Commentarii ad Homeri Iliadem i.pdf

ἐπιχαρεῖεν τῷ βασιλεῖ·»γνῷ δὲ καὶ Ἀτρείδης εὐρυκρείων Ἀγαμέμνων ἣν ἄτην» ἤγουν
τὴν αὐθαίρετον βλάβην, «ὅτ' ἄριστον Ἀχαιῶν», ἤγουν ἐμέ, «οὐδὲν ἔτισε».] Σοφοκλῆς δὲ
τὸτοιοῦτον νόημα παραφράζων ἐπὶ Αἴαντος περιφραστικώτερόν φησιν, ὅτιτοιοῦτος ἦν
ὁ Αἴας, οἷον οὔ τινα ἡ Τροία εἶδε μολόντα γῆς ἀπὸ Ἑλληνίδος.ἐμφαντικῶς δὲ ἄριστον
ἄρτι ἑαυτὸν ὁ Ἀχιλλεὺς λέγει. εἰ μὲν γὰρ συγκατατίθεται ἡ μήτηρ ἄριστον αὐτὸν εἶναι,
ἵνα τί μὴ τιμᾶται ὡς ἄριστος; εἰ δὲ μήἐστιν ἄριστος, διὰ τί οὐκ ἔστι τοιοῦτος; ἀλλὰ
μινυνθάδιος μὲν γέγονε, τιμὴν δὲοὐκ ἔχει, ὁποίαν οἱ ἄριστοι. (ῃ. 410) [Σημείωσαι δὲ ὅτι
ἐν τῷ «πάντες ἐπαύρωνται βασιλῆος» νοηθείη ἂν βασιλεὺς καὶ ὁ κατὰ τὸν ἐν Ὀδυσσείᾳ
Ἔχετον βασιλέα βροτῶν δηλήμονα, ἵνα λέγῃ σεμνῶς καὶ εὐφήμως, ὡς πάντες
ἐπαύρωνταιβασιλέως τούτου κακοῦ κατὰ τὸ «πολλάκι καὶ ξύμπασα πόλις κακοῦ
ἀνδρὸςἀπηύρα». ἔνθα ὅρα τὸ ἀπαυρεῖν ταὐτὸν ὂν τῷ Ὁμηρικῷ ἐπαυρεῖν. διὸ καλῶςἡ
αὐτῶν ἑρμηνεία, ἤγουν τὸ ἐπαπολαύειν, τὰς ἐκείνων ἔχει προθέσεις.] (ῃ. 414)Ὅτι
μονῳδικῷ ἔοικε σχήματι τὰ τῆς Θέτιδος πρὸς Ἀχιλλέα εἰπούσης· «ὤ μοι, τέκνον ἐμόν, τί
νύ σ' ἔτρεφον αἰνὰ τεκοῦσα» καὶ τὰ ἑξῆς. πενθεῖ δὲ αὐτόν,ὅτι ἅμα τε ὠκύμορός ἐστι καὶ
ὀϊζυρὸς περὶ πάντων ἤτοι περισσότερον πάντων.καὶ σημείωσαι τὴν συντομίαν τοῦ «τί σ'
ἔτρεφον αἰνὰ τεκοῦσα;» δύο γὰρ ἐνὀλίγῳ συνέστρεψε νοήματα, οἱονεὶ οὕτως εἰποῦσα·
οὐκ ὤφελόν σε τεκεῖν. εἰ δὲκαὶ ἔτεκον, τί δήποτε δυστυχῶς ἔτρεφόν σε; Τὸ δὲ αἰνὰ
τεκοῦσα ἀντὶ τοῦαἰνῶς, ὥσπερ καὶ ἐν τοῖς ἑξῆς ἐρεῖ, ὅτι οὐ καλὰ πόλεμόνδε
συνοισόμεθα ἀντὶτοῦ οὐ καλῶς. (ῃ. 417) Τὸ δὲ ὀϊζυρός τοιαύτην ἔχει παραγωγήν· ὥσπερ
παρὰτὸ αἴ ἐπίρρημα γίνεται τὸ αἰάζω καὶ παρὰ τὸ ὤ ὤζω ἐν Αἰσχύλῳ, ἐξ οὗ τὸοἰμώζω,
οὕτω παρὰ τὸ οἴ οἴζω, ἐξ οὗ παράγωγον οἰζύω καὶ κατὰ διάλυσινὀϊζύω· ὡς τὸ «ἀλλ' ἄγε
δὴ περὶ κεῖνον ὀΐζυε», ἐξ οὗ ὀϊζὺς ἡ ἀξία θρήνωνκακοπάθεια καὶ ὀϊζυρὸς ὁ θρήνων
ἐπάξιος. (ῃ. 415–8) [Τῷ δὲ ῥηθέντι ὡςμονῳδικῷ πρόσκειται καὶ ταῦτα· «αἴθ' ὄφελες
παρὰ νηυσὶν ἀδάκρυτος καὶἀπήμων ἧσθαι, ἐπεί νύ τοι αἶσα μίνυνθά περ, οὔ τι μάλα δήν·
νῦν δ' ἅμα τ'ὠκύμορος καὶ ὀϊζυρὸς περὶ πάντων ἔπλεο, τῷ σε κακῇ αἴσῃ τέκον ἐν
μεγάροισιν».ἔστι δὲ ἐναντία τὸ μίνυνθα καὶ τὸ δήν, ὧν ἐκ τοῦ μὲν γίνεται ὁ
μινυνθάδιος, ὡς 1.196 ἐδηλώθη, τοῦ δὲ ὁ δηναιός, ὅ ἐστι πολυχρόνιος, καὶ δηρόν τὸ ἐπὶ
πολύ, τροπῇ τοῦˉν εἰς ˉρ, καὶ δήνεα τὰ βουλεύματα, οἷς χρόνου δεῖ. διὸ καὶ παροιμία
κεῖται»δηρὸν βουλεύειν, ἵν' ἔχῃ καὶ πολλὸν ἄμεινον», εἰς ἣν συντελεῖ καὶ
Σοφοκλέουςτὸ «φρονεῖν γὰρ οἱ ταχεῖς οὐκ ἀσφαλεῖς».] (ῃ. 420) Ὅτι ἐν τῷ «Ὄλυμπον
ἀγάννιφον» φανερῶς Ὄλυμπον τὸ ὄρος λέγει. ὁ γὰρ Ὄλυμπος ὁ εἰς οὐρανὸν
λαμβανόμενος οὐ νίφεται, ὅτι μηδὲ νεφελοῦται, ὅπου γε κατὰ τοὺς παλαιοὺςκαὶ αὐτοῦ
τοῦ Ὀλύμπου τοῦ ὄρους τὰ ἄκρα ὡς ὑπερνεφῆ οὔτε νίφεται οὔτεκατομβρεῖται, ὡς καὶ
ἐν Ὀδυσσείᾳ φανερῶς φησιν ὁ ποιητής. Ἰστέον δὲ ὅτι διχρόνῳ παραλήγεται τὸ
«ἀγάννιφον» ἐκ τοῦ διφορουμένου νείφω. ἢ γὰρ ἐκτοῦ ἐνεστῶτος τοῦ ἔχοντος τὸ ˉι ἢ
ἐκ τοῦ γραφομένου ἐν διφθόγγῳ, οὗ δεύτεροςἀόριστος ἔνιφον, ὅθεν δοκεῖ ἡ νιφὰς εἶναι
καὶ ὁ νιφετός. ἐκεῖθεν δὲ καὶ τὸ νέφοςκαὶ τὸ νένοφα, οὗ μεμνημένος ὁ Ἡρωδιανὸς
ἀπορεῖ, πῶς ὁ Ἀριστοφάνης νένοφα εἶπε καὶ οὐ νένοιφα, ἵνα ἦν, ὥσπερ λείβω λέλοιβα,
λείπω λέλοιπα, οὕτω καὶνείφω νένοιφα. [Περὶ οὗ ἔστιν εἰπεῖν, ὡς οὐκ ἐκ τοῦ νείφω
ἐκλίθη κατὰ τὸ πείθωπέποιθα καὶ ὅσα ἕτερα ἐπὶ ἐνεστῶτος ἔχουσι τὸ ˉε μετὰ τοῦ ˉι,
ἀλλ', ὡς εἰκός,ἐκ τοῦ νέφω, ἵνα ᾖ, ὥσπερ λέγω λέλογα, οὕτω καὶ νέφω νένοφα, κατὰ τὰ
ἔχοντατὸ ˉε μόνον ἐν τῷ ἐνεστῶτι. τοῦ δὲ νέφω, εἰ καὶ μὴ ἔστι χρῆσις, ἀλλὰ δοκεῖὅμως
πρωτότυπον αὐτὸ εἶναι τοῦ νείφω, ὡς ὑποδηλοῖ καὶ τὸ ἐξ αὐτοῦ νέφος καὶἡ νεφέλη.]
Ἔτι ἰστέον καὶ ὅτι τὸ ἄγαν οὐκ ἀεὶ [ἐν ταῖς συνθέσεσι] φυλάσσει τὸ τοῦτέλους
ἀμετάβολον, ἀλλ' ἔστιν οὗ, ὡς ἔστι μαθεῖν ἐξ ἐπαγωγῆς. (ῃ. 421)[Οτι ἐρεθιστικὸν τῷ
Ερευνητικό έργο: ∆ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ – ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. Εργαστήριο ∆ιαχείρισης Πολιτισµικής Κληρονοµιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.
Χρηµατοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ETΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Πολιτισµικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006.
Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού µε αναφορά στην πηγή προέλευσής του.
126