Commentarii ad Homeri Iliadem i.pdf

κακὸν τοῦ Πάριδος καὶ ἅμα καταδημαγωγῶν τοὺς ἀκροατὰς πολίταςφησίν· «ἀλλὰ μάλα
Τρῶες δειδήμονες», ἤτοι εὐλαβεῖς τὸ ἦθος, «ἦ τέ κεν ἤδηλάϊνον ἕσσο χιτῶνα», ἤγουν
λίθινον ἂν ἐνεδέδυσο ἱμάτιον, λίθοις δηλονότιχωσθείς, «κακῶν ἕνεκα», φησίν, «ὅσα
ἔοργας». πάνυ οὖν αὐστηρὸς ὁ λόγοςἐνταῦθα τῷ Ἕκτορι ὕβρεις ἔχων κατὰ τοῦ
ἀδελφοῦ, ἀράς, ἐλέγχους, καταφοράς.(ῃ. 51) Τὸ δέ «δυσμενέεσσι μὲν χάρμα»
ἀποδεικνύει βαρὺ εἶναι τὸ ἐφ' ᾧχαίρουσιν οἱ ἐχθροί. τοῦτο δὲ δηλοῦται καὶ ἐν τῷ «ἦ
που καγχαλόωσιν οἱἝλληνες», ὡς προερρέθη, καὶ ἐν τῷ «ἦ κεν γηθήσαι Πρίαμος», ὡς
ἐν τῇ αʹῥαψῳδίᾳ εἴρηται. (ῃ. 57) Ἰστέον δέ, ὅτι συμβολικῶς καὶ ὡς ἐν αἰνίγματι εἶπετὸ
«λάϊνον ἕσσο χιτῶνα». τὸν γὰρ λιθασθέντα ὥσπερ τι ἱμάτιον ἀμπέχει ὁ τῶν
λίθων σωρός. μήποτε δὲ ἄρα ἐντεῦθεν ἔλαβεν ἀφορμὴν ἀστείου λόγου καὶ ὁ εἰπὼντὸ
τεῖχος ἱμάτιον πόλεως, καὶ τὸ «ἠέρα δὲ ἕσσασθαι», ἤτοι ἐνδύσασθαι, τὸἩσιόδειον, ἅπερ
ὁμοιότητά τινα ἔχει πρὸς τοῦτο τὸ Ὁμηρικόν, καὶ τὸ ταφῆναι δέ τινα γῆν ἂν ἐνδύσασθαι
εἴποι τις. οὕτω καὶ ὕδωρ ἀμφιέσασθαι τὸ γενέσθαιὅλον ἐντὸς αὐτοῦ. ὁμοίως καὶ ὕδατα
περιβαλέσθαι ποταμοῦ καὶ φῶς ἀναβαλέσθαιἱματίου δίκην καὶ ἄλλα δὲ ὅμοια. Ἰστέον
δέ, ὅτι ῥηθήσεταί ποτε ἀστείωςλάϊνον χιτῶνα φορεῖν καὶ ὁ τὰ περιμάργαρα φορῶν καὶ
λίθοις τιμίοις κατάπαστος.(ῃ. 56) Ὅρα δὲ καί, ὡς ἐν τῷ «Τρῶες δειδήμονες» Ὅμηρος
νοήματα μετεποίησεν οἰκεῖα φθάσαντα ῥηθῆναι. τὸ γὰρ οὐτιδανοῖς ἀνάσσειν τὸν
Ἀτρείδην καὶ τὸμεθήμονα καὶ ἄχολον εἶναι τὸν Ἀχιλλέα καὶ τὸ δειδήμονας εἶναι τοὺς
Τρῶας 1.599 μιᾶς ἐννοίας συγκροτοῦσιν ὁμοιότητα. εἰ μὴ γὰρ οὐτιδανοὶ οἱ Ἀχαιοὶ καὶ
εἰμὴ μεθήμων ὁ Ἀχιλλεὺς καὶ εἰ μὴ δειδήμονες οἱ Τρῶες, οὐκ ἂν τάδε τινὰκακὰ
ἐγένοντο. Ὅρα δὲ καί, ὡς τοὺς μὲν Ἕλληνας, εἰ λειποτακτήσαιεν, θανάτῳ ἐτιμῶντο οἱ
βασιλεῖς, Ἕκτωρ δὲ τὸν ἀδελφὸν Ἀλέξανδρον λιπόντα τὴν τάξιν σκώμμασι μόνοις
ἀναγκαίως ἐδικαίωσεν. (ῃ. 38) Ἰστέον δέ, ὅτι αἰσχρὰἔπη συνήθως οἱ ὀνειδιστικοί, ὅ ἐστι
ψεκτικοὶ λόγοι, ὥσπερ ἀνάπαλιν καλὰ ἔπηκαὶ ὡς εἰπεῖν εὐειδῆ τὰ ἐγκωμιαστικά. (ῃ. 39)
Τὸ δέ «∆ύσπαρι, εἶδος ἄριστε»,ὅπερ Εὐριπίδης αἰνόπαρίν φησιν, ὡς καὶ τὴν Ἑλένην
δυσελένην διὰ τοῦἐξαγγέλου Φρυγός, ἀφορμὴν ἐνδέδωκε τῷ Ἀλκμᾶνι μίξαντι
ἀμφότερα εἰπεῖν»δύσπαρις, αἰνόπαρις, κακὸν Ἑλλάδι βωτιανείρῃ». [ὅθεν ἀρχῆς
ἐνδοθείσης καὶαἰνελένην ἕτερός τις ἔφη ἀντὶ τοῦ αἰνὴν Ἑλένην.] Καὶ σημείωσαι, ὅτι
σύνηθεςτοῖς παθαινομένοις καὶ κατὰ κυρίων ὀνομάτων χωρεῖν, κἂν μὴ εἶεν
δυσώνυμα.τί γὰρ χρήσιμον εἰς ψόγον ἄλλως τὸ ∆ύσπαρις, εἰ μὴ ὅτι ἐπὶ κακῷ καὶ
ἐγεννήθηκαὶ ἐκλήθη Πάρις. οὕτω καὶ Ἑλένη τὴν Ἴλιον Κακοΐλιον καλεῖ, οὐχ' ὅτι
δύσφημον ἢ δυσοιώνιστον τοὔνομα, ἀλλ' ὅτι, φησίν, ἐμοὶ οὐκ ὀνομαστέα.ἀφελεῖς δὲ καὶ
γλυκεῖαι καὶ σώφρονες αἱ τοιαῦται ὕβρεις καὶ οὐ πάνυ πικραί.ὁποῖον καὶ τὸ «ἡ Σιδηρώ».
γυνὴ δὲ αὕτη θρασεῖα τὸ οἰκεῖον ὄνομα φορεῖ. ἔχειδέ τι καὶ ἀντιθετικὸν τὸ ∆ύσπαρι
μετὰ τοῦ εἶδος ἄριστε. μονονουχὶ γάρ φησιν,ὡς ἄλλως μὲν κακέ, καλὲ δὲ ἰδεῖν, οἷα καὶ
θεοειδὴς ὤν. τὸ δέ «εἶδος ἄριστε»ὑφ' ἕν τινες ἀναγινώσκουσι μετὰ τοῦ γυναιμανές, ἵνα
λέγῃ, ὅτι εἶδος ἄριστεἐπὶ ἔρωτι καὶ ἀπάτῃ γυναικῶν. διὸ καὶ ἐπάγει τὸ «ἠπεροπευτά», ὅ
ἐστινἀπατεών, ὅπερ κατὰ τοὺς παλαιοὺς γίνεται ἐκ τοῦ ἥμερος καὶ τοῦ ὄψ ὀπός, ἡφωνή,
ἵνα ᾖ ἠπεροπευτὴς οἱονεὶ ἡμεροπευτής, ὁ διὰ ἡμέρου ὀπὸς ὑπαγόμενόςτινα
[αἱμυλώτερον, ὃ καὶ τὴν μαστροπὸν παράγει ∆ωρικώτερον. δῆλον γάρ,ὅτι γυνὴ
μαστροπὸς πλεονασμῷ τοῦ ἐν μέσῳ σίγμα ἡ ματέρος ὄπα σοφιζομένηἐν τῷ αἱμύλα
κωτίλλειν καθ' Ἡσίοδον, ἵνα ᾖ τὸ ἐντελὲς ματεροπός, ὅθενμαστροπός, ἡ καὶ ματρύλλα
δι' αὐτό, ἀφ' οὗ καὶ ματρυλλεῖον τὸ πορνεῖον.] Ὁδὲ γυναιμανής ἢ ἐκ τοῦ γυναικομανής
συγκέκοπται ἢ ἐκ τοῦ γυνομανής γίνεται 1.600 ὁμοίως τῷ μεσαιπόλιος, περὶ οὗ ἐν τοῖς
ἐφεξῆς που δηλωθήσεται. ∆ῆλον δέ, ὅτιὁ ἄκρατος ἔρως μανίᾳ ἔοικε. διὸ τὸν τοῦτο
Ερευνητικό έργο: ∆ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ – ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. Εργαστήριο ∆ιαχείρισης Πολιτισµικής Κληρονοµιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.
Χρηµατοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ETΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Πολιτισµικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006.
Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού µε αναφορά στην πηγή προέλευσής του.
370