klikoni këtu. - Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se ...

Nisur nga origjina e domates dhe e gjithë gjinisë, nga zona me ditë të shkurtër, të gjithë e
kanë provuar shijen që kjo ka në sera ose në fushë të hapur në raport me prodhimin në
sezonin me ditë të gjatë ose me tendencë të rritjes së ditës.
Kjo shpjegohet dhe me faktin që shtohet rrezatimi ultraviolet në spektrin e ndriçimit.
Mbjellja në kushte të sforcuara të tokës në pranverë sidomos për bimët me cikël
vegjetetativ të gjatë kur mund të operohet vetëm me bimë me cikël vegjetativ të
shkurtër.
Në shumë raste kur mbjellja realizohet në toka të rënda, të ftohta etj ku dhe mbirjet vijnë
me vonesë dhe rakitike sa që nuk arrijnë të justifikojnë mbjelljen në kushte të sforcuara
vetëm për kapur gjatësinë e ndriçimit diellor.
Energjia e harxhuar kur rritet temperatura e tokës është minimale. Struktura e tokës
(vlaga apo valika) ndryshon menjëherë, kjo reflektohet dhe në uljen e peshës specifike
apo volumetrike të tokës.
Evitohet teprica e ndriçimit e cila fare lehtë diktohet tek hardhia.
Mbulimi i vreshtave me rrjetë është arsyeja kryesore për të pakësuar tepricën e ndriçimit
në raport me funksionet e tjera siç janë të mbrojtjes nga shpendët, grerëza, breshëri etj.
Është folur shumë për lodhje të tokës përse?
Ky perceptim ka bërë që të injorohen ose të mos vlerësohen kulturat e dyta.
Toka ka funksionin e një “magazinimi të ushqimit organik apo mineral” dhe jo
përgjegjësinë për të ushqyer bimën. Makro dhe mikroelementet që këto thithin mund të
mos jenë në kurriz të kulturave të para dhe të atyre që do të mbillen në sezonin pasardhës.
Diversiteti i kulturave, të vazhdojmë ti quajmë të dyta, është shumë i madh. Nuk është
nevoja ti listojmë këto bimë që grupohen në drithëra, foragjere etj. Mund të sjellim një
shembull: Misri i ëmbël, subspecia sacharata, që pothuajse akoma nuk ka mbërritur tek
ne, mund të mbillet dhe tre herë në pjesën më të madhe të Shqipërisë, duke qenë se
prodhimi do të merret në pjekjen e qumështit.
Është mundësia të introduktohen dhe shumë specie të tjera që akoma nuk njihen, p.sh
buckwheat, Fagospyrum esculentum, që ka një përdorim shumë të gjerë në kulinari,
lakra e Brukselit, Brussel sprout, (Brasiça olearacea).
Këto që përmendëm dhe shumë dhe shumë të tjera do të kompletojnë ose do ti afrohen
larmisë së strukturës së bimëve për këto mbjellje të dyta.
Koeficienti i shfrytëzimit të resurseve tokësore dhe klimatike do të jetë në rritje pa
llogaritur një shpërndarje të bimëve dhe punës gjatë gjithë vitit, rritje të mbulesës bimore
për sekuestrimin e karbonit dhe pakësimin e erozionit, kompletimin e konvejerit të
gjelbër të perimeve apo foragjereve etj.
Edhe shumë argumente të tjera mund tu shtohen atyre që përmendëm më sipër.
Atëherë shtrohet pyetja:
A e meritojnë të quhen të dyta këto bimë? !
25