Edukimi është transformimi i civilizimit ! - Ministria e Arsimit, e ...

Revistë e përmuajshme, Nr. 3, Viti II, shkurt 2012 

Edukimi është transformimi i civilizimit ! Will Durant 

Ministri Buja: Dita e Mësuesit 

është ditë magjike 

Planifikimi – bazament 

për rrugëtim të suksesshëm 

Kurrikula aktuale dhe 

domosdoshmëria për ndryshime

Editorial 

Udha e shkronjave shqipe 

MAShT gjatë muajit 

MAShT gjatë muajit 

Takime dhe vizita të rëndësishme 

7 marsi është i 

veçantë në historinë 

e shekullit të fundit 

për të gjithë 

shqiptarët Sivjet, më 

7 Mars u mbushen 

125 vjet nga dita kur 

në qytetin e Korçës u 

hap Mësonjëtorja e 

Parë Shqipe. Ky hap 

vlerësohet si kurorëzim i suksesshëm i njërës prej 

Takime dhe vizita të rëndësishme...............................................3 

Zëvendësministri Mustafa priti ambasadorin austriak...................3 

Ministri Buja priti një delegacion të Bankës Botërore...................4 

Një delegacion i MAShT qëndroi për vizitë në Mal të Zi.............4 

Ministri Buja mori pjesë në shënimin e 'Ditës Ndërkombëtare 

të Gjuhës Amtare'......................................................................5 

Për një model ndryshe të Maturës Shtetërore 2012......................5 

Vendimi për kompensimin e ditëve të humbura të mësimit..........5 

MAShT prezantoi dokumentin “Standarde 

Ministri Buja priti 

ambasadoren 

e Suedisë 

detyravekryesoretëlëvizjessonëkombëtare. 

Përpjekjet e patriotëve të Bukureshtit dhe Stambollit, 

midis të cilëve vëllezërit Sami e Naim Frashëri, dhanë 

rezultatin e dëshiruar. Siç do të shënohet ndër kronika të 

kohës për këtë ngjarje se "dëshira jonë u plotësua, 

për Tekstet Shkollore”.................................................................6 

Vazhdon procesi i trajnimit të mësimdhënësve 

dhe drejtorëve të shkollave..........................................................6 

Ministri Buja: Dita e Mësuesit është ditë magjike........................7 

Ministri i Arsimit, Shkencës dhe 

Teknologjisë, Ramë Buja, ka pritur në 

takim ambasadoren e Suedisë në 

shkollashqipeuhap,druriqëvumënëdhet,këtuedyvjet, 

sot lulëzoj dhe dha pemët e ëmbla". Mësonjtorja Shqipe e 

Korçës nuk ishte thjesht një arritje arsimore, por edhe një 

akt me vlera të mëdha politike e kombëtare. Kjo shkollë 

me një fizionomi kombëtare atëbotë do të shndërrohej në 

një model për shkollat shqiptare, që do të çeleshin 

anekëndnëvend. 

Mësuesi dhe mësimdhënia 

Të shpërblyerit me rastin e 7 Marsit – Ditës së Mësuesit..............8 

Tekstet shkollore - me standarde...............................................10 

Krijimi i një mjedisi më tërheqës mësimor.................................11 

Planifikimi – bazament për rrugëtim të suksesshëm...................12 

Kosovë, Ingrid Johansson, e cila 

shoqërohej nga Maria Melbing, 

koordinatore e projektit SIDA - 

donacion i Suedisë për Kosovën. Temë 

e këtij takimi ishte shqyrtimi i 

mundësive për bashkëpunim të 

Tekstet e përdorura në shkollë si; Abetarja e Gramatika e Kurrikula aktuale dhe domosdoshmëria për ndryshime.............14 

mëtejmë. 

2 

Sami Frashërit, aritmetika e Jani Vretos, historia e Naim 

Frashërit etj., si vepra të rilindasve tanë të shquar, i 

përshkonte një frymë e shëndoshë dhe përmbajtje 

patriotike. Sa herë kujtojmë këtë ditë, vëmë në spikamë 

udhën e vështirë të shkronjave shqipe dhe punën e 

palodhur të mësuesve e drejtorit të saj të parë, Pandeli 

Sotiri, si dhe mbështetjen e fuqishme të popullsisë 

arsimdashëse dhe angazhimin serioz të patriotëve 

brendadhejashtëvendit. 

Duke qenë një fitore e rëndësishme arsimore e politike e 

krejtlëvizjessonëkombëtare,shkollashqipeeKorçësubë 

pishtare dhe shembull i rrugës së ndjekur nga rilindasit 

Nxënësit me çrregullime në të folur dhe gjithëpërfshirja.............16 

Roli i familjes në realizimin e aktiviteteve me nxënës.................18 

Së bashku për sigurinë e fëmijëve..............................................19 

Edukata estetike përmes aktiviteteve të lira në shkollë................20 

Reportazh 

Edhe ata shohin!......................................................................22 


Ministri Buja ka falënderuar 

ambasadoren Johansson për ndihmën 

që Suedia ka dhënë për Kosovën, duke 

filluar që nga njohja e pavarësisë e më 

pastaj në zhvillimin institucional të 

vendit tonë, me theks të veçantë 

sektorin e arsimit. 

"Ne çmojmë shumë kontributin e 

SIDA-s suedeze në ngritjen e cilësisë në 

arsim, duke konsideruar se përvojat 

Ministri Buja në takim me ambasadoren e Suedisë 

tuaja janë ndër më të mirat. Arsimi tha se vendi i saj prioritet të investimeve 

është një ndër prioritetet e Qeverisë së në Kosovë e ka sektorin e arsimit, por 

Kosovës dhe ndihma juaj në këtë "në të ardhmen do të fokusohemi edhe 

drejtim është më se e nevojshme", tha në sektorin e ekonomisë dhe fusha tjera 

ministri Buja. Ambasadorja Johansson zhvillimore. 

3 

shqiptarë dhe kudo ku flitej shqip. Prandaj, gazeta "Drita" 

e patriotëve të mërgimit shkruante se "e para dritë, e cila e 

zbukuron Korçën, gëzon edhe tërë Shqipërinë, u jep 

shpresëtërëmëmëdhetarëvezemër-djegur". 

Shkollat profesionale përkrahen në lëminë e bujqësisë ..............24 

Mësimdhënësi krijues 

Zëvendësministri Mustafa priti ambasadorin austriak 

Kjo ditë sublimon dhe reflekton dëshirën e madhe të 

shqiptarëve për mëvetësi dhe shënon realizimin e njërës 

prej detyrave thelbësore të lëvizjes sonë kombëtare, që 

synonte Shpalljen e Pavarësisë. Prandaj, 7 marsi për të 

gjithë shqiptarët është i veçantë në historinë e shekullit të 

fundit. Kjo ditë, është e veçantë për mësimdhënësit e 

gjithë brezave dhe na rikujton dhe udhën e vështirë të 

Poezi.....................................................................................25 

Arsimi nëpër botë 

Disa nga rregullat shkollore më të 

çuditshme të shekullit 21 .........................................................26 

Zëvendësministri i Arsimit, Shkencës 

dhe Teknologjisë, Nehat Mustafa, priti 

ambasadorin e Austrisë në Kosovë, 

Johann Brieger. Qëllimi i këtij takimi 

ishte për të parë si po implementohet 

marrëveshja që ka të bëjë me projektin 

Nga ana e tij, ambasadori Brieger tha se 

Kosova është vend mik i Austrisë dhe 

ne kemi marrë përsipër të ndihmojmë 

në përshpejtimin e integrimit të vendit 

tuaj në Bashkimin Evropian. "Kjo 

mund të arrihet nëse kemi arsim cilësor, 

kushte të mira për sigurim të cilësisë 

dhe kuadro të afta menaxhuese", tha ai. 

shkronjave, sidomos, jashtë Shqipërisë londineze! Kjo 

ditëpërputhetmerënien,sakrificëndheqendresënbiblike 

tëFamiljesJashari. 

Në nderim të veprës së madhe të mësuesit patriot Shaban 

Jashari dhe në shenjë respekti të veçantë për të gjithë 

mësuesit model, nga ky vit MAShT ka vendosur që të 

ndajë çmimin special për kontribut të veçantë vjetor, për 

Fotogaleri.................................................................27 

ADA, fuqizimin, përkrahjen nga 

MAShT-i në funksion të përmbushjes 

së objektivave që ka ky projekt. 

Zëvendësministri Mustafa tha se 

MAShT-i është shumë mirënjohës 

Austrisë për ndihmën që ka dhënë në 

arsimin parauniversitarmeemrineShabanJasharit. 

Jemi të vetëdijshëm se të gjithë mësimdhënësit që 

kontribuan në këtë fushë të rëndësishme meritojnë 

mirënjohjet më të çmueshme, por simbolika e çmimeve 

tona shënon përkujdesin institucional, në kujtim të të 

gjithë atyre që hodhën një gur në kështjellën e madhe të 

dijes. 

Urimetmëtëmirapër tëgjithëmësimdhënësit! 

KËSHILLI BOTUES 

Ragip Gjoshi 

Afërdita Maliqi 

Besa Bytyqi Baraliu 

Miranda Kasneci 

Qamilje Sinanaj 

Mensur Neziri 

ADRESA: 

Rr. Agim Ramadani 

10000, Prishtinë, Kosovë 

Tel. 038 213 065 

EMAIL: 

mesuesiikosoves@gmail.com 

mesuesiikosoves@ks-gov.net 

sferën e arsimit. "Ne ju kemi sugjeruar 

të gjithë bartësve të arsimit të lartë në 

Kosovë që të shfrytëzojnë përvojat më 

të mira në arsimin e lartë të vendeve të 

zhvilluara evropiane, siç është edhe 

Austria, të bindur se vetëm më arsim 

cilësor, kuadro të afta mund të 

përshpejtojmë zhvillimin dhe 

Dorëshkrimet dhe fotografitë nuk kthehen 

Opinionet e shprehura të autorëve nuk janë domosdoshmërisht 

afirmimin e vendit tonë", 

zëvendësministri Mustafa . 

tha 

pikëpamje të MAShT-it 

Zëvendësministri Mustafa në takim me ambasadorin e Austrisë

MAShT gjatë muajit MAShT gjatë muajit 

Ministri Buja priti 

një delegacion të 

Bankës Botërore 

Ministri i Arsimit, Shkencës dhe 

Teknologjisë, z.Ramë Buja priti një 

delegacion të Bankës Botërore (BB), të 

kryesuar nga menaxheri i Sektorit të 

Arsimit, Alberto Rodriguez. Temë 

qendrore e takimit ishte ndërtimi i 

"Shkollës Model", zbatimin e projektit 

IDEP , efektshmërinë e grandeve 

shkollore dhe projekte tjera, me të cilat 

BB ka mbështetur arsimin në Kosovë në 

të gjitha fazat e zhvillimit. 

Në konferencën për media, duke folur 

për ndërtimin e Shkollës Model në 

Prishtinë ministri Buja tha se vonesat 

për fillimin e ndërtimit të kësaj shkolle 

ishin të natyrës procedurale, porse kjo 

do të kompensohet në të ardhmen. 

"Natyrisht ndihma dhe bashkëpunimi i 

BB-së do të vazhdojë edhe më tutje", 

tha ministri Buja. 

Ndërkaq, Rodriguez u shpreh i kënaqur 

Ministri Buja në takim me delegacionin e Bankës Botërore 

me të arriturat e arsimit në Kosovë dhe 

ofroi bashkëpunimin e mëtutjeshëm në 

procese të ndryshme. 

Delegacioni i BB , i shoqëruar nga 

zëvendësministri i Arsimit, Nehat 

Mustafa, gjatë po kësaj dite, vizitoi 

Shkollën e Mesme Profesionale " Feriz 

Guri dhe vëllezërit Çaka" në Kaçanik, 

për të parë nga afër se si po zbatohet 

projekti për decentralizmin e 

financave. 

Ministri Buja mori pjesë në shënimin e 

'Ditës Ndërkombëtare të Gjuhës Amtare' 

Ministri i Arsimit, Ramë Buja ka marrë 

pjesë në aktivitetet e organizuara për 

shënimin e 'Ditës Ndërkombëtare të 

Gjuhës Amtare', e cila ka bashkuar 

nxënës të cilët flasin gjuhë amëtare të 

ndryshme.Ministri Buja ka uruar nxënësit 

që të mësojnë dhe komunikojnë në sa më 

shumë gjuhë, ndërkaq ka vlerësuar se 

gjuha amëtare është gjuha bazë të cilën 

duhet ta dijë secili prej tyre. "Porosia ime 

është që ta mësoni mirë gjuhën e mëmës 

dhe pastaj gjithsesi do të keni mundësi dhe 

aftësi të mësoni gjuhë të tjera. "Njeriu 

vlenë aq sa gjuhë di" është një fjalë që e 

thonë të urtit dhe nëse është kështu 

atëherë përpiquni dhe mësoni gjuhët e 

tjetrit, sepse kjo është pasuri e juaja dhe e 

jona", ka thënë ministri Buja.Ministri i 

Arsimit ka thënë se nisma për të shënuar 

këtë ditë edhe në Kosovë është nismë e 

bashkimit të të gjitha komuniteteve, andaj 

edhe ka marrë mbështetjen e Ministrisë së 

Arsimit, e cila është shembull i mirë i 

diversitetit dhe bashkimit, i 

shumëgjuhësisë dhe unitetit. Ndërsa , 

drejtoresha e USAID-it, Maureen 

Shauket, ka theksuar se shoqërimi i 

nxënësve të kulturave të ndryshme me 

aktivitete të tilla e bën dallimin mes 

kulturave të ndryshme. Shauket tha se 

sikur të gjithë njerëzit të kishin të njëjtën 

kulturë dhe të flisnin të njëjtën gjuhë do të 

ishtegjëemërzitshme. 

Për një model ndryshe të Maturës 

Shtetërore 2012 

Komisioni Qendror Shtetëror i 

Maturës (KQShM) dhe Divizioni për 

Standarde dhe Vlerësim në MAShT 

kanë organizuar debat me nxënës, 

mësimdhënës dhe drejtorë të shkollave 

të mesme dhe të arsimit profesional të 

Kosovës për të diskutuar rreth modelit, 

formave të reja të organizimit dhe 

vlerësimit të Maturës Shtetërore 2012. 

Zëvendësministri i Arsimit njëherësh 

Kryetar i Komisionit Qendror 

Shtetëror të Maturës, Nehat Mustafa, 

tha se modeli i ri i Maturës Shtetërore 

është bazuar në rekomandimet që 

dolën nga Konferenca ndërkombëtare e 

mbajtur në fund të vitit të kaluar për një 

vizion ndryshe të Maturës 2015, në të 

cilën morën pjesë ekspertë nga vende të 

ndryshme të vendeve evropiane dhe të 

rajonit, por edhe nga përvojat më të 

mira nga e kaluara. "Synimi është që të 

4 5 

Delegacioni i 

MAShT qëndroi 

për vizitë në 

Mal të Zi 

Një delegacion i Ministrisë së Arsimit, 

Shkencës dhe Teknologjisë, i prirë nga 

zëvendësministri Nehat Mustafa, ka 

qëndruar për një vizitë zyrtare në Mal të Zi. 

Zëvendësministri Mustafa është takuar me 

homologen e tij, Vesna Vuçuroviq, me të 

cilën shkëmbyen mendimet dhe përvojat e 

dy vendeve për avancimin e arsimit duke 

potencuar plotësimin e standardeve dhe 

kërkesavengaBE-ja,kutëdyvendettentojnë 

qëtëbëhenanëtare. 

Gjatëkësajvizite,delegacioniiMAShT-itka 

zhvilluar edhe shumë takime tjera të 

rëndësishmemeudhëheqëstëinstitucioneve 

të ndryshme të arsimit, ndërsa realizoi edhe 

një takim miqësor edhe në ministrin për 

Mbrojtjen e të Drejtave të Pakicave 

Nacionale në Qeverinë e Malit të Zi, ku u 

Zëvendësministri Mustafa gjatë vizitës në Mal të Zi 

pritën nga zëvendësministri i kësaj ministrie, 

SabahudinDeliq.Nëkëtëtakim,poredhenë 

takimet tjera, u bisedua për pozitën e 

shqiptarëvenëMaltëZi,methekstëveçantë 

në lëmin e arsimit dhe nevojën e nxënësve 

shqiptarë nga Mali i Zi për t'u regjistruar në 

fakultetet e Kosovës. Delegacioni kosovar 

mori pjesë edhe në konferencën e 

organizuar nga Komisioni Evropian dhe 

vendet e Ballkanit Perëndimor, në të cilën u 

inicua platforma e Ballkanit Perëndimor për 

arsimim dhe përgatitje në shkollën rajonale 

për administratën publike -RESPA - në 

Danillovgrad. 

bëjmë një test, i cili do të ofrojë mundësi 

për vlerësim real të dijes dhe krahas 

kësaj provimin ta organizojmë dhe 

administrojmë sa më mirë të jetë e 

mundshme, që rezultatet nxjerra të jenë 

të besueshme dhe të vlefshme me rastin 

e regjistrimit në fakultet", tha z. 

Mustafa.Mustafë Kadriu, udhëheqës i 

Divizionit për Standarde dhe Vlerësim 

në MAShT, ka prezantuar modelin e ri 

të testit për të cilin fjalën e vet do ta thotë 

edhe ministri Buja dhe Komisioni 

Vendimi 

për kompensimin e ditëve të humbura të mësimit 

Parlamentar për Arsim. Pjesëmarrësit 

në debat dhanë vërejtjet e tyre, por në 

përgjithësi e vlerësuan pozitivisht 

modelin, qasjen e re ndaj provimit të 

maturës.

MAShT gjatë muajit MAShT gjatë muajit 

MAShT prezantoi dokumentin 

“Standarde për Tekstet Shkollore” 

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe 

Teknologjisë (MAShT) ka prezantuar 

dokumentin “Standarde për Tekstet 

Shkollore”, i cili ka për qëllim sigurimin e 

cilësisësëtekstevenëRepublikëneKosovës. 

ZëvendësministriiArsimit,NehatMustafa, 

pasi e vlerësoi lartë dokumentin e 

prezantuar, tha se “ky është një dokument 

kapital, në hartimin e të cilit janë marrë për 

bazë përvojat më të mira të shteteve, të cilat i 

kanë të hartuara standardet për tekstet 

shkollore”. 

Mustafa ka shprehur bindjen e tij se 

gjashtëmbëdhjetë fushat, të cilat janë 

përcaktuar në këtë dokument, do të 

mundësojnëeliminiminetëgjithadefekteve 

që kanë mundur të shfaqen në tekstet e 

kaluara që përdoren aktualisht në 

RepublikëneKosovës. 

Zëvendësministri i Arsimit gjithashtu tha se 

qëllimi i lansimit të një dokumenti të tillë 

është hartimi i teksteve konform të gjitha 

kërkesave, të cilat i parashtron Korniza e Re 

e Kurrikulws së Republikës së Kosovës. 

Ndërsa, ambasadorja e Zvicrës në Kosovë, 

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe 

Teknologjisë (MAShT), ka organizuar 

takim me Bordin Drejtues të Projektit 

"Trajnimi i Mësimdhënësve dhe ngritja e 

Kapaciteteve të Drejtorëve të Shkollave në 

Kosovë " (projekt i financuar nga IPA- 

Komisioni Evropian). Në këtë takim morën 

pjesë zëvendësministri i Arsimit, Nehat 

Mustafa, Sophi Beaumon nga Zyra 

Ndërlidhëse e Komisionit Evropian si dhe 

përfaqësues të GIZ -it, (implementues i 

Projektit), përfaqësues të USAID-it, SWAPit,Swisscontact-itdhezyrtartëMAShT-it. 

Temë e takimit ishte shqyrtimi i raportit për 

trajnime nga projekti IPA -2009 (Komisioni 

Evropian), zbatimin e të cilit e bën GIZ-i. U 

fol edhe për akreditimin e programeve dhe 

koordinimin e MAShT-it dhe mbështetësve 

ndërkombëtarë për trajnime me qëllim të 

pengimit të duplifikimit të programeve 

trajnuese. 

Zëvendësministri i Arsimit, Shkencës dhe 

Teknologjisë, Nehat Mustafa, ka 

falënderuar mbështetësit ndërkombëtarë të 

arsimit për ndihmën profesionale dhe 

materiale që ata iu ofrojnë proceseve 

Christina Marty Lang, fillimisht ka folur për 

rëndësinë që Kosova ka arritur të ketë një 

standard të duhur për tekstet shkollore. 

Ambasadorja Lang ka thënë se këto 

standarde janë të rëndësishme jo vetëm për 

njerëzit që jetojnë në Kosovë, por edhe për 

ata të cilët jetojnë në diasporë, pasi ajo ka 

vlerësuar se është shumë e rëndësishme që 

Vazhdon procesi i trajnimit 

të mësimdhënësve dhe drejtorëve 

të shkollave 

zhvillimore të arsimit në Kosovë . "Ne kemi 

nevojë për ngritjen e vazhdueshme të 

performancës së mësimdhënësve dhe 

drejtorëve të shkollave, por për këtë 

paraprakisht duhet të akreditojmë 

programet trajnuese si dhe të sigurohemi për 

cilësinëetrajnimeve.Duhettëdimëedhepër 

nivelin profesional të ekspertëve, të cilët 

ofrojnë këto trajnime", tha z Mustafa . 

"MAShT nuk do të lejojë që dikush të ofrojë 

trajnime pa qenë i akredituar dhe licencuar 

për këtë çështje", theksoi ne fund 

fëmijët nga diaspora të kenë qasje në tekstet 

standarde, të cilat më tepër do t'i njoftonin 

me historinë, gjeografinë dhe fushat tjera të 

rëndësishme. Dokumenti "Standarde për 

Tekstet Shkollore" është një projekt i 

Ministrisë së Arsimit, i cili është përkrahur 

dhe financuar nga Shkolla e Lartë 

PedagogjikeeCyrihut. 

zëvendësministri Mustafa.Sophi Beaumon, 

nga Zyra Ndërlidhës e Komisionit 

Evropian, ndër tjera tha se organizatat që 

duan të ofrojnë trajnime përkatëse, duhet të 

shfrytëzojnë arkivin elektronik përkatësisht 

edicionin e parë "Katalogu i programeve të 

akredituara për zhvillim profesional të 

mësimdhënësve dhe të udhëheqësve të 

arsimit", të hartuar nga SWAP e që është 

bazuarnëKurrikulëneretëKosovës. 

Pjesëmarrësit në këtë takim miratuan 

raportinfillestarpërtrajnime. 

Ministri Buja: Dita e Mësuesit është ditë magjike 

Ministri i Arsimit ka themeluar edhe 

çmimin “Shaban Jashari”, një çmim 

special për arsimin parauniversitar, i 

cili u nda këtë vit për herë të parë 

dhe do të jetë tradicional. 

Mësimdhënësit e Kosovës, rreth 25 

mijë sa janë, kanë kremtuar 7 

Marsin – Ditën e Mësuesit, e bashkë 

me ta edhe Ministria e Arsimit, 

Shkencës dhe Teknologjisë 

(MAShT), me ç'rast këtë ditë e ka 

shënuar me disa aktivitete. 

Këtë ditë të veçantë të arsimit 

kosovar, ministri i Arsimit, Ramë 

Buja, i shoqëruar nga 

bashkëpunëtorët e tij e ka filluar me 

homazhe në varrezat e dëshmorëve 

në Prekaz, për t'u kthyer më pas në 

Prishtinë, në manifestimin qendror, 

nga ku ministri Buja uroi të gjithë 

mësimdhënësit e Republikës së 

Kosovës dhe të gjithë 

mësimdhënësit shqiptarë. 

Në këtë manifestim, morën pjesë 

përfaqësues të institucioneve të 

arsimit, mësimdhënës të shumtë, e 

po ashtu edhe përfaqësues të 

familjes Jasharaj. 

Ajo që e veçon këtë vit këtë festë të 

arsimit është edhe 100 vjetori i 

pavarësisë së Shqipërisë. Ministri 

Buja theksoi faktin se kjo ditë 

përputhet edhe me shumë festa nga 

historia jonë, por edhe nga historia 

më e re e Kosovës, siç janë ditët e 

Epopesë së lavdishme të UÇK-së 

dhe “epopesë së veçantisë sonë, 

një familje legjendë dhe epope në 

vete, që nuk ka askund shembull në 

botë, familjes Jashari”. Ministri 

theksoi se fakti që jemi tubuar për ta 

nderuar punën e arsimit në Kosovë, 

e arsimit gjithshqiptar, është 

madhështore. 

Duke folur për historinë e kësaj dite, 

ministri Buja theksoi faktin se sot 

festohet 125 vjetori i Ditës së 

Mësuesit, që nisi me shkollën e parë 

shqipe në Korçë. “Dhe, krajatat tona 

nuk u ndalën. Kishim vështirësi të 

mëdha. Për dallim nga Shqipëria e 

sotme administrative, ne këtej kufirit 

Ministri Buja dhe Lulzim Jashari ndajnë çmimin “Shaban Jashari” 

kemi pasur vështirësi nga më të 

ndryshmet deri në rëniet heroike të 

mësuesve tanë. Epo, nuk ka akt më 

sublim!”, tha ministri dhe theksoi se 

në këtë drejtim një nga rëniet më 

heroike, ishte rënia e një udhëhqësi 

të mësimit dhe të luftës, Shaban 

Jasharit. 

Ministri, po ashtu, theksoi se 

arsimin e pavarësuam në vitin 1992 

dhe sivjet shënuam 20 vjetorin e 

shkollës së pavarur dhe shkollaveshtëpi. 

“Kjo për ne ishte shumë e 

madhe. Janë pak vite, por janë vite 

të mëdha, të bujshme, të pasura të 

rritës sonë dhe pavarësimit tonë”, ka 

thënë tutje Ministri. Ndërsa, duke 

folur për atë që është arritur sot në 

arsim, ministri Buja theksoi se kemi 

2 universitete publike dhe një tjetër 

në themelim, ndërsa tha se 

pretendojmë të kemi edhe tri të 

tjera, e po ashtu kemi edhe 19 

institucione të arsimit të lartë privat. 

“Synim i yni është jo të shtojmë 

cilësi, por të rrisim cilësinë në 

mënyrë të pandalur. Ky është synim 

i yni, është synim i miqve tanë që do 

të na ndihmojnë për të na sjellë në 

pozicionin që të mos themi që jemi 

në Evropë vetëm fizikisht, por edhe 

me dije dhe ta materializojmë 

slloganin tonë - Kosovën e dijes. 

Nëse e realizojmë këtë, jemi 

realizuar plotësisht dhe kush ka 

mision të parë për këtë? Ju, të 

dashur mësues dhe mësuese. Askush 

tjetër më shumë se ju”, u shpreh 

ministri i Arsimit. 

Ministri Buja, me këtë rast, ndau 

edhe mirënjohje për kontribut të 

veçantë në arsimin parauniversitar 

për 10 mësimdhënës, të cilët janë 

propozuar nga Drejtoritë Komunale 

të Arsimit. Ndërsa, e veçanta e kësaj 

dite ishte se sot, për herë të parë, një 

mësuese nga Gjakova mori 

shpërblimin special për arsimin 

parauniversitar “Shaban Jashari”, 

çmim ky i themeluar nga ministri 

Buja dhe i cili do të jetë tradicional. 

Këtë çmim e ndau ministri Buja së 

bashku me Lulzim Jasharin, djali i 

Komandantit Legjendar Adem 

Jashari. 

Mësuesja që e mori këtë çmim 

Shkëndije Nagavci – Bokshi theksoi 

se ndjehet e privilegjuar që ka marrë 

këtë çmim të madh, sepse mban 

emrin e një njeriu të madh, Shaban 

Jasharit. Ajo theksoi se ky privilegj i 

jep edhe një përgjegjësi më të 

madhe. “Po që se do të më jepej 

rasti ta kisha edhe një jetë, prap 

mësuese do të isha”, theksoi ai për 

ta theksuar dashurinë për 

profesionin. 

6 7

Mësuesi dhe mësimdhënia Mësuesi dhe mësimdhënia 

Të shpërblyerit me rastin e 7 Marsit – Ditës së Mësuesit 

Jëlldëzë Buçinca – mësimdhënëse në shkollën 

“Elena Gjika” në Mitrovicë 

Jëlldëzë Buçinca ka lindur më 26.2.1947 në Shkup. 

Në procesin edukativo-arsimor punon nga viti 1965, 

që nga viti 1992 punon në shkollën “Ismail Qemali” 

në Mitrovicë. Pra, arsimit i ka shërbyer plot 47 vite, 

ndërsa tani pritet të pensionohet. Nxënësit e saj, 

çdoherë kanë qenë të shquar dhe të dalluar. Ka 

ndihmuar vazhdimisht shkollën në organizimin e 

aktiviteteve shkollore dhe jashtëshkollore. Ka marrë 

shumë mirënjohje edhe nga drejtoria e shkollës e po 

ashtu edhe nga Drejtoria Komunale e Arsimit për 

kontributin e dhënë në edukimin e shumë brezave. 

Izet Krivanjeva – mësimdhënës në shkollën 

“Emin Duraku” në Kaçanik 

Shumë breza e mbajnë mend Berishën si 

mësimdhënës i afërt dhe shumë i dashur me nxënësit. 

Në muajin mars të këtij viti, ai i ka dhënë fund punës 

së tij si mësimdhënës, pasi që ka mbushur moshën 65 

vjeçare, pra është pensionuar. 

Jakup Hoti – mësimdhënës në shkollën 

“Gjon Buzuku” në Prizren 

Jakup Hoti është mësimdhënës i lëndës së Fizikës në 

Gjimnazin “Gjon Buzuku” në Prizren. Gjatë punës 

së tij 20 vjeçare si mësimdhënës ai ka kryer edhe 

shumë trajnime të rëndësishme për procesin 

edukativo-arsimor. Gjithmonë ka qenë bashkëpunëtor 

i mirë me nxënësit e tij dhe një bashkëpunëtor i mirë 

edhe me prindërit. Si një mësimdhënës që në lëndën e 

tij aplikon metodologji moderne, ai punon me zell 

edhe në laborator me nxënësit e tij. 

Izet Krivanjeva ka lindur më 20.10. 1948 në fshatin Emin Ramadani – mësimdhënës në shkollën 

Krivanjevë të Kaçanikut. Në arsim punon që nga viti 

1969 si arsimtar i TIK-ut. Aktualisht punon në 

“Selami Hallaçi” në Gjilan 

Nga manifestimi qendror për shënimin e Ditës së Mësuesit 

shkollën “Emin Duraku” në Kaçanik. Ka arritur Emin Ramadani u lind më 4 janar 1949 në Novosellë 

suksese të shkëlqyeshme në procesin arsimor dhe të Gjilanit. Punon si mësimdhënës i lëndës së 

është organizator i mirë i garave në lëndën të cilën e Matematikës në shkollën “Selami Hallaçi” në Gjilan, 

Me çmimin special “Shaban Jashari” u shpërblye mësuesja argëtohemi me thyesa”, me të cilëin më pas e ka 

jep. Përveç punës shumë të suksesshme në arsim, ai që nga viti 1973 kur edhe është themeluar shkolla. Ky 

nga Gjakova Shkëndijë Nagavci-Bokshi 

përfaqësuar Kosovën në Lisbonë të Portugalisë, ku është 

ka qenë pjesëmarrës edhe në demonstratat e vitit mësimdhënës është i përgatitur profesionalisht dhe ka 

shpërblyer me vendin e tretë. 

1968, ndërsa në vitin 1981 është dënuar si 

ndjekur të gjitha trajnimet e përcaktuara nga 

Ndërsa, për kontribut të veçantë në fushën e arsimit, morën Ndrësa, për veprimtarinë e saj si mësimdhënëse, punën 

mësimdhënës dhe person i papërshahtshëm për Ministria e Arsimit dhe për suksesin e treguar është 

8 

mirënjohje: 

shumë të suksesshme me nxënës dhe bashkëpunëimin me 

prindër, ajo edhe ka marrë çmimin “Shaban Jashari” si 

autoritetet. Është njëri nga prijësit e organizimit të 

arsimit paralel në Kaçanik gjatë vitet 90-ta. Ka qenë 

përzgjedhur trajner për lëndën e Matematikës. 

Suksesin e tij si mësimdhënës e kanë dëshmuar edhe 9 

1. Jëlldëzë Buçinca- Mitrovicë 

mësimdhënëse e dalluar, i themeluar nga ministri i Arsimit, 

edhe anëtar i Këshillit të pajtimit të gjaqeve. Po nxënësit e tij, të cilët kanë marrë pjesë në nivele të 

2. Isuf Krasniqi- Prishtinë 

Ramë Buja, çmim i cili është dhënë për herë të parë këtë vit 

ashtu, ka qenë edhe pjesëtar i UÇK-së dhe iniciator i ndryshme të garave. 

3. Izet Krevanjeva- Kaçanik 

dhe do të jetë tradicional. 

shumë aktiviteteve politike dhe humanitare. 

4. Behxhet Berisha- Suharekë 

Hana Kojiç – mësimdhënëse në shkollën 

5. Ibrahim Gashi- Malishevë 

Isuf Krasniqi – mësimdhënës në shkollën e Gjelbërt në 

Ibrahim Gashi – mësimdhënës në shkollën 

“7 Shtatori” në Pejë 

6. Bukurie Gllareva- Drenas 

Prishtinë 

“Beqir Gashi” në Malishevë 

7. Emin Ramadani- Gjilan 

Hana Kojiç ka lindur më 20 qershor 1954 në Likovc 

8. Jakup Hoti- Prizren 

Isuf Krasniqi u lind më 6 shkurt 1959 në fshatin Grashticë. 

Brahim Gashi u lind më 6.6 1952 në Mleqan të të Skenderajt. Punon si mësimdhënëse që nga viti 

9. Hana Kojiç - Pejë 

Është një nga mësimdhënësit e dalluar në Shkollën e 

Malishevës. Punon në shkollën “Beqir Gashi”, 1982, ndërsa në shkollën “7 Shtatori” në Pejë punon 

10. Ferhat Dervish – Prizren 

Gjelbërt në Prishtinë, e cila edhe e ka propozuar për këtë 

shkollë e cila mban emrin e vëllait të tij dëshmor. Si që nga viti 1985. Gjatë tërë përvojës së saj si 

çmim. Punon në procesin edukativo-arsimor që 27 vite. Ka 

mësimdhënës shumëvjeçar në lëndën e Edukatës mësimdhënëse është dalluar në shumë aktivitete dhe 

Shkëndijë Nagavci-Bokshi – mësimdhënëse në shkollën ndjekur shumë trajnime në mënyrë që procesin edukativo- 

Muzikore, përveçse është dëshmuar si mësues i në bashkëpunimin e saj të shkëlqyer me nxënësit, me 

“Zekeria Rexha” në Gjakovë – fituese e çmimit “Shaban arsimorë ta zhvillojë ashtu siç e kërkon koha dhe kurrikulat 

dashur dhe bashkëpunëtor i mirë, ai është dëshmuar të cilët ka aplikuar gjithmonë metodat e reja të 

Jashari” 

e reja (me metoda bashkëkohore), që ora mësimore të bëhet 

edhe si novator, krijues dhe mbështetës i ndryshimeve mësimdhënies dhe rezultatet nuk kanë munguar 

sa më atraktive dhe e suksesshme për nxënësin. 

pozitive në arsim dhe shoqëri. Përveç punës si asnjëherë. 

Shkëndijë Nagavci-Bokshi ka lindur më 10 prill të vitit 1963 

edukator dhe arsimtar ndikues, ai ka organizuar edhe 

në Gjakovë. Ka mbaruar Shkollën e Lartë Pedagogjike në Bukurije Gllareva - mësimdhënëse në shkollën 

shumë aktivitete kulturore-arstistike në shkollë. Ferhat Dervish – mësimdhënës në shkollën 

Gjakovë dhe më pas Fakultetin e Edukimit, ndërsa është “Rasim Kiçina” në Drenas 

Nxënësit e tij kanë marrë pjesë në gara të këndimit në “Avdyl Frashëri” në Prizren 

duke i ndjekur studimet master “Kurrikulë dhe 

nivel komunal dhe nivel vendi. 

Mësimdhënie”. Si mësimdhënëse punon që nga viti 1989 Bukurije Gllareva – Thaçi u lind më 10. 9. 1955 në 

Ferhat Dervish ka lindur në prill të vitit 1947 në 

dhe aktualisht punon në shkollën “Zekeria Rexha” në LLapushnik të Drenasit. Ajo ishte një ndër mësueset e para 

Bexhet Berisha – mësimdhënës në shkollën 

Prizren. Punon si mësimdhënës i lëndës së 

Gjakovë. Biografia e saj është shumë e pasur. Ka ndjekur në Komunën e Drenasit, prandaj krahas punës që bënte me 

“7 Marsi” në Suharekë 

Matematikës qe 43 vjet. Fillimisht ka punuar në 

trajnime të shumta, ndër të cilat ka marrë edhe titullin e nxënës në shkollë, mbante edhe kurset kundër 

shkollën “Motrat Qiriazi”, ndërsa aktualisht punon 

Trajnerit në shumë programe, ndërsa është certifikuar edhe analfabetizmit që organizoheshin në atë kohë në këtë 

Bexhet Berisha ka lindur më 11.3. 1947 në Suharekë. në shkollën “Avdyl Frashëri” në Prizren, ku edhe 

si këshilltare për të drejtat e njeriut/fëmijës. Po ashtu, ka komunë. Ka punuar në disa shkolla, ndërsa që nga viti 1979 

Nga viti 1975 deri në vitin 1983 ka punuar si profesor pritet të pensionohet. Ai është bartës i shumë 

qenë recensente e Abetares në vitin 2004 dhe e tekstit punon në shkollën “Rasim Kiçina” në Drenas. Ka ndjekur 

i Biologjisë në Shkollën e Mesme “Jeta e Re” në sukseseve të treguara nga puna e tij shumëvjeçare me 

Matematika I dhe Fletore pune I në vitin 2003. Duhet trajnime të shumta, ka një sëri diplomash dhe dekoratash 

Suharekë, vit kur ai u largua nga procesi edukativo- nxënës dhe gjenerata të shumta e mbajnë mend si 

theksuar se përveç sukseseve të shumta, ajo është shpërblyer për punën e saj dhe me punën që ka bërë me nxënësit e 

arsimor si i papërshtatshëm nga politika e asaj kohe mësimdhënës të afërt dhe bashkëpunues. 

me vendin e parë në nivel kombëtar në Forumin e 

saj, ka fituar edhe shumë projekte, prej të cilave ka 

kur kërkohej diferencimi ideo-politik. Ai punon në 

Microsoft-it për Mësimdhënësit Novatorë me projektin “Të përfituar shkolla ku punon. 

Shkollën Fillore “7 Marsi” si arsimtar i Biologjisë.


Tekstet shkollore - me standarde 

Kohë më parë u miratuan dhe u botuan si libër “Standardet 

për tekste shkollore”, që paraqesin një dokument shumë të 

rëndësishëm për MAShT-in.Ky dokument u hartua falë 

ndihmës materiale të Shkollës së Lartë Pedagogjike të Cyrihut 

dhe ndihmës profesionale të prof. dr. dr. Basil Schader, 

profesor i kësaj shkolle, dhe i një grupi ekspertësh nga Zvicra. 

Por, në hartimin e tij morën pjesë ekspertë të fushave të 

ndryshme mësimore nga MAShT-i, profesorë universitarë 

dhe mësimdhënës të shkollës fillore, të shkollës së mesme të 

ulët dhe të shkollës së mesme të lartë të Kosovës. 

“Standardet për tekste shkollore”, dokument 

i rëndësishëm 

Krijimi i një mjedisi më tërheqës mësimor 

Basic Education Program (Programi për 

Arsimin Themelor), i financuar nga 

USAID-i dhe Qeveria e Kosovës ka 

ndërmarrë iniciativë për renovimin e 

klasave së bashku me shkollat dhe 

komunitetin. Qëllimi i këtij aktiviteti është 

të promovohet bashkëpunimi shkollëprind-komunitet 

për shfrytëzimin e 

resurseve materiale dhe njerëzore për të 

krijuar ambient sa më miqësor dhe 

tërheqës për nxënësit e shkollave në 

Kosovë. 

Shndërrimi i klasës 

tradicionale në klasë moderne 

mësimdhënës dhe anëtarë tjerë të 

komunitetit punuan së bashku për t'i 

çmontuar tavolinat dhe orenditë e vjetra 

të dëmtuara dhe për t'i renovuar dhe 

ngjyrosur muret e klasës. Prindërit dhe 

komuniteti i formuan ekipet e punës në 

oborrin e shkollës për t'i ringjyrosur pjesët 

e sipërme të tavolinave të vjetra për të 

krijuar prej tyre rafte dhe dollape të reja. 

Shumë biznese private dhuruan perde, 

ngjyra, llamba të reja elektrike dhe pajisje 

ndihmëse për mësim. Më 27-28 tetor të 

vitit 2011, u filmua renovimi në Shkollën 

Fillore të Mesme të Ulët "Zef Lush 

Marku", në fshatin Brekoc të Gjakovës. 

Ky program u përqendrua në krijimin e 

një biblioteke dhe një këndi të leximit në 

klasë. Prindërit dhe mësimdhënësit nga 

Brekoci punuan për ta transformuar një 

klasë të 'zhveshur' në një mjedis pune 

tërheqës dhe miqësor për fëmijët me 

ndihmën e ekipit të programit. 


10 

Në këtë dokument janë përfshirë kriteret themelore për 

vlerësimin e teksteve shkollore. Dokumenti është kompleks në 

dukje të parë, mirëpo në të njëjtën kohë edhe mjaft pragmatik. 

Pas një leximi të vëmendshëm, çdo i interesuar mund të 

bindet për mundësinë për t'u zbatuar në praktikë, qoftë për 

vlerësimin e teksteve që janë në përdorim, qoftë për ta pasur si 

mbështetje për hartimin e teksteve të reja 

shkollore.Dokumenti “Standardet për tekste shkollore” ka 

këtë përmbajtje: hyrje, standardet e përgjithshme, standardet 

plotësuese sipas lëndëve, formularin përmbledhës, 

bibliografinë dhe listën e hartuesve. 

Në standardet e përgjithshme janë përfshirë 15 standarde, të 

sistemuara në këto katër fusha: a) aspekte formale, b) aspekte 

metodike dhe didaktike, c) aspekte pedagogjike dhe d) aspekte 

të praktikës pedagogjike, kurse në standarde të veçanta janë 

përfshirë kriteret për tekstet shkollore të lëndëve mësimore veç 

e veç, duke filluar nga tekstet e abetares, të gjuhës dhe të libër 

leximit e deri te materialet për fëmijët që ndjekin mësimet në 

institucionet parafillore. 

Secili standard përbëhet nga një numër i konsiderueshëm 

treguesish, të cilët vlerësohen me poena (0-4), varësisht nga 

shkalla e sendërtimit të tyre. Në fund nxirret mesatarja 

aritmetikore dhe kështu vlerësohet standardi përkatës. Në 

fund plotësohet formulari për standardin sipas lëndës, të cilit i 

shtohet edhe vlerësimi i standardeve të përgjithshme dhe 

kështu nxirret vlerësimi përfundimtar. 

Në të ardhmen do të hartohen tekste shkollore 

më cilësore 

Pra, synohet që vlerësimi i ardhshëm i 

dorëshkrimeve/teksteve shkollore të bëhet me metoda 

statistikore dhe t'i afrohet saktësisë matematikore. Kjo 

besojmë se do ta largojë në masë të madhe subjektivizmin që 

ka mundur të ekzistojë herë pas here gjatë vlerësimit të testeve 

shkollore në mënyrë klasike, domethënë vetëm duke shkruar 

një recension, i cili ka ndodhur të jetë i përgjithësuar dhe jo aq 

argumentues as për vlerësim pozitiv as për vlerësim negativ të 

dorëshkrimeve të teksteve shkollore. Në të vërtetë, edhe tash 

mbetet vlerësimi me shkrim, mbetet mundësia për vërejtje dhe 

sugjerime, mirëpo krejt kjo do të bëhet në bazë të treguesve të 

standardeve të veçanta, pa plotësimin e së cilëve nuk do të 

mund të miratohej për botim asnjë tekst shkollor.Këto ditë ky 

dokument u prezantua si botim, por edhe iu shtrua një testi në 

një punëtori. Puna që u zhvillua në grupe, në të cilat u 

vlerësua nga një njësi mësimore nga tekstet shkollore të 

gjuhës, historisë, shkencave, edukatës qytetare, teksteve për 

nxënësit me mësim plotësues në gjuhën shqipe në diasporë 

etj., u dëshmua se këto standarde mund të zbatohen me 

sukses në vlerësimin e teksteve shkollore. Ishte edhe diçka 

tjetër befasuese për të mirë. Në të gjitha grupet në punën e 

tyre të varur rezultatet ishin përafërsisht të njëjta: merrnin mbi 

3 poena, domethënë i afroheshin optimales. 

Prandaj, si përfundim, falë këtij dokumenti, në të ardhmen do 

të hartohen tekste shkollore shumë më cilësore, kurse 

vlerësimi i tyre do të jetë shumë më objektiv. Këto janë dy 

qëllime shumë të rëndësishme në fushë të hartimit dhe të 

vlerësimit të teksteve shkollore te ne, përkatësisht për ngritjen 

e cilësisë së mësimit në shkollat tona, sepse hë për hë teksti 

shkollor vazhdon ta ketë primatin në fushë të marrjes së 

informatave jo vetëm nga nxënësit, por edhe nga 

mësimdhënësit dhe nga prindërit. 

Basic Education Program është duke 

përdorur konceptin e "renovimit", do të 

thotë transformimin e klasës gjatë një 

periudhe të shkurtër kohore. Ky koncept 

është testuar me sukses në shkollën “Naim 

Frashëri”nëVushtrri,ecilavazhdoi 

renovimin e të gjitha klasave në shkollë me 

ndihmën e prindërve dhe komunitetit 

vendor. 

Për ta përcjellë këtë ide tek audienca e gjerë 

në Kosovë, në shtator 2011, u nënshkrua 

një marrëveshje mirëkuptimi me 

kompaninë e televizionit kombëtar RTKnë 

për prodhimin e gjashtë programeve 

televizive që shfaqin “renovimet” e klasave 

në gjashtë shkolla. Në vijim janë 

përmbledhur gjashtë emisionet televizive 

të renovimit të gjashtë klasave në Kosovë, 

të cilat janë shfaqur në RTK gjatë dhjetorit 

2011 dhe janarit 2012.Më 2-5 shtator të 

vitit 2011, ekipi i renovimit të klasave, 

duke përfshirë edhe ekspertët e arsimit, 

teknologjisë, renovimit të klasave, 

prezantuesin televiziv dhe ekipin e 

filmimit, udhëtoi drejt Shkollës Fillore të 

Mesme të Ulët "Lidhja e Prizrenit" në 

Deçan, për t'i filluar xhirimet e 

transformimit të një klase tradicionale në 

klasë të përqendruar në teknologji. 

Transformimi u bë nga prindërit, 

mësimdhënësit dhe nxënësit me 

mbështetjen e ekipit "të renovimit". Klasa e 

përzgjedhur ishte një klasë e zakonshme, e 

cila do të përdoret si një klasë praktike për 

mësimin e teknologjisë, por gjithashtu do 

të përdoret si një klasë me qëllime të 

përgjithshme të mësimdhënies. 

Më 13-16 shtator të vitit 2011, u filmua 

renovimi i klasës në Shkollën Fillore të 

Mesme të Ulët "17 Shkurti" në Banjë të 

Malishevës. Më shumë se 30 prindër, 

Ndryshime të mëdha me pak 

para 

Më 5-8 tetor të vitit 2011 u filmua një 

renovim tjetër, kjo u bë në Mogillë, një 

Udhëzuesi për 'Renovimin e Klasave' 

Në 2012 dhe 2013, programi do të ofrojë 

mbështetje të drejtpërdrejtë për rreth 100 

klasa, të cilat aplikojnë për financim nga 

programi. Shkollat që janë të interesuara të 

ndërmarrin një "Renovim të klasës" mund 

të shkarkojnë formularin e aplikimit nga 

www.bep-ks.org. 

fshat i vogël në komunën e Kllokotit. 

Shkolla Fillore e Mesme e Ulët "Gjon 

Serreqi" ka dy ndërtesa shkollore në 

lokacione të ndryshme brenda fshatit. 

Ndërtesa e vjetër, ku mësojnë nxënësit më 

të vegjël, ishte në gjendje më të keqe dhe ky 

ishte vendi ku u zhvillua renovimi i klasës. 

Në mëngjes ajo u shërben nxënësve që 

mësojnë në gjuhën serbe dhe pasdite 

nxënësve në gjuhën shqipe. Programi 

televiziv shfaq renovimin e një klase për 

nxënësit e klasës së parë. Mësimdhënësit 

dhe prindërit punuan së bashku me ekipin 

e renovimit të klasës për të krijuar një 

mjedis më të mirë të mësimit. Xhirimet u 

përqendruan në këndin e matematikës në 

klasë dhe rreth krijimit të mjeteve 

ndihmëse të mësimdhënies dhe të 

mësimnxënies.Më 12-14 tetor 2011, një 

program televiziv i "Renovimit të klasës" u 

filmua në Shkollën Fillore të Mesme të 

Ulët "Naim Frashëri" në fshatin Zaskok, 

në komunën e Ferizajit. Fokusi i programit 

të asaj jave ishte renovimi i një klase të 

zakonshme për ta përdorur si klasë 

shkence me shumë qëllime. Jeff Nowak - 

këshilltar shkencor nga SHBA, ishte 

këshilltari kryesor në këtë renovim. Jeff 

gjithashtu punoi me nxënësit, 

mësimdhënësit dhe prindërit për t'i 

ndihmuar ata që të krijojnë mjete 

ndihmëse të mësimdhënies dhe 

mësimnxënies me kosto të ulët nga 

materialet e përditshme. Nxënësit pastaj i 

shfrytëzuan ato në eksperimentet dhe 

aktivitetet shkencore. Programi i fundit u 

filmua me 21-24 tetor 2011 në Shkollën 

Fillore të Mesme të Ulët "Gjergj Fishta", 

një shkollë e madhe urbane në Prishtinë. 

Fokusi kryesor arsimor në këtë episod ishte 

në teknologjinë e informimit dhe në 

shkencë. 

Basic Education Program ka hartuar edhe 

një udhëzues që të ndihmojë shkollat për të 

organizuar rinovimet e tyre. Ky udhëzues 

do t'u shpërndahet të gjitha shkollave 

fillore dhe të mesme të ulëta në Kosovë. 

Programi poa shtu do të ofrojë kurse 

trajnimi për mësimdhënësit dhe këshillat 

drejtuese të shkollave për të menaxhuar me 

sukses renovimet e klasave të tyre. 

11 

Arif Demolli 

Valmira Haxhaj – Gushlla


Planifikimi – bazament për 

rrugëtim të suksesshëm 

Planifikimi mësimor është pikënisja 

dhe bazamenti për një rrugëtim të 

suksesshëm, i cili na shpie drejt arritjes 

së rezultateve mësimore, duke na e 

lehtësuar çdo aktivitet që e zhvillojmë 

në procesin mësimor. 

Janë tri çështje kryesore, të cilat 

mësimdhënësi duhet t'i ketë parasysh 

në procesin e planifikimit mësimor: 

1)Çka dëshiron të arrijë? (Përcaktimi i 

rezultateve mësimore); 

2) Si do t'i arrijë rezultatet që i ka 

planifikuar (Përcaktimi i qasjes 

metodologjike); 

3) Si do të sigurohet që rezultatet e 

përcaktuara si prioritet i ka arritur 

(Përcaktimi i kritereve të vlerësimit). 

Pra, vërja në prioritet e rezultateve të 

nxënit, përcaktimi i rrugës për t'i arritur 

ato dhe vlerësimi i njohurive, 

shkathtësive dhe performancës së mëtutjeshëm, për ndryshimet dhe 

Kombëtare, pas të cilave fshihen interes për nxënësit, më hulumtues për 

12 13 

nxënësve mbështetur në rezultatet e 

nxënies janë shtyllat themeloi për një 

planifikim të suksesshëm. 

Planifikimi mësimor mbështetur 

në rezultatet e të nxënit 

Të planifikosh mësimdhënien do të 

thotë të përcaktosh nivelin apo shkallën 

e arritshmërisë për nxënësit për një 

periudhë të caktuar kohore, për 

shembull kjo mund të jetë për një vit, 

tre muaj, një muaj apo për një orë 

mësimore. Pra, duhet të dimë saktësisht 

se pse po planifikojmë, çka dëshirojmë 

të arrijmë, çka duhet të jenë në gjendje 

të dinë dhe të bëjnë nxënësit pas 

përfundimit të një ore mësimore, një 

muaji apo një viti shkollor, si duhet t'i 

arrijmë pritjet tona të planifikuara dhe 

si mund ta dimë nëse pritjet tona janë 

arritur? 

Në mbështetje të planifikimit të bërë 

dhe në funksion të tij, mësimdhënësi 

duhet ta bëjë vlerësimin e nxënësve. 

Mësimdhënësi duhet ta dijë saktësisht 

se çka do të vlerësojë te nxënësit për 

secilin rezultat mësimor, në mënyrë që 

të mund t'i vlerësojë të arriturat e 

nxënësve, përparimet e tyre, 

shkathtësitë që i kanë fituar ata dhe 

njëkohësisht të identifikojë vështirësitë 

dhe problemet me të cilat ballafaqohen 

nxënësit. 

Qëllimi parësor i vlerësimit të nxënësve 

nuk do të duhej të ishte vërja numerike 

e notës për nxënësit, por do të duhej të 

kërkonte përgjigjet në vijim: A janë 

arritur pritjet e mia si mësimdhënës, a 

duhet të ndryshojë diçka në 

planifikimin tim, sa i kam përmbushur 

kërkesat e Planeve dhe Programeve 

mësimore, a e kam përdorur qasjen e 

duhur metodologjike në procesin 

mësimor, a e kam shfrytëzuar gjithë 

potencialin tim që të arrijë rezultatet e 

planifikuara etj. Përgjigjet në këto 

pyetje do ta orientojnë punën e 

mësimdhënësve për hapat e 

rishikimet që duhet t'i bëjnë në procesin 

e planifikimit dhe në procesin mësimor, 

në mënyrë që të mos përsëriten 

problemet dhe vështirësitë nga njëra 

fazë në tjetrën. 

Planifikimi të mbështetet në 

Plane dhe Programe mësimore 

zyrtare 

Qëllimi i planifikimi mësimor duhet të 

jetë në harmoni me qëllimet dhe 

rezultatet e nxënies të përcaktuara në 

Planet dhe Programet mësimore 

zyrtare apo në kurrikulë. 

Mësimdhënësi i mirë kupton dhe 

dallon Planet dhe Programet 

mësimore, kërkesat dhe qëllime e tyre 

në raport me tekstet shkollore. Ai po 

ashtu dallon rezultatet e përcaktuara në 

Planet dhe Programet mësimore me 

përmbajtjet e trajtuara në tekstet 

shkollore. Një planifikim i mirëfilltë 

mësimor nuk mbështetet në tekstet 

shkollore, çfarëdo qofshin ato, por 

tekstin shkollor dhe burimet tjera të 

informacionit i shfrytëzon për t'i arritur 

pritjet e tij/saj që janë në funksion të 

përmbushjes së rezultateve të 

përcaktuara në Planet dhe Programet 

mësimore apo në kurrikulë.Nëse në 

tekstin shkollor zgjedhim përmbajtjen 

mësimore “Borëbardha dhe shtatë 

xhuxhët”, logjika e përzgjedhjes së 

kësaj njësie mësimore do të duhej të 

ishte arritja e ndonjërit nga rezultatet 

mësimore, që do të përqendrohej në 

përfitimet dhe të arriturat e nxënësve 

pas realizimit të kësaj njësie mësimore. 

Qëllimi kryesor nuk do të duhej të ishte 

fokusimi në ngjarjet dhe personazhet e 

përrallës në fjalë, edhe pse do të mund 

të marrim mesazhe interesante nga 

ngjarja, por fokusimi do të duhej të 

ishte në atë se pas përfundimit të orës 

mësimore nxënësit do të duhej të jenë 

në gjendje të identifikojnë përrallën, të 

dallojnë atë nga tekstet e tjera letrare 

apo joletrare, të krahasojnë personazhet 

e përrallës me personazhet e realitetit të 

përditshëm etj. 

Në funksion të arritjes së rezultatit në 

fjalë, mësimdhënësit nuk janë të 

detyruar që të marrin për ta realizuar 

me nxënës pikërisht përrallën, të cilën e 

ka përzgjedhur autori në tekstin 

shkollor. Mësimdhënësit duhet të 

ndjehen dhe të jenë të lirë në 

përzgjedhjen e përrallës. E rëndësishme 

është që arsyeja e përzgjedhjes së 

përrallëstëjetënëharmonidhenë 

funksion të arritjes së kërkesave të 

rezultatit. Ata mund të përzgjedhin 

çfarëdo përralle tjetër, e cila do t'u 

shërbente atyre për realizim të një 

mësimdhënieje atraktive dhe cilësore, 

që do t'i aktivizonte lehtësisht të gjithë 

nxënësit në procesin mësimor dhe t'i 

bënte ata pjesë të rëndësishme në të 

gjitha aktivitetet. Mësimdhënësi duhet 

të ketë lirinë e përzgjedhjes së 

përmbajtjeve programore, jo vetëm 

brenda një teksti shkollor, por ai mund 

të shfrytëzojë sa më shumë burime të 

informacionit, të cilat e pasurojnë dhe e 

lehtësojnë realizimin e aktiviteteve dhe 

arritjen e rezultateve në mësim. 

Idetë nuk duhet të mbesin 

dëshira, ato duhet të 

planifikohen mirë 

Mësimdhënësit mund të bëjnë 

mrekulli në procesin mësimor. Këtë e 

kanë dëshmuar gjatë me punën e tyre 

dhe po vazhdojnë ta bëjnë edhe sot. 

Mësimdhënësit kanë potenciale dhe 

kanë ide të jashtëzakonshme për ta 

bërë mësimdhënien atraktive dhe 

cilësore. Që idetë e tyre të mos mbesin 

dëshira, ato duhet të planifikohen dhe 

të realizohen në mbështetje të 

planifikimit të bërë, përndryshe idetë 

të cilat nuk planifikohen mirë mbesin 

vetëm dëshira. Gjatë procesit të 

planifikimit mësimor, mësimdhënësit 

duhet të ndryshojnë së pari qasjen e 

tyre metodologjike nga mësimdhënie 

e orientuar në përmbajtje në 

mësimdhënien e orientuar në 

rezultatet e nxënies. Ata duhet të 

fokusohen në njohuritë, shkathtësitë, 

qëndrimet dhe vlerat, të cilat duhet t'i 

zotërojnë nxënësit brenda një 

periudhe kohore apo kompetencat që 

janë të përfaqësuara në Kurrikulën 

vërtetë nxënësit e suksesshëm. Ata 

duhet të përqendrohen në atë se: jo 

çka duhet t'i mësojnë nxënësit, por si 

t'i mësojnë ata dhe si të arrijnë 

rezultate produktive. 

Qëllimi i ndërrimit të qasjes 

metodologjike nga mësimdhënia e 

orientuar në përmbajtje mësimore në 

mësimdhënien e orientuar në 

rezultatet e të nxënit favorizon 

autonominë e mësimdhënësit dhe 

fleksibilitetin në procesin mësimor. 

Po ashtu, mundëson atraktivitet, 

ndërveprim dhe gjithëpërfshirje në 

procesin mësimor. Nuk lejon që 

mësimdhënia t'u servohet e gatshme 

nxënësve, por krijon mundësi që t'i 

bëjë ata pjesë të rëndësishme të 

procesit mësimor. Gjithashtu, në këtë 

fazë mësimdhënësit duhet të 

përgatiten që të punojnë, duke i 

përzgjedhur vetë përmbajtjet 

mësimore, jo vetëm nga një tekst 

shkollor, por kudo që ata kanë 

mundësi dhe qasje. 

Ata duhet të bëhen hulumtues dhe 

krijues në të gjitha fazat e procesit 

mësimor, duke filluar nga planifikimi 

mësimor. 

Dokumentet e reja zyrtare pa 

përmbajtje të gatshme 

Për dallim nga Planet dhe Programet 

aktuale, të cilat kanë një qasje të 

kombinuar, pra një qasje e cila i ka të 

përcaktuara rezultatet e të nxënit për 

secilën klasë e lëndë dhe po ashtu ka 

përmbajtjet mësimore, të cilat 

ndihmojnë realizimin e rezultateve në 

fjalë, dokumentet zyrtare që do të 

hartohen në mbështetje të kurrikulës së 

rishikuar zyrtare, si për shembull: 

hartimi i kurrikulave lëndore për nivele 

të shkollimit, për shkallë kryesore të 

kurrikulës, për fusha kurrikulare apo 

Planet dhe Programet e reja mësimore, 

do të hartohen vetëm me rezultate 

mësimore, duke e përjashtuar 

krejtësisht përmbajtjen programore. 

Mësimdhënësit duhet të gjejnë dhe 

krijojnë përmbajtje mësimore, duke 

shfrytëzuar burime të ndryshme, të cilat 

do ta ndihmojnë arritjen e rezultateve. 

Në këtë perspektivë, mësimdhënësit do 

të jenë më të pavarur në planifikimin 

dhe realizimin e mësimdhënies, më 

kreativ në të gjitha proceset që janë me 

gjetjen e mundësive të ndryshme për 

arritjen e rezultateve mësimore dhe më 

bashkëpunues. Sa më shpejtë që të 

fillojnë mësimdhënësit që punën e tyre 

ta mbështesin në dokumentet zyrtare 

dhe në rezultatet e përcaktuara në to, 

aq më shpejtë do të vërehen ndryshimet 

dhe rezultatet pozitive në vlerësimet e 

jashtme, pra në vlerësimet që bëhen në 

fund të niveleve të shkollimit, të cilat 

organizohen nga Ministria e Arsimit. 

Testet e vlerësimeve të jashtme 

mbështeten në rezultatet e përcaktuara 

në Plane dhe Programe mësimore dhe 

jo në përmbajtjet e teksteve shkollore, 

kështuqë përqendrimi i vëmendjes së 

mësimdhënësve për ta ndryshuar këtë 

qasje, do ta ndihmonte, lehtësonte dhe 

orientonte ndryshimin e tyre në 

funksion të arritjes së rezultateve në 

nxënie, përkushtimi, puna dhe sukseset 

etëcilëvedotëvërehennëvlerësimete 

jashtme në fund të niveleve të 

shkollimit. Çdo ndryshim dhe çdo risi 

në sistemin arsimor, që të jetësohet në 

procesin mësimor dhe të ketë efektin e 

duhur, fillimisht duhet të projektohet 

dhe të planifikohet mirë dhe këtë mund 

ta bëjnë me së miri vetë mësimdhënësit. 

Hajrije Devetaku


Kurrikula aktuale dhe 

domosdoshmëria për ndryshime 

Shoqëria njerëzore nuk është e 

përkryer dhe domosdoshmëria për 

ndryshime në përputhje me zhvillimet 

shoqërore, ekonomike, shkencore, të 

kulturës dhe të teknologjisë ndihet 

gjithmonë jo vetëm në arsim, por edhe 

në fusha të tjera.. 

Divizioni për sigurimin e cilësisë së 

MAShT-it, për t'u njohur me situatën 

aktuale të zbatimit të kurrikulave dhe 

për të filluar me përmirësimet e 

ndryshimet pozitive të saj, ka 

organizuar seminare- punëtori në 17 

komuna të Republikës së Kosoves, ku 

morën pjesë mbi 553 mësimëdhënës të 

tri niveleve. 

Aspektet pozitive dhe 

negative të kurrikulës 

ekzistuese 

Elementet kryesore që janë përfshirë 

në vlerësimin janë: planet dhe 

programet mësimore, tekstet 

shkollore, metodologjitë e të të 

mësuarit, vlerësimi i nxënësve, 

trajnimi i mësimdhënësve. 

Metoda dhe instrumenti kryesor që 

janë përdorur për vlerësim e 

kurrikulës ishin: debati me 

mësimdhënës dhe pyetësori. 

Nga ky vlerësim u identifikuan 

aspektet pozitive dhe aspektet negative 

të kurrikulës ekzistuese. 

Aspektet pozitive: 

-Planet dhe programet aktuale 

mësimore, po të krahasohen me 

programet e mëparshme janë më 

funksionale, më të përparuara, më 

cilësore, por ende mungon 

infrastruktura shkollore dhe mjetet e 

domosdoshme mësimore për zbatimin 

me sukses të tyre; 

-Programet aktuale mësimore nuk 

përmbajnë një listë të përmbajtjeve 

mësimore me një vëllim të gjërë 

informacioni, por ato i specifikojnë 

njohuritë, shkathtësitë, shprehitë, 

qëndrimet dhe vlerat. Renditja e dijeve 

është bërë sipas taksonomisë së 

Blumit. Te këto programe ekziston 

lidhja e brendshme e përmbajtjeve 

mësimore si dhe lidhjet ndërlëndore. 

Këto programe mundësojnë 

përmirësimin e metodologjisë së 

mësimdhënies dhe të të nxënit, si dhe 

zhvillimin e aftësive praktike; 

-Tekstet e reja shkollore janë shumë 

më cilësore po të krahasohen me 

tekstet që janë përdorur më parë: janë 

shkarkuar nga informacioni i tepërt, 

janë liruar nga ideologjizmi i ngjarjeve 

dhe i figurave historike dhe letrare, 

kanë më tepër fotografi, ilustrime dhe 

të gjitha janë të botuara me ngjyra, 

kanë aparaturë didaktike më të 

përshtatshme e më bashkëkohore, janë 

më të përshtatshme me moshën e 

nxënësve, kanë një gjuhë më të pastër 

e më të rrjedhshme, pjesa më e madhe 

janë plotësisht në përputhje me planin 

dhe programin e lëndës përkatëse; 

-Fletoret e punës e kanë ndihmuar 

procesin mësimor, por kërkohet edhe 

libri për mësimdhënësin; 

-Mësimdhënësit në diskutimet e tyre 

kishin mendime të ndryshme për sa i 

përket hartmit të planit dhe të 

programit vjetor, mujor dhe javor (disa 

mësimdhënës planet i hartojnë, duke 

u bazuar në tekstet shkollore, disa të 

tjerë i kanë marrë dhe i kanë kopjuar 

modelet e planeve dhe programeve 

mësimore të botuara në revistën 

“Shkëndija”, ndërsa numër shumë i 

vogël i mësimdhënësve i hartojnë vetë 

dhe bazohen në planin dhe 

programin mësimor të miratuar nga 

MAShT-i, i cili është dokument bazë 

zyrtar, normativ për zhvillimin e 

procesit mësimor; 

-Mësimdhënësit zbatojnë 

metodologjinë tradicionale dhe atë 

bashkëkohore varësisht nga kushtet 

materiale; 

-Diskutuesit dalin me mendime të 

ndryshme për vlerësimin e brendshëm 

dhe vlerësimin e jashtëm të nxënësve. 

Disa mësimdhënës e përkrahin 

14 mendimin se vlerësimi i brendshëm 

profesionale; 

15 

është më real, sepse ai bëhet në forma 

të ndryshme, të tjerët përkrahin 

vlerësimin e jashtëm, i cili është i 

njëjtë për të gjithë nxënësit e 

Republikës së Kosovës, por ka 

mendime se vlerësimi i brendshëm 

dhe vlerësimi i jashtëm janë joreal, 

sepse vlerësimi i brendshëm është i 

fryrë, ndërsa në vlerësimin e jashtëm 

nxënësit po kopjojnë nga njëri- tjetri, 

por ka edhe raste kur vetë 

administruesit i ndihmojnë nxënësit 

në plotësimin e fletëpërgjigjeve. Po e 

citojmë një mësimdhënëse: “Më e 

dobishme do të ishte edhe nëse suksesi 

i nxënësve është i ulët, por real, se 

suksesi i lartë, por jo real d.m.th.i 

rrejshëm, sepse me gënjeshtra dhe 

kopjime nuk mund të ecet përpara”. 

Përcaktimi i saktë i „diagnozës“ së 

suksesit të nxënësve na ndihmon për 

marrjen e masave adekuate, për 

ngritjen e cilësisë; 

-Trajnimi i mësimdhënësve e ka 

ngritur cilësinë e mësimit. 

Aspektet negative: 

-Programet aktuale mësimore kanë 

mangësi e lëshime që duhet të 

përmirësohen në shumë lëndë (disa të 

plotësohen me përmbajtje programore 

të reja dhe disa të shkarkohen nga 

pjesë të përmbajtjeve programore); 

-Në programet mësimore të disa 

lëndëve janë dhënë të njëjta rezultatet 

e pritshme të të nxënit, për nivele të 

ndryshme të shkollimit; 

-Në disa lëndë ka munguar 

komunikimi ndërlëndor( p.sh.në 

fizikën e klasës së 6 mësohen njësitë 

matëse me numra dhjetor, ndërsa në 

matematikë numrat dhjetor mësohen 

në klasën e 7. Në lëndën TIK, në 

klasën e 9, mësohet elektriciteti, e po 

ashtu elektriciteti mësohet edhe në 

lëndën e fizikës, klasa e 9); 

-Në disa lëndë tekstet shkollore janë të 

ngarkuara me informata të tepërta; 

-Vlerësimi i brendshëm ende vazhdon 

të jetë subjektiv; 

-Mungon trajnimi në lëndë të veçanta; 

-Tendenca që mësimdhënësit për të 

pasur gjithçka të gatshme. 

Rekomandimet 

-Planet dhe programet aktuale 

mësimore duhet të rifreskohen në 

funksion të ndryshimeve shoqërore, 

ekonomike, teknologjike dhe 

shkencore dhe të zbatohen; 

-Në disa lëndë tekstet shkollore të jenë 

në përputhje me planin dhe programin 

mësimor dhe gjatë ribotimeve të 

korrigjohen gabimet teknike; 

-Plani vjetor, mujor dhe javor të 

hartohen nga vetë mësimdhënësit e 

lëndëve përkatëse dhe të bazohen në 

planin dhe programin mësimor të 

miratuar nga MAShT-i; 

-Mësimdhënësit, përveç tekstit 

shkollor dhe fletores së punës, të 

marrin informacione edhe nga burime 

të tjera (interneti, televizioni, revistat, 

gazetat, enciklopeditë, etj); 

-Programet aktuale të shoqërohen 

edhe me zbatimin e metodave të reja 

për t'ua lehtësuar nxënësve procesin 

mësimor, për ta bërë atë sa më të 

pranueshëm; 

-MAShT-i dhe komunat të bëjnë më 

shumë për pajisjen e shkollave me 

mjete të nevojshme mësimore; 

-Vlerësimi i nxënësve ende është 

“thembra e Akilit”.Të rritet 

vetëdijësimi dhe përgjegjësia e të 

gjithë faktorëve që ndikojnë në 

vlerësimin e suksesin të nxënësve; 

-Të vazhdohet me kualifikimin dhe 

trajnimin e mësimdhënësve. Trajnimi i 

mësimdhënësve të bëhet për lëndë të 

veçanta, nga ekspertë të lëndëve 

përkatëse. 

-Të monitorohet vazhdimisht 

mbarëvajtja e procesit mësimor në të 

gjitha shkollat (publike dhe private); 

-Të krijohet një sistem stimulimi për t'i 

shpërblyer materialisht mësimdhënësit 

e mirë, nxënësit e të cilëve kanë 

treguar sukses të lartë; 

-Domosdoshmëria e hartimit të 

teksteve shkollore për shkollat 

-Mësimi me zgjedhje të bëhet sipas 

kërkesës së nxënësve, e jo për 

plotësimin e normës së 

mësimdhënësve; 

-Divizioni i Sigurimit të Cilësisë i 

MAShT-it vlerëson se për 

mbarëvajtjen e procesit mësimor dhe 

rritjen e cilësisë në arsimin 

parauniversitar, vazhdimisht duhet të 

marrim prononcimet dhe opinionet e 

mësimdhënësve, nxënësve dhe 

prindërve, prandaj me debate dhe 

analiza të merremi vazhdimisht. 

Pas zbatimit disavjeçar të kurrikulave 

ekzistuese dhe analizave të bëra në 

mënyrë të vazhdueshme, doli si 

domosdoshmëri hartimi i Kornizës së 

Kurrikulës së Arsimit Paraunuversitar të 

Republikës së Kosovës, që është miratuar 

para pak kohësh.Ky dokument 

rëndësishëm do të sjellë vetvetiu, 

ndryshime pozitive në arsimin 

parauniversitar te ne. 

Rexhep Xh. Kastrati


Nxënësit me çrregullime në të 

folur dhe gjithëpërfshirja 

çrregullime në komunikim është më i trajtohet në grup. Dhe atë më së dhe mos i lejoni fëmijët tjerë që ta 

madh, ndërsa në klasa të larta forma e shumti tre-katër fëmijë me çrregullime bëjnë këtë; 

çrregullimit është më e rëndë. Ka edhe të ngjashme dhe në fazën e trajtimit të Bëhuni 

model më të folur të drejtë, 

nga ato çrregullime siç është 

ngjashëm. Për këtë nuk është e me tempo të qetë dhe të ngadaltë kur i 

belbëzimi, i cili me vite bëhet më i mundur të jepen udhëzime të drejtoheni fëmijëve; 

përgjithshme, të cilët mund t'i Mos 

insistoni që fëmija të fletë nëse 

16 

Shumica e aktiviteteve në shkollë 

përfshijnë të folurit, shkrimin, leximin 

dhe nga shkalla e përvetësimit të 

këtyre shkathtësive varet edhe suksesi 

i fëmijëve në shkollë dhe me këtë edhe 

besimi për vetveten. 

Shkollat, institucionet parashkollore 

duhet të bazohen në bashkëpunim 

aktiv me profesionist kompetent për të 

ndihmuar zhvillimin e komunikimit si 

shkathtësi të rëndësishme për nxënie. 

Në këto institucione duhet të veprojnë 

profesionistët, të cilët do t'i ndihmojnë 

të gjithë ata të cilët kërkojnë këshilla 

si: fëmijët/nxënësit, edukatorët/ 

mësimdhënësit si dhe prindërit. 

Në procesin gjithëpërfshirës në 

kushtet e sotme të shkollës është në 

rritje numri i fëmijëve me çrregullime 

në komunikim. Por, tani për tani 

mundësia e përkrahjes për 

mësimdhënës, po edhe të vetë 

nxënësve është e vogël, sepse është 

evidente se në sistemin e arsimit në 

Kosovë nuk punon asnjë logoped as 

edhe si bashkëpunëtorë i jashtëm. 

Sot si asnjëherë me parë për shkak te 

parimeve gjithëpërfshirës, të cilat janë 

të mbështetura edhe me ligje (Ligji për 

arsimin parauniversitar), ndihma e 

bashkëpunëtorëve profesional- në këtë 

rast logopedit (profesionist për çështje 

të komuniminit në gjuhë, të folur dhe 

zë) është e nevojshme me qëllim që 

nxënësit të zotërojnë shkathtësi për të 

nxënë dije. 

Sepse, nuk mund të mësojnë 

fëmijët nëse ndonjë herë nuk 

kuptojnë se çka i flitet ose me 

vështirësi mësojnë shkrimin 

dhe leximin. 

Funksioni i institucioneve 

parashkollore për zhvillimin 

e të folurit 

Periudha më e ndjeshme dhe me 

intensive e zhvillimit të fëmijës është 

në moshën parashkollore. E dimë që 

çdo fëmijë e ka nivelin e tij të 

zhvillimit në të cilën prindërit dhe të 

gjithë, të cilët merren me fëmijën 

duhet të përcjellin secilin nga aspekti i 

vet dhe në përgjithësi në 

bashkëpunim. Me rëndësi është të 

vërehet se deri në cilën shkallë mund 

të zhvillohet dhe një ngecje ta 

vlerësojmë si vështirësi. Duhet ta 

njohim ngecjen për arsye të 

intervenimit të menjëhershëm dhe 

marrjes së masave adekuate. Ndihma 

ndonjëherë kuptohet si mbështetje e 

lehtë prindërore dhe ndonjëherë si 

ndihme e caktuar nga profesionisti. 

Disa vështirësi është e mundur që 

plotësisht të zhduken ndërsa disa tjera 

të zbuten. Ndonjëherë është e mundur 

që evidentohen disa tregues të 

hershëm, të cilët mund të sjellin në 

vështirësi më të mëdha më vonë. 

Është e rëndësishme që të njihen, të 

dimë të ndikojmë në ta dhe ashtu t'i 

parandalojmë ose edhe t'i zbusim 

pasojat eventuale. 

Shoqata e Logopedëve të Kosovës 

(SHLK), në dhjetor të vitit 2010, ka 

realizuar një hulumtim me fëmijët e 

institucionit parashkollor “Gëzimi 

ynë” në Prishtinë përmes një 

pyetësori të përkthyer dhe përshtatur 

nga Shoqata Evropiane e Logopedëve 

dhe Foniatarëve/ CPLOL. Pyetësori 

ishte i dedikuar për moshën e fëmijëve 

4.5 vjeç dhe në fokus i kishte 

mendimet e prindërve për zhvillimin e 

të folurit dhe vështirësitë që ata i kanë 

vërejtur për fëmijën e tyre. 

Pas analizës së të dhënave ka dalë se 

30 për qind e fëmijëve në moshën 4.5 

vjeç në institucione parashkollore 

kanë vështirësi në gjuhë dhe të folur, 

vështirësi në artikulim, që pastaj në të 

ardhmen mund të jenë potencial për 

çrregullime në lexim dhe shkrim, 

konsiderohet se në klasat e para diku 

20 deri në 40 për qind paraqiten këto 

probleme në shkrim, lexim dhe 

çrregullime tjera eventuale në të folur. 

Roli i shkollës në zhvillimin 

e të folurit 

Në bashkëpunim me mësimdhënës, 

logopedi do të identifikojë fëmijët me 

çrregullime në komunikim, do të 

orientojë në trajtim të mëtutjeshëm në 

kuadër të institucioneve të përgatitura 

dhe specializuara për këtë çështje, të 

bashkëpunojë me prindër, 

mësimdhënës ashtu që të ndihmohet 

largimi i çrregullimeve dhe efekteve 

përcjellëse. Ndonjëherë është i 

mjaftueshëm ndërrimi i qëndrimeve të 

rrethit ashtu që çrregullimi të largohet 

ose të zbutet në masë të dukshme. 

Në klasat e ulëta numri i fëmijëve me 

vështirë. Disa nga ato çrregullime 

shkatërrojnë vetëm pjesën estetike të 

të folurit, por ka edhe aso që e 

pamundësojnë komunikimin me 

rrethin, nuk lejojnë që fëmija të 

përfshihet në rreth dhe së fundmi 

ndikojnë në pamundësinë për të 

mësuar. Të gjitha çrregullimet e 

ngushtojnë më vonë edhe zgjedhjen e 

profesionit dhe janë me pasoja të 

ndryshme në jetën e individit. 

Trajtimi logopedik me kohë në 

shkollë, e që është më ekonomik për 

fëmijën dhe prindërit, bashkëpunimi 

me mësimdhënës dhe prindër, duke e 

përcjell vazhdimisht fëmijën dhe 

bashkëpunimi me institucione të 

specializuara do t'i ndihmonin fëmijës 

t'u ikë situatave të pakëndshme, 

mossuksesit si dhe traumave që 

çrregullimet në komunikim sjellin me 

vete. Secili çrregullim ka specifikat e 

veta dhe kërkon qasje individuale dhe 

k pak raste kur fëmija mund të 

shfrytëzojnë mësimdhënësit. 

Në klasat gjithëpërfshirëse sot 

gjenden fëmijët që kanë vështirësi më 

të theksuara, nuk janë këto vetëm 

çrregullimet në komunikim, kryesisht 

të prejardhjes funksionale, belbëzimi 

dhe pengesat në lexim. Tani ka fëmijë 

edhe me mosnjohjen e strukturave 

gramatikore, me fjalor të vobektë, me 

vështirësi specifike serioze në lexim, 

shkrim dhe matematikë. 

Çrregullime në të folur janë shpesh të 

lidhura me ndërtimin e organeve të të 

folurit, por mund të vijnë nga 

dëmtimet e tjera fizike ose 

intelektuale. 

Mësimdhënësi mund të ndikojë, nëse 

e udhëzon fëmijën tek profesionisti. 

Prezenca e logopedit në shkollë dhe 

bashkëpunimi me mësimdhënës do të 

ishte zgjidhja më e mirë për fëmijë 

me çrregullime ne komunikim në 

gjuhë dhe të folur. 

U përmend se në shkollat e Kosovës 

nuk punon asnjë logoped, aq më 

shumë gjendja vështirësohet kur edhe 

në Qendrat Burimore për mësim 

është situatë e njëjtë, ndërsa numri i 

fëmijëve me çrregullime në 

komunikim verbal dhe joverbal është 

shumë i madh. Këto qendra do të 

duhej të ndanin ekspertizën e tyre në 

qasjen ndaj fëmijëve me çrregullime 

në komunikim të integruar në shkollat 

e rregullta për të ndihmuar 

mësimdhënësit dhe vetë nxënësit. 

Por i vërtetë është fakti se Kosova 

numron shumë pak logoped edhe ata 

që janë kanë përfunduar shkollimin 

jashtë vendit, pra është nevojë e kohës 

hapja e studimit të logopedisë për 

nevojat e shoqërisë kosovare. 

Veçoritë e punës me nxënës 

me çrregullime të gjuhës dhe 

të folurit 

Nuk 

ka dy nxënës me vështirësi të 

njëjta; 

Asnjëherë 

mos e përmirësoni të 

folurit, mos e përqeshni, mos e imitoni 

ai nuk do dhe në situatë preferoni teste 

me shkrim; 

Shkathtësi 

të dobëta semantike: 

emërim i ngadalshëm, kërkim i 

ngadaltë i fjalës së duhur, fjalor i 

varfër, përdorimi i fjalës vetëm me një 

kontekst, pamundësia për të kuptuar 

dhe përdorimin në shumëdomethënie; 

Për 

nxënës që kanë vështirësi në 

lexim dhe shkim (disleksi); 

Sa 

më herët të vëreni vështirësitë dhe 

të jeni të gatshëm për ndihmë; 

Të 

ndërtoni bashkëpunim sa më të 

mirë me prindërit; 

T'i 

udhëzoni prindërit të kërkojnë 

ndihmë nga profesionistët; 

Të 

tregoni mirëkuptim për 

vështirësitë e fëmijëve; 

Në 

punë të jeni kritik, të kujdesshëm 

dhe me taktik; 

Ta 

inkurajoni, ta nxisni dhe ta 

lavdëroni për suksese të vogla; 

Të 

vërtetoni nivelin e njohurive të tij 

dhe shkathtësitë e përvetësuara; 

Kohë 

pas kohe t'i jepni detyra më të 

lehta, të cilat mund t'i zgjidhë me 

sukses; 

Gjatë 

punës të përdoreni mjete të 

ndryshme; 

Mos 

prisni që nxënësi të përmbahet 

gjithëherë asaj të “mësuares”; 

T'i 

jepni kohë që të përgatitet sa më 

mirë para notimit; 

Më 

shpesh të përdoreni mënyra të 

vlerësimit që i përshtatet nxënësit; 

Të 

punoni me të mësim plotësues, ku 

janë vështirësitë të shprehura; 

Më 

shpesh vërtetoni nivelin e tyre të 

dijes dhe shkathtësive-si faktor 

motivues; 

Të 

ndërtoni në klasë klimë të mirë-si 

e drejtë për diversitet. 

Luljeta Kabashi 

17

18 


Familja është bazë e shoqërisë, 

ndikimet e së cilës janë të shtrira në 

çdo fushë të jetës. Fëmijët hapat e 

parë i marrin në familje, duke fituar 

edukatën dhe mësimet e para për 

jetën. “Edukata që marrin fëmijët në 

familje është detyrë e rëndësishme me 

karakter shoqëror, që lidhet jo vetëm 

me interesat e familjes, por edhe me 

interesat e shoqërisë në përgjithësi”. 

Ndikimet nga familja janë aq të 

mëdha në zhvillimin intelektual të 

fëmijës, saqë nuk mund ta lësh anash 

asnjë veprimtari që zhvillohet në 

shoqëri, sidomos ato edukativoarsimore. 

Familja i njeh më së miri 

karakteristikat e fëmijës 

Roli i familjes në realizimin 

e aktiviteteve me nxënës 

Në inicimin dhe organizimin e 

aktiviteteve të lira në shkolla, familja 

zë vend të rëndësishëm, duke 

mbështetur fëmijët (nxënësit) në idetë 

e tyre dhe duke iu mundësuar atyre 

pjesëmarrjen aktive në to. 

Dihet mirë se shkolla është pjesë e 

shoqërisë, kështuqë bashkëpunimi 

duhet të jetë i ndërsjell me të gjitha 

institucionet shoqërore, duke përfshirë 

edhe familjen. Familja është ajo e cila 

njeh më së miri tiparet dhe 

karakteristikat e fëmijës, duke 

ndihmuar edhe shkollën që t'i 

përshtatet më lehtë nevojave dhe 

kërkesave të tyre, andaj kjo reflektohet 

edhe në zhvillimin e aktiviteteve të lira 

nga nxënësit. 

“Familja bashkëvepruese dhe 

ndërvepruese bën që të sigurohet një 

ambient më i rehatshëm mbështetës dhe 

më i sigurt për fëmijën. Kjo rezulton me 

vendosje të marrëdhënieve të 

humanizuara familjare dhe me këtë 

pritet që fëmija të jetë më komunikativ, 

pra i hapur, më kooperativ, kritik, i 

gatshëm për vetëvlerësim, i guximshëm 

gjatë vlerësimit, fleksibil etj.” 

Nëse bazohemi në praktikë, duke 

reflektuar në aktivitetet e lira që 

organizohen në shkolla, shumë lehtë 

mund të vërejmë se në vendet që 

pjesëmarrja aktive e prindërve 

(familjes) në këto veprimtari është më 

prezent, atëherë numri i këtyre 

veprimtarive është shumë më i madh 

nëpër shkolla. Vetë prezenca e 

prindërve dhe mbështetja e tyre e 

vazhdueshme krijon një siguri dhe 

vetëbesim te nxënësit, duke shtyrë ata 

që të jenë më të prirë për të planifikuar 

dhe organizuar aktivitete të ndryshme 

në fushat që kanë prirje më shumë. 

Për fat të keq në Kosovë, është bërë 

praktikë që prindërit të mos shprehin 

interesim të mjaftueshëm për të qenë 

pjesë aktive e jetës shkollore, duke 

shkaktuar mangësi në përmbushjen e 

kërkesave të nxënësve, por duke 

reflektuar drejtpërsëdrejti edhe në 

cilësinë e arsimit. Çdo fëmijë do ta 

ndjente veten më të rëndësishëm në 

procesin edukativo-arsimor dhe në 

veprimtaritë jashtëmësimore 

(aktivitetet të lira) në rast se prindërit 

do të jenë të kyçur në shkollë. Kjo 

praktikë është më shumë e shprehur 

në shkollat e rurale, me ç'rast prindërit 

thuajse janë të shkëputur nga jeta 

shkollore, e në veçanti në aktivitete të 

lira, duke vështirësuar edhe më shumë 

gjendjen ndër shkolla dhe duke i 

minimizuar mundësitë për të realizuar 

aktivitetet e lira në mënyrë të 

vazhdueshme dhe produktive. 

Në familjet që është e ngritur kultura e 

pedagogjisë, vëmendja e tyre është e 

përqendruar në zhvillimin e brezave të 

rinj, duke iu përgjigjur kërkesave dhe 

nevojave të fëmijëve dhe duke qenë 

aktiv në procesin edukativo-arsimor, 

por edhe në veprimtaritë tjera që i 

organizon shkolla, apo shoqëria në 

përgjithësi. Kjo ndihmon nxënësit të 

organizojnë sa më shumë aktivitete të 

lira në shkollën e tyre dhe më gjerë. 

Prindërit mund të jenë 

pjesëmarrës në shumë 

mënyra 

Prindërit mund të marrin pjesë në 

mënyra të ndryshme në aktivitetet e 

lira që i organizojnë nxënësit në 

shkolla. Ndër këto mënyra janë: 

Pjesëmarrja 

aktive - prindërit mund 

të jenë pjesë e ndonjë aktiviteti të lirë 

bashkërisht me nxënësit. P.sh. në 

ndonjë aktivitet sportiv mund të jenë 

pjesë e ekipeve që formohen për të 

zhvilluar garat, duke e bërë edhe më 

madhështore veprimtarinë dhe duke i 

dhënë jehonë punës së nxënësve. 

Mbështetja 

morale – në këtë aspekt, 

prindërit mjafton të jenë prezent gjatë 

realizimit të aktiviteteve të lira nga 

nxënësit, e cila i bën të ndjehen të 

rëndësishëm nxënësit për prindërit e 

tyre. 

Mbështetja 

financiare – nxënësit 

kanë nevojë shumë për mbështetje 

financiare, sidomos në shkollat që 

kanë mungesë fondesh për zhvillimin 

e aktiviteteve të lira, kështu ndihma që 

ofrojnë prindërit për këtë qëllim do të 

jetë shtysë për të ndërmarrë sa më 

shumë veprimtari të tilla në shkolla. 

Ndërmarrja 

e iniciativave – prindërit 

mund të marrin iniciativa për 

organizimin e aktiviteteve të lira për t'i 

mundësuar nxënësve pjesëmarrje të 

gjerë në to. 

Mund të jenë aktiv edhe përmes 

veprimtarive tjera që shkojnë në të 

mirë të aktiviteteve të lira, por është e 

domosdoshme pjesëmarrja e tyre në 

veprimtaritë shkollore, duke përfshirë 

edhe aktivitete e lira. 

(Fusnotat janë hequr nga redaksia) 

Fidan Shaqiri 

Së bashku 

për sigurinë 

e fëmijëve 

Incidentet në shkolla si ngacmimet 

mes nxënësve, sulmet ndaj 

mësimdhënësve, përdorimi i 

armëve, sjelljet asociale dhe dëmet 

që shkaktohen ndaj pronës dhe 

ndërtesave shkollore janë probleme 

të përhapura jo vetëm në Kosovë, 

por në tërë Evropën dhe botën. 

Këto çështje problematike në 

shkolla dhe rreth objekteve 

shkollore duhet të vihen në këto 

kontekste të shumëfishta. 

Rrjedhimisht, nuk ka dyshim se 

dhuna në shkolla është çështje për 

shqetësim, duke ditur se Kosova ka 

popullatën më të re në Evropë. Më e 

dukshmja dhe e drejtpërdrejta është 

dëmi që u shkaktohet viktimave, apo 

dëmi që shkaktohet ndaj mjedisit të 

shkollës, në raste të vandalizmit. 

Mbrojtja e fëmijëve nga 

mjedise të pasigurta 

Numri i incidenteve të raportuara 

në shkolla, detyrat dhe obligimet që 

rrjedhin nga Strategjia për sigurinë 

në shkolla dhe qasja proaktive ndaj 

incidenteve të tilla kanë shtyrë 

zyrtarët e Policisë së Kosovës në 

bashkëpunim me zyrtarët e MAShTit 

dhe misionit të OSBE-së në 

Kosovë që të fillojnë me projektin e 

titulluar “I sigurt në shtëpi, shkollë 

dhe me shokë”. 

Në një konferencë për media që u 

mbajt në stacionin policor 'Qendra' 

në Prishtinë filloi edhe shpërndarja 

e doracakëve për sigurinë e 

fëmijëve. 

Përpilimi i këtij doracaku është bërë 

në bashkëpunim të Policisë së 

Kosovës, Ministrisë së Arsimit, 

Shkencës dhe Teknologjisë dhe 

misionit të OSBE-së në Kosovë me 

ndihmën e të cilëve i njëjti është 

shtypur në tri gjuhë: shqipe, serbe 

dhe gjuhën turke. 

Ky doracak u dedikohet fëmijëve, 

prindërve dhe mësimdhënësve dhe 

përfshinë këshilla se si të veprojnë 

në situata të ndryshme, në mënyrë 

që fëmijët të jenë të sigurt. 

Synimi i përgjithshëm i doracakut 

për siguri është që të mbrojë fëmijët 

nga mjediset e pasigurta, duke iu 

siguruar udhëzime dhe këshilla. 

Doracaku shpërndahet 

nëpër shkolla fillore 

Togeri policor Sali Dragidella, nga 

Drejtoria e policisë në bashkësi dhe 

preventivë, duke folur për synimet e 

këtij publikimi për sigurinë e 

fëmijëve potencoi rëndësinë e 

bashkëpunimit të policisë dhe 

qytetarëve në parandalimin e 

kriminalitetit: 

“Policia i Kosovës ka treguar dhe po 

tregon një përkushtim dhe sukses të 

madh në parandalimin e dukurive 

negative në shoqëri dhe krijimin e 

një ambienti sa më të qetë për 

qytetarët e Kosovës. Policia e 

Kosovës përmes projekteve dhe 

programeve u ndihmon fëmijëve, 

por edhe të rriturve në përmirësimin 

e sigurisë në komunitet qoftë në 

institucione shkollore apo edhe në 

lokacione tjera. Nga praktika e 

përditshme është vërtetuar se 

mënyra më e mirë për t'i 

parandaluar dukuritë negative në 

shoqëri është ajo nëpërmjet 

kontakteve dhe bisedave të 

drejtpërdrejta me qytetarët e të 

gjitha grup-moshave”, – theksoi në 

konferencë togeri policor Sali 

Dragidella. 

Edhe zyrtarët e misionit të OSBE-së 

nga Departamenti për siguri publike 

dhe Departamenti për të drejtat e 

njeriut dhe komunitete vlerësuan 

këtë projekt të përbashkët, që ka 

synim ndërgjegjësimin e të rinjve 

mbi çështjet e sigurisë: “Doracaku, i 

përpiluar nga misioni i OSBE-së 

dhe Policia e Kosovës, është një 

mjet praktik për fëmijët, prindërit 

dhe mësimdhënësit me qëllim të 

ndërgjegjësimit mbi çështjet e 

sigurisë, duke filluar nga siguria në 

trafik, komunikimin me të huaj dhe 

përdorimin e internetit”. 

Shpërndarja e këtij doracaku që 

është shtypur në 50.000 ekzemplarë 

ka filluar dhe do të përfshijë të 

gjitha shkollat fillore në tërë 

territorin e Republikës së Kosovës 

për nxënësit nga klasa e gjashtë deri 

në klasën e nëntë. 

Policia e Kosovës është e 

përkushtuar që përmes projekteve të 

komunitetit t'iu ndihmojë fëmijëve 

dhe të rriturve në përmirësimin e 

sigurisë nëpër shkolla, shtëpi dhe 

vende tjera. 

Megjithëse strategjia e përbashkët e 

MAShT-it dhe disa institucioneve të 

tjera për siguri në shkolla ishte për 

vitin 2009-2011, vizionet e kësaj 

strategjie për bashkërendimin e 

reagimeve të përbashkëta ndaj 

çështjeve që prekin komunitetin e 

shkollës mund të vazhdojnë, duke u 

nisur nga projekte të tilla që synojnë 

që shkollat të jenë një mjedis i sigurt 

për punonjësit, nxënësit, prindërit 

dhe mysafirët dhe krijimin e besimit 

dhe i marrëdhënieve me të rinjtë, të 

cilët i dinë përgjegjësitë e veta dhe 

kanë respekt për bashkëmoshatarët 

dhe për komunitetin e gjerë. 

Arbër Beka 

19


Edukata estetike përmes 

aktiviteteve të lira në shkollë 

jenë të orientuara kah fitimi i 

diturive teknike, përvetësimi i 

veprimeve punuese teknike dhe 

formimi i kulturës teknike. Secila 

nga këto drejtime gjejnë vend të 

përshtatshëm metodik në 

përmbajtjen e edukatës estetike dhe 

njëkohësisht ndikojnë që të 

20 

Shkolla është pjesë përbërëse e 

shoqërisë dhe faktor i rëndësishëm i 

kombinimit të interesave shoqërore 

dhe atyre familjare në edukimin dhe 

arsimimin e brezit të ri. Si e tillë, 

shkolla është përgjegjëse para 

shoqërisë dhe familjes për suksesin e 

nxënësve dhe për zhvillimin e 

gjithanshëm të tyre. 

Ndikimi i shkollës në 

realizimin e edukatës estetike 

Që në kohët më të vjetra është ditur 

se edukata, arsimi dhe kultura në 

përgjithësi kanë qenë ngushtë të 

lidhura njëra me tjetrën dhe 

kushtëzoheshin në mes veti. Me 

lindjen e shkollës si institucion 

edukativ-arsimor filloi të zhvillohet 

njerëzimi në aspektin intelektual, 

moral, estetik dhe të zgjerohet 

kultura e përgjithshme njerëzore. 

Prandaj, nëpër sistemet e kaluara 

ekonomike shoqërore ka patur ndasi 

në mes funksionit edukativ prej atij 

arsimor e estetik. Në kohën 

bashkëkohore, për dallim nga e 

kaluara, fushat e edukatës nuk 

shkojnë të ndara, por janë 

reciprokisht të lidhura dhe në këtë 

kontekst bashkarisht ndikojnë që të 

formohet personaliteti i gjithanshëm 

i gjeneratave të reja. 

Edukimi estetik nuk është ndonjë 

veprimtari e veçantë, por ajo është e 

lidhur edhe me proceset tjera e 

posaçërisht me proceset intelektuale 

dhe duke e përfshirë sferën 

emocionale dhe aktivitetet tjera të 

vullnetit të njeriut e në këtë mënyrë 

bëhet njohja e realtitetit dhe 

ndikohet kah veprimtaria krijuese e 

njeriut. 

Detyrë permanente e shkollës është 

që te nxënësit të zgjerojnë 

interesimin sipas aftësive psikofizike 

të tyre e sidomos tek ata që 

kanë prirje për art, respektivisht për 

punën krijuese. 

Çdo qenie njerëzore normale ka 

mundësi që të zhvillohet dhe të 

krijojë në çdo fushë, por edhe në 

pikëpamje estetike. Dihet se estetika 

është shkencë mbi ligjshmërine e 

trajtimit estetik të botës nga ana e 

njeriut. Mirëpo, estetika si shkencë i 

ka kategoritë e veta estetike, që në 

radhë të parë janë: e bukura, e 

shëmtuara, e larta, kategoria 

tragjike, komike etj. 

Nga kjo del se detyrë e shkollës 

bashkëkohore është që te nxënësi, që 

nga klasa e parë e shkollës fillore të 

ndikojë në mënyrë që te ata të 

zhvillohet dëshira e përherëshme për 

shfaqjen dhe krijimin e së bukurës 

në mënyra dhe forma që i përgjigjet 

moshës dhe aftësive kuptimore të 

tyre. 

Zhvillimi i aftësive për vrojtim, 

veçim, vlerësim, përjetësim, kultivim 

dhe krijimin e së bukurës në mësim 

dhe aktivitete tjera në shkollë duhet 

të bëhët në mënyrë të organizuar, 

sistematike, të vetëdijshme duke ia 

përshtatur aftësive psiko-fizike të 

nxënësve. 

Roli i arsimtarit në realizimin 

e detyrave të edukatës estetike 

Profesioni i arsimtarit është 

profesioni më human dhe i 

rëndësishëm për shoqërinë. 

Përgjegjësia dhe obligimet e 

arsimtaritjanëmëtëmëdhasesanë 

çdo profesion tjetër. Kuptimi i drejtë 

për realizimin e drejtë të punës 

mësimore. 

Edhe pse kemi mendime të 

ndryshme sa i përket vendit dhe rolit 

të arsimtarit në shkollën e sotme, 

përsëri karakteristike është se 

koncepti i sotëm i arsimtarit 

ngërthen në vete aktivitete të shumta 

si p.sh. planifikimin, programimin e 

punës mësimor, kontrollimin dhe 

notimin e nxënësve, bashkëpunimin 

me prindër, punën me aktivitete të 

lira të nxënësve, pjesëmarrjen në 

jetën kulturore dhe shoqërore të 

rrethit ku jeton etj. 

“Në shkollën bashkëkohore 

arsimtari është organizator dhe 

udhëheqës i procesit mësimor, 

ligjërues dhe edukator, i cili me plan 

dhenëmënyrëtëorganizuari 

drejton nxënësit në shkollë, zhvillon 

tek ata sistemin e diturive, me 

metoda, mjete dhe forma të 

ndryshme të punës mësimore, 

ndikon në formimin e botëkuptimin 

shkencor, zgjeron kulturën e 

përgjithshme jetësore të tyre”. 

Për një përparim të gjithanshëm të 

nxënësve arsimtari duhet të jetë i 

ngritur në aspektin profesional e 

pedagogjik, ai duhet ta njohë mirë 

lëndën që e zhvillon dhe t'i bindë 

nxënësit me punën dhe shembullin e 

tij personal. 

Arsimtari që nga klasa e parë duhet 

të ndikojë në zhvillimin e aftësive të 

nxënësve, me qëllim të kuptimit dhe 

vlerësimit të së bukurës në jetë dhe 

në art. Lidhur me këtë Bjelinski 

thotë: “…ndjeshmëria estetike, që 

njeriut ia jep natyra, duhet me e 

ngritë në shkallën e shijes estetike, 

që arrihet me të mësuem e 

zhvilluem”. 

Arsimtari duhet të ndikojë që të 

zhvillohet shija dhe kuptimi për të 

bukurën në art, përmes literaturës, 

pikturës, muzikës etj. 

Meqë te nxënësit hasen dallime 

individuale, atëherë kjo punë duhet 

të kryhet në mënyrë të organizuar, 

sistematike, të vetëdijshme, duke iu 

përshtatur fuqive psiko-fizike të 

nxënësve. Shembulli personal i 

arsimtarit duhet të jetë si shembull i 

edukimit estetik. Pamja e tij e 

rregullt, e pastër, modeste, puna e 

qëlluar e formësuar me shije, sjellja 

kulturore ndaj kolegëve, prindërve 

dhe nxënësve duhet t'i nxisë nxënësit 

që të kultivojnë tiparet humanitare 

estetike të personalitetit të tyre dhe 

marrëdhëniet ndërmjet tyre me të 

tjerët. 

Te nxënësit arsimtari duhet të 

zhvillojë interesime për bukurinë 

dhe artin. Këto interesime ia bëjnë 

të mundur nxënësit që jetë i 

orientuar gjithmonë kah e bukura 

Ndikimi i aktiviteteve të lira 

Aktivitetet e lira jashtë mësimore, 

ose aktivitetet kulturore dhe publike 

të shkollës janë pjesë përbërëse e të 

gjitha aktiviteteve të punës edukative 

arsimore. Ato me aktivitetet e veta 

krijuese e zbavitëse ndikojnë në 

formimin e personalitetit të ri. Gjatë 

organizimit të aktiviteteve të lira 

jashtëmësimore zbulohen talentët e 

rinj dhe kështu përmes punës vijuese 

ndikohet në përsosjen e veçantisë 

krijuese në një ose më shumë fusha 

të aktiviteteve të lira. Prandaj, detyrë 

e shkollës është që të afirmohet si 

qendër kulturore dhe arsimore në 

vendin ku ndodhet dhe në atë 

mënyrë të krijojë kushtet optimale 

pedagogjike dhe shoqërore në 

realizimin e qëllimeve të edukimit 

dhe të arsimimit dhe të pasurohet 

niveli estetik e kulturor i nxënësit. 

Duhet theksuar se llojet e 

mundshme të aktiviteteve të lira në 

shkollë janë: aktivitetet e lira 

fiskulturale e sportive, aktivitetet e 

lira teknike, aktivitetet e lira kulturoartistike 

e argëtuese etj. 

Në këtë kontekst rëndësi ka edhe 

organizimi i shëtitjeve dhe 

eskursioneve për nxënës. 

Përmes aktiviteteve të lira në lëndën 

e edukatës fizike e shëndetësore 

kontribuohet në zhvillimin e 

përgjithshëm psiko-fizike të 

nxënësve, në përputhje me 

mundësitë dhe nevojat e tyre, t'i 

nxisë për veprimtari krijuese në 

lëminë kulturës fizike. Duke filluar 

prej ushtrimeve, formimi që nga 

klasa e parë e shkollës fillore, 

mandej përmes gjimnastikës 

estetike-ritmike dhe valleve 

popullore, të gjitha këto, por edhe 

lloje tjera sportive që organizohen 

në shkollë, ndikojnë që edukimi fizik 

dhe estetik te nxënësit të kompletojë 

personalitetin e tyre në mënyrë të 

gjithëanshme. 

Edhe përmes aktiviteteve të lira nga 

lënda e edukatës figurative nxënësi 

aftësohet për komunikim vizual dhe 

duke i zhvilluar aftësitë krijuese 

inkuadrohet në mënyrë më efikase 

dhe më bashkëkohëse në aktivitete të 

ndryshme. Përmes inkorporimit të 

nxënësve në aktivitetet e lira të artit 

si në vizatim, pikturë, skulpturë 

ndikohet në zhvillimin e aftësive 

estetike, intelektuale-krijuese, në 

aftësitë motorike-manuale e në këtë 

mënyrë kontribuohet drejtëpërdrejt 

në realizimin e detyrave të edukatës 

estetike në shkollë. 

Kurse, përmes organizimit të 

nxënësve në vizita të ekspozitave, 

galerive, muzeumeve, vizita 

përmendoreve kombëtare, ndikohet 

në ruajtjen dhe trajtimin estetik të 

ambientit jetësor të njeriut. 

Aktivitetet e lira teknike mund të 

realizohen detyrat e edukatës 

estetike në shkollë. 

Përmes aktiviteteve të lira nga lëmi i 

kulturës muzikore në shkollë 

ndikohet te nxënësit që të zhvillohen 

aftësitë muzikore, duke e pasuruar 

jetën emocionale dhe të kultivojë 

nevojën për muzikë. 

Për realizimin e detyrave të edukatës 

estetike prioritet ka edhe organizimi 

i aktiviteteve të lira nga gjuha 

amtare. Kjo punë e nxënësve, që ka 

lidhje me mësimin e gjuhës amtare, 

mund të ketë qëllime të ndryshme 

specifike. Mund të kultivohet drejtë 

të shprehurit me gojë e me shkrim, 

drejt interesit më të thellë për 

gjuhën, për letërsinë, për shfaqjen e 

pjesëve dramatike, pastaj për 

krijimin dhe orientimin e drejtë të 

publikut lexues, teatral e të filmit. 

Funksionimi grupit të gjuhës, grupit 

letrar, grupit dramatik, grupit të 

gazetarëve, grupit të filmit... ndikon 

në ngritjen e kulturës së 

përgjithshme të nxënësve, 

veçanërisht të kulturës së të 

shprehurit të tyre me gojë dhe me 

shkrim e që të gjitha këto aktivitete 

ndikojnë në mënyrë direkte dhe 

indirekte rreth realizimit të detyrave 

të edukatës estetike në shkollë. 

Punë me rëndësi rreth realizimit të 

detyrave të edukatës estetike bëhet 

edhe me rastin e organizimit të 

eksursioneve të nxënësve. Vlera e 

eksursioneve në kontaktin direkt me 

ambientin fizik të natyrës, në 

shoqëri e teknike. Kjo formë e punës 

u mundëson nxënësve që të kuptojnë 

se dukuritë e ndryshme janë pjesë të 

natyrës, shoqërisë dhe teknikës. 

Pra, fusha e edukimit estetik nuk 

vepron e ndarë, por së bashku me 

fushat tjera edukative-arsimore si: 

intelektuale, morale, punuese e 

fizike përbëjnë një tërësi unike që 

kanë për qëllim formimin e njeriut 

dhe formimin e gjithëanshëm të 

personalitetit të tij. 

(fusnotat janë hequr nga redaksia) 

21 

Mustafë Shala

Reportazh Reportazh 

Edhe ata shohin! 

Të buzëqeshin sapo vërejnë praninë 

tënde, të urojnë mirëseardhje dhe të 

përshëndesin ngrohtësisht. Përmes 

mënyrës së të ecurit, zhurmës të cilën e 

krijojnë rrobat e caktuara apo ndonjë 

mënyre tjetër janë në gjendje të dijnë se 

cilin person kanë afër. Krijojnë në 

ndërdijen e tyre fizikun e çdo njërit nga 

ne dhe në bazë të lartësisë prej nga ju 

vjen zëri mësojnë nëse personi me të 

cilin flasin është i shkurtër apo i gjatë. 

Ata kanë një rutinë sikurse çdonjëri prej 

nesh, lexojnë, mësojnë, shkruajnë, 

zhvillojnë aktivitete sportive etj., dhe 

arrijnë të përfundojnë sukseshëm çdo 

aktivitet në të cilin i angazhon stafi i 

shkollës. Shkolla për persona të verbër 

Qendra Burimore “Dr. Xheladin Deda” 

në Pejë, e themeluar në prill të vitit 1982, 

ka rreth 60 nxënës në të gjitha nivelet, 

nga niveli parafillor deri në klasën e 

trembëdhjetë. Kjo shkollë këtë vit 

shënon 30-të vjetorin e punës, ndërkohë 

janë duke u bërë përpjekje që në 

shënimin e kësaj dite të përurohet edhe 

libri me krijimet e nxënësve. 

Staf i kualifikuar 

Punon me orar më të gjatë se të tjerat 

dhe ofron shërbime speciale, konform 

misionit që ka, si e vetmja shkollë në 

vend e kësaj natyre. Drejtori i shkollës, 

Xhavit Kastrati, bën të ditur se shkolla 

për persona të verbër dhe persona 

pjesërisht të verbër, e cila funksionon që 

tri dekada vazhdimisht është duke u 

konsoliduar dhe kompletuar me 

teknologji të avancuar. 

“Me parafillor e kemi kabinetin mjaft 

mirë të kompletuar, ndoshta më të 

mirinnërajon.Cikliiparëgjithashtui 

ka kabinetet e kompletuara dhe jemi të 

furnizuar mirë me material shkollor. 

Në nivelin e tretë apo arsimin 

profesional jemi konsoliduar. Para dy 

viteve e kemi kompletuar një kabinet 

për informatikë, sepse tash e kemi 

Drejtimin e Informatikës, ka internet, 

programe akustike dhe tastaturë të Brait. 

Këtë vit shkollor e kemi bërë edhe 

instalimin e të mësuarit elektronik që ka 

qenë një projekt i Komisioni Evropian”, 

thekson ai. Ky institucion, i cili strehon 

dhe përgatit profesionalisht nxënës me 

nevoja të veçanta, në gjirin e vet pranon 

edhefëmijëtëvisevetëtjerashqiptare. 

Drejtori Kastrati bën të ditur se 

aktualisht në këtë institucion është duke 

vijuar mësimet një nxënës nga 

Maqedonia dhe se më herët kishte pasur 

nxënës nga Lugina e Preshevës dhe 

veriu i Shqipërisë. 

Shkolla për të Verbër, e cila gradualisht 

është shndërruar në Qendër Burimore 

për nevoja të veçanta arsimore, ka staf të 

kualifikuar për secilën nga fushat që 

mbulon, duke përfshirë edhe trajnimet 

shtesë, të cilat organizohen përmes 

fondacioneve të ndryshme dhe 

Ministrisë së Arsimit, Shkencës dhe 

Teknologjisë.Aktualisht ekziston edhe 

Shkolla për të Verbër- Qendra Burimore 

“Dr. Xheladin Deda”, përmes dy 

mësuesve udhëtues mbështet rreth 50 

nxënës, të cilët zhvillojnë mësimet në 

shkollat e rregullta. 

shërbimi i mbështetjes në shkollat e 

rregullta përmes dy mësuesve udhëtues, 

ndërkohë që janë duke u bërë përpjekje 

për të shtuar mënyrat e mbështetjes për 

nxënësit e këtij komuniteti. Drejtori 

Kastrati sqaron edhe emocionet, të cilat 

përjeton familja e cila konstaton se 

fëmija i tyre është i verbër. “E kemi 

inicuar si shërbim dhe kemi formuar një 

grup punues për të krijuar një kuadër të 

shërbimeve të mbeshtetjes në familje, 

sepse këto familje kanë shumë nevojë 

për këtë lloj të mbështetjes, duke iu 

dhënë këshilla, materiale, sugjerime, 

sepse kur një familje konstaton se u ka 

lindur një person i verbër pëson një lloj 

traume. Në anën tjetër nuk është fundi i 

botës, por është një mënyrë e jetës që 

mund të jetohet”, deklaron ai. 

Është rritur numri i studentëve 

Qendra Burimore “Dr. Xheladin 

Deda”përgatit kuadro, të cilat me 

vullnetin dhe kurajon që kanë arrijnë që 

të sfidojnë vetën duke iu qasur studimeve 

të rregullta në universitetet publike dhe 

private të vendit. Sipas drejtorit Kastrati, 

aktualisht rreth 20 studentë nga kjo 

shkollë vijojnë studimet në ndonjërin 

nga institucionet e arsimit të lartë. 

Shkolla për të Verbër vazhdimisht 

zhvillon një komunikim human me ishnxënësit 

e kësaj shkolle dhe kohë pas 

kohe u ndihmon me shumëzim dhe 

incizim të materialeve të nevojshme. 

Meqenëse kjo ndihmesë konsiderohet 

simboblike, drejtori thotë se ka ngritur si 

çështje me Departamentin e Arsimit të 

Lartë mbështetjen institucionale të 

studentëve. 

Jeta në konvikt 

Këta nxënës të rajoneve të ndryshme të 

vendit dhe më gjerë, të cilët i ka 

bashkuar jeta konviktore, tashmë janë 

bërë si një familje e madhe, e cila jetën e 

zhvillon konform rregullave. Furnizimi 

me ngrohje dhe ushqim është i nivelit të 

lartë, ndërsa menynë e përcakton vetë 

nxënësi. Gjatë ditës mbahet mësimi i 

rregullt, ndërsa pas dite është pjesa e 

edukimit. Edukatoret i angazhojnë 

nxënësit në aktivitete të lira...ata 

vullnetarisht mund të zhvillojnë edhe 

aktivitetete në grupe punuese, 

përkatësisht zgjedhin vetë se si do ta 

kalojnë pjesën tjetër të ditës, por assesi 

nuk lejohet që jeta të dalë jashtë 

kontrollit. Shërbimi i kujdestarisë është 

24 orë, motrat konviktore 

kujdestarojnë gjatë natës bashkë me 

personat, të cilët kujdesen për sigurinë 

e objektit dhe në raste nevoje kryhen 

edhe shërbime mjekësore edhe gjatë 

natës. 

Aktivitetet artistike 

Profesori i artit figurativ, Muharrem 

Rexhepi, bën të ditur se shumica e 

“Sistemi i neuroneve funksionon edhe 

nëse njeriu nuk është i aftë të shikojë. 

Truri është i organizuar në mënyrë shumë 

nxënësve kanë shumë talent në krijimin 

e punimeve artistike, shumica prej të 

cilave shiten. Sipas Rexhepit, ata më së 

shumti preferojnë të krijojnë punime në 

teknikën e mozaikut dhe tapiseri. 

“Nxënësit kanë shumë durim që të 

punojnë në këso lloj teknikash dhe 

përpos orëve gjatë javës, në këtë sallë 

kalojnë edhe një pjesë të kohës së lirë. 

Gjatë vitit kemi edhe ekspozita, të cilat 

22 23 

të rregullt dhe është në gjendje të thithë 

çdo informacion që vjen nga shqisat ”- 

Emiliano Ricciardi (shkenëctar italian). 

janë mjaft të vizituara”, shprehet ai. 

Nxënësit e kësaj shkolle pos aktiviteteve 

në fushën e artit, janë mjaft të 

suksesshëm edhe në sport, ata marrin 

pjesë në gara ndërkombëtare, të cilat 

organizohen në vende të ndryshme të 

botës. 

Sa i përket garave sportive 

ndërkombëtare, bëhet fjalë për gara në 

sportet gollball dhe torball, që janë 

sporte për të verbër në të cilat ekipi i 

shkollës merr pjesë në kuadër të ekipit të 

Kosovës, si pjesëmarrëse në garat 

olimpike për të verbër. 

Qeveria e Kosovës, më 23 nëntor të vitit 

2011, ka miratuar Projektligjin për 

personat e verbër dhe personat pjesërisht 

të verbër, i cili është para miratimit. 

Ky ligj do të fillojë të zbatohet nga data 1 

janar 2013 dhe rregullon të drejtat dhe 

përfitimet, si dhe përcakton kriteret për 

kategorizimin e personave të verbërve 

dhe personave pjesërisht të verbër. 

Shpresa Kokollari - Berisha

Mësuesi dhe mësimdhënia Mësimdhënësi krijues 

Shkollat profesionale 

përkrahen në lëminë 

e bujqësisë 

Aftësimit Profesional (AAP) në 

MAShT dhe ka për qëllim 

përmirësimin e kushteve teorike dhe 

praktike në shkollat e mesme të larta në 

këto profile bujqësore: teknologji 

ushqimore,hortikulturë,lavërtari/perim 

kulturë, pemtari/vreshtari). 

punësuar kanë për obligim të punojnë 

për: orientimet e nxënësve në karrierë 

përmes fushatave informative; 

shfrytëzimin e bazës së të dhënave për 

tregun e punës; për bashkëpunimin me 

ndërmarrjet dhe krijimin e mundësive 

për internshipe; mbajtjen e evidencave 

për braktisjen e shkollës nga nxënësit; 

për punësimin e tyre gjatë shkollimit 

dhe pas përfundimit; orientimin e tyre 

në arsim të lartë. 

24 

Programi “Promovimi i Punësimit 

nëpërmjet Zhvillimit të Biznesit dhe 

Shkathtësive” në Kosovë ka filluar në 

janar 2008. Prioriteti kryesor i 

programit është që të promovojë 

gjenerim të punësimit të 

qëndrueshmërisë nëpërmjet 

përmirësimit të mjedisit të agrobiznesit 

dhe rritjes së mundësive për punësim 

për të diplomuarit e shkollave 

profesionale bujqësore. Buxheti i 

përgjithshëm për këtë program është 80 

milionë DKK (njësi monetare 

Ddneze), pra 3.8 milionë €.Programi 

përbëhet prej tri komponentëve: 

Mbështetje e Agrobiznesit; Përmirësimi 

i Punësimit për të Rinjtë; Përmirësimi i 

qasjes në Shërbimet Financiare.Ky 

program adreson dy nga sfidat më të 

rëndësishme me të cilat Kosova 

ballafaqohet në ditët e tanishme – 

shkallën e lartë të papunësisë dhe 

varësinë e importit të produkteve 

bujqësore. Ministria e Arsimit, 

Shkencës dhe Teknologjisë (MAShT) 

në bashkëpunim dhe me fonde të 

Ministrisë së Punëve të Jashtme të 

Danimarkës / Programit të Asistencës 

së Fqinjësisë (DANIDA), është duke 

implementuar programin “Përmirësimi 

i Punësimit për të Rinjtë”. Programi 

përkrah sektorin e Arsimit dhe 

Rezultatet e arritura janë: 

Renovimi 

i shkollave në Ferizaj dhe 

Vushtrri, ndërtimi i shkollës në Gjilan, i 

cili është në proces, pajisja e shkollave 

me laboratorë, sera, plantacione, 

makineri bujqësore dhe firma virtuale 

për të bërë të mundur realizimin e 

praktikës profesionale.Të gjitha shkollat 

partnere tanimë disponojnë me tokë, e 

cila me vendimet e kuvendeve 

komunale është në pronësinë e 

shkollave. 

Është 

bërë trajnimi i mësimdhënësve 

për sera, laboratore, firma virtuale, për 

databazën e themelimit të sistemit 

informativ për tregun e punës, 

plantacione, për përdorimin e 

materialeve mësimore, ndërmarrësi, 

kompost. 

Hartimi 

i 43 materialeve mësimore 

sipas planprogrameve për 4 profilet e 

lartëpermendura. 

Themelimii4Qendravepërshërbime 

të nxënësve (QSHN) në kuadër të 4 

shkollave partnere që mundësojnë 

lidhjet në mes shkollave dhe tregut të 

punës, të cilat përmes zyrtarëve të 

Doracaku 

për vetëmenaxhimin e 

institucioneve arsimore/bujqësore është 

finalizuar dhe sipas rekomandimeve të 

KAAP do të përdoret në të gjitha 

shkollat profesionale. 

Së fundi u nënshkruan marrëveshjet 

për transferimin e fondeve në shkollat 

partnere nga programi 

MAShT/Danida. Këto marrëveshje 

kanë për qëllim implementimin efektiv 

të programit "Promovimi i Punësimit 

nëpërmjet Zhvillimit të Biznesit dhe 

Shkathtësive" në Kosovë.Marrëveshjet 

për transferin e fondeve /Grantet për 

Përmirësimin e Shkollës do të krijojnë 

mundësitë që të zhvillohen kapacitetet 

e menaxhimit në shkolla, kushtet për 

mësimdhënie dhe mësimnxënie, 

kapacitetet për decentralizimin në 

sistemin e arsimit profesional-bujqësor 

në shkollat partnere, që do të shërbejnë 

si model për të gjitha shkollat 

profesionale. 

Shkollat do të shfrytëzojnë fondet për 

pagesën e pagave të mësimdhënësve, 

për realizimin e aktiviteteve sipas 

planevetëveprimittëQendravepër 

Shërbime të Nxënësve, për realizimin e 

planeve të ndryshme zhvillimore, 

projekt-propozimet në përputhje me 

Doracakun për Grante të Shkollave dhe 

Manualin për Prokurim.Transferi i 

këtyre fondeve duhet të kuptohet si 

pjesë e decentralizimit të buxhetit të 

Kosovës. Me këto mjete do të mbulohet 

pagesa e pagave për 12 mësimdhënësit, 

për zyrtarët e qendrave për shërbime të 

nxënësve prej 50 për qind në bazë të 

marrëveshjes së mëhershme 

MAShT/DANIDA. 

Transferimi i fondeve nga programi 

MAShT/Danida do të fillojë në 

gjysmën e parë të vitit 2012 dhe do të 

mbështetet nga Drejtoritë Komunale të 

Arsimit, drejtorët e shkollave dhe 

mësimdhënësit. 

Poezi e dehjes 

Pi sa të duash në fatin tënd 

Asgjë nuk mund të ndërrohet 

Mendja kërkon atë që e gjen 

Shpreson në përjetësinë 

E përjetësia është pak dinake nuk 

përcakton pikënisjen 

Andaj fiton emblemën në të 

pashtershmen, rrjedhojën e 

përjetshmes .... 

Amedeo Modigliani 

Dëgjoj muzikë vetëm për vetën 

Tingujt shpirtëror shpërfaqin imazhet e Amedeo 

Modigliani 

Vena e kuqe kafshon qëllimshëm egon 

Dehem ngase dua të dehem, jo sepse duan 

Jam i mbyllur në individualizmin tim 

Më qartë dëgjoj melodinë 

Krijoj skenën e pakrijuar në kohën postmoderne 

Pasionohem në portretet me qafa të gjata, e me sy të pa 

definuar 

I lirë jetoj autori, nuk e dinte gjatësinë e jetës, po sikur 

ta dijë, nuk do ishte ai që është 

Pablo Pikaso ngriti në superlativ penelin e tij, 

objektivisht e kopjoj 

Dergjej për kohën, penelin, ngjyrën, portretin 

Ishte poet i figuracionit dhe i ngjyrës 

Kopjoj jo vetëm modelin e objektit 

Por, syrin si pasqyre shpirtërore 

Madje ka shënuar: “Kur ta kuptoj shpirtin, do ta 

pikturoj syrin” 

E kuptoj në të pavetëdijshmen 

Zbrazëtirën e syrit shpesh e linte 

Nën ndikim të ëndrrës përshtatej në realen 

Dehja përdorej si instrument krijimi, forcë artistike, 

meteor ngjyrash 

Iku si gjithë të tjerët me pakuptimësinë e shpirtit dhe pa 

përgjigjjen e shkuarjes! 

Luftoj me terrin e natës 

Nuk kam frikë fare, dergjem në vetmi 

Shkruaj vargje si Ernest Hemingway: në mur, në dërrasë, 

gjithkund 

Shpreh atë që nuk mund gjithmonë ta shprehë 

Jam i tëri, shpirti, ndjenja, egoja, peneli 

Nuk kam më frikë, e sfidova pesimizmin, fitova betejën 

Jashtë është shumë kthjellët, hëna gjysmë e plotë. 

Në këtë natë pa gjumë, dëgjohen ta pagjumurit, ata që prishin 

gjumin Të gjithë flenë, zhyten në rregullin e pavetëdijshëm të gjumit 

Unë belbëzoj me shpirtin tim, sepse me të jam edhe pas vdekjes I 

burgosu në mua, i përjetshëm në vetvete, ka masë të rritet vetë 

Dehem, dehem dhe dua të dehem, shpirti udhëzon, fiton..... 

Frymëmarrja rrokulliset e pavetëdijshme, shkëput kontrollin 

E thërret thënien e grekëve të lashtë, identifikim shpirtëror 

Unë e sfidoj frikën, nuk jam më peng i saj Vdekja troket si 

zakonisht, ngase ka të drejtë, është më e vërteta, e mund realen, 

realja sfidon dehjen, vdekja fiton betejën..... 

Shpirti vetëm shkruan, kupton kohën, jetën, mundin, sfidën... 

Rreshton vargjet sipas qejfit, pa dëshirën time… 

Krijon ritmin, pakuptimësinë, mesazhin etj... 

I fortë është ai që di ta rrokullisë gënjeshtrën me armën e 

thjeshtësisë, 

Budalla është ai që shpërfaq sinqeritetin dhe me dashuri pret 

goditjen... 

Bota është frikë, sfidë, elips, gënjeshtër, mrekulli, pesimizëm, 

përjetësi... 

E unë dehem në pakuptimësi të shpirtit, dirigjimi vjen nga jodija e 

Sokratit 

Nuk e dua as atë, asnjë filozofi pesimiste të dhimbjes, 

Dua të dehem, pastaj prapë të dehem, të vjellë, të më zë gjumi në 

ndonjë përroskë të vjetër, pastaj prapë të dehem, deri në dëshirën e 

Napolonit. 

Kur të vjen ora e zgjimit dhe të kërkimit të turmës, jo, përgjigjja 

është e thjeshtë- dehja, realiteti i lirë, i pa varur. 

Edhe nëse nuk kuptohem, nuk kam kthjelltësi për vesh, 

Nuk brengosem sepse shpirti ka fuqi për vetën, atë e kuptoj dhe e 

shteroj. 

E unë vazhdoj të luftoj me terrin e natës, dritë prapë terr, të bëhet 

dritë... 

25 

Fikrije Zymberi 

POEZI 

ILIR MUHARREMI

Arsimi nëpër botë Fotogaleria 

Disa nga rregullat shkollore më të 

çuditshme të shekullit 21 

Biçikleta 

Shumë shkolla dhe universitete i 

ndalojnë biçikletat e paregjistruara nga 

kompleksi shkollor ose universitar. Këto 

rregulla kanë qenë kokëdhembje për 

shumë student universiteti. Një rregull 

kolegji kërkon që të gjitha biçikletat që u 

takojnë studentëve të regjistrohen me 

Nuk lejohet rock and rolli 

Universiteti Bob Jones University ua ka 

ndaluar studentëve kënaqësinë me rock 

and roll në komplekset universitare. Kjo 

është menduar se ndikon arsimimin dhe 

Jo flokë të çuditshme në Britaninë e 

Madhe 

Në shkollat angleze nuk lejohen stile të 

çuditshme të flokëve, por ato i lejojnë 

Ndalimi I fjalorit 

Në një shkollë të Kalifornisë është 

provuar të ndalohet fjalori nga klasa e 

katërt dhe e pesta me arsyetimin se 

Ndalimi i përqafimit 

Studentët duhet të përqafojnë një 

politikë të mospërqafimit në disa 

shkolla. Në një raport të televizionit Fox 

Ndalimi i ngjyrës së kuqe 

Qindra shkolla i kanë ndaluar mësuesit 

të përdorin ngjyrën e kuqe në rast se i 

dëshpëron fëmijët. Ato po e largojnë 

metodën tradicionale të përmirësimit, 

një shkronjë dhe një numër parafangën 

(baltëprirësen) e pasme. Studentët që 

tashmë i kanë regjistruar biçikletat e tyre 

i mbajnë numrat që i posedojnë. Nëse 

biçikleta të reja vijnë në kompleksin 

universitar, duhet të aplikohet te portieri 

për dhënien e një numri. Biçikletat e 

paregjistruara do të largohen nga 

kornizat e kolegjit për biçikleta. 

të mësuarit e studentëve. Pas kësaj, 

“mbrojtësit” e universitetit kanë bërë një 

lëvizje të mençur për të kontrolluar atë 

se çfarë disqe vendosin studentët në CD 

player. 

studentët të bëjnë stile të caktuar të 

flokëve gjatë viteve të Kupës Botërore. 

Sido që të jetë, kjo gjë nuk lejohet nga 

shkolla pas përfundimit të saj. 

26 27 

përmban fjalë të “papërshtatshme për 

moshën”. Fjalori është ndaluar pasi një 

prind u ankua se djali i tij kishte mësuar 

dhe përdorte fjalë të papërshtatshme. 

u paraqit rregulli i ri i disa shkollave të 

Oregonit për ndalimin e përqafimit. 

sepse e konsiderojnë si “konfrontuese” 

dhe “kërcënuese”. Tiku dhe kryqi në 

detyrat e fëmijëve të këtyre shkollave 

tani bëhen me hijezime më të lehta si me 

të gjelbër, të katërt, rozë, të verdhë, 

madje edhe vetëm me laps të thjeshtë.

Edukimi është transformimi i civilizimit ! - Ministria e Arsimit, e ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?