klikoni këtu. - Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se ...
Share Embed Flag
Download ePaper

klikoni këtu. - Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se ...

klikoni këtu. - Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se ... klikoni këtu. - Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se ...

mbumk.gov.al
from mbumk.gov.al More from this publisher
14.07.2013 Views

Bliri dhe raportet me kopshtiet, bahçet, Fam Tiliaceae Shpesh shoqëron ose kufizon bahçet, lulëria e blirit është tepër e kërkuar, kështu që bliri në hapësirat disi larg kopshtit, pretendon të jetë pjesë e kopshtijes, aty ku nuk «akuzohet» për hijezim. Familja lamiaceae: buzore (seksioni i kërcellit është katërkëndësh), përfaqësohet nga bimë perimore, erëza, mjekësore, mjaltëse etj. Melissa officinalis, barë bletëza, ka një areal përhapje në të gjithë vendin, është ndër bimët më të hershme që ofron ushqim bletës nga ku ka marrë dhe emrin. Çaji i malit, Sideritis Montana L. ndeshet në Shqipërinë e jugut në lartësi, Gentiana lutea, Sherebela, Salvia sp. L., ndeshet në lartësi gjithmonë mbi formacionet gëlqerore, me përdorime të shumanshme në mjekësinë popullore por mund të introduktohet dhe në kulinari si erëz, ndonëse nuk ka traditë. Mentha sp. Rigoni, origonum vulgare, ka përdorim si çaj sidomos në zonat verilindore, por përdoret dhe në kulinari si erëz, për aromën specifike që ajo ka, Trumza, Saturea sp. L. Chelidonium sp, tëmbla gjaku, nisur nga struktura morfologjike në aspektin e taksonomisë, vendoset midis familjes cruciferae dhe papaveraceae. Familja cucurbitaceae: Citrullus aedulis, shalqiri,Cucumis melo, pjepri, bostani në disa zona që nënkupton dhe shalqirin; Cucumis sativus, trangulli, Kastravsti (në gjuhët sllave), Cucurbita sp. & ssp., kungulli, duke përfshirë dhe kungullin e gjellës dhe deri tek kungulli i hidhur, C. lagenaria i cili lidhet me shumë përdorime tashmë si nënshartesë për shalqirin dhe pjeprin për arsye të minimumit të kërkesave që ai ka ndaj tokës dhe agrofondit. Kungulli i egër, Ecbalium elaterium. Familja compositae: Cynaria scolymus, angjinare, gjemb gomari, karakterizohet nga përmbajtja e lartë e proteinave në raport me gjithë bimët e botës bimore. Kamomili, Matricaria chamomilla L., Bimë shumë e njohur për efektet qetësuese për të gjitha moshat, Lactusa sativa, sallata, përfaqësohet nga shumë forma, disa nga të cilat përngjasojnë dhe me lakrën për arsye të brendësisë së tyre shumë kompakte, Chicorum endivia, ciokorja intibus, radhiqja, Sonchus arvense si dhe specie të tjera, qumështori, fare pak i njohur për vlerat dietike në një përzierje barishtore, Luleshurdha, taraxacum officinale web.. Dafina, Laurus nobilis-Përgjithësisht njihet përdorimi i saj, simbol shumë i lashtë i përdorur nga grekët Dhe në pjesët marxhinale të kopshtit Erëzat Familja Amaranthaceae, nena, është e njohur si bima autentike, origjinale, për prodhimin e bozës, ndërkohë që konsiderohej në grupin e bërave të këqija dhe kërkohej 113

çrrënjosja, eradikimi i saj, edhe për faktin e koeficientit të lartë të shumëzimit, një bimë prodhon mbi 5 milion fara, tashmë renditët e pesta në grupin e drithërave, cerealeve: Gruri, misri, thekra, orizi dhe nena, etj. Familja Papaveraceae, Papaverum rhoeum, lulëkuqja, deri në fazën e lulëzimit dhe e frutifikimit, pjesa vegjetative tashmë përdoret në formën e perimeve të ziera duke e maksimizuar njëherësh vlerën e saj për përdorimet në mjekësinë popullore në saj të efektit anestezik që ajo posedon. Familja poaceae, (graminaceae), Zea mays sacharata, misri i ëmbël. Gjen mundësi të madhe kultivimi dhe duke qenë se duhet të konsumohet i zier, në pjekjen e qumështit, që do të thotë se jo më shumë se 60 ditë nga mbirja, mund të mbillet dhe dy herë në të njëjtin vend. Ndoshta, tradita, mosnjohja e pengon përhapjen e kësaj subspecie, qoftë dhe në raport me misrin për pufka, ssp. Aorista, në traditën shqiptare, kalliri i Misrit, Emri i vjetër për Kajron. Familja Poligonaceae, Poligonum aviculare, Bari i patës, me përdorim tashmë shumë praktik për pastrimin e ujërave të zeza urbane. Familja solanaceae: Capsicum annum, speci; Solanim melongena, patëllxhani; Solanum lycopersicum, domatja; Solanum nigrum, domatja e egër, deri në fazën e frutifikimit përdoret në kulinari duke ju bashkuar grupit të gjethoreve, Solanum tuberosum, patatja; Familja Urticaceae: Hithra, Urtica dioica, me vlera ushqimore dhe mjekësore për hollimin e gjakut dhe kundër reumatizmës në saj të përmbajtjes së lartë të acidit salicilik. Familja bishtajore, Fabaceae (leguminoseae): Bizelja, Pisum sativum, Batha – Vicia faba Fasulja , fasoleus vulgaris, për kokërr dhe bishtaja, me varietete dhe forma të shumta; Grosha qorre, Vicia sinensis; Koçkulla, vicia sativa, Trigonella corniculata, trëndelinë, dallohet për aromën shumë karakteristike dhe shumë ngacmuese të saj, përdoret edhe për çaj. Ka vlera aromatike të njëjta dhe me Melilotus offinalis, grunamadhi, Urovi - Bimë shumë rustike për të gjitha zonat dhe me vlera ushqimore në saj të vlerës kalorifike sidomos për kafshët e punës, u jep gjunjë, përdoret jo vetëm në mënyrë figurative, është me cikël vegjetativ shumë të shkurtër. Gallium sp, bar Shëngjergji, ka ardhur që nga mitologjia që ditën e Festës së Shëngjergjit, 6 Maj, të vendosej, të bëhej dekorimi i mjediseve të shtëpisë me këtë bimë, 114

Bliri <strong>dhe</strong> raportet me kopshtiet, bahçet, Fam Tiliaceae<br />

Shpesh shoqëron o<strong>se</strong> kufizon bahçet, lulëria e blirit është tepër e kërkuar, kështu që<br />

bliri në hapësirat disi larg kopshtit, pretendon të jetë pjesë e kopshtijes, aty ku nuk<br />

«akuzohet» për hijezim.<br />

Familja lamiaceae: buzore (<strong>se</strong>ksioni i kërcellit është katërkëndësh), përfaqësohet<br />

nga bimë perimore, erëza, mjekësore, mjaltë<strong>se</strong> etj. Melissa officinalis, barë bletëza, ka<br />

një areal përhapje në të gjithë vendin, është ndër bimët më të hershme që ofron ushqim<br />

bletës nga ku ka marrë <strong>dhe</strong> emrin. Çaji i malit, Sideritis Montana L. ndeshet në<br />

Shqipërinë e jugut në lartësi, Gentiana lutea, Sherebela, Salvia sp. L., ndeshet në<br />

lartësi gjithmonë mbi formacionet gëlqerore, me përdorime të shumanshme në mjekësinë<br />

popullore por mund të introduktohet <strong>dhe</strong> në kulinari si erëz, ndonë<strong>se</strong> nuk ka traditë.<br />

Mentha sp. Rigoni, origonum vulgare, ka përdorim si çaj sidomos në zonat<br />

verilindore, por përdoret <strong>dhe</strong> në kulinari si erëz, për aromën specifike që ajo ka, Trumza,<br />

Saturea sp. L.<br />

Chelidonium sp, tëmbla gjaku, nisur nga struktura morfologjike në aspektin e<br />

taksonomisë, vendo<strong>se</strong>t midis familjes cruciferae <strong>dhe</strong> papaveraceae.<br />

Familja cucurbitaceae: Citrullus aedulis, shalqiri,Cucumis melo, pjepri,<br />

bostani në disa zona që nënkupton <strong>dhe</strong> shalqirin; Cucumis sativus, trangulli,<br />

Kastravsti (në gjuhët sllave), Cucurbita sp. & ssp., kungulli, duke përfshirë <strong>dhe</strong><br />

kungullin e gjellës <strong>dhe</strong> deri tek kungulli i hidhur, C. lagenaria i cili li<strong>dhe</strong>t me shumë<br />

përdorime tashmë si nënshartesë për shalqirin <strong>dhe</strong> pjeprin për arsye të minimumit të<br />

kërkesave që ai ka ndaj tokës <strong>dhe</strong> agrofondit. Kungulli i egër, Ecbalium elaterium.<br />

Familja compositae: Cynaria scolymus, angjinare, gjemb gomari,<br />

karakterizohet nga përmbajtja e lartë e proteinave në raport me gjithë bimët e botës<br />

bimore. Kamomili, Matricaria chamomilla L., Bimë shumë e njohur për efektet<br />

qetësue<strong>se</strong> për të gjitha moshat, Lactusa sativa, sallata, përfaqësohet nga shumë forma,<br />

disa nga të cilat përngjasojnë <strong>dhe</strong> me lakrën për arsye të brendësisë së tyre shumë<br />

kompakte, Chicorum endivia, ciokorja intibus, radhiqja, Sonchus arven<strong>se</strong> si<br />

<strong>dhe</strong> specie të tjera, qumështori, fare pak i njohur për vlerat dietike në një përzierje<br />

barishtore, Luleshurdha, taraxacum officinale web..<br />

Dafina, Laurus nobilis-Përgjithësisht njihet përdorimi i saj, simbol shumë i lashtë i<br />

përdorur nga grekët<br />

Dhe në pjesët marxhinale të kopshtit<br />

Erëzat<br />

Familja Amaranthaceae, nena, është e njohur si bima autentike, origjinale, për<br />

prodhimin e bozës, ndërkohë që konsiderohej në grupin e bërave të këqija <strong>dhe</strong> kërkohej<br />

113

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!