Commentarii ad Homeri Iliadem i.pdf

τουτέστινἐπεὶ οὔτε λόγοις οὔτε ἔργοις ἐνέπρεπε, φθινύθεσκε φίλον κῆρ· ἐπόθει δὲ
ἀϋτήντε πόλεμόν τε. (ῃ. 490 ς.) Ὅρα δὲ ὅτι τὸν μὲν πόλεμον δίχα ἐπιθέτου ἐξήνεγκε·τὴν
δὲ ἀγορὰν ἐσέμνυνεν εἰπὼν αὐτὴν κυδιάνειραν, προτιθεὶς τὸν λόγον τῆς ἐνμάχαις
εὐδοκιμήσεως. (ῃ. 492) Ἀϋτὴ δὲ ἡ βοὴ παρὰ τὸ αὔω, τὸ φωνῶ. λαμβάνονται δὲ καὶ ἄμφω
ποτὲ ἐπὶ πολέμου. ἀϋτὴ γὰρ καὶ βοὴ πολλαχοῦ ἡ μάχη ἐκτοῦ παρακολουθοῦντος·
παρακολουθεῖ γὰρ ἡ μεγάλη βοὴ τῇ μάχῃ. διὸ καὶφύλοπις λέγεται ἐκ τῆς τῶν φύλων
ὀπὸς καὶ Ἐνυὼ δὲ ἀπὸ τοῦ ἐναύω, τὸ φωνῶ.(ῃ. 490) [Τὸ δὲ πωλέσκετο πολλαχοῦ
φανεῖται, ὅτι ἐκ τοῦ πέλω πόλος πωλῶ ἤγουν 1.217 ἀναστρέφομαι γίνεται κατὰ τὸ
τρέπω τρόπος τρωπῶ καὶ τὰ ὅμοια. μέλλων γὰρτοῦ πωλῶ πωλέσω, ἐξ οὗ τὸ πωλέσκω,
ὡς ἀρῶ ἀρέσω ἀρέσκω.] (ῃ. 493) Ὅτιαἱ διὰ τοῦ ˉοˉιˉο γενικαὶ κατὰ μὲν ἄλλους
Θετταλικαί, ὡς προείρηται, εἰσίν, ἐνδὲ τοῖς Ἀπίωνος καὶ Ἡροδώρου Βοιωτῶν φέρονται
γλώττης, τοῖο, οἷο, καλοῖο. Ὅτι ἐν τῷ «δωδεκάτη ἐγένετο ἠώς» ἠῶ τὸ νυχθήμερον
λέγει. ποσαχῶς δὲ λέγεταιἠώς, ἐν Ὀδυσσείᾳ εἴρηται. (ῃ. 494) [Ὅτι τὸ «ἴσαν»
πληθυντικὸν τρίτον ῥῆμα ὧδε μὲν ἀντὶ τοῦ ἐπορεύθησαν, ἀλλαχοῦ δὲ ἀντὶ τοῦ
ἔγνωσαν, οἷον· «τὰ δ' οὐκἴσαν ὡς ἐτέτυκτο». τὸ δ' ἐνταῦθα «πρὸς Ὄλυμπον ἴσαν θεοί»]
(ῃ. 496) Ὅτι τὸ μὲν ἀπὸ βάθους ἀνελθεῖν ἀναδῦναι λέγεται. Θέτις οὖν ἀνεδύσετο κῦμα
θαλάσσης.τὸ δὲ ἐκεῖθεν ἀνωτέρω ἀναβῆναί φαμεν. ὥστε καὶ τὸ ἐξ οὐρανοῦ μὲν ἕως
τῆςθαλαττίας ἐπιφανείας καταβῆναί ἐστι, τὸ δὲ ἐκεῖθεν καταδῦναι. (ῃ. 497) Ὅτιοὐ
μόνον τὸν πρὸς ἑσπέραν καιρὸν οἶδεν ὁ ποιητὴς λιταῖς πρέποντα, ὡς ἐν τῇιʹ ῥαψῳδίᾳ
εὕρηται καὶ ἐν τῇ τοῦ Πριάμου ἱκετείᾳ καὶ ὅτε δὲ Ὀδυσσεὺς τὴν Ἀρήτην ἱκετεύει,
ὁπηνίκα αἱ ψυχαὶ πρὸς ἔλεον ἀνίενται, ἀλλὰ καὶ τὸν ὄρθρονἐπιτήδειον οἶδε τοῖς
γουναζομένοις εἰς ἔντευξιν διὰ τὸ νηφάλιον τοῦ καιροῦ. Θέτις γοῦν ὄρθρου τῷ ∆ιῒ
ἐντυγχάνει. φησὶ γὰρ ὁ ποιητής· «ἠερίη δ' ἀνέβημέγαν οὐρανὸν Οὔλυμπόν τε». τοῦτο δὲ
τρόπος ὑστερολογίας ἐστί. πρῶτον γὰρὑπεραναβῆναι δεῖ τὰς τοῦ Ὀλύμπου κορυφάς,
εἶτα τὸν ὑπὲρ τὰ νέφη τόπονκαταλαβεῖν οὐρανὸν καὶ αὐτὸν λεγόμενον ὁμωνύμως τῷ
στερεμνίῳ. Τὸ δέ «ἠερίη»,ἐὰν ἀντὶ τοῦ ὀρθρινή, ὡς εἴρηται, λαμβάνηται, πλεονασμὸν
ἔχει τοῦ ˉε. ἦρ γὰρὁ ὄρθρος καὶ κλίνεται ἦρος ἦρι, οἷον «ἦρι μάλα Ἑλλήσποντον
πλεούσας».ὅθεν καὶ ἠὼς ἠριγένεια, ὡς ἀλλαχοῦ εἴρηται. ἠρίη γοῦν ἡ ὀρθρινὴ καὶ
πλεονασμῷἠερίη, οἷον καὶ τὸ «ἠερίη γέ τοι παρέζετο καὶ λάβε γούνων». τινὲς δὲ ἠερίαν
τὴνἀερίαν νοοῦσιν· οὐ γὰρ ἔστιν εἰς οὐρανὸν κάτωθεν ἀνελθεῖν, εἰ μὴ διὰ μέσουἠέρος
ἤτοι ἀέρος. (ῃ. 498) Ὅτι εὐρύοπα τὸν ∆ία λέγει ἢ ὡς μεγαλόφθαλμονδιὰ τὸ προνοητικὸν
ἢ ὅτι εὐρὺ βλέπομεν διὰ τοῦ ἀέρος, ὅς ἐστι Ζεύς, ἢ ὅτιεὐρεῖαν ἔχει ὄπα. Βροντητικὸς γὰρ
ὁ αὐτὸς Ζεὺς καὶ ἐριβρεμέτης καὶ ἐρισμά1.218 ραγος. λέγεται δὲ καὶ διηχὴς ὑπὸ τῶν
φυσικῶν. καὶ ∆ία μὲν οὕτως εὐρύοπαλέγει ὁ ποιητής. Ἥρα δὲ βοῶπις, ὡς μὲν ἀὴρ καὶ
αὐτὴ ἔοικε τῇ βοῇ παρονομάζεσθαι διὰ τοὺς ἀερίους ἤχους· μυθικῶς δὲ ἡ λέξις ἔπαινός
ἐστιν αὐτῆςὡς γυναικὸς διὰ τὸ κατὰ βοῦν μεγαλόφθαλμον· ἐξ οὗ καὶ κύριον ὄνομα
Εὐρώπητέθειται. [Ὅρα δὲ ὡς νῦν μὲν ἀναλόγως κατὰ πτῶσιν αἰτιατικὴν ἔφη εὐρύοπα
∆ία· ὅτε δὲ εἴπῃ «εὐρύοπα Ζεύς», καινοσχημάτιστος ἐκείνη εὐθεῖα, ὡς προδεδήλωται,
κατὰ αἰτιατικὴν καὶ κλητικὴν ἐκπεφωνημένη.] (ῃ. 499) Ὅτι λαβὼνὁ μῦθος ἐκ τῆς
ἀληθείας τὸ τὸν ∆ία ἤτοι τὸν αἰθέρα ὑψηλότατον καὶ ὑπέρτατονεἶναι καθίζει ἐν τῇ
ῥαψῳδίᾳ ταύτῃ τὸν μυθευόμενον ∆ία ἐν ἀκροτάτῃ κορυφῇπολυδειράδος Ὀλύμπου.
Ἰστέον δὲ ὅτι, ὥσπερ κορυφὴ ὄρους μεταφορικῶς ἀπὸ τῆς τῶν ζῴων κορυφῆς, οὕτω καὶ
δειρὴ ἡ ἐξοχὴ ἡ λήγουσα εἰς στενὸν ἀπὸ τῆςτῶν ζῴων δειρῆς. ὅθεν καὶ πολυδειρὰς
Ὄλυμπος, τὸ ὄρος δηλαδὴ τὸ ἔχονπολλὰς ἐξοχάς. ὅτι δὲ καὶ πόδες ὄρους καὶ κνημοὶ καὶ
ῥάχεις καὶ ἕτερα τοιαῦταἐκ τῶν ζωϊκῶν, ἀλλαχοῦ φανήσεται. [Ἡ δὲ κλίσις τοῦ
Ερευνητικό έργο: ∆ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ – ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. Εργαστήριο ∆ιαχείρισης Πολιτισµικής Κληρονοµιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.
Χρηµατοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ETΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Πολιτισµικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006.
Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού µε αναφορά στην πηγή προέλευσής του.
139