Commentarii ad Homeri Iliadem i.pdf

ἀνομοιογενέσι μονοσυλλάβοις, ὁποῖα ἡ Κῶς, ἡ Τλῶς, ἡ Κρῶς. (ῃ. 138) Τοῦ δὲ εἴσατο εἴω
ἐστὶ τὸ θέμα, ὃ πολλαχοῦδιαφαίνεται. ταὐτὸν δὲ κατ' ἔννοιαν τὸ διελήλατο καὶ τὸ
διαείσατο, πλὴν ὅσοντοῦτο μὲν ποιητικώτερον, ἐκεῖνο δὲ κοινότερον. (ῃ. 139) Τὸ δὲ
ἀκρότατον τὸπάντῃ ἀβαθὲς δηλοῖ τῆς πληγῆς. διὸ τὸ «ἐπέγραψεν ἀκρότατον χρόα»
ταὐτόνἐστι τῷ ἐπιπολῆς ἔξεσε. γράψαι γὰρ τὸ ἐπιξέσαι, ὡς καὶ ἀλλαχοῦ λεχθήσεται.ὅτι
δὲ καὶ τραχύτερον εἰς ἐκφώνησιν τὸ γράφειν τοῦ ἐν Ὀδυσσείᾳ γλάφειν,καὶ αὐτὸ
ἀλλαχόθι ῥηθήσεται. (ῃ. 140) Ὅτι πληγῆς φραστικὸν τὸ «αὐτίκα δ'ἔρρεεν αἷμα
κελαινεφὲς ἐξ ὠτειλῆς». Ἰστέον δέ, ὅτι αἷμα μέν ἐστι κελαινεφὲςτὸ κελαινὸν
φαινόμενον καὶ αὐτόχρημα καθ' Ὅμηρον εἰπεῖν μέλαν, ὡς μετ'ὀλίγα ἐρεῖ, καὶ κελαινὸν
δέ, ὡς ἐν τῇ αʹ ῥαψῳδίᾳ ἔφη. Ζεὺς δὲ κελαινεφὴς καὶαὐτὸς μὲν λέγοιτ' ἂν οὕτω διὰ τὸ
μέλας εἶναι φανῆναι καὶ δυσόρατος. μέλας γὰρὁ ἀήρ, ὅθεν καὶ ἠερόεν τὸ σκοτεινὸν καὶ
ἠέρα τὴν ἀορασίαν φησὶν ὁ ποιητής.Ἐτυμολογεῖται δὲ καὶ ἄλλως ἐκεῖνος παρὰ τὸ τὰ
νέφη κελαίνειν ἤτοι μελαίνειν,ὡς καὶ ἀλλαχοῦ γέγραπται. νεφεληγερέτης γάρ. Ὠτειλὴ
δὲ κυρίως μὲντραῦμα τὸ ἐκ τοῦ οὐτάσαι, ὅ ἐστιν ἐγγύθεν τρῶσαι. Ὅμηρος δὲ ἐνταῦθα
τὸἐκ τῆς βολῆς οὕτως ἐκάλεσε. καὶ μὴν ἄλλως διαφορὰν οἶδεν Ὅμηρος τοῦοὐτάσαι καὶ
τοῦ βαλεῖν, ὡς πολλαχοῦ φανήσεται. διαφέρει δὲ οὐλῆς ὠτειλή, ὅτιὠτειλὴ μὲν αὐτὸ τὸ
τραῦμα, οὐλὴ δὲ τύλος ἢ τύπος θεραπευθέντος τραύματος. Τοῦ δέ «ἔρρεεν αἷμα»
ἑτεροῖόν ἐστι τὸ «ἀνεκήκιεν αἷμα», ὡς ἑτέρωθι φανεῖται. (ῃ. 141–7) Ὅτι αἱ ἐκ Καρίας καὶ
αἱ Λυδαὶ γυναῖκες ἀγαθαὶ ἦσαν βάπτεινἐλεφάντων ὀστᾶ φοινικῷ χρώματι καὶ ὅτι ὁ
τοιοῦτος ἐλέφας ἐν θαλάμῳ τοῖςβασιλεῦσιν ἔκειτο ἄγαλμα. οὔπω γὰρ ὁ χρυσὸς
ἐτυράννει τῶν ἄλλων ὑλῶν. Καὶ σημείωσαι, ὅπως ἀνέκαθεν τὰ ἐρυθροβαφῆ βασιλέων
ἦσαν παράσημα. 1.720 τοιούτῳ ἐλέφαντι ἀπεικάζει Ὅμηρος τὰ κάτω τοῦ Μενελάου, ὅτε
τῷ ἐκ βολῆςαἵματι περιερρέοντο, λέγων οὕτω· «ὡς δ' ὅτε τίς τ' ἐλέφαντα γυνὴ
φοίνικιμιήνῃ Μῃονὶς ἠὲ Κάειρα παρήϊον ἔμμεναι ἵππων, κεῖται δ' ἐν θαλάμῳ,πολέες τέ
μιν ἠρήσαντο ἱππῆες φορέειν, βασιλῆϊ δὲ κεῖται ἄγαλμα, ἀμφότερονκόσμος τε ἵππῳ
ἐλατῆρί τε κῦδος, τοῖοί τοι Μενέλαε μιάνθην αἵματι μηροὶ εὐφυέες κνῆμαί τε ἠδὲ σφυρὰ
κάλ' ὑπένερθεν». (ῃ. 146 ς.) Καὶ οὕτω μὲν ἡπαραβολὴ λευκὸν φύσει τὸν Μενέλαον
ἱστορεῖ. εἰ δὲ καὶ θηλυπρεπὲς ἐν ἥρωσινἡ λευκότης, διὸ τὸν Τρωϊκὸν Κύκνον Θεόκριτος
τοιοῦτον ὄντα θῆλυν ἀπὸχροιᾶς ἔφη, ἀλλ' ἐνταῦθά φασιν οἱ παλαιοί, ὅτι κἂν ἄλλως
εὐπαθὲς τὸ λευκόν,ἰσχυρότερα δὲ τὰ μελάγχροα τῶν σωμάτων, ἀλλὰ παρὰ τοῖς Λάκωσι
χαρακτὴρἀνδρίας ἦν λευκὸς χρὼς καὶ κόμη ξανθή, ὁποῖον καὶ τὸν Ἀλέξανδρον
εἶναιἱστορεῖ ὁ ποιητής. ὅτι δὲ τὸ ἐν σώμασι λευκὸν οὐκ ἐν ἐπαίνῳ ἦν, καὶ ἐν ῥητορικοῖς
δηλοῦται Λεξικοῖς, ὧν ἐν θατέρῳ μὲν κεῖται, ὅτι λευκοὶ οἱ δειλοὶ καὶλευκώπιοι οἱ αὐτοί,
ἐν δὲ ἑτέρῳ, τῷ τοῦ Αἰλίου ∆ιονυσίου δηλαδή, τὸ «οὐδὲνλευκῶν ἀνδρῶν ὄφελος». ᾧ
συμπαράκεινται καὶ ἕτεραι κεφαλαιώδεις παροιμίαιαὗται, καὶ «οὐδεὶς δυσώνης χρηστὸν
ὀψωνεῖ κρέας», καὶ «οὐδὲν φρονεῖ δίκαιονἐστυκὼς ἀνήρ». Ὅρα δέ, ὡς καὶ αὕτη ἡ
παραβολὴ ἔχει τι πολυμαθίας διὰ τῶν ἐναὐτῇ ἱστοριῶν, πολλαχοῦ καὶ τοῦτο
τεχναζομένου τοῦ ποιητοῦ, ὡς προδεδήλωται. (ῃ. 141) Ἰστέον δέ, ὅτι ἐλέφαντα μὲν
λέγει τὸ ἐλεφάντινον ὀστοῦν, τῷ τοῦὅλου ὀνόματι ὀνομάζων τὸ μέρος. ᾧ τρόπῳ καὶ
βοῦς τὸ δέρμα, ἡ βύρσα δηλαδή,καὶ παρὰ Σοφοκλεῖ «γέλωτι φαιδρὸν κάρα», ἤτοι
πρόσωπον. ὅτι δέ ποτε καὶ τὸὅλον τῷ τοῦ μέρους καλεῖται ὀνόματι, μικρὸν ὅσον
δηλωθήσεται. τινὲς δὲ ἐλεφαντά ἀναγινώσκουσιν ὀξυτόνως, ὡς τὸ καλά, ἵνα λέγῃ τὰ
ἐλεφάντινα. Φοίνικαδὲ λέγει τὸ φοινικοῦν χρῶμα τὸ ἐκ καρποῦ, φασί, πρίνου, ὃ
μάλιστα πολὺ 1.721 λέγονται συλλέγειν Τροιζήνιοι. ὁμωνυμεῖ δὲ τῇ ῥηθείσῃ λέξει καὶ ἡ
ὀπώρα ὁφοῖνιξ. δι' αὐτὴν δὲ καὶ τὸ δένδρον ὁ φοῖνιξ. ἀρχὴ δὲ παραγωγικὴ αὐτῆς ὁ
Ερευνητικό έργο: ∆ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ – ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. Εργαστήριο ∆ιαχείρισης Πολιτισµικής Κληρονοµιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.
Χρηµατοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ETΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Πολιτισµικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006.
Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού µε αναφορά στην πηγή προέλευσής του.
438