Historia Romana

βυθοῖς. ἐπανιτέον δ' 2.1055 ἐκεῖσε. (∆.) Πρὸς γὰρ λόγων κατάστασιν ὁ φίλος
ἐντείνας, καὶ τὰ πρὶν ἐπικαλύμματα παρωσάμενος ἅπαντα, πᾶς τῶν ἐγκωμίων
ἐγίνετο καὶ θειασμῶν τῶν τοῦ Παλαμᾶ καὶ ὅσα ἐγγέγραπταί οἱ ταῖς βίβλοις. "1πάντα
γὰρ αὐτῷ μοι,"2 φησὶ, "1τεθέαται πρὸς ἀκρίβειαν, καὶ ἐξήτασται τελεώτατα· καὶ
ὅλως οὐδὲν οὐδαμῆ συννενόηται, οὗ καθάπτεσθαι ἕξει τις τῶν ἁπάντων ὁπώσποτε
καὶ ὁπωσοῦν, κἂν πάντα λίθον θέλῃ κινεῖν."2 καὶ ἅμα ταῖς τοιαύταις ηὔχετο
συναποθνήσκειν ὁμολογίαις, καὶ ὑπὲρ τούτων ἕτοιμος εἶναι μυρίας κακώσεις
ὑφίστασθαι. (Ε.) Ἐγὼ δ' ὑπολαβὼν "1ἠξίουν ἔνια πρὸς τὸ σαφέστερον ἀναπτύσσειν,
μηκύνοντά πως τὴν ἔνδειξιν, ἵνα καὶ αὐτὸς τελεώτερον ἔχω γινώσκειν, εἰ ἀληθῶς
ἀνέγνως ἐκείνου τὰς βίβλους, καὶ εἰ ἔγνως ἀναγνοὺς, καὶ ὁποῖόν τί σοι τὸ τῶν
ἐπαινουμένων κεφάλαιον πέφυκε. καὶ στρατιώτης γὰρ οὐχ ἵππον ὅτι ἐξ ἵππου ζητεῖ,
ἀλλ' εἰ τῶν ἐπαινουμένων τις εἴη, καὶ ἅμα πρὸς τὴν χρείαν ἔργοις ἁρμόττων
αὐτοῖς."2 ἅμα δ' αὐτῷ παρεισῆγον καί τινας ῥήσεις τῶν ἐκείνου βλασφήμων
βιβλίων ἐγώ. "1Ἱκανὰ μὲν οὖν,"2 φησὶ, "1καὶ ταῦτα πεῖσαι, μήτε κτιστὴν ὑπάρχειν
τὴν διδομένην καὶ λαμβανομένην τοῖς κεχαριτωμένοις τοῦ πνεύματος χάριν τε καὶ
ἐνέργειαν (αὕτη γάρ ἐστι τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον) μήτε τὴν οὐσίαν εἶναι τοῦ
πνεύματος."2 καὶ μετ' ὀλίγον· "1αὕτη γὰρ καθ' ἑαυτὴν ἡ θεία μετεχομένη τε καὶ
λαμβανομένη φύσις ἢ φυρμὸν πείσεται, ἢ τὴν παθητὴν ἐξαναλώσει φύσιν, πρὶν ἂν
ληφθῇ."2 ὁρᾷς πῶς τὴν ἔνσαρκον οἰκονο 2.1056 μίαν σαφῶς ἀναιρεῖ, καθὰ καὶ
ἀνωτέρω που δεδείχαμεν; καὶ πάλιν· "1τί ἔτι σύνθεσιν δέδοικας ἐπὶ τοῦ Θεοῦ, καὶ
τῶν ἐνεργειῶν ἀκτίστων οὐσῶν τε καὶ λεγομένων; πολλῷ μᾶλλον δέδιθι, μὴ κτίσμα
ποιήσῃς τὸν Θεὸν, τὰς αὐτοῦ φυσικὰς ἐνεργείας ἡγούμενος κτιστὰς, ὡς διαφόρους
τῆς οὐσίας."2 καὶ πάλιν· "1ἡμῖν δ' οὐδεμία ποτ' ἔσται λέξις ἀποχρῶσα πείθειν, τὰς
ἐνεργείας τοῦ θείου πνεύματος, ἃς ὁ Προφήτης κεφαλαιωδῶς ἑπτὰ προσεῖπε, μετὰ
τῶν κτισμάτων τάττειν. τῶν δὲ θείων καὶ φυσικῶν τοῦ Θεοῦ ἐνεργειῶν μία καὶ ἡ
κρίσις. ἆρ' οὖν καὶ αὕτη τῶν κτισμάτων ἓν, καθὰ Ἀβραὰμ ἔφη· ὁ κρίνων πᾶσαν τὴν
γῆν οὐ ποιήσεις κρίσιν;"2 καὶ πάλιν· "1πῶς οὐκ ἄκτιστος ἡ χάρις, δι' ἣν καὶ οἱ
μετεσχηκότες αὐτῆς ἄναρχοι καὶ ἄκτιστοι καὶ ἀτελεύτητοι καὶ ἀΐδιοι;"2 ( ʹ.) Ἐμοῦ δὲ
καὶ πλείους πολλῶν τῶν τοιούτων ἐκείνου βλασφημιῶν παρενείρειν ἐθέλοντος,
ἀνέκοψε τὸν λόγον ὁ φίλος, καὶ μακροὺς τοῦ Παλαμᾶ διεξῆλθεν ἐπαίνους. ἔπειτα
πρῶτον μὲν κἀκεῖνος ἀκτίστων ἐνεργειῶν εἶναι πλῆθος σαφῶς ὡμολόγει τε καὶ
ἐπῄνει, τῆς οὐσίας πάντη διωρισμένας. δεύτερον δ', ὅτι πνεῦμα ἅγιόν τε καὶ
ἄκτιστον οὐχ ἓν ἔλεγεν εἶναι, οὐδ' ἑπτὰ μόνον (ὁποῖα καὶ τῷ Χριστῷ προείρηκεν
Ἡσαΐας ἐπαναπαύσεσθαι) ἀλλ' ἑβδομηκοντάκις ἑπτὰ, καὶ ὅσα πρὸς τούτοις δύναιτο
ἄν τις τῇ διανοίᾳ περιλαμβάνειν, καὶ ἀπειράκις ἄπειρα· μεθ' ὧν καὶ τὰς ἐπὶ τῶν
ἀποστόλων πυρίνας φανείσας δώδεκα γλώσ 2.1057 σας τακτέον ἔλεγεν εἶναι καὶ τὴν
ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ βαπτιζομένου φανεῖσαν περιστεράν. ταῦτα γὰρ ποτὲ μὲν πνεύματα
καλεῖν οἶδεν ἡ γραφὴ, ποτὲ δ' ἐνεργείας ἀκτίστους καὶ χάριτας καὶ δυνάμεις. καὶ
ταύτας μὲν εἶναι τὰς τοῖς κτίσμασι μεθεκτὰς, καὶ πρὸς τούτοις ἀκτίστους γίνεσθαι
τοὺς ἀνθρώπους, καὶ ἁγιάζεσθαι τὰ ἁγιαζόμενα πάντα, τά τε ἄλλα καὶ τὸ θεῖον ἡμῶν
βάπτισμα, καὶ πρός γε ὁ θυόμενος καὶ μεταλαμβανόμενος ἡμῖν ἄρτος ἐν ταῖς θείαις
μυσταγωγίαις· τὴν δὲ θείαν οὐσίαν παντάπασιν εἶναι ἀμέθεκτον ἅπασι. (Ζ.) Καὶ ἐπὶ
τούτοις ὁ συμμαχικὸς εἰσήγετο πόλεμος μετὰ τῶν ὑποδειγμάτων· λέγω δὴ τὸν σύν
γε αὐτῷ πρὸς τῆς πατριαρχικῆς γερουσίας ἐληλυθότα ἡμῖν, τῶν ἐλλογίμων εἶναι
λεγόμενον καὶ αὐτόν. ὃς δὴ καὶ λέγειν παρεσκευακὼς ἑαυτὸν τὰ ἐνδέοντα
δριμύτερον ἡμῖν ἀντέστησε καὶ ἦθος καὶ ὀφθαλμόν. πᾶσι γὰρ ἐξῆν ἤδη τὰς ἐμὰς
πατεῖν καὶ περιφρονεῖν τύχας, μεμονωμένου τε ἅμα καὶ παντοδαποῖς πανταχόθεν
περιειλημμένου τοῖς δεσμοφύλαξι· καθάπερ καὶ δρυὸς πεσούσης πᾶσιν ἐξείη, ὥς
φασιν, ἀνδράσι ξυλεύεσθαι· αἰδὼς δὲ πᾶσα καθ' ὑγρῶν (ὡς ἔοικεν) ἐῤῥύη, καὶ
Ερευνητικό έργο: ∆ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ – ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ.
Εργαστήριο ∆ιαχείρισης Πολιτισµικής Κληρονοµιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.
Χρηµατοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ETΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Πολιτισµικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006.
Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού µε αναφορά στην πηγή προέλευσής του.
376