Commentarii ad Homeri Iliadem i.pdf

ὀνείρους καὶ κατ' αὐτοὺςπρολέγων, ὡς ὁ Ἀγαμέμνων ἐν τῇ βῆτα ῥαψῳδίᾳ, ἢ ὁ τοὺς ὑπ'
ἄλλων βλεπο1.78 μένους διευκρινῶν, ὡς τοὺς τῆς Πηνελόπης ὁ Ὀδυσσεύς. καί εἰσιν
ἔγγραφοίτινες τέχναι ὀνειροκριτικαί, ὥσπερ ἦσαν καὶ οἰωνιστικαὶ καὶ θυτικαὶ
καὶἕτεραι. ὅτι δὲ τὸν οἰωνοπόλον ἐξέχειν οἶδεν ὁ ποιητής, δῆλον ἐκ τοῦ ὡς ἐπὶ πολὺδι'
οἰωνοσκοπίας παρ' αὐτῷ σημαίνεσθαι τὰ μέλλοντα. φανερὸν δὲ καὶ ὅτιοἶδεν ὁ ποιητὴς
καὶ ἄλλους τρόπους μαντικῆς, τήν τε διὰ σημείων καὶ τεράτωνκαὶ τὴν διὰ τῆς φήμης δέ,
ὡς ἐν Ὀδυσσείᾳ φαίνεται. πολλαὶ δὲ καὶ ἄλλαιπαρὰ τοῖς παλαιοῖς τερθρεῖαι μαντικαί.
φύλλων τε γὰρ ψόφοις τοῖς ἐν τῷκαίεσθαι προειδέναι τὸ μέλλον ᾤοντο καὶ λαχμοῖς τισι
καὶ ἐνοδίοις συμβόλοις,ὁποῖον καὶ τὸ τοῦ Ἱπποκράτους λεγόμενον φέρεται, καὶ ἑτέροις
μυρίοις, ὧνοὐδένα λόγον Ὅμηρος τίθεται, ὅσγε καὶ τὸν ὀνειροπόλον φαίνεται
ὑποβιβάζειντοῖς ἄλλοις διὰ τὸ περὶ πταιστὸν ὑποκείμενον καταγίνεσθαι, οἷα μὴ πάντων
τῶνὀνείρων ἀληθευόντων, ὡς καὶ ἐν τῇ Ὀδυσσείᾳ δείκνυσιν, ἀλλὰ μὴν καὶ ἐν τῷεἰπεῖν
«καὶ γάρ τ' ὄναρ ἐκ ∆ιός ἐστι». τοῦτο γὰρ εἰς λύσιν ἀπορίας ἐπήγαγεν,ὥς τινος
ἐρωτήσοντος «τί οὖν καὶ ὀνειροπόλον ἐρωτήσομεν τὸν περὶ ψευδῆκαταγινόμενον» καὶ
καθ' Ἡρόδοτον εἰπεῖν «πεπλανημένα εἰς ἀνθρώπουςἐνύπνια περιεργαζόμενον»; τοῦτο
δὴ λύων φησίν, ὅτι οὐ πάντες ὄνειροι ψευδεῖς,ἀλλά τινες ἂν γένοιντο καὶ ἐκ ∆ιός, οὓς
καὶ διοπέμπτους ἐκάλουν. οἱ δὲ τοιοῦτοικυρίως εἶχον τὴν τοῦ ὀνείρου κλῆσιν, ὡς τὸ ὂν
ἤτοι τὸ ἀληθὲς εἴροντες καὶλέγοντες. διὸ καὶ ὀμφὴ ὁ τοιοῦτος ὄνειρος ἐλέγετο διὰ τὸ τὸ
ὂν φαίνειν. ἰστέον δὲὅτι, κἄν τε εἴπῃ τις «καὶ γάρ τι ὄναρ», ἐμερίκευσε τὸν ἁπλῶς
ὄνειρον, κἄν τεεἴπῃ «καὶ γάρ τε ὄναρ», ὁμοίως μερικῶς εἶπε διὰ τὸ ἀπροσδιορίστως καὶ
δίχαἄρθρου εἰπεῖν. ὁ δὲ εἰπών· «καὶ γὰρ τὸ ὄναρ ἢ τοὖναρ ἢ πᾶν ὄναρ» ἐκεῖνοςἁπλῶς
εἶπε καὶ οὐ πρὸς μέρος ἀλλὰ καθόλου. καὶ ταῦτα μὲν ἐν τούτοις. οἱ δὲπαλαιοὶ ἐν τῷ
«ἀλλ' ἄγε δή τινα μάντιν ἐρείομεν» φασὶ καὶ ὅτι κοινή πώς ἐστιτέχνη ἰατρικὴ καὶ
μαντική, Μελάμπους οὖν καὶ Πολύειδος ἀμφότεροι ἐπ' ἀμφοῖνἔνδοξοι ἐγένοντο. καὶ
Αἰσχύλος δέ που, φασί, τὸν ἰατρὸν μάντιν ὀνομάζει. καὶἈχιλλεὺς δὲ ἰατρικῶς νοήσας τὰ
κατὰ τὸν λοιμὸν μαντικῆς δέεται. (ῃ. 62–4)[̓Ιστέον δὲ ὅτι τε ἐν τῷ «ἀλλ' ἄγε δή» τὸ ἄγε
οὐκ ἔστι καθαρῶς ῥῆμα προστακτικόν, ἀλλ' ὡς ἐπίρρημα παρακελευσματικὸν κατὰ τὸ
«φέρε, εἶα, ἄγρει,δεῦρο» καὶ τὰ τοιαῦτα. ὧν ἴδιον τὸ καὶ ἑνικοῖς καὶ πληθυντικοῖς
ῥήμασισυντάσσεσθαι. καὶ ὅτι τὸ ἐρείομεν πλεονασμὸν ἔχει καὶ αὐτὸ τῆς ˉεˉι
διφθόγγου.καὶ ὅτι ταὐτόν ἐστιν ἱερέα εἰπεῖν καὶ ἐμπύρων γευόμενον καὶ ἐμπύροις
χρώμενονκατὰ τὸ «ἐμπύρων ἐγευόμην» καὶ «ὃς ἐμπύρῳ χρῆται τέχνῃ». καὶ ὅτι τὸ 1.79
ὀνειροπόλος ὁμοίως τῷ οἰωνοπόλος σύγκειται. καὶ ὅτι τὸ «καὶ γάρ τ' ὄναρ ἐκ ∆ιός
ἐστιν» ἐπεμβολή ἐστι συστατική, ὡς εἴρηται, τοῦ ὀνειροπόλου. διὸ καὶαὐτοῦ δίχα
εὐοδοῦται ἡ σύνταξις οὕτω· «ἀλλ' ἄγε δὴ ἐρείομεν τὸν δεῖνα ἢ τὸνδεῖνα, ὃς εἴποι ἂν διὰ
τί τόσσον ἐχώσατο Ἀπόλλων», ὅ ἐστι συνεχέθη τῷ θυμῷ.ἔστι δὲ τοῦ χώσατο θέμα τὸ χῶ,
ὡς καὶ τοῦ ἐρρώσαντο τὸ ῥῶ. τὸ γὰρ χώω καὶῥώω καὶ ζώω καὶ τὰ τοιαῦτα οὐ κινοῦνται
εἰς μέλλοντα.] (ῃ. 65) Ὅτι ἑκατόμβηἡ θυσία οὐχ' ἁπλῶς, ἀλλ' ἡ πολυτελής, ἡ ἐξ ἑκατὸν
δηλονότι κυρίως βοῶν.[ἣν δὴ καὶ «βούταν φόνον» κατὰ τὴν τραγῳδίαν ὀρθῶς εἴποι τις
ἄν], ὁποίαν καὶὁ παρὰ Ἡροδότῳ θύσας Κλεισθένης εὐώχει τοὺς τῆς θυγατρὸς
μνηστῆρας καὶτοὺς πολίτας· καθὰ καὶ χιλιόμβη ἡ ἀπὸ χιλίων. καταχρηστικῶς μέντοι
καὶ ἡἐξ ἑκατὸν ζῴων ἤ, καιριώτερον εἰπεῖν, βοσκημάτων τοῦ τῶν βοῶν
μέρουςσυνεισάγοντος καὶ τὰ λοιπά. διὸ καὶ ὁ ποιητὴς εἰπών «εἴπερ εὐχωλῆς
ἐπιμέμφεται καὶ ἑκατόμβης», ἐπάγει «εἴ πως βούλεται ἡμῖν τὸν λοιγὸν ἀμῦναιἀρνῶν
κνίσσης αἰγῶν τε τελείων μετασχών», ὡς τῇ ἑκατόμβῃ πάντως καὶἀρνῶν
συνεισαγομένων καὶ αἰγῶν. οὕτω δὲ καὶ Σοφοκλῆς οἶδε. φησὶ γοῦν ἐν Τραχινίαις «τὰ
Ερευνητικό έργο: ∆ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ – ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. Εργαστήριο ∆ιαχείρισης Πολιτισµικής Κληρονοµιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.
Χρηµατοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ETΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Πολιτισµικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006.
Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού µε αναφορά στην πηγή προέλευσής του.
50