Commentarii ad Homeri Iliadem i.pdf

ἐπὶ ∆ιός, ἀλλαχοῦ δὲπροστίθησιν, ὡς καὶ προείρηται, καὶ ὅτι πατήρ ἐστιν ἀνδρῶν τε
θεῶν τε. ∆ιὸς δὲ νεφέλας ἀντὶ τοῦ ἀερίας νεφέλας· ἐντεῦθεν γὰρ νεφεληγερέτης ὁ
Ζεύς,ὃς οὐδ' ἂν εἴη εὔδιος ἢ εὐδίαν ποιῶν, ὅτε νεφέλας ἀγείρει. (ῃ. 147) Ὁ δὲ Ζέφυρος
Βορρᾶς τίς ἐστι καὶ αὐτὸς συμπληρῶν τοὺς ἀστάχυας κἀντεῦθενοὕτω καλούμενος ὡς τὸ
ζῆν φέρων ἡμῖν ἤτοι ζωοφόρος. καὶ Βορρᾶς δὲ κατὰτοὺς παλαιοὺς παρὰ τὴν βοράν, ὅ
ἐστι τὴν τροφήν, ὡς ἐν τῇ μεστώσει τῶνσταχύων τροφὴν διδούς. διὸ καὶ ἐπὶ τοῦ
Ἰκαρίου πόντου Εὖρον εἰπὼν καὶ Νότον τοὺς μάλιστα ἐκεῖνον κυμαίνοντας, ἐνταῦθα
οὐκ ἐκείνων ἀλλὰ Ζεφύρου ἐμνήσθη, οὗ μάλιστα χρεία τῷ ληΐῳ. οὐδὲ γὰρ εἰκῇ οὐδὲ τὰ
τοιαῦταλαλεῖ ὁ ποιητής. Καίτοι τινὲς ἑσπέριον, ὅ ἐστιν ἀπὸ δύσεως, ἄνεμον εἶναι τὸν
Ζέφυρον λέγοντες ζόφουρόν τινα ἐτυμολογοῦσιν αὐτὸν ἤτοι οὖρον ἀπὸ ζόφουἀντὶ τοῦ
ἄνεμον δυτικόν, [οὗ καταπνέοντος καὶ ἁδρύνεται τὸ λήϊον καὶ ὡς οἷονκυμαίνεται. οὐδὲ
γὰρ οὐδὲ ἡ δευτέρα παραβολὴ ἀπέχεται τοῦτό γε τῆς πρώτης,εἴ τις βαλὼν ὄψεις εἰς
λήϊον Ζεφύρῳ κινούμενον εἰκασμόν τινα κυμάτωνκινήσεως ἐν αὐτῷ φαντάσεται.
εἰπεῖν γὰρ κατὰ τὸν ποιητήν· «πρὸ μέν τ' ἄλλοιστάχυες, αὐτὰρ ἔπ' ἄλλοι» ἐπικύπτοντες
τῇ καταπνοῇ καὶ αὖ ἐξανιστάμενοικυμάτων ὑποφρίκας διαφαίνουσι.] Βαθὺ δὲ λήϊον ἐν
τῇ παραβολῇ κεῖται, ἵναφαντάσῃ ἐναργῶς τὴν τῶν Ἑλλήνων κίνησιν· οὐ γὰρ οὕτω τὰ
ψιλά τῶν ληΐων,οὐδὲ οἱ μικροὶ στάχυες ὑποκινοῦνται Ζεφύρῳ, καθὰ τὸ βαθὺ λήϊον. Τὸ
δὲ λήϊονἀπὸ τοῦ γῆ ἐτυμολογοῦσιν οἱ παλαιοὶ οἷον γήϊον τραπέντος τοῦ ˉγ εἰς ˉλ,
ὁποῖόντι καὶ ἐν τῷ μόγις καὶ μόλις γίνεται. τὸ δ' αὐτὸ καὶ λάϊον ∆ωρικῶς λέγεται.διὸ
συνελὼν ὁ Θεόκριτος λαῖον αὐτὸ λέγει, [ὥσπερ αὖθις τὰ λήϊα λῇα ποιεῖ ἡσυναίρεσις,
καθὰ καὶ τὸ ληΐδιον λῄδιον καὶ τὸν ληϊστὴν λῃστὴν καὶ τὸ λεληΐσθαιλελῇσθαι ἀπὸ τοῦ
ληΐζω.] (ῃ. 148) Λάβρος δὲ ὁ λίαν βαρύς· ὁ γὰρ ἠρεμαῖος Ζέφυρος οὐχ' οὕτω σαλεύει τὸ
βαθὺ λήϊον. Ἐπαιγίζειν δὲ τὸ ἐφορμᾶν δηλοῖ καὶ ἄνωθεν ἐπιπνέειν· ὅθεν καὶ αἰγίδες καὶ
καταιγίδες. τὸ δ' αὐτὸ καὶ καταιγίζεινλέγεται· δηλοῖ δὲ οὐ πάνυ βιαίαν πνοὴν ἀλλὰ
σύντονον. γίνεται δὲ ἀπὸ τοῦ 1.297 ἀΐσσειν, ὥσπερ καὶ ἡ αἰγίς, ἥτις ἐκ μέσου
παρακειμένου προάγεται τοῦ ἤϊγα.διὸ καὶ ἀνωτέρω ἔφη· «Εὖρός τε Νότος τε ἐπαΐξας ἐκ
νεφελῶν». Τὸ δὲ ἀΐξαιἀπὸ τῶν νεφελῶν τοῦτό ἐστι τὸ ἐπαιγίζειν. Τὸ δέ «ἐπί τε ἠμύει
ἀσταχύεσιν»ἀντὶ τοῦ ἐπικλίνεται τὸ λήϊον τοῖς ἀσταχύεσιν ἤγουν διὰ τῶν
ἀσταχύων.διττὸν γὰρ τὸ λήϊον· αὐτό τε γὰρ τὸ ὑποκείμενον ἔδαφος λήϊον λέγεται καὶ
οἱἀστάχυες δὲ λήϊον λέγονται καὶ αὐτοί. Ἐπικλίνεται γοῦν τὸ λήϊον οὐ κινούμενον
αὐτῷ δὴ τῷ ἐδάφει ἀλλὰ τοῖς ἀσταχύεσιν. ἡ γῆ μὲν γὰρ ἀκινητίζει, οἱ δὲστάχυες
ἐπικλίνονται, [ἵνα, ὥσπερ ἡ μάχη φρίσσει ἐγχείῃσιν, οὕτω τὸ λήϊονἀνάπαλιν
ἐπικλίνηται ἀσταχύεσσι.] Γίνεται δὲ τὸ ἠμύει ἀπὸ τοῦ μύω πλεονασμῷτοῦ ˉη· μύει γὰρ
καὶ συστέλλεται τὸ ἐξ ὀρθῆς στάσεως ἐπικλιθέν. οὕτω καὶ τὸτεῖχος τῆς Τροίας ἠμύσειν
λέγει που ὁ ποιητής, τουτέστι κάτω κλιθῆναι. Ὁ δὲἄσταχυς πλεονασμὸν ἔχει τοῦ ˉα·
στάχυς γὰρ τὸ πρωτότυπον οἱονεὶ σίταχυςπαρὰ τὸ σῖτον ἔχειν. ὅτι δὲ καὶ μέρος σώματος
ὁ στάχυς, ἐν τῇ γάμμα ῥαψῳδίᾳῥηθήσεται. (ῃ. 149) Ὅρα δὲ [ὡς ἀρξάμενος ἐκ τοῦ
«κινήθη δ' ἀγορή» ἐπέρανενὡς οἷον κυκλικῶς τὰς παραβολὰς εἰς τὸ «ἀγορὴ κινήθη».
ἤρεσε δὲ νῦν αὐτῷἡ τοῦ κινεῖσθαι λέξις ἐν τῷ «κινήθη ἀγορή» καὶ «κινήσῃ Ζέφυρος»
καὶ «ἀγορὴκινήθη». Ἔστι δὲ καὶ τὸ ὤρορε ταὐτὸν τῷ κινήσῃ, ὥσπερ καὶ τὸ ἐπαΐξας
τῷἐπαιγίζων.] (ῃ. 149–54) Ὅτι σπουδῆς ναυτικῆς ἐπὶ ἀπόπλῳ συντονίαν φράζειὍμηρος
ἐν τῷ «πᾶσ' ἀγορὴ κινήθη, τοὶ δ' ἀλαλητῷ νῆας ἐπεσσεύοντο, ποδῶνδ' ὑπένερθε κονίη
ἵστατ' ἀειρομένη· τοὶ δ' ἀλλήλοισι κέλευον ἅπτεσθαι νηῶνἠδ' ἑλκέμεν εἰς ἅλα δῖαν,
οὐρούς τ' ἐξεκάθαιρον· ἀϋτὴ δ' οὐρανὸν ἷκεν οἴκαδεἱεμένων, ὑπὸ δ' ᾕρεον ἕρματα
νηῶν». καὶ οὕτω μὲν ἡ διασκευή. (ῃ. 150 ς.)Ὅρα δὲ τὸ «κονίη ἀειρομένη», ἐξ οὗ
Ερευνητικό έργο: ∆ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ – ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. Εργαστήριο ∆ιαχείρισης Πολιτισµικής Κληρονοµιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.
Χρηµατοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ETΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Πολιτισµικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006.
Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού µε αναφορά στην πηγή προέλευσής του.
189