14.07.2013 Views

klikoni këtu. - Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se ...

klikoni këtu. - Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se ...

klikoni këtu. - Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Domate, speca në varg etj.<br />

Kërpudha të lisit, gështenjës apo të liva<strong>dhe</strong>ve.<br />

Për<strong>se</strong> jo për të shfrytëzuar panelet diellore të cilat as me shumë <strong>dhe</strong> as me pak i “vënë<br />

kapistrën diellit” <strong>dhe</strong> e bëjnë që të ketë shumë <strong>dhe</strong> shumë vlerë vargu i Eposit të<br />

Kreshnikeve, “Shumë po ndrin <strong>dhe</strong> pak po nxen njaj Diell”,<br />

Prodhimi i fshesave nga meli <strong>dhe</strong> i bozës, gjithnjë në kontekstin e shkrimit<br />

Sa herë që flitet për melin, nënkuptohet përdorimi për fshesë, por sot shumë specie të<br />

gjinisë Sorgum, ku bën pjesë <strong>dhe</strong> meli, janë zëvendësuesit, substituentet e zonës cereale<br />

të drithërave, gruri, misri, thekra, orizi <strong>dhe</strong> nena, Amaranthus, që deri tani konsiderohej<br />

në grupin e barërave të këqija, duke qenë <strong>se</strong> çdo bimë prodhon jo më pak <strong>se</strong> 5 milion fara.<br />

Kurbetçinjtë (tani refugjatët) si mesazher të praktikave të kultivimit të perimeve <strong>dhe</strong> të<br />

introduktimit të bimëve të panjohura më parë.<br />

Temë shumë e gjerë <strong>dhe</strong> komplek<strong>se</strong>, e lidhur me kohën e emigrimit, origjinën e tyre <strong>dhe</strong><br />

atë <strong>se</strong> çfarë dinin para <strong>se</strong> të shkonin në kurbet, emigracion, por gjith<strong>se</strong>si ndikimi i tyre<br />

<strong>dhe</strong> në të gjitha kohërat është shumë i madh: Në diversitetin e bimëve, në kulinarin që<br />

gjith<strong>se</strong>si mbetet terminali i kësaj ndërmarrje, sidomos në rastin e perimeve apo banorëve<br />

të kopshtit<br />

Referenca botanike e perimeve më të njohura <strong>dhe</strong> e grupimeve të tjera, të<br />

erëzave, bimëve mjekësore, dekorative, me efekte in<strong>se</strong>kticide etj.<br />

Familja Apiaceae: Anethum graveolens, Kopër, Apium graveolen<strong>se</strong>, Selino; Kopra e<br />

rëndomtë, Foeniculum Vulgare, Anetum gaveolens, Ammi visnaga, e rekomanduar në<br />

stomatologji për shërimin e mishrave të dhëmbëve, Petro<strong>se</strong>lium horten<strong>se</strong>, Majdanozi,<br />

Familja Umbeliferae : Daucus carrota, Karota<br />

Familja malvaceae: Bamja, Hibiscus esculentus, Hibiscus asteriaca, bimë shumëvjeçare<br />

me vlera dekorative për karakteristikën e <strong>dhe</strong> formën e madhësinë e luleve, të cilat janë<br />

<strong>dhe</strong> të ngrënshme (edible). Mëllaga, Malva sp. deri në fazën e rozetës ka vlera ushqimore<br />

duke kompletuar ato që mungojnë tek gjethoret tjera. Nuk rezulton të akumuloj nitrite<br />

në<strong>se</strong> ato përdoren për këto bimë ndonë<strong>se</strong> ato përdoren shumë rrallë mbasi përgjithësisht<br />

nuk kultivohet por përdoret në gjendjen e saj natyrore në bahçet <strong>dhe</strong> liva<strong>dhe</strong>t polifite.<br />

E<strong>dhe</strong> me vlera dekorative <strong>dhe</strong> utilitare, si <strong>dhe</strong> për të përtërirë <strong>dhe</strong> traditën e endjes qoftë<br />

<strong>dhe</strong> artizanale të pëlhurës, çorapeve, trikove etj, në pjesën më të ma<strong>dhe</strong> të Shqipërisë<br />

mund të kultivohet në këto kopshte <strong>dhe</strong> pambuku, Gossypium Hirsutum<br />

Bari i etheve, Erythrea centarium, Bari i majasëllit, Teuchrium sp.<br />

Familja chenopdiacea: Beta vulgaris, ssp. rapaceae, var cickla, Pazia, Beta vulgaris, ssp<br />

rapaceae, var. atrorobra, panxhar i kuq, Spinacia oleracea, spinaqi, Atriplex horten<strong>se</strong>,<br />

laboti<br />

112

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!