Commentarii ad Homeri Iliadem i.pdf

γράφεται δι' αἰτίαν τοιαύτην. ἔθος τοῖς Ἀττικοῖςπολλάκις τὴν διὰ τοῦ ˉε καὶ ˉι
δίφθογγον διὰ τοῦ ˉη καὶ ˉι προάγειν καὶ οὐ μόνονἐν τῷ ἱερῇς καὶ βασιλῇς καὶ ἱππῇς,
ἀλλὰ καὶ ἐπὶ ῥημάτων, ὡς ὅτε τοῦ ᾔκαζοντὴν ἄρχουσαν διὰ τοῦ ˉη προάγουσιν· ὁμοίως
δὲ καὶ τοῦ ᾔειν, ὃ δηλοῖ τὸ ἦλθον.ὥσπερ γὰρ ἀπὸ τοῦ εἰκάζω τὸ ᾔκαζον, οὕτω καὶ ἀπὸ
τοῦ εἴω, τὸ πορεύομαι, τὸᾔειν προάγεται, τῶν μὲν ἐνεστώτων ἐχόντων τὴν διὰ τοῦ ˉε
καὶ ˉι γραφὴν, τῶνδὲ ἀπ' αὐτῶν παρῳχημένων διὰ τοῦ ˉη καὶ ˉι τὴν τῆς ἀρχούσης
ἀπαρτιζόντωνδίφθογγον. κατὰ τὸν ὅμοιον δὴ τρόπον καὶ τὸ ᾔδειν, ὃ δηλοῖ τὸ
ἠπιστάμην,ἀπὸ τοῦ εἴδω, τὸ ἐπίσταμαι, γεγονός, ὅμως ἐν τῇ παραληγούσῃ κατὰ
τὴνπαλαιὰν καὶ αὐτὸ Ἀτθίδα τὸ ˉη μετὰ τοῦ ˉι ἔχει. καὶ οὕτω μὲν καθίσταται
ἡπαραλήγουσα. ἡ δὲ λοιπὴ σκευωρία τοῦ ῥήματος τοιαύτη ἐστίν. ἔθος Ἰωνικὸνἐκράτησε
τοὺς ἐνεργητικοὺς ὑπερσυντελίκους διὰ τοῦ ˉε καὶ ˉα προάγειν κατὰτὴν λήγουσαν τοῦ
πρώτου προσώπου τῶν ἑνικῶν. τὸ γοῦν ἐπεποιήκειν πεποιήκεάφασιν Ἴωνες καὶ τὸ
ἐτετύφειν τετύφεα καὶ τὸ ᾔειν ἤϊα, οἷον «ἤϊα πολλὰγουνούμενος». ὡσαύτως καὶ τὰ
λοιπά. οὕτω γοῦν καὶ τὸ ᾔδειν διαλύοντεςᾔδεα λέγουσιν, ὡς τὸ «εἰ γὰρ ἐγὼ τάδε ᾔδεα».
τούτου δὲ κερασθέντος γίνεταιᾔδη ἐν πρώτῳ προσώπῳ καὶ δηλοῖ τὸ ἠπιστάμην, οἷον
«ᾔδη ἐγώ» τουτέστινἐγίνωσκον. καὶ εἰσὶ τούτου χρήσεις παρά τε ἄλλοις καὶ Σοφοκλεῖ.
τοῦ τοίνυνπρώτου προσώπου τοῦ ᾔδεα τὸ ˉε καὶ τὸ ˉα εἰς ˉη κεράσαντος ἐκβαίνει καὶ
τὸτρίτον ὁμόφωνον καὶ διὰ τοῦτο καὶ τὴν αὐτὴν ἔχει γραφήν. εἰ δὲ ἀδύνατον 1.82 κατὰ
τὴν αὐτὴν διάλεκτον καὶ τὸν αὐτὸν ἀριθμὸν ὁμοφωνεῖν τὸ τρίτον τῷπρώτῳ, ἀλλ' ὁ
τοιοῦτος κανὼν ἐπὶ τῶν ἀσυναιρέτων ῥημάτων εἴρηται. τὰ δὲσυναιρεθέντα, ἐπεὶ
πάσχουσι καὶ οὕτω τῆς πρωτοτυπίας κατ' ἀνάγκην ἐκπίπτουσιν, οὐδὲ τὴν τοῦ κανόνος
φυλάττουσι παρατήρησιν. Ἐνταῦθα δὲ ἰστέον καὶὡς ἔθος πολλάκις τῷ ποιητῇ, ὁπηνίκα
τὴν ἀρχὴν προσώπου μνησθείη τινὸς ἢἐπιφανοῦς ἢ ἄλλως αὐτῷ χρησίμου, λαλεῖν τι
περὶ αὐτοῦ ἐγκωμιαστικὸν καὶοὕτως αὐτὸ ἐγγράφειν καὶ οἷον ἐγκαθίζειν εἰς μνήμην
ταῖς τῶν ἀκροωμένωνψυχαῖς. καὶ τοῦτο πολλαχοῦ μὲν ποιήσει, ἄρχεται δὲ τῆς τοιαύτης
μεθόδουἐνταῦθα πρῶτον ἀπὸ τοῦ Κάλχαντος. γένος τε γὰρ αὐτοῦ ἐκτίθεται
Θεστορίδηνλέγων αὐτόν, καὶ τέχνην, ὅτι δηλαδὴ μάντις ἄριστος. [«ᾔδη γάρ», φησί, «τά
τ'ἐόντα» καὶ ἑξῆς.] καὶ γὰρ ἐκ Μελάμποδος ἱστορεῖται κατάγεσθαι τοῦ ἐξοχωτάτου ἐν
μάντεσιν, ὡς ἐν Ὀδυσσείᾳ ἱστόρηται. ἡ δὲ τοιαύτη τῷ ποιητῇ μέθοδοςἀφορμὴ γίνεται
τοῦ πολλὰ ἱστορεῖν. ἐν γὰρ τοιούτοις τόποις καὶ γενεαλογεῖκαὶ τοπογραφεῖ καὶ πράξεις
ἀρχαίας ἐκτίθεται καὶ ἄλλα καλὰ μυρία ποιεῖ.περίπυστος δὲ τὰ εἰς μαντικὴν ὁ Κάλχας, εἰ
καὶ τὰ εἰς τελευτὴν ἐδυστύχησεν·ὃς Μόψῳ, τῷ ἐγγόνῳ Τειρεσίου, περιτυχὼν περί που
Κολοφῶνα κατὰ τὸν Γεωγράφον–ἄλλοι γὰρ ἄλλως ἱστόρησαν–καὶ ἡττηθεὶς ἐπὶ μαντικῇ
διὰ λύπηνἀπέθανε σφαλεὶς μὲν τοῦ ἀριθμοῦ τῶν ὀλόνθων τοῦ ἐρινεοῦ, ὡς καὶ
Λυκόφρωνἱστορεῖ, οἳ τὸν ἀριθμὸν ἦσαν μύριοι κατὰ τὴν ἱστορίαν τοῦ Γεωγράφου,μέτρῳ
δὲ μέδιμνος ἑνὸς ὀλόνθου περιττεύοντος· ἀστοχήσας δέ, φησί, καὶ τοῦπροβλήματος τῆς
ὑός, ἥτις τρεῖς εἶχε χοίρους, ὧν ἡ μία θῆλυς. ὅτι δέ τινέςφασιν ἐν τῇ τοῦ Κάλχαντος
Ὁμηρικῇ γενεαλογίᾳ στίχους ἐκλελοιπέναι, ὁ Πορφύριος ἱστορεῖ ἐκτιθέμενος καὶ
στίχους δύο, ἐν οἷς Εὐβοεύς τε φαίνεταιεἶναι καὶ Ἄβαντος ἀπόγονος. [Ὅτι δὲ κάλχη ἡ
πορφύρα καὶ ἀπ' αὐτῆς Κάλχας, ὁ ἢ πορφύρων, ὅ ἐστιν ἐν βάθει βυσσοδομεύων μαντικὰ
ἢ ἀλλοῖά τινα, ἢ ὁκατὰ χρόαν οἷον κάλχεος ἤγουν πορφύρεος καθ' ὁμοιότητα τοῦ
Ὁμηρικοῦ Φοίνικος· καὶ ὅτι καλχαίνειν ἔπος ἢ τὸ πορφύρειν κατὰ νοῦν βύθιον ὡς ἐκ
τῆςκάλχης ἢ τὸ μαντεύεσθαι ὡς ἐκ τοῦ Κάλχαντος, δῆλον ἀπὸ τῶν παλαιῶν. ὅτι δὲὁ
οἰωνοπόλος καὶ οἰωνόμαντις λέγεται καὶ οἰωνοθέτης καὶ οἰωνιστής, δηλοῦσινοἱ
παλαιοί, παρ' οἷς καὶ ἡ ὀνειροκριτικὴ περιφραζομένη μαντεία λέγεται»βροτῶν δεινοῖς
Ερευνητικό έργο: ∆ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ – ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. Εργαστήριο ∆ιαχείρισης Πολιτισµικής Κληρονοµιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.
Χρηµατοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ETΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Πολιτισµικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006.
Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού µε αναφορά στην πηγή προέλευσής του.
52