie’ (SA, 159).<br />

Jeszcze ciekawszą wiadomość przytoczył w swoim słowniku A. Bruckner:<br />

„W ciągu XVI w czasowniki, jak: litowny. litować się zamieniły7 się w dawniejsze:<br />

lutować, lulo. lutościwy (...); w cerkiewnym *lutie ‘biada’ kojarzyło<br />

się w słowiańszczyźnie ze wszystkim, co groźne, ostre, ciężkie, trapiące<br />

(...)” (Brii. 300).<br />

W notatce z 1870 r. czytamy: „W folwarku Lutocin uwłaszczeni włościanie<br />

posiadają gruntów7 z budowlami około morgów 1280 pręt 1, dwór<br />

posiada tam pastewnik około morgów 100 porosłego krzakami, położonego<br />

pod granicą wsi Boguszewice, Chrapoń i Rościszewa (...) Poprzedni właściciel<br />

Lasocki ustąpił włościanom w części na własność, w części na wieczystą<br />

dzierżawcę... ”,63<br />

W latach Królestwa Polskiego w Lutocinie istniała wieś i folwark, należące<br />

do gminy Bieżuń. Wieś miała kościół parafialny murowany (zbudowany<br />

w7 roku 1861); szkolę początkową 1-klasową, zajazd i wiatrak; istniało<br />

56 domów; 632 mieszkańców, 1494 morgi grunta - w tym 1277 mórg ziemi<br />

włościańskiej (SGKP, V).<br />

193

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!