Commentarii ad Homeri Iliadem i.pdf

κατανεύσεως ταύτης τῆς οὕτω τιμίας φαίνεταιδοξάζων ὁ ποιητὴς ἐν τῇ κεφαλῇ τὸ
λογιστικὸν ἱδρῦσθαι, ὥσπερ τὸ θυμικὸν περὶτὴν καρδίαν, ὁπηνίκα εἴπῃ ὅτι «κραδίη δέ οἱ
ἔνδον ὑλάκτει» καὶ «οἰδάνεταιδὲ κραδίη χόλῳ», τὸ δὲ ἐπιθυμητικὸν περὶ τὸ ἧπαρ, ἐν οἷς
δι' ἐπιθυμίανπταίσαντι τῷ Τιτυῷ γῦπες τὸ ἧπαρ κείρουσιν. ἡ δὲ ἀλληγορία τὴν τοῦ
∆ιὸςκατάνευσιν, ὡς καὶ ἐν τῇ βῆτα ῥαψῳδίᾳ εἰρήσεται, σημείων τινῶν
οὐρανίωνἔκφανσιν βούλεται εἶναι, οἷον δι' ἀστέρων κινήσεως ἢ ἀστραπῶν ἢ βροντῶν
ἢκαὶ οἰωνῶν, δι' ὧν ὁ ἀνωτάτω καὶ κορυφαῖος Ζεὺς δοκεῖ τοῖς κάτω τὰ μέλλοντα 1.222
ὑπισχνεῖσθαι καὶ κατανεύειν οἷον ἐπὶ τῇ ἐκβάσει αὐτῶν. (ῃ. 526) Ἰστέον δὲὅτι τὸ «οὐ
γὰρ ἐμὸν παλινάγρετον οὐδ' ἀπατηλὸν οὐδ' ἀτελεύτητον» καὶ οὕτωφασὶν οἱ παλαιοί,
ὅτι διὰ μὲν τοῦ «οὐ παλινάγρετον» δηλοῖ, ὡς βέβαιός ἐστι·διὰ δὲ τοῦ «οὐδ' ἀπατηλόν»
ἐμφαίνει, ὅτι καὶ φιλαλήθης ἐστί· διὰ δὲ τοῦ»οὐδ' ἀτελεύτητον», ὅτι καὶ τελεσιουργός
ἐστιν. ἐν δὲ τῷ «οὐ γὰρ ἐμόν»λείπει τὸ ἔπος ἤ τι τοιοῦτον, ὡς καὶ ἐν τῷ «κερτομίοις ∆ία
Κρονίωνα προσεῖπε»λείπει τὸ ἔπεσιν. (ῃ. 527) Ὅρα δὲ ὅτι, ὥσπερ ἀνωτέρω τὸ μελήσει
μελήσεταιεἶπεν, οὕτω καὶ τὸ κατανεύσω καὶ παθητικῶς ἔφη κατανεύσομαι. [τῷ δὲ
κατανεύσω ἀκόλουθον μετ' ὀλίγα τεθὲν καὶ τὸ νεῦσεν, οὐ μὴν νεύσατο.] (ῃ. 528)Ὅτι
πάντα ὑποτυπούμενος ἄριστα ὁ ποιητὴς παραφαίνει καὶ οἷαι ἂν ὦσιν αἱκαλαὶ ὀφρύες
λέγων· «κυανέῃσιν ἐπ' ὀφρύσι νεῦσε Κρονίων», ὁ μυθικὸς δηλαδὴ Ζεύς, ὡς τοιούτων
οὐσῶν τῶν καλῶν ὀφρύων. τῷ μέντοι ἀλληγορουμένῳ ∆ιῒοὐ τοιαῦται ἂν εἶεν ὀφρύες.
(ῃ. 528 ς.) Τὰς δὲ τῆς κεφαλῆς αὐτῷ τρίχας οὔφησιν, οἵου χρώματος ἦσαν, ἀλλὰ
ἀρκεῖται μόνον εἰπὼν αὐτὰς θείας τρίχας ἐντῷ «ἀμβρόσιαι δ' ἄρα χαῖται ἐπερρώσαντο
ἄνακτος». [Σημείωσαι δὲ ὅτι ἐκ τῶνὉμηρικῶν κυανέων ὀφρύων ἐκέρδησέ τις τὸ εἰπεῖν
«ὀφρύων νέφωσιν» τὴνσκυθρωπότητα. ἔχοι δ' ἂν πάντως νεφώσιας ὀφρύων
ἀλληγορικῶς καὶ ὁ ἀὴρ Ζεύς, ὅτε νεφούμενος αἴσιόν τι δηλοῖ λόγῳ διοσημίας.] Ὅρα δὲ
ὅτι τὸ Κρονίων ἐνταῦθα ἐξέτεινε τὴν παραλήγουσαν, ὡς καὶ ἀλλαχοῦ· ὡς ἐπὶ πολὺ
μέντοισυστέλλεται. [Ἰστέον δὲ ὡς, εἰ καὶ πολυλογοῦνται αἱ σωματικαὶ
ὀφρύεςἐτυμολογικῶς, ἀλλὰ νῦν ἀρκεῖ φάναι ὡς παρὰ τὸ ὄπτω γίνεται καὶ τὸ ῥύω,
τὸφυλάσσω, τροπῇ συνήθει ἐν πολλοῖς τοῦ ˉπ εἰς ˉφ. φυλάσσουσι γὰρ τὴν ὄψιν ἔκ
τεἄλλων καὶ τοῦ μὴ κακουργεῖσθαι ὑπὸ ἱδρώτων.] (ῃ. 529) Χαίτη δὲ οὐ μόνονἐπὶ
ἀνθρώπου κυριολεκτεῖται, ὡς καὶ ὧδε φαίνεται καὶ ἐν τῷ «κυανοχαίτης Ποσειδῶν»,
ἀλλὰ καὶ ἐπὶ λέοντος λέγεται· [ὅθεν καὶ χαιτήεις ἐκεῖνος. καὶἄρκτος δὲ χαιτήεσσα·] καὶ
ἐπὶ ἵππου· ἐπ' αὐτοῦ δὲ καὶ ἡ θρὶξ λέγεται, ὡς δηλοῖτὸ «ἵπποι καλλίτριχες», [οἱ καὶ
λασιαύχενες διὰ τὴν τοιαύτην τρίχωσιν.γίνεται δὲ χαίτη παρὰ τὸ χῶ καὶ τὸ ἀΐττω· χεῖται
γὰρ ἀΐσσουσα ὧδε καὶ ἐκεῖκαὶ μάλιστα τοῖς δρομιχαίταις κατὰ τὸ «ἀμφὶ δὲ χαῖται ὤμοις
ἀΐσσονται».ὥστε ἀπὸ ἐλλόγου συναιρέσεως ἡ χαίτη ἔχει τὴν δίφθογγον.] Ἐν δὲ τῷ
«κυανέαις ἐπ' ὀφρύσιν» ἡ ὅλη νοεῖται κεφαλὴ ἀπὸ μέρους συνεκδοχικῶς καὶ κατὰ 1.223
σύλληψιν, ὡς οἱ Τεχνικοί φασι διὰ τὸ συνεκδέχεσθαι καὶ συλλαμβάνεσθαιἤγουν
συνεννοεῖσθαι ταῖς ὀφρύσι τὴν ὅλην κεφαλήν, ὅπερ ἐστὶν ἴδιον συνεκδοχῆς ἤτοι
συλλήψεως, ὡς πολλαχοῦ φανήσεται. διὸ καί φησιν· «ἀμβρόσιαι χαῖταιἐπερρώσαντο».
οὐ γὰρ ἂν μόνων κινηθεισῶν τῶν ὀφρύων αἱ χαῖται συνεκινήθησαν. [Ὅτι δὲ ὀφρύες
λέγονται τροπικῶς καὶ ποιαί τινες ἐξοχαὶ ὀρειναί, ἡ Βοιωτίακαλῶς δηλώσει. τὴν δὲ
ἀνωτέρω ῥηθεῖσαν συγγένειαν τοῦ ˉφ πρὸς τὸ ˉπ δηλοῖκαὶ τὸ Φύγελλα ἰδιωτισθὲν
εὐφημότερον ἐκ τοῦ Πύγελλα.] Φέρεται δὲ ἐνταῦθαἱστορία, ὅτι Εὐφράνωρ Ἀθήνησι
γράφων τοὺς δώδεκα θεοὺς καὶ ἀπορῶν πρὸςοἷον ἀρχέτυπον γράψει τὸν ∆ία παρῄει ἐν
διδασκάλου καὶ ἀκούσας τῶν ἐπῶντούτων «ἀμβρόσιαι δ' ἄρα χαῖται» καὶ τὰ ἑξῆς, ἔφη
ὡς ἤδη ἔχει τὸ ἀρχέτυπονκαὶ ἀπιὼν ἔγραψεν. οἱ δέ φασιν, ὅτι ἀπὸ τούτων τῶν δύο
Ερευνητικό έργο: ∆ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ – ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. Εργαστήριο ∆ιαχείρισης Πολιτισµικής Κληρονοµιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.
Χρηµατοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ETΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Πολιτισµικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006.
Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού µε αναφορά στην πηγή προέλευσής του.
142