Commentarii ad Homeri Iliadem i.pdf

πολλαχοῦ τὸ ˉμ, ὥσπερ καὶ ἐν τῷ μοχλός ἀπὸ τοῦ ὀχλῶ,καὶ ἀπὸ τοῦ εἴρω εἶραξ καὶ
μεῖραξ, καὶ ἐκ τοῦ ἀχύρου ἀχυρμιά, καὶ ἐκ τοῦ τέκωτέκμωρ, τὸ τέλος. οὕτως οὖν καὶ
Ἐρέας καὶ κατὰ πλεονασμὸν Ἑρμέας, ἐξ οὗ Ἑρμῆς ὁ τὰ τῶν θεῶν εἴρων ἤτοι ἀγγέλλων,
ἵνα ἐκ τοῦ Ἑρμέας ἐπενθέσει μὲν τοῦ ˉι ὁ Ἑρμείας γίνηται, ὡς Αἰνέας Αἰνείας, Αὐγέας
Αὐγείας, κατὰ κρᾶσινδὲ Ἑρμῆς, ὡς Ποδέας Ποδῆς, Σωσέας Σωσῆς. Ἡ μέντοι ἀλληγορία
Ἑρμῆντὸν λόγον νοοῦσα καὶ ἐκ τοῦ ἑρμηνεύειν αὐτὸν ἐτυμολογεῖ ὡς ἑρμηνεύοντα
τὰτῆς ψυχῆς βουλήματα καὶ ἐξαγγέλλοντα, ὅθεν καὶ διάκτορον αὐτὸν καλεῖ οἷατορῶς,
ὅ ἐστι σαφῶς, ὡς προείρηται, αὐτὰ προάγοντα. τὸν δ' αὐτὸν καὶἈργεϊφόντην
ἐπονομάζει ὡς ἀργὸν φόνου· εἰρηνικὸν γὰρ ὁ λόγος. Ὁ δὲ μῦθος1.280 Ἀργεϊφόντην τὸν
φονέα τοῦ Ἄργου καλεῖ, ὃν φύσεως τέρας ἡ ἱστορία παραδίδωσιν ὀφθαλμοὺς αὐτῷ
ἀνοίξασα διὰ παντὸς τοῦ σώματος, οὓς ἄλλοτεἄλλους ἀνοίγων καὶ τοῖς μὲν μύων, τοῖς
δὲ βλέπων, ἄϋπνος ἦν διὰ βίουἄστροις μέν τισιν ἀνατέλλουσιν ἐπανοίγων τοὺς μύοντας
ὀφθαλμοὺς συνανατέλλοντας ὥσπερ καὶ αὐτούς, ἑτέροις δὲ αὖ πάλιν τῶν ἀστέρων
δυομένοιςἐγκαταμύων τοὺς βλέποντας ὀφθαλμοὺς καὶ ὥσπερ συγκαταδύων τὸν ἐν
αὐτοῖςὀπτικὸν ἥλιον, ὃ καὶ Εὐριπίδης δηλοῖ ἐν οἷς φησιν Ἄργου ὄμματα «τὰ μὲν
ξὺνἄστρων ἐπιτολαῖσι βλέποντα, τὰ δὲ κρύπτοντα δυνόντων μέτα». καὶ οὕτω μὲνὁ
μῦθος πολυωπὸν πλάττει τὸν Ἄργον. Ἡ δὲ ἱστορία τὸν Ἄργον τοῦτον, ὃς καὶπανόπτης
ἐπεκαλεῖτο, πολυπράγμονα τὰ εἰς ὄψιν εἶναι βούλεται καὶ ὀριγνώμενον πᾶσι παρεῖναι
πράγμασι καὶ ἀεί ποτε καὶ ὡς οἷόν τε συνεχῶς πάντα ὁρᾶνκαὶ μηδὲν τῶν ὑπὸ τὴν ἀρχὴν
αὐτοῦ διαλανθάνειν αὐτόν. ἴσως δὲ καὶ ἀγχίνουςὁ ἄνθρωπος ἦν καὶ τὰ μὲν ὁρῶν, τὰ δὲ
προορῶν, ὁποῖον ὁ ποιητὴς λέγει τὸνβλέποντα τά τε ἔμπροσθεν καὶ τὰ ὄπισθεν, ὡς
προγέγραπται. τυχὸν δὲ καὶὀξὺς ἦν τὴν θέαν, ἀλλὰ καὶ ἐγρηγορὼς τὰ πολλὰ καὶ ὀλίγῳ
ὕπνῳ ἑαυτὸνἐπιτρέπων. διόπερ ὁ μῦθος πολλοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῷ ἐφιλοτιμήσατο.
εἰκὸς δὲκαὶ εὐθυόνειρον εἶναι τὸν ἄνθρωπον καὶ ἐδόκει καὶ κατὰ τοῦτο ἄϋπνος εἶναι
ὡςκαὶ ἐν τῷ ὑπνοῦν ἐοικὼς καθορᾶν διὰ τὴν ἀληθῆ τῶν φαντασιῶν ἔκβασιν.Ὥσπερ δὲ
τὸν Ἄργον ὁ μῦθος αἰνιγματωδῶς ἐσέμνυνεν, οὕτω καὶ ἄλλον τινὰ πολλὰ πράττοντα
ταῖς χερσὶν Ἑκατόγχειρα ἔπλασε καί τινι ἀκαμάτῳ τὴνπορείαν ὄντι ἀπὸ χαλκοῦ τὸ
σκέλος ἐσφυρηλάτησε. καὶ ἀκουστικὸν δέ τινα ὄνταὄνου φέρειν ὦτα εἶπε τερατολογῶν
πολυτρόπως τὰς φιλοτιμίας τῆς φύσεως.Ἦν δὲ ὁ Ἄργος βασιλεὺς χώρας, ἥτις ἀπ' αὐτοῦ
μὲν Ἄργος, ἀπὸ δὲ Πέλοποςὕστερον ὠνομάσθη Πελοπόννησος. τὸν τοιοῦτον Ἄργον ἡ
Ἥρα ἐπιστῆσαι λέγεται φύλακα τῆς Ἰοῦς, ἵνα ὁ Ζεὺς ὑπὸ τοιούτῳ σκοπῷ ἀΰπνῳ
τηρούμενοςἀπέχοιτο τῆς τοιαύτης γυναικός. Ἑρμῆς δὲ δόλῳ τὸν Ἄργον
καταγωνίζεται∆ιὸς ἀξιώσαντος καί, ἐπεὶ λαθραίως οὐκ εἶχεν αὐτὸν ἀνελεῖν, λίθῳ
βαλὼνπεφόνευκε. κἀντεῦθεν Ἀργεϊφόντης λέγεται, οἷον Ἀργοφόντης, καὶ τροπῇ τοῦ ˉο
εἰς ˉε καὶ πλεονασμῷ διχρόνου Ἀργεϊφόντης, ὥσπερ καὶ ἀνδροφόντηςἀνδρεφόντης καὶ
κατὰ πλεονασμὸν ἀνδρεϊφόντης. καίτοι τὸ ἀνδρεϊφόντης τινὲςὡς ἀπὸ τῆς ἀνδρί δοτικῆς
διὰ τοῦ ˉι γράψαντες διφορεῖσθαι τὴν λέξιν πεποιήκασι·τὸ μέντοι Ἀργεϊφόντης ἀεὶ τὴν
διὰ διφθόγγου ἔχει γραφήν. [Ἰστέον δὲ ὅτι τὸ1.281 Ἀργεφόντης, καθὰ καὶ τὸ
ἀνδρεφόντης, ἐξ ὧν Ἀργεϊφόντης καὶ ἀνδρεϊφόντης,∆ωρικά εἰσιν, ὡς Ἡρωδιανὸς δηλοῖ
ἐν οἷς λέγει τοιαῦτα· αἱ εἰς ˉοˉς ὀξύτονοι γενικαὶ συντιθέμεναι συμφώνου
ἐπιφερομένου ἢ διὰ τοῦ ˉο λέγονται, οἷον Ζηνός Ζηνόθεος, θριπός θριπόβρωτος, ἁλός
ἁλοθήκη· ἢ διὰ τοῦ ἰῶτα, οἷον Αἰγίπαν,[πυρίχαλκος], νυκτικόραξ. οὕτως οὖν, φησί, καὶ
ἁλοτρίβανος, ὡς ἁλοπώληςκαὶ ἁλοθήκη. ὁ μέντοι διὰ τοῦ ˉε ἁλετρίβανος μήποτε
∆ώριόν ἐστιν; οἱ γὰρτὸν Ἀπόλλωνα Ἀπέλλωνα εἰπόντες καὶ τὸν ἀνδροφόνον
ἀνδρεφόνον, οὗτοι καὶ τὸν ἁλοτρίβανον ἁλετρίβανον εἴποιεν ἄν.] Ἔτι ἰστέον καὶ ὡς ἐν
Ερευνητικό έργο: ∆ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ – ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. Εργαστήριο ∆ιαχείρισης Πολιτισµικής Κληρονοµιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.
Χρηµατοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ETΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Πολιτισµικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006.
Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού µε αναφορά στην πηγή προέλευσής του.
178