Commentarii ad Homeri Iliadem i.pdf

αὐτῷ ἀνάκειται τὸτῆς δάφνης φυτὸν [λεγόμενον οὕτω παρὰ τὸ ˉδˉα ἐπιτατικὸν καὶ τὸ
φωνεῖν·τοιοῦτον γάρ ἐστι καιόμενον, καθὰ καὶ ὁ πρῖνος]. καὶ ὅτι μαντικῆς αὐτό
ἐστισύμβολον, καθάπερ ἄλλοις πλατύτερον καὶ σοφώτερον εἴρηται. (ῃ. 15) Τὸ
δὲσκῆπτρον χρυσοῦν ἐνταῦθα πλάττει ὁ ποιητὴς τῷ Ἀπόλλωνι, τουτέστι τῷἩλίῳ, διὰ
τὸ καὶ τὸ μέταλλον τοῦ χρυσοῦ Ἡλίῳ παρὰ τῶν παλαιῶν ἀνατίθεσθαι, ὡς τῇ Σελήνῃ
τὸν ἄργυρον καὶ ἑτέρῳ τῶν πλανήτων ἄλλο τι, καθάπερἐν τοῖς τοῦ Πινδάρου φέρεται.
σημεῖον δὲ βασιλείας καὶ λόγων καὶ δίκης κατὰτοὺς παλαιοὺς τὸ σκῆπτρον ἦν.
Ἀγαμέμνων τε γὰρ ὁ εὐρυκρείων ἵσταται 1.41 σκῆπτρον ἔχων καὶ Τηλεμάχῳ
δημηγοροῦντι δίδωσί τις σκῆπτρον· ὡσαύτως καὶἈχιλλεὺς δημηγορῶν σκῆπτρον ἔχει. ὁ
δ' αὐτὸς ἀδικηθεὶς κατ' αὐτοῦ ὄμνυσινὡς συμβόλου τῆς δίκης. ἔστι δὲ ὅτε καὶ ἐπὶ
βακτηρίας εὐτελοῦς τὸ σκῆπτρονλαμβάνεται, ὡς ἐν Ὀδυσσείᾳ φαίνεται. γίνεται δὲ
πλεονασμῷ τοῦ ˉρ ἀπὸ τοῦσκήπτω, τὸ ἐπερείδομαι, ὡς προϋπάρχοντος τοῦ σκήπτου,
ἀφ' οὗ ὁ σκηπτοῦχος.ὅθεν ὁ Πίνδαρος σκᾶπτον αὐτὸ ∆ωρικῶς καλεῖ. ὅμοιος δὲ
πλεονασμὸς τοῦ ˉργέγονε καὶ ἐν τῷ ἔνοπτρον καὶ λέκτρον καὶ δέρτρον καὶ βάκτρον καὶ
ῥόπτρονκαὶ ἄροτρον καὶ τέρετρον. Ὅτι δὲ καὶ διαφέρει σκῆπτρον σκίπωνος, δηλοῖ ὁ
Γεωγράφος εἰπὼν βασιλεῖς τινας σκίπωνα ἔχειν ἀντὶ σκήπτρου. Ὅτι ἡ ˉἀˉνˉα πρόθεσις
ἰσοδυναμοῦσα μὲν τῇ ˉκˉαˉτˉα αἰτιατικῇ συντάσσεται παρὰ τῷ ποιητῇ,οἷον «ἀνὰ
οὐλαμὸν ἀνδρῶν» καὶ «νοῦσον ἀνὰ στρατὸν ὦρσε κακήν» καὶ «ἀνὰ στρατὸν ᾤχετο
κῆλα θεοῖο». ἑαυτῆς δὲ οὖσα καὶ τὴν ἄνω σχέσιν δηλοῦσα ποτὲ μὲνδοτικῇ συντάσσεται,
ὡς τὸ «ἐτίθει ἅρματα ἀνὰ βωμοῖς» καὶ «ἀνὰ Γαργάρῳἄκρῳ» καὶ ἐν Ὀδυσσείᾳ «ἀνὰ
φαιδίμῳ ὤμῳ». οὕτω δὲ καὶ Πίνδαρος «χρυσέαιςἀν' ἵπποις». ποτὲ δὲ μετὰ αἰτιατικῆς, ὡς
τὸ «ἀνά τ' ἔντεα καὶ μέλαν αἷμα».ἐνταῦθα δὲ ἐν τῷ «χρυσέῳ ἀνὰ σκήπτρῳ» τὴν ἀνὰ
πρόθεσιν οἱ μὲν ἀντὶ τῆς σὺνἔλαβον, ἵνα λέγῃ ὅτι σὺν τῷ χρυσῷ σκήπτρῳ, οἱ δὲ ἀντὶ τοῦ
ἄνω, ἵνα νοῆταιτὸ στέμμα ἐξαρτᾶσθαι τοῦ σκήπτρου. τὸ δὲ πάθος τοῦ στίχου τούτου
συνίζησιςκατὰ τοὺς γραμματικούς, τοῦ ˉω φωνήεντος καὶ τῆς παραληγούσης τῆς
ἀνὰπροθέσεως λαμβανομένης ἀντὶ βραχείας μιᾶς, ὡς καὶ προείρηται, [ἢ καὶ ἄλλωςτοῦ
αὐτοῦ ˉω μετὰ τῆς πρὸ αὐτοῦ συλλαβῆς λογιζομένων εἰς μίαν βραχεῖανκατὰ συνίζησιν.
ἡ γὰρ χασμῳδία κοινώσασα τὸ φύσει μακρὸν ˉω ἐταπείνωσεν,ὡς εἰ καὶ βραχὺ ὂν
ἐλήφθη μετὰ ἑτέρου βραχέος εἰς μίαν βραχεῖαν συλλαβὴνπρὸς δακτύλου ἀπαρτισμόν.
δῆλον δὲ ὡς προκέφαλος κατὰ τὴν προρρηθεῖσανστιχηρὰν μέθοδον εἴτ' οὖν
μακροκέφαλος ὁ παρὼν στίχος ἐστίν.] Ἰστέον δὲ ὅτιὁμώνυμός ἐστι καὶ ἡ παρὰ τοῖς
γραμματικοῖς συνίζησις. οὐ μόνον γὰρ ἡμετρική, ὁποία σὺν μυρίαις ἄλλαις καὶ ἡ ἐν τῷ
πρώτῳ στίχῳ τῆς Ἰλιάδος καὶ ἡἐνταῦθα κειμένη, ἀλλὰ καὶ ἡ κατὰ κρᾶσιν, ὡς εἰκὸς δὲ
καὶ ἡ κατὰ συναίρεσιν.Ἡρωδιανὸς οὖν τὴν ἐν τῷ σιδήρεος σιδηροῦς καὶ φοινίκεος
φοινικοῦς κρᾶσινσυνίζησιν λέγει. διὸ καὶ ἔστιν εἰπεῖν ὡς ἡ μὲν μετρικὴ συνίζησις
κλέπτειδιανοητῶς τὴν κλῆσιν ταύτην ὡς δυνάμει συνιζάνουσα διὰ τὸ ταχὺ καὶ
οἷονσυναλειπτικὸν καὶ ἐπίτροχον καὶ οὕτω στενολόγον τῆς συνεκφωνήσεως. ἡ δὲ 1.42
κατὰ κρᾶσιν ἔτι δὲ καὶ συναίρεσιν ἐνεργείᾳ ἐστὶ συνίζησις. ἤδη γὰρ ἐν αὐτῇ ἐνήργηται
διὰ τῆς ὀλιγοσυλλαβίας ἡ συνίζησις, [καθὰ καὶ ἐν τῇ συνόδῳ τῆς ὀξείαςκαὶ τῆς βαρείας
εἰς περίκλασιν περισπωμένου τόνου. καὶ αὐτὸ γοῦν συνίζησινὁ αὐτὸς καλεῖ, ἐν οἷς περὶ
τοῦ ἀχρήϊος καὶ ἀχρεῖος διαλαμβάνων φησὶν ὅτι «ἡγὰρ ὀξεῖα καὶ βαρεῖα συνίζουσαι
περισπωμένην ποιοῦσιν». ἐκεῖ δὲ καὶ συναίρεσιντὴν τοιαύτην συνίζησιν ὁ αὐτὸς εἰπεῖν
δοκεῖ.] Ὅτι ἔοικεν ἡ τῶν Ἑλλήνων ἐν τῇΤροίᾳ κατάστασις ἐκ δημοκρατίας συγκεῖσθαι
καὶ βασιλείας, ὅπερ, οἷα εἰκός,καὶ ὁ Χρύσης εἰδὼς τούς τε Ἀχαιοὺς πάντας ἐλίσσετο καὶ
τοὺς βασιλεῖς δὲμάλιστα. ἦν γὰρ τοῦ δήμου μὲν παντὸς εἰπεῖν, βασιλέως δὲ τὸ
Ερευνητικό έργο: ∆ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ – ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. Εργαστήριο ∆ιαχείρισης Πολιτισµικής Κληρονοµιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.
Χρηµατοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ETΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Πολιτισµικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006.
Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού µε αναφορά στην πηγή προέλευσής του.
26