Commentarii ad Homeri Iliadem i.pdf

∆ημητρειακῷκαρπῷ ἐτράφη ὁ ἥρως, ἀλλὰ ζῴων μυελοῖς βρεφόθεν· ἴσως δὲ καὶ δημῷ
προβάτων, κατὰ τὸν Ὁμηρικὸν Ἑκτορίδην Ἀστυάνακτα· εἶτα κρέασι, τοῖς ἐκ
τοῦκυνηγετεῖν, ὅτε ὁ Χείρων ἐπαιδαγώγει αὐτόν. ὃς καὶ ἐξεθρέψατο καὶ εἰςἐπιστήμην
τῶν τακτικῶν ἀγαγὼν ἄριστον πολεμιστὴν εἰς Τροίαν ἔστειλε «πρώτως ὑπηνήτην
ὄντα» κατὰ τὴν ἱστορίαν. οὐ γὰρ πειστέον τοῖς μύθοις, καθά πουκαὶ Ἱμέριος γράφει, οἳ
τῆς γυναικωνίτιδος αὐτὸν ἐξαγαγόντες εἰς τὴν Τροίανστέλλουσιν. Ὅτι δὲ φιλοαχιλλεὺς
ὁ ποιητής, μυριαχοῦ φανήσεται, ὃς τάχα,ὥσπερ ἐξ Ὀδυσσέως τὴν Ὀδύσσειαν, οὕτω καὶ
τὴν Ἰλιάδα ἐξ Ἀχιλλέως Ἀχιλειαν ἐπέγραψεν ἄν, εἰ μὴ τὸ πρεσβεῖον τῆς Ἑλλάδος οὕτως
ἤμελλε καταβαλεῖν 1.24 καὶ ταπεινῶσαι τῇ ἐξ ἑνός τινος ἐπιγραφῇ. διὸ οὔτε ἀπό τινος
ἑτέρου προσώπουὅλως αὐτὴν παρονομάζει, ἐπεὶ μὴ ἐκ τοῦ Ἀχιλλέως δύναται, ἀλλὰ ἐκ
τῆς Ἰλίου, ὡς προελέχθη. καὶ τὸν Ἀχιλλέα δὲ ἐξαίρει καὶ σεμνύνει ἄλλως τε
πολυειδῶςκαὶ οἷς δὲ ἀπὸ τῆς αὐτοῦ μήνιδος ἀρξάμενος, πρὶν ἢ μὲν παύσασθαι τοῦ
μηνίειν,κατασπείρει πολλαχοῦ τῆς ποιήσεως τὴν αὐτοῦ μνήμην, ἵνα μηδεὶς αὐτοῦ
λανθάνηται· ἐπὰν δὲ ἀποθέμενον τὴν μῆνιν ἐκφήνῃ αὐτὸν εἰς τὴν μάχην, τὸ ὅλον
τῆςποιήσεως εἰς αὐτὸν δαπανᾷ, καὶ ἀντεπεξαγαγὼν αὐτῷ ἀξιόλογον ἀντίμαχον, τὸν
Τρωϊκὸν Ἕκτορα, ὃς τὸν μὲν ἄλλον χρόνον οὐδὲ προκύπτειν τοῦ τείχους ἤθελεν,
Ἀχιλλέως δὲ μηνίσαντος μεγάλα κατὰ Ἑλλήνων κατώρθωσε. καὶ ῥίψας αὐτὸν ὑπὸ τῷ
Ἀχιλλεῖ συγκατέλυσεν ἐκείνῳ τὴν ποίησιν, οὐ μόνον ὅτι συναπέσβη τῷἝκτορι καὶ ἡ
τῶν πολεμικῶν ἔργων θερμότης καὶ οὐκ εἶχεν ὁ ποιητὴς τοῦλοιποῦ ἐπεξαγαγεῖν
ἀντίπαλον τοιοῦτον ἕτερον τῷ Ἀχιλλεῖ, ἀλλὰ καὶ ὅτιὤκνησεν ἐπὶ πλέον μηκῦναι τὸν
λόγον, ἵνα μὴ ἀναγκαίως καὶ εἰς τὸν τοῦ φιλουμένου Ἀχιλλέως θάνατον ἀπενεχθεὶς
ἀφηγήσηται, ὅπως ἀγεννῶς οὕτω καὶἀναξίως ὁ τηλικοῦτος ἥρως ἔπεσεν. εἰ δέ που
παρελάλησέ τι περὶ θανάτου τοῦἈχιλλέως, ἀλλ' οὐ κατὰ ἀφήγησιν καὶ εἰς πλάτος κατὰ
σκοπὸν καὶ εἱρμόν,ἀλλ' ὡς ἐκ παρόδου καὶ πεφεισμένως καὶ οἷον εἰπεῖν ἄκροις χείλεσι,
καθάπερκαὶ ἄλλα τῶν ὕστερον ἐπισυμβάντων, ὡς καὶ πρὸ ὀλίγου ἐρρέθη. ἔφθημεν
γὰρεἰπόντες, ὅτι ἀπὸ τῶν τελευταίων μὲν ὁ ποιητὴς ἤρξατο, οὐ κατὰ φύσιν οὐδὲσαφές
τι ποιῶν οὐδὲ καθ' εἱρμὸν προβαίνων καὶ συνείρων τοῖς πρώτοις τὰ ἐφεξῆς,ἀλλὰ
μετατιθεὶς τὰ πράγματα καὶ ἐκ τῶν μετὰ τὰ πρῶτα ποιούμενος τὴν ἀρχήν·εὐμεθόδως δὲ
ὅμως καὶ τὰ παλαιά, ναὶ μὴν καὶ τὰ μετὰ τὴν Ἰλιάδα συστρέφωνκαὶ στρεβλῶν καὶ
περιάγων καὶ παρενείρων τῷ λόγῳ καὶ οὕτω πάντων δραττόμενος καὶ ἀντὶ σαφοῦς
μεθόδου εἰς τὴν ἐμπερίβολον μεταχωρῶν καὶ δι' ἧςλόγος ὑψηλὸς γίνεται. ὡς μὴ ἔξω
χάριτος εἶναι, εἴ τις τὴν Ὁμηρικὴν ταύτηνμεταχείρισιν παρεικάσει τῇ τοῦ
γυμνοσοφιστοῦ ἐκείνου, ὃς αἰνιττόμενός τιπρὸς βασιλικὴν ἐρώτησιν βύρσαν νεόδαρτον
ἐπιζητήσας καὶ λαβὼν μέσῃ ταύτῃτὴν χεῖρα ἐπέβαλεν, εἶτα τῇ δρακὶ σφίγγων καὶ
πιέζων καὶ περιάγων τὰ κύκλῳσυνήγαγεν εἰς ἓν τὴν ἅπασαν βύρσαν καὶ συνέκλεισεν ἐν
βραχεῖ καὶ οὐδὲν αὐτῆςἔξω ἀφῆκε τῆς ἁφῆς, ἀλλὰ εὐφυῶς τὸ διαπεπταμένον
ἐστενοχώρησε. Ὅτι δὲ ἐκτοῦ χιλός παρονομάζεται ὁ Ἀχιλλεύς, προφέρεται εἰς
μαρτυρίαν καὶ ὁ Εὐφορίων,λέγων «ἐς Φθίην χιλοῦ κατήϊε πάμπαν ἄγευστος. τοὔνεκα
Μυρμιδόνες μινἈχιλλέα φημίξαντο». τοῦ δὲ χιλός ἡ χρῆσις καὶ παρὰ Ξενοφῶντι, ὡς
ἔνθαφησί «στρατιώτας ἀπελθεῖν που ἐκ τοῦ στρατοπέδου διὰ χιλόν». δῆλον δὲ
ὅτισεμνότερον καὶ μετ' εὐφωνίας εὐγενέστερον τὸ Ἀχιλλεύς διὰ δύο ˉλ· διαρκέστερον
γὰρ οὕτως ἐνδιατρίβομεν τῷ τοῦ ἥρωος ὀνόματι καὶ γλυκύτερον καὶὀγκηρότερον μετὰ
καὶ ἀναλόγου λειότητος. (ῃ. 2) Ὅτι τὸ «οὐλομένην» 1.25 Πορφύριος μὲν ὄνομα λέγει
σύνθετον ἐκ τοῦ ὀλοόν καὶ τοῦ μένος, οἱονεὶ τὴνἔχουσαν οὖλον ἤτοι ὀλέθριον μένος.
ἕτεροι δὲ μετοχὴν μέσου ἀορίστου δευτέρου,ἵνα λέγῃ παθητικῶς οὐλομένην Ἰωνικῇ
Ερευνητικό έργο: ∆ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ – ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. Εργαστήριο ∆ιαχείρισης Πολιτισµικής Κληρονοµιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.
Χρηµατοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ETΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Πολιτισµικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006.
Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού µε αναφορά στην πηγή προέλευσής του.
15