klikoni këtu. - Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se ...

klikoni këtu. - Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se ... klikoni këtu. - Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se ...

14.07.2013 Views

-Bimët që dekorojnë këto festa: Gjethet e arrës, për të larguar morrat dhe për t’ia lëshuar tjetrit, Barëshëngjergji, për zënien e kosit apo mpiksjen e djathit, degëzat e ullirit të hedhura në prush, për të “testuar” shokët dhe miqtë. Kalendari HËNOR dhe interpretimet. Ndikimi i hënës dhe disa interpretime të ardhura nga kohëra dhe popuj të ndryshëm si dhe parashikimi popullor i kohës, motit. Hëna e re Tremujori i parë Hëna e plotë Tremujori i fundit 23 Janar 2012 1 Janar 2012 06:15:49 31 Janar 2012 07:40:29 04:10:53 21 Shkurt 2012 1 Mars 2012 22:35:52 01:22:44 22 Mars 2012 30 Mars 2012 14:38:18 19:41:59 21 Prill 2012 29 Prill 2012 07:18:00 09:57:00 20 Maj 2012 28 Maj 2012 23:48:14 20:17:09 19 Qershor 2012 27 Qershor 2012 15:03:14 03:31:34 19 Korrik 2012 26 Korrik 2012 04:25:10 08:57:20 17 Gusht 2012 24 Gusht 2012 15:55:38 13:54:39 16 Shtator 2012 22 Shtator 2012 02:11:46 19:41:55 15 Tetor 2012 22 Tetor 2012 12:03:37 03:33:07 13 Nëntor 2012 20 Nëntor 2012 22:09:08 14:32:33 13 Dhjetor 2012 20 Dhjetor 2012 08:42:41 05:20:11 9 Janar 2012 16 Janar 2012 07:31:17 09:09:09 7 Shkurt 2012 14 Shkurt 2012 21:55:01 17:05:02 8 Mars 2012 15 Mars 2012 09:40:38 01:26:16 6 Prill 2012 13 Prill 2012 19:19:45 10:50:45 6 Maj 2012 12 Maj 2012 03:35:00 21:47:00 4 Qershor 2012 11 Qershor 2012 11:12:40 10:42:28 3 Korrik 2012 11 Korrik 2012 18:52:53 01:49:05 2 Gusht 2012 9 Gusht 2012 03:28:32 18:56:13 31 Gusht 2012 8 Shtator 2012 13:59:12 13:16:11 30 Shtator 2012 8 Tetor 2012 03:19:40 07:34:29 29 Tetor 2012 7 Nëntor 2012 19:50:39 00:36:54 28 Nëntor 2012 6 Dhjetor 2012 14:47:10 28 Dhjetor 2012 10:22:21 15:32:39 Komunitete dhe kultura të ndryshme kanë regjistruar ose evidentuar dhe rekomandime sidomos për mbjelljet dhe krasitjet lidhur me kalendarin HËNOR. Po ashtu lidhen me të dhe qethja e parë fëmijës, nga Nuni, Kumbara, qethja e deleve, etj. Në zhargonin popullor fazat klasifikohen si hënë e re, gjysmë hënë, hënë e plotë, ose hënë zjarre, dhe hënë tu sosë, ose në mbarim. 137

Sidomos në rastin e gjysmë së hënës, është përdorur dhe për parashikim popullor të motit: Kur hëna ishte me kurriz, mendohej se pritej thatësire, dhe e kundërta, kur ishte me bark, pritej shi, kuptohet në verë tejet i mirëpritur. Prognozomi, parashikimi i motit, ka shenja ose elementë që variojnë nga një zonë në tjetrën: Shfaqja e mjegullës në majat e maleve, ishte shenjë e sigurt për shi, fluturimi ulët i zogjve, shtegtimi i shpendëve sidomos patave të egra, zhveshja e plepave në pjesën e poshtme, parashikonte dimër të ashpër; etj. Ngjyrosja ose pigmentimi i gjetheve të drurëve të ndryshëm në fund të vjeshtës, ose në prag të dimrit, lidhet më shumë me reagimet ose kundërveprimin i bimës ndaj kushteve të motit dhe jo shumë është një sinjal për prognozimin e situatës në ditët që do të vijnë më pas. Tashmë këto prognoza jo se nuk janë të besueshme, ose se duhet të injorohen, por me ndryshimet ekologjike shumë dinamike, nuk përbëjnë ndonjë bazë për tu marrë parasysh. Gjithsesi këto rekomandime të mbërritura nga përvoja popullore, janë pjesë e trashëgimisë kulturore, por janë disi të diskutueshme. Akoma më shumë të diskutueshme janë dhe rekomandimet sipas zodiakut, horoskopit, që për arsye të ndryshme nuk janë inkorporuar në trashëgiminë popullore të Universit Shqiptar, që përmendëm më lartë. Në numrat e ardhshëm, 2013, 2014, 2015 dhe në vazhdim, lexuesit do të sjellin shumë prurje të reja lidhur me këtë temë. Bereqet, bereqetli – Kërkohej që i pari nga ata që ishin thirrur për të kontribuar në lërimin, plugimin, prashitjen etj. të arës, të shkelnin tokën, të ishin disa përfaqësues të familjeve që tradicionalisht kanë arritur të kenë, bereqet në vatanin e tyre. Nëse nuk realizohej kjo, pasiguria apo dyshimi për prodhimin, bereqetin që do të futej në hambar, do ti shoqëronte deri në fund. Dita e Zojës - 22 Mars, sipas mitologjisë, të zonjat e shtëpisë, duke qenë përgjegjëset kryesore të kopshtit të perimeve, duhet të hidhnin disa fara në tokë që mund të ishin sipas zonave: misër, fasule, kungull, mel. etj. Almanaku bashkëbisedon me fermerin nëpërmjet një fjalorthi, ose më saktë në gjuhën e tij Albus – I bardhë, Morus alba, man i bardhë etj. nigra i zi; Alpe, alpet, alpine, Alpinizmi, flora dhe fauna alpine, klima alpine, batalioni alpin (ushtri), Alpages, fr. Alpet janë vargmale në Evropën Jugore. Nga kufiri Francë-Itali, duke përfshirë dhe një pjesë të madhe të Zvicrës, të Italisë së Veriut, Gjermanisë Jugore, Austrisë dhe duke vazhduar në brigjet e Adriatikut. Shtrihen në një gjatësi 1088 km duke u shtrirë në një sipërfaqe prej 226 300 km 2 . 138

Sidomos në rastin e gjysmë së hënës, është përdorur <strong>dhe</strong> për parashikim popullor të<br />

motit: Kur hëna ishte me kurriz, mendohej <strong>se</strong> pritej thatësire, <strong>dhe</strong> e kundërta, kur ishte me<br />

bark, pritej shi, kuptohet në verë tejet i mirëpritur.<br />

Prognozomi, parashikimi i motit, ka shenja o<strong>se</strong> elementë që variojnë nga një zonë në<br />

tjetrën: Shfaqja e mjegullës në majat e maleve, ishte shenjë e sigurt për shi, fluturimi ulët<br />

i zogjve, shtegtimi i shpendëve sidomos patave të egra, zhveshja e plepave në pjesën e<br />

poshtme, parashikonte dimër të ashpër; etj.<br />

Ngjyrosja o<strong>se</strong> pigmentimi i gjetheve të drurëve të ndryshëm në fund të vjeshtës, o<strong>se</strong> në<br />

prag të dimrit, li<strong>dhe</strong>t më shumë me reagimet o<strong>se</strong> kundërveprimin i bimës ndaj kushteve të<br />

motit <strong>dhe</strong> jo shumë është një sinjal për prognozimin e situatës në ditët që do të vijnë më<br />

pas.<br />

Tashmë këto prognoza jo <strong>se</strong> nuk janë të besueshme, o<strong>se</strong> <strong>se</strong> duhet të injorohen, por me<br />

ndryshimet ekologjike shumë dinamike, nuk përbëjnë ndonjë bazë për tu marrë parasysh.<br />

Gjith<strong>se</strong>si këto rekomandime të mbërritura nga përvoja popullore, janë pjesë e<br />

trashëgimisë kulturore, por janë disi të diskutueshme.<br />

Akoma më shumë të diskutueshme janë <strong>dhe</strong> rekomandimet sipas zodiakut, horoskopit, që<br />

për arsye të ndryshme nuk janë inkorporuar në trashëgiminë popullore të Universit<br />

Shqiptar, që përmendëm më lartë.<br />

Në numrat e ardhshëm, 2013, 2014, 2015 <strong>dhe</strong> në vazhdim, lexuesit do të sjellin shumë<br />

prurje të reja lidhur me këtë temë.<br />

Bereqet, bereqetli – Kërkohej që i pari nga ata që ishin thirrur për të kontribuar në<br />

lërimin, plugimin, prashitjen etj. të arës, të shkelnin tokën, të ishin disa përfaqësues<br />

të familjeve që tradicionalisht kanë arritur të kenë, bereqet në vatanin e tyre.<br />

Në<strong>se</strong> nuk realizohej kjo, pasiguria apo dyshimi për prodhimin, bereqetin që do të<br />

futej në hambar, do ti shoqëronte deri në fund.<br />

Dita e Zojës - 22 Mars, sipas mitologjisë, të zonjat e shtëpisë, duke qenë përgjegjë<strong>se</strong>t<br />

kryesore të kopshtit të perimeve, duhet të hidhnin disa fara në tokë që mund të ishin sipas<br />

zonave: misër, fasule, kungull, mel. etj.<br />

Almanaku bashkëbi<strong>se</strong>don me fermerin nëpërmjet<br />

një fjalorthi, o<strong>se</strong> më saktë në gjuhën e tij<br />

Albus – I bardhë, Morus alba, man i bardhë etj. nigra i zi;<br />

Alpe, alpet, alpine, Alpinizmi, flora <strong>dhe</strong> fauna alpine, klima alpine, batalioni alpin (ushtri), Alpages, fr.<br />

Alpet janë vargmale në Evropën Jugore. Nga kufiri Francë-Itali, duke përfshirë <strong>dhe</strong> një<br />

pjesë të ma<strong>dhe</strong> të Zvicrës, të Italisë së Veriut, Gjermanisë Jugore, Austrisë <strong>dhe</strong> duke<br />

vazhduar në brigjet e Adriatikut. Shtrihen në një gjatësi 1088 km duke u shtrirë në një<br />

sipërfaqe prej 226 300 km 2 .<br />

138

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!