klikoni këtu. - Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se ...

Dollma, japrakë-
Edulis-e ngrënshme; (lat.). përdoren të gjithë organet e bimës kur ato konsiderohen
ose destinohen për t’u ngrënë, duke filluar nga rrënjët, p.sh. Juga, patatja e ëmbël,
Hipomeus batatuss, asparagu, zhardhokët dhe stolonet, që janë metamorfozë e
kërcellit, kërcejtë, qepa, preshi dhe shumë të tjera, fruta, dhe së fundi lulet dhe
gjethet, sidomos për perimet gjethore, hithra, erëzat, çikore, qumështor Sonchus sp,
lëpjeta, sinapi, lulëkuqja (deri në frutifikim), dafina laurus Nobilis dhe shumë të tjera .
Lulet përdoren dhe dekorimin e pjatës, kulturë jo shumë e përhapur aktualisht në
Shqipëri.
Disi e ndryshme për tipin e kërpudhave, shfrytëzohet kryesisht jo miceli, por trupi
frutor me përjashtime siç është tartufi, një nga produktet më të shtrenjta dhe diktohet
nga qentë e gjuetisë, sigurisht të trajnuar paraprakisht.
Emërtimet tradicionale të muajve të vitit: Nëntor - muaji i 11 i vitit, Dhjetor
– Shëndre, Erbën, në disa zona nga ku mund të origjinojë dhe emri Arbën; muaji i
12 i vitit, “S’ka dardha në Shëndre” (fig.) Janar - kallnuer, muaji i parë i vitit.
Shkurt - Fror, “si frori”, fig. për njerëzit që janë të ngutshëm, që ndryshojnë shumë
shpejtë ose nuk mbajnë në pykë (përsëri figurative). Shtator-Vjeshta e parë. Tetor -
Vjeshta e dytë, nëntori - vjeshta e tretë.
Emërtimet sipas zonave të deleve dhe bagëtive të tjera të imta: Bejkë, dele
e bardhë, bardhoke, Bejkush, mashkulli, Vakër - dele me njolla gri në fytyrë, vakrrush,
mashkulli, brisë në veri; Syskë - dele me pika të zeza rreth syrit, laramane në veri, (nga
kënga të tëra pjellë kanë…….syska, bejka dhe kaleshja etj. Sysku - mashkulli; llaje -
dele tërësisht e zezë, sorrë në veri, llajush - mashkulli; Karabashe - dele me alterim të
ngjyrës së zezë dhe të bardhë në fytyrë dhe në këmbë; karabash - mashkulli, Culle - dele
me fytyrë të zezë në kafe; Çukë - dele me veshë të shkurtër të ngritur, kërrutë - dele me
brirë; balë - dele e zezë me njollë të bardhë në fytyrë, mashkulli - balash; larë - me
ngjyrë të zezë dhe të bardhë në trup; kaleshe - me lesh të gjatë, jo si delet e zakonshme;
Përçor, dashi që i prin tufës dhe mban këmborën e madhe; Shytë për delet dhe dhitë, pa
brirë, kështu u emërtuan dhe makinat “Skoda”, nga Çekia, Çekosllavakia, shytë dhe me
turi.
Emërtimet e kuajve - balash, çil, (e paplotësuar).
Emërtimet e qenve të tufës: Belce - qen i bardhë, xebi - qen i zi; gusho - qen me
shenjë dalluese në gushë; ballam - qen i madh, Korbec - qen shumë i zi deri dhe sytë,
balash - qen një ngjyrësh por me njollë dalluese në ballë; Laro - qen bardhë e zi në trup,
“Ku lë laroja të haj baloja, (fig.)”; pallosh - qen kokëmadh; Çipi - qen me vesh të
shkurtër të ngritur, qeni bisht ose vesh cub, ku ishin prerë veshët dhe bishti.
142