Commentarii ad Homeri Iliadem i.pdf

ὢνοὐκ ἂν κυρίως λέγοιτο κάρηνα ἔχειν. ὅλως γὰρ ὁ Ὅμηρος περὶ Ὀλύμπου ὡς μὲν
ὄρους λέγειν ἔργον ἔχει καθὰ ποιητής, ὡς δὲ περὶ οὐρανοῦ ἀλληγορικῶς,πάρεργον. Τὸ
δὲ κάρηνα ἐκ μεταφορᾶς εἴληπται τῆς τῶν ζῴων κεφαλῆς. οὕτωδὲ καὶ ἀπὸ ἄλλων
μερῶν τοῦ σώματος ἄλλα κατὰ μεταφορὰν μέρη τοῦ ὄρουςλέγεται, ὡς προϊοῦσι
φανήσεται, οἷον ὀφρῦς ὄρους διὰ τὰς τῶν ζῴων ὀφρῦς,καὶ πόδες διὰ τοὺς πόδας, καὶ
ἄλλα δι' ἄλλα, [ὡς ἀκριβέστερον ἐν τῇ Βοιωτίᾳφανεῖται. Ὅτι δὲ Ἰωνικὸν καὶ τὸ
Οὔλυμπος κατὰ τὴν ἐπένθεσιν τοῦ ˉυ, καθὰ καὶ τὸ οὐλομένην καὶ ὡς παρὰ τὸ
ὁλολαμπὲς Ὄλυμπος ἐκλήθη ὁ οὐρανὸς καὶ ὡς Αἰολικὴν τροπὴν ἔχει τοῦ ˉο εἰς ˉυ καὶ
ὡς οὐκ ἀλόγως ψιλοῦται κατὰ τὴν ἄρχουσανκαὶ ὅτι τὸ κάρηνον καὶ ἑτεροίως
ὀνομάζεται κοινῶς τε καὶ ποιητικῶς, δηλωθήσεται ἐν ἰδίοις τόποις.] (ῃ. 45) Ὅτι ἔθος
Ὁμήρῳ ἐν πολλοῖς πληθύνειν τὰ ἑνικά, ὡς ὅτε τὸ ἅρμα λέγει ἅρματα καὶ τὸ τοῦ Αἴαντος
πρόσωπον πρόσωπα. οὕτωκαὶ τὸ τοῦ Ἀπόλλωνος τόξον τόξα ἐνταῦθά φησι διὰ
σεμνότητα, [εἰπών «τόξ'ὤμοισιν ἔχων». ὅτι δὲ τόξα καὶ ἡ πᾶσα τοξικὴ σκευὴ ἐλέγετο,
φανήσεται πολλαχοῦ ἐν τοῖς μετέπειτα. Ἰστέον δὲ ὅτι ἐκ τοῦ ἔω ὦ, τὸ ὑπάρχω,
ὀξυτόνως μὲνκατὰ πρόσληψιν συλλαβῆς ὠμὸς καρπὸς ὁ μὴ μεταβληθεὶς εἰς πέψιν καὶ
1.63 ὠμὴ τροφὴ ἡ μὴ ἑψηθεῖσα καὶ ὠμὸς ἄνθρωπος ὁ σκληρός. βαρυτόνως δὲ
ὦμοςμέρος σώματος τὸ στερρῶς ὑπομένον τὰ ἄχθη.] Ὅτι ἐοίκασιν οὐ μικραὶ
τοῖςπαλαιοῖς αἱ φαρέτραι εἶναι οὐδὲ τοὺς ὀϊστοὺς ἔξω προκύπτοντας ἔχειν, ἀλλὰὅλους
αὐτοὺς ἔσω στέγειν. καὶ δῆλον ἐκ τοῦ ἀμφηρεφέα φαρέτραν εἰπεῖν τὴνκύκλῳ
ἐρεφομένην. ἔνθα ὅρα οὐ μόνον ὡς τὸ ἐρέφειν ἐπὶ φαρέτρας τέθεικε,μετενεγκὼν ἀπὸ
τῆς τῶν οἰκοδομημάτων στέγης, ἐφ' ὧν κυρίως τὸ ἐρέφεινκαὶ ὁ ὄροφος λέγεται, ἀλλὰ
καὶ ὅτι οὐκ εἴθισται τὸ ἀμφηρεφὲς ἐπὶ οἴκουλέγεσθαι, εἰ καὶ ἀπὸ τοῦ ἐρέφειν γίνεται,
ἀλλ' ἀποκεκλήρωται ἡ λέξις μόνῃ τῇθήκῃ τῶν ὀϊστῶν διὰ τὸ φέρειν τὰ τρῶσαι
δυνάμενα, ὥσπερ ὁ γωρυτὸς τῷ τόξῳδιὰ τὸ χωρεῖν τὸ ῥυτόν, ὅ ἐστι τὸ βίᾳ ἑλκυστόν. (ῃ.
46) Ὅτι ὀνοματοποιΐαἐστὶ μίμησις λεκτικὴ ποιότητος ἤχου. καλεῖται δὲ οὕτω διὰ τὸ
ποιεῖσθαι δι'αὐτῆς ὄνομα ἤτοι λέξιν, ἥτις ὠνοματοπεποιημένη λέγεται. συνηρίθμηται
δὲτοῖς ποιητικοῖς τρόποις καὶ πλεονάζει μάλιστα παρὰ τῇ ποιήσει ἐπινοηθεῖσαἐξ αἰτίας
τοιαύτης. οἱ παλαίτατοι ἐν σοφοῖς ὀνοματοθέται, μήπω φθάσαντεςἅπασι σώμασί τε καὶ
πράγμασι θέσθαι ὀνόματα, ὅτι μηδὲ ἦν εἰς γνῶσιν αὐτοῖςἀθρόα ἐλθεῖν ἅπαντα, ἤλλαξαν
τὸ χρεὼν ἀφέντες τὰ πλείω ἀνώνυμα. οἱ δὴ μετ'ἐκείνους ἀνεπλήρουν ὡς ἐκ διαδοχῆς,
ἅπερ ἐλλέλειπτο. καὶ οἱ μέν τινες ἐτύγχανονοὗπερ ἤθελον καὶ ἐτίθεντο προσφυῶς ταῖς
οὐσίαις ἑκάστων τὰ σφίσι δοκοῦνταὀνόματα νομοθετοῦντες καὶ ἑτέροις οὕτω ποιεῖν,
εἴποτε πρᾶγμά τι σκεπτόμενοιμὴ ἔχοιεν ὄνομα εἰς αὐτό. καὶ γέμουσι τοιούτων
καινοφανῶν λέξεων αἵ τε τῶνσοφιστῶν αἱρέσεις καὶ αἱ φιλόσοφοι διατριβαί. οἱ δέ τινες
ὄνομα παλαιὸν ἔχοντεςεἶτά που ὅμοιόν τι εὑρηκότες ἀνώνυμον πρᾶγμα ὑπῆγον καὶ
αὐτὸ τῇ παλαιᾷκλήσει διὰ τὴν ἐμφαινομένην ὁμοιότητα. βοῦς γὰρ ὁ ἐργατικὸς τὸ
πρῶτονἐκλήθη καὶ κύων δὲ ὁ χερσαῖος, ὁ δὲ δυσώνυμος θαλάσσιος βοῦς καὶ ὁ
ἔνυγροςκύων ὕστερον ἐξ ὁμοιότητός τινος τὰς τοιαύτας ἔλαχον κλήσεις. τὸ δ' αὐτὸ
καὶἐπὶ ἑτέρων μυρίων ὁμωνύμως γέγονε. καὶ τοῦτό ἐστιν, ὃ τὴν ἐν ὁμωνυμίᾳ σύνοδονἢ
σύγχυσιν ἤθροισεν. ὡς γάρ τις ξενίζων μὲν πλείστους, οἰκίας δὲ μὴ τοσαύταςἔχων, ὑφ'
ἑνὶ σταθμῷ πλείους καταλύειν ἀφίησιν, οὕτω καὶ περὶ ὀνοματοθεσίανἠσχολημένος τις
πολλάκις ὀνόματι ἑνὶ πρωτοθέτῳ πολλὰ ὑπήγαγεν ἕτερα λαλοῦντα καθ' ὁμωνυμίαν εἰς
ἕν. ἡ τοιαύτη τῶν ὀνομάτων ἔνδεια καὶ τὰς πλείουςτῶν ἀντωνυμιῶν ἐξεῦρε. πολλαχοῦ
γὰρ τοῖς πάντῃ ἀγνώστοις αὐτὰς ἐπιλέγομενἀντὶ ὀνομάτων γνωστῶν ἀντονομασίαις
ἀρκούμενοι. ἡ αὐτὴ στενοχωρία καὶπαραγωγὰς ὀνομάτων εἵλκυσε καὶ ἁπλότητας
Ερευνητικό έργο: ∆ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ – ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. Εργαστήριο ∆ιαχείρισης Πολιτισµικής Κληρονοµιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.
Χρηµατοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ETΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Πολιτισµικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006.
Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού µε αναφορά στην πηγή προέλευσής του.
40