klikoni këtu. - Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se ...

Lama, lëmi – shërbente dhe për qëndrimin, pushimin e familjes, por do të përdorej dhe
për shirjen e të lashtave, fasules, tharjen e misrit dhe të gjithë prodhimeve të tjera që do të
destinoheshin për dimër, për njerëzit dhe gjënë e gjallë. Duke qenë se shirja bëhej me
shkopinj, me dredha, punë shumë e rëndë, është përdorur dhe shirja me kuaj. Prej këtej
origjinon dhe shprehja “u zu si kali në lëmë”, apo “kali i fundit e shin lëmin”.
Livadhi, me qëllim për kositje për bazën ushqimore të dimrit, kryesisht polifit. Në varësi
të ujitjes apo reshjeve, merrej 1 ose 2 kosa, dhe me vonë konsiderohej si kullotë deri në
mbajtjen e të xanave, mzane (nga ku mendohet se origjinon dhe emri i Lagjes Mexane, ne
Macukull, Mat. Sinjalistika ishte vendosja e shkopinjve të zbardhur, pas heqjes së lëvores
në vendet më të dukshme.
Madra - Madra, Organizim i përkohshëm i komuniteteve nga zona dhe vise të ndryshme
që do të veronin në gjithë hapësirën shqiptare që nga Vermoshi, Vithkuq, Çajup apo
Konispol. Ky organizim bazohej në një statut me origjine të kahershme.
Është shumë e njohur në të gjithë Shqipërinë, dhe përgjithësisht dhe e përshkruar, nga Dr.
Isuf Allamani, Madra e Zogollit, në Malin e Rrunjës.
Është tejet e veçantë dhe karakteristike organizimi mbi bazën e një statuti shumë strikt,
për komunitetin i cili gjithsesi do të ishte provizor, (gjatë stinës së verës) , zakonisht
Shëngjergj-Shemri) dhe ne vartësi të kushteve të motit mund të zgjatej dhe me shume,
për të shfrytëzuar sa me shumë qe të jetë e mundur kullosën e këtyre bjeshkëve.
Njohja e organizimit dhe mënyra e funksionimit të tij do të ishte dhe me interes në rastet
e ngritjes së bashkësive fshatare. Krejtësisht i ndryshëm nga kooperativat socialiste.
Magje - Një pajisje prej druri me përmasa në funksion të pjesëtarëve të shtëpisë dhe
miqve që priteshin, ku bëhej përgatitja e brumit për bukë.
Prej këtij nis dhe betimi: “më vraftë buka e magjes time”.
Maise, maze, (si dhe receptuara, recipe) - ushqim tradicional i përgatitur me ajkën e
qumështit, maise apo maize do të thotë pjesa e sipër e qumështit, në majë, në krye, nga
vjen dhe fjala maize. Përgatitej zakonisht me miell misri.
Mal - ndarje edhe administrative, etnografike, p.sh, në Dibër thuhet “Ku janë 9 malet e
Dibrës”., Mali i Bardhë, Kurbin, Prej këtej origjinon dhe Fjala malësi, Malësi e Madhe,
Malësia e Kurveleshit, e Gorë Oparit, Çajupit e Lumës, Kalasë së Dodës, Dukagjinit,
Vermoshit, Gramozit, Tomorricës, Shpiragut, Streblevës, Bellovës, Vithkuqit, Mokrës etj
etj.
Në kuptimin topografik janë zona dhe masive që arrijnë lartësi të konsiderueshme,
kreshtat e tyre) deri në lartësitë e malit të Bardhë, Çatia e Evropës, Monte Biancho,
(Rupes alba, emërtimi më i vjetër, Mont Blanc (fr.), apo deri në majën më lartë apo
qiellin e botës, Everesti, Himalaja, 8882 m.
Këto malësi kanë inspiruar shumë krijues në kohëra të ndryshme për krijime që nuk
harrohen.
147