Commentarii ad Homeri Iliadem i.pdf

καὶ γενεαλογίαν ἐκτιθέμενος, φησίν, ὅτι Ἥφαιστος μὲναὐτό «δῶκε ∆ιῒ Κρονίωνι
ἄνακτι· αὐτὰρ ἄρα Ζεὺς δῶκε διακτόρῳ Ἀργεϊφόντῃ·Ἑρμείας δὲ ἄναξ δῶκε Πέλοπι
πληξίππῳ· αὐτὰρ ὁ αὖτε Πέλοψ δῶκ' Ἀτρέϊ ποιμένι λαῶν· Ἀτρεὺς δὲ θνῄσκων ἔλιπε
πολύαρνι Θυέστῃ· αὐτὰρ ΘυέστηςἈγαμέμνονι λεῖπε φορῆναι πολλῇσι νήσοισι καὶ Ἄργεϊ
παντὶ ἀνάσσειν».Οὕτω τοίνυν τὸ σκῆπτρον ἄφθιτον ὡς θεόθεν τε δοθὲν τῷ γένει τῶν
Ἀτρειδῶν καὶ ἐκ προγόνων εἰς τοὺς ἐπιγόνους διαβεβηκός. Ὅρα δὲ ὅτι ἐν τῷ περὶ
τοῦσκήπτρου λόγῳ δεῆσαν ἢ τῷ ἀτάρ συνδέσμῳ χρήσασθαι ἢ τῷ δέ, ἐν ἑκάστῳστίχῳ
ἕνα παρ' ἕνα χάριν ποικιλίας τοὺς τοιούτους συνδέσμους ὁ ποιητὴςτίθησιν ἐκκλίνων τὸ
μονοειδές. φησὶ γάρ· αὐτὰρ Ζεὺς ἔδωκεν, Ἑρμείας δὲἔδωκεν, αὐτὰρ Πέλοψ ἔδωκεν,
Ἀτρεὺς δὲ ἔλιπεν, αὐτὰρ Θυέστης ἔλειπε. καὶὅρα καὶ ὅπως κατὰ σχῆμα ἐπιμονῆς
τετράκις μὲν εἶπε τὸ ἔδωκε, δὶς δὲ τὸ ἔλιπεν.ἐποίησε δὲ ὁ ποιητὴς τοῦτο οἷα μὴ ἔχων
λέξεις καιριωτέρας τούτων εἰπεῖν.ὅρα δὲ καὶ ὅτι τὸ μέν «Ἀτρεὺς ἔλιπε» διὰ τοῦ ˉι
γέγραφεν· ἔστι γὰρ χρόνου ἀορίστου δευτέρου· τὸ δέ «Θυέστης Ἀγαμέμνονι λεῖπε» διὰ
διφθόγγου, χρόνονἀντὶ χρόνου λαβὼν ἤγουν ἀντὶ ἀορίστου παρατατικόν, ὁποῖόν τι καὶ
ἐπὶ τοῦεἶδον γίνεται. τὸ γὰρ εἶδον καὶ ἡ λοιπὴ κλίσις τοῦ τοιούτου ῥήματος, ὅπερ
ἀντὶτοῦ ἐθεασάμην λαμβάνεται, τὰ μὲν πλείω παρὰ τῷ ποιητῇ τὴν διὰ τοῦ ˉι
ἔχειγραφὴν τῷ λόγῳ τοῦ δευτέρου ἀορίστου, ἐξ οὗ καὶ τὸ ἰδεῖν ἀπαρέμφατον καὶἡ ἰδών
μετοχή· ἔστι δὲ ὅτε καὶ διὰ διφθόγγου γράφεται, ὅπερ ἐστὶ ῥῆμα χρόνουπαρατατικοῦ
δηλοῦντος μὲν τὸ ἔβλεπον, λαμβανομένου δὲ ἀντὶ ἀορίστου τοῦἐθεασάμην. τὸ δὲ σχῆμα
τοῦ ῥηθέντος χωρίου κλίμακα καὶ κλιμακωτὸν λέγουσινοἱ παλαιοί, ἕτεροι δὲ
ἐποικοδόμησιν. γίνεται δὲ σχῆμα κλιμακωτόν, ὅταν τὸλῆγον τῆς φθασάσης ἐννοίας
ἀρχὴ γένηται τῆς ἐφεξῆς, οἷον ὡς εἴ τις εἴπῃ· ὁβασιλεὺς ἀγαθός· ὁ ἀγαθὸς ἀγαθὰ ποιεῖ· ὁ
ἀγαθὰ ποιῶν εὐεργετεῖ· ὁ εὐεργετῶνθεὸν μιμεῖται. τοιοῦτόν τι κἀνταῦθα τὸ σχῆμα·
Ἥφαιστος μὲν ἔδωκε ∆ιΐ, Ζεὺςδὲ τῷ Ἑρμῇ, Ἑρμῆς δὲ Πέλοπι καὶ καθεξῆς. κάλλους δὲ
σχῆμα κατὰ τοὺς παλαιοὺς τὸ κλιμακωτὸν οἰκεῖον ὂν πανηγυρικαῖς ἐννοίαις, ὁποία τις
ἐνταῦθακαὶ ἡ κατὰ τὸ βασιλικὸν σκῆπτρον γενεαλογία. τῆς δ' αὐτῆς ἰδέας καὶ τὸαὐτάρ
τρὶς κείμενον ἐνταῦθα ἐπαναφορικῶς ἐν καταρχῇ στίχων ἕνα παρ' ἕνα,καὶ ἡ ῥηθεῖσα
ἐπιμονὴ καὶ τὰ ποιητικὰ πάρισα, τὸ «πολλῇσι νήσοισιν ἀνάσσειν»καὶ τὸ «αὐτὰρ ὁ αὖτε»
δὶς τεθὲν κατ' ἐπαναφορὰν ἐν δυσὶ στίχων ἀρχαῖς, εἰ καὶποιητικῶς πέφρασται.
παρίσωται δὲ καλῶς καὶ τὸ «∆ιῒ Κρονίωνι ἄνακτι».Ὅρα δὲ καὶ ὅτι δίχα τοῦ Ἡφαίστου τὰ
λοιπὰ πρόσωπα ἐνταῦθα μετὰ ἐπιθέτων ἐξάγει, τὸν ∆ία μὲν εἰπὼν Κρονίωνα καὶ
ἄνακτα, τὸν Ἑρμῆν δὲ διάκτορον 1.279 Ἀργεϊφόντην, ἔτι δὲ καὶ ἄνακτα. θεία δὲ λέξις τὸ
ἄναξ, ὡς καὶ ἐν τῇ αʹ ῥαψῳδίᾳγέγραπται· διὸ καὶ ἐπὶ Ἑρμοῦ μόνου καὶ ∆ιὸς αὐτὴν
ἐνταῦθα τέθεικε. τὸν δὲ Πέλοπα πλήξιππον προσέφη· τὸν δὲ Ἀτρέα ποιμένα λαῶν,
σεμνῶς ὀνομάσας αὐτόν· τάχα γὰρ κρείττων ἦν τοῦ πατρὸς τὰ εἰς βασιλείαν· τὸν δὲ
Θυέστηνπολύαρνα, οἱονεὶ λέγων, ὅτι Ἀτρεὺς μὲν λαῶν ἦγε ποίμνια, ὁ δὲ Θυέστηςἀρνῶν
καὶ τοιούτων ζῴων· τὸν Ἀγαμέμνονα δὲ προάγει μὲν ἐπιθέτου χωρίς,περιφραστικῶς δὲ
ἄνακτα καὶ αὐτὸν εἰπεῖν βούλεται λέγων αὐτὸν Ἄργεϊ παντὶἀνάσσειν. (ῃ. 103) Ἔστι δὲ
διάκτορος μὲν ἢ ὁ διάτορος, ὅ ἐστι σαφὴς ἐν ταῖςἀγγελίαις· τορὸν γὰρ τὸ τρανὲς καὶ
σαφές· ἢ ὁ αὐτὸ τοῦτο ἄγγελος ἀπὸ τοῦἄγω, ἐξ οὗ καὶ ὁ ἄγγελος. ἄγγελός τε γὰρ ἀπὸ τοῦ
ἄγειν φαίνεται γίνεσθαι καὶδιάκτωρ δὲ ὁμοίως ἀπὸ τοῦ ἄγω, ὥσπερ ἀπὸ τοῦ λέγω
λέκτωρ καὶ ἀλέκτωρ. τὸδὲ ἄκτωρ κλιθὲν εἰς τὴν ἄκτορος γενικὴν πεποίηκε [τῇ εἰς
ἀρχὴν ἀναδρομῇ]εὐθείαν τὴν ὁ διάκτορος ἤτοι ὁ ἄγγελος. καὶ αὐτὸ δὲ τὸ Ἑρμῆς ἀπὸ τοῦ
εἴρω,τὸ ἀγγέλλω, ἐτυμολογοῦσί τινες, ἐξ οὗ Ἐρέας ὄνομα ὡς ὁ Αἰνέας καὶ πλεονασμῷ
τοῦ ˉμ Ἑρμέας, ἐξ οὗ ὁ καὶ ἐν τῇ Ὀδυσσείᾳ δηλούμενος Ἑρμῆς.πλεονάζειν γάρ φασι
Ερευνητικό έργο: ∆ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ – ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. Εργαστήριο ∆ιαχείρισης Πολιτισµικής Κληρονοµιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.
Χρηµατοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ETΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Πολιτισµικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006.
Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού µε αναφορά στην πηγή προέλευσής του.
177