Commentarii ad Homeri Iliadem i.pdf

ὁποῖος εἴη ἂν ὁ ἴσως ἐρῶν «ἥδομαι καὶχαίρομαι».] (ῃ. 28) Ὅτι τὸ «ὀφθαλμοῖσιν ἰδών»,
Μενέλαος δηλαδὴ τὸν Πάριν,πρὸς διαστολὴν εἴρηται τοῦ ἄλλως κατὰ νοῦν καὶ
φαντασίαν ἐκεῖνον τῷ Μενελάῳ βλέπεσθαι. τὸ δὲ ὀφθαλμοῖς ἰδεῖν καὶ νοῆσαι εἶπεν ἐν
τῷ «ὡς οὖνἐνόησεν», ἐπειδὴ νοῦς ὁρᾷ, ὥσπερ καὶ ἀκούει. (ῃ. 30 ς.) Ἰστέον δὲ καί, ὅτι
τὸ»τὸν δ' ὡς οὖν ἐνόησεν ὁ δεῖνα ἐν προμάχοισι φανέντα, κατεπλήγη φίλον ἦτορ»ἐπὶ
παντὸς ἂν λέγοιτο ὑπεξισταμένου διὰ φόβον τῷ κρείττονι. (ῃ. 29) Ὅτι τὸἆλτο, καθὰ καὶ
ἐν τῇ αʹ ῥαψῳδίᾳ εἴρηται, κατὰ μὲν τὸν καόνα τῶν ῥημάτωνδασύνεσθαι ὤφειλεν, ὃς τὰ
πνεύματα τῆς ἀρχούσης τοῦ ἐνεστῶτος καὶ ἐν τοῖςἐφεξῆς χρόνοις φυλάσσει, διὰ δὲ τὴν
ἐπιφορὰν τοῦ ˉτ ψιλοῦται κατὰ κανόναἕτερον τὸν ἐκεῖ ῥηθέντα. καὶ τὸ μὲν ἆλτο ἐκ τοῦ
ˉα ἀρχόμενον διὰ τὸν ῥηθένταλόγον ψιλοῦται κατὰ τοὺς παλαιοὺς ἐκ τοῦ ἧλτο
μεταβληθέν. αὐτὸ δὲ τὸ ἧλτοοὐκ ἂν ἔχοι λόγον μὴ δασύνεσθαι, εἰ μὴ ἄρα τις Αἰολεὺς ἢ
καὶ Ἴων καινοτομήσεικαὶ αὐτὸ ψιλωτικοὶ ὄντες. Ὅτι τὰ ἀπὸ ὀνομάτων εἰς ˉζˉε
λήγοντα ἐπιρρήματατρίτην ἀπὸ τέλους ἔχουσι τὴν ὀξεῖαν, ἔραζε, Ἀθήναζε, θύραζε. τὸ δὲ
χαμᾶζεὡς ἀπὸ ἐπιρρήματος τοῦ χαμαί οὔτε συστέλλει τὸ ˉα, ὥς φασιν οἱ παλαιοί,
κατ'ἐκεῖνα, καὶ πρὸ μιᾶς δὲ ἔχει τόνον περισπώμενον, ὡς ἀπὸ τοῦ χαμαί
φύσειμακροκαταλήκτου γενόμενον. φασὶ δὲ καὶ μέταζε εἶναι χρονικὸν ἐπίρρημα ἀπὸτῆς
ˉμˉεˉτˉα προθέσεως. Ἰστέον δέ, ὅτι ἐν τῷ Ἀθήναζε, Θήβαζε, χαμᾶζε καὶ τοῖς ὁμοίοις ἡ
τελευταία συλλαβὴ τροπὴν ἔπαθε τοῦ ˉδ εἰς ˉζ κατὰ συγγένειαν, ὥςπου προγέγραπται.
ὡς γὰρ οἴκαδε, οὕτως ἔοικε καὶ Ἀθήναδε εἶναι καὶ Θήβαδεκαὶ χαμᾶδε, ἡ δὲ τροπὴ τὸ ˉδ
εἰς ˉζ μετήγαγεν. (ῃ. 32) Ὅτι τὸ «ἂψ δ' εἰς ἔθνοςἑτάρων ἐχάζετο» μικρὸν ὑποκαταβὰς
παραφράζει ἐν τῷ «αὖθις» ἤ «αὖτις καθ' 1.596 ὅμιλον ἔδυ Τρώων ἀγερώχων», ἵνα τὸ
μὲν ἄψ ταὐτὸν εἴη τῷ αὖτις, ἤγουνὀπίσω, τὸ δὲ ἑτάρων ταὐτὸν τῷ Τρώων. μυριαχοῦ δὲ
καὶ ἐν Ἰλιάδι καὶ ἐνὈδυσσείᾳ δὲ τὰ ἑαυτοῦ φιλοτιμεῖται παραφράζειν ὁ ποιητής, ὡς καὶ
κατωτέρωεἰπών «παλίνορσος ἀπέστη», παρακατιὼν λέγει· «ἂψ δ' ἀνεχώρησε».
ταὐτὸνγὰρ εἰπεῖν «ἀπέστη παλίνορσος» καὶ «ἂψ ἀνεχώρησεν», ὥσπερ καὶ τὸ
παλίνορσος καὶ ἄψορρος. οὕτω δὲ καὶ τὸ προμάχιζε παραφράζων, ἔτι δὲ καὶ
περιφράζων,ἔφη· «προκαλίζετο πάντας ἀρίστους ἀντίβιον μαχέσασθαι ἐν αἰνῇ
δηϊοτῆτι». τὸδ' αὐτὸ καὶ ἔρχεσθαι προπάροιθεν ὁμίλου εἶπε μετ' ὀλίγα, εἶτα καὶ ἐν
προμάχοιςφανῆναι καὶ πρόμον εἶναι. (ῃ. 33–7) Ὅτι τό, ὡς εἴρηται, θρασύδειλον
ὑπογράφων καὶ εἰσέτι τοῦ Ἀλεξάνδρου παραβολικῶς δι' ἐνάργειαν ὁ ποιητὴς
ἀνδρὶαὐτὸν εἰκάζει, ὃς ἐν βήσσαις ὄρους βαδίζων τέως μὲν ὁδῷ πρόεισιν, αἴφνης δέπως
δράκοντα ἰδὼν ἀναχωρεῖ. φησὶ γοῦν· «ὡς δ' ὅτε τίς τε δράκοντα ἰδὼν παλίνορσος
ἀπέστη οὔρεος ἐν βήσσῃσιν, ὑπό τε τρόμος ἔλλαβε γυῖα· ἂψ δ' ἀνεχώρησεν ὦχρός τέ μιν
εἷλε παρειάς» καὶ ἑξῆς. ταῦτα δὲ καὶ ἐπὶ παντὸς δειλιῶντοςῥηθείη ἂν, ὅτε ὁ φόβος τινὰ
εἰς τοιαύτην περιαγάγοι κατάστασιν. καλῶς δὲ ὁποιητὴς οὐ πεδιάδα παρέλαβεν ἐν τῇ
παραβολῇ, ἀλλὰ βήσσας ὄρους. ἐν μὲν γὰρπεδίῳ πόρρωθεν ἰδών τις δράκοντα οὐκ ἂν
τόσον πάθοι φόβον, ἐν δὲ βήσσαιςπάνυ ἂν πτοηθείη πρὸς αὐτῷ τῷ δράκοντι γεγονώς.
οὐ γὰρ μακρόθεν ἔστιπροϊδεῖν αὐτὸν ἐν ταῖς βήσσαις. (ῃ. 33) Ἰστέον δέ, ὅτι ὁ μὲν
δράκων ἐκ τοῦδέρκω, τὸ βλέπω, οὗ δεύτερος ἀόριστος ἔδαρκον, γίνεται, κατὰ μετάθεσιν
τοῦˉρ, οἷα σμερδαλέος καὶ τῇ ὄψει καταπληκτικός. Τὸ δὲ παλίνορσος, ὡς προγέγραπται,
ταὐτόν ἐστι τῷ ἄψορρος. ὀρούω μὲν γὰρ τὸ ὁρμῶ, πάλιν δὲ καὶ ἂψτὸ ὀπίσω. (ῃ. 35) Τὸ δέ
«ὦχρός τέ μιν εἷλε παρειάς» ταὐτόν ἐστι κατὰ σχῆματῷ «περὶ γὰρ ῥά ἑ χαλκὸς ἔλεψε
φύλλα τε καὶ φλοιόν». καὶ εἴρηται ἱκανῶς ἐκεῖπερὶ τοῦ τοιούτου σχήματος. Ἀρίσταρχος
δέ, φασίν, ἀντὶ τοῦ «ὦχρός τέ μινεἷλε παρειάς» γράφει παρειά οὐδετέρως καὶ ὀξυτόνως,
λέγων καὶ κανόνατοιοῦτον· τὰ ἀπὸ ὀξυτόνου θηλυκοῦ μεταποιούμενα εἰς οὐδέτερα τοῦ
Ερευνητικό έργο: ∆ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ – ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. Εργαστήριο ∆ιαχείρισης Πολιτισµικής Κληρονοµιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.
Χρηµατοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ETΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Πολιτισµικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006.
Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού µε αναφορά στην πηγή προέλευσής του.
368