Commentarii ad Homeri Iliadem i.pdf

πολλὰ οἱ Ὁμηρικοὶ βασιλεῖς. οὕτω γοῦν ἐνταῦθα Πρίαμοςἡνιοχεῖ, Ἀγαμέμνων δὲ
τάμνει, ἤτοι θύει, τὰ ὅρκια καὶ Ἀχιλλεὺς δὲ ἀλλαχοῦ τάμνει κρέα. (ῃ. 265) Ὅτι τὸ τοῦ
ἅρματος καταβῆναι ἵππων ἀποβῆναί ἐστι.φησὶ γοῦν ὁ ποιητής· «ἐξ ἵππων ἀποβάντες ἐς
χθόνα πουλυβότειραν ἐς μέσονἐστιχόωντο». (ῃ. 267 σς.) Ὅτι τὰ κατὰ τοὺς ὅρκους
Ἀγαμέμνων μεταχειρίζεται καὶ Ὀδυσσεύς, ὃς καὶ πρὸ ὀλίγου ἐπεπωλεῖτο στίχας
ἀνδρῶν. φησὶ γάρ· 1.650 «ὤρνυτο δ' αὐτίκ' ἔπειτ' ἄναξ» καὶ ἑξῆς. Νέστωρ δὲ ἐνταῦθα
οὐδαμοῦ.ἀπρακτῶν γὰρ διὰ τὸ γῆρας δημηγορίαις ταμιεύεται. (ῃ. 270) Ὅτι κρατῆριοἶνον
μίσγουσιν οἱ κήρυκες τὸν τῶν Ἀχαιῶν καὶ τὸν ἐκ Τροίας εἰς ἓν ἄγοντεςαὐτόν, καθὰ καὶ
τὰ ὅρκια σύναγον ἤτοι τὰ σφάγια. ἄλλως δέ γε οὐ μεμιγμέναι ἀλλ' ἄκρατοι ἐλείβοντο αἱ
σπονδαί, ὡς καὶ προγέγραπται. (ῃ. 269) Τὸδὲ συνάγειν τὰ ὅρκια καὶ τὸν οἶνον μίσγειν
ἕνωσιν ὑποσημαίνει στρατευμάτωντὴν ἄρτι βλεπομένην, ἣν ὁ ἀδικήσας ἐπιορκήσει
πάντως. (ῃ. 270) Σημείωσαιδέ, ὅτι σχῆμά ἐστι καὶ ἐνταῦθα τὸ κατὰ τὸ σιωπώμενον.
νοητέον γάρ, ὡς καὶὕδωρ ἤχθη ἄρτι, κἂν ὁ ποιητὴς αὐτὸ ἀπεσιώπησε. Τοῖς γοῦν
βασιλεῦσιν ὕδωρἐπὶ χεῖρας χέεται ὡς μέλλουσι θύειν. εἰ δὲ Πρίαμος οὐκ ἔθυσεν,
Ἀγαμέμνων δὲτὸ πᾶν ἐποίησεν, ἀλλὰ καὶ ἐκεῖνος μετεχειρίσατο τοὺς τυθέντας
ἐγχωρίους ἄρναςεἰς τὸν δίφρον αὐτοὺς θείς. (ῃ. 271 ς.) Ὅτι τὴν τοῦ βασιλέως
παραξιφίδαμάχαιραν καλεῖ ἐν τῷ «Ἀτρείδης δ' ἐρυσάμενος χείρεσσι μάχαιραν», ἣνκαὶ
ἐφερμηνεύων ἐπάγει· «ἥ οἱ πὰρ ξίφεος μέγα κουλεὸν αἰὲν ἄωρτο», ἤγουνᾐώρητο καὶ
ἐκρέματο, καὶ κατὰ συγκοπὴν τοῦ ˉη καὶ συστολὴν τῆς ἀρχούσηςἄωρτο. εἰ δὲ
συστέλλεται κατά τινας τὸ ˉο τῆς παραληγούσης, δηλοῖ μὲν καὶοὕτως τὸ ἐκρέματο.
γίνεται δέ, ὅθεν καὶ ὁ ἀορτήρ, ὃ δηλοῖ τὸν κρεμαστῆρα τοῦξίφους, ἀπὸ τοῦ ἀείρω, τοῦ
κουφίζω, ἐξ οὗ καὶ τὸ ἠερέθω, τὸ κρεμῶ. Ἰστέονδέ, ὅτι ἡ παραξιφὶς καὶ ἐγχειρίδιον
λέγεται. φησὶ γοῦν Ἡρόδοτος· «καὶἐγχειρίδια παρὰ τὸν δεξιὸν μηρόν». δῆλον δέ, ὅτι ἐκ
τοῦ «πὰρ ξίφεος» ἡ παραξιφὶς συντέθειται [Ὁμήρου καὶ εἰς τοῦτο ἐνδόντος ἀρχήν, καθὰ
καὶ εἰς τὸἐγχειρίδιον. καὶ αὐτὸ γὰρ δοκεῖ λεχθῆναι τοῖς ὕστερον ὡς ἀπὸ τοῦ
«ἐρυσσάμενοςχείρεσσι μάχαιραν». καὶ ἡ ταπεινὴ δὲ γλῶσσα ἐκ τούτων τὸ παραμάχαιρον
ἐσοφίσατο.] Τὸ δέ «μέγα κουλεόν» κατὰ τὸ κέλευθον καὶ τὸ ζυγόν καὶ τὸ δεσμόνκαὶ τὰ
τοιαῦτα μεταπέπλασται. ὅμοιον δὲ καὶ τὰ δάκτυλα καὶ τὰ χαλινά καὶτὰ ταρσά δέ, ὡς τὸ
«βένθεϊ ταρσὰ πέπηκτο». (ῃ. 273 ς.) Ὅτι τῶν τυθησομένωνἐπὶ ὅρκοις ἀρνῶν τρίχας ἐκ
κεφαλῶν τέμνων ὁ βασιλεύς–αὐτουργεῖ γάρ, ὡςεἴρηται, τὰ ὅρκια–ἔνειμε τοῖς τῶν
Τρώων καὶ Ἀχαιῶν ἀρίστοις διὰ τῶν 1.651 κηρύκων, ἵνα οὕτω πάντες δοκῶσι
συνεφάπτεσθαι τῆς θυσίας. σύμβολονδὲ ἦν τοῦτο τοῦ εἰς κεφαλὴν τραπήσεσθαι τὰ κακὰ
τοῖς ἐπιορκήσουσι, καίπως κατὰ τὴν Σοφόκλειον Μοῦσαν εἰποῦσαν τὸ «κακὸς κακῶς
ἄθαπτος ἐκπέσοιχθονὸς γένους ἅπαντος ῥίζαν ἐξημημένος αὕτως», ἤγουν οὕτως,
«ὅπωσπερτόνδ' ἐγὼ τέμνω πλόκον», ἔλεγε τότε καὶ ὁ Ὁμηρικὸς Ἀγαμέμνων, ὡς οὕτως
ἐκθερισθεῖεν τοῦ βίου οἱ παρασπονδήσοντες, ὡς ἐγὼ τέμνω τὰς τοῦδε τοῦἱερείου τρίχας.
ὅτι δὲ ἡ ῥηθεῖσα τῶν τριχῶν τομὴ καὶ ἀνάμνησις ἦν τῆς παλαιφάτου ἐνδύσεως, ἐν τοῖς
μετὰ ταῦτα δηλωθήσεται. (ῃ. 275) Ὅτι χεῖραςἀνασχών, ἤτοι ἄνω σχὼν καὶ ἀνατείνας, ὁ
βασιλεὺς μεγάλα εὔχετοἄνω τε βλαβῆναι ζῶντας καὶ κάτω θανόντας τοὺς
ἐπιορκήσοντας. εὔχεται δὲμεγάλα, ἵνα πᾶσιν ἀκουστὸς ᾖ καὶ μηδεὶς ἀγνοῇ ἢ τὴν ἀρὰν ἢ
τὴν συμφωνίαν. Σημείωσαι δέ, ὅτι οὐδεμία δικαία εὐχὴ παρὰ τῷ ποιητῇ ἀργὴ πίπτει,
ἀλλὰπᾶσαι ἀνύονται, ὡς πολλαχοῦ αὐτὸς ἱστορεῖ. οὕτω παιδευτικὸς ὁ ποιητὴς
εἰςκαλοκἀγαθίαν πανταχοῦ, (ῃ. 278 ς.) ὃς καὶ ἐνταῦθα καὶ ἐν τῇ Ὀδυσσείᾳ οἶδετιμωρίας
ἔνερθεν, ἤτοι ἐν Ἅιδου, καὶ ὑπὸ τὴν ἔραν, ἤγουν τὴν γῆν, τῶν ἐνταῦθαοὐκ εὖ
βεβιωκότων. δοξάζει δὲ καί τινας δυνάμεις θείας, αἳ μάρτυρες καὶφύλακες τῶν ὅρκων
Ερευνητικό έργο: ∆ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ – ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. Εργαστήριο ∆ιαχείρισης Πολιτισµικής Κληρονοµιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.
Χρηµατοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ETΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Πολιτισµικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006.
Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού µε αναφορά στην πηγή προέλευσής του.
401