ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja
ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja
Političko nasleđe antifašizma Vojvodine su pozivani da kuju jedinstvo od kojeg zavisi budućnost. Šovinistička mržnja se označava kao „otrovna žaoka“ koju kapitalisti svesno usađuju u narod i njegovu svest (Petranović, 1988b: 87). Odluka o pripremama za otpočinjanje oružane borbe u Srbiji, u duhu zaključaka Politbiroa CK KPJ, doneta je 23. juna 1941. na sastanku Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju, kome su prisustvovali: Aleksandar Ranković, Spasenija Babović, Đuro Strugar, Moma Marković, Ivo Lola Ribar, Blagoje Nešković, Vukica Mitrović, Mirko Tomić, Miloš Matijević, Ljubinka Milosavljević, Vasilije Buha i Milovan Đilas. Na tom sastanku zaključeno je da se bez odlaganja pristupi formiranju naoružanih udarnih grupa, ubrza prikupljanje oružja i sanitetskog materijala, pojača budnost i konspiracija. Prvi partizanski odredi u Srbiji stvoreni su i pre prve ustaničke akcije koju je u Beloj Crkvi kod Krupnja, 7. jula 1941. godine poveo Žikica Jovanović Španac. Prva oružana grupa Valjevskog narodnooslobodilačkog partizanskog odreda okupila se 28. juna 1941, a zatim su 2. jula donete odluke o formiranju Kosmajskog, Posavskog i Prvog šumadijskog odreda (Petranović, 1988b: 98). Beograd je u leto 1941. godine bio poprište brojnih akcija protiv okupatora: vršene su raznovrsne sabotaže, ubijani nemački vojnici i policijski agenti, kidani telefonski kablovi i presecani stubovi električne mreže, podmetani su požari u garažama i skladištima nemačke vojske. Glavno žarište ustanka razvilo se, pak, na tlu zapadne Srbije i Šumadije. Do kraja septembra 1941. u narodnooslobodilačkoj borbi bilo je angažovano već oko 25.000 ustanika, organizovanih u 23 partizanska odreda. Slobodna teritorija se neprekidno širila oslobađanjem novih mesta i gradova – Krupnja, Požege, Arilja, Čačka, Gornjeg Milanovca, Užica, dok su se Valjevo, Šabac i Kraljevo nalazili pod partizanskom opsadom – predstavljajući u jesen 1941. jedinstveni prostor u porobljenoj Evropi, borbeni i politički podsticaj antifašistima sveta i izazov Hitlerovom „novom poretku“ (Petranović, 1988b: 100). Ova oslobođena oblast, u istoriografiji poznata kao Užička republika, održala se do opsežne ofanzive nemačkih i kvislinških trupa i povlačenja dela partizanskih odreda prema Sandžaku i istočnoj Bosni, krajem novembra 1941. Samo ime „Užička republika“ nije se koristilo tokom njenog trajanja, jer bi proglašavanje i pominjanje republike štetilo širenju baze Narodnooslobodilačkog pokreta u toj fazi. Tek kada su Užice i slobodna teritorija u zapadnoj Srbiji ponovo bili pod kontrolom okupatora, u beogradskoj kvislinškoj štampi je posprdno istaknuto ime „Užička komunistička republika“, a u proleće 1942, ova oslobođena teritorija se afirmativno spominje pod 155
Vladimir Marković imenom „Užička republika“ u sovjetskoj štampi (Glišić, 1986: 8). Na savetovanju političkih i vojnih kadrova, održanom 26. septembra 1941. godine u selu Stolice kod Krupnja, pošto je data ocena situacije, odlučeno je da se sa malih ustaničkih formacija, vezanih za teren na kojem su nastale, pređe na stvaranje većih pokretnih jedinica, primerenijih potrebama borbe protiv nadmoćnog neprijatelja. S obzirom na prerastanje prvih ograničenih i nepovezanih operacija u opštenarodni rat, bili su postavljeni principi na kojima je trebalo razvijati narodnu vlast, još uvek u začetku na oslobođenim područjima. Izvršena je i nova organizacija partizanske komande, obrazovanjem glavnih štabova i Vrhovnog štaba, a usvojena je i odluka o jedinstvenom amblemu, u vidu crvene petokrake zvezde, o pozdravu stisnutom pesnicom i sloganom „Smrt fašizmu – sloboda narodu!“ (Petranović, 1988b: 103). Budući da je oružana borba uzimala maha, i da su partizani sve više nailazili na masovnu podršku, nemačke i italijanske komande okupacionih snaga bile su prinuđene da menjaju taktiku na terenu. U jednom svom izveštaju iz avgusta 1941. godine, koji je podneo Joahimu fon Ribentropu, viši vojni savetnik nemačke komande u Srbiji, Harold Tarner, piše ovako: 156 „Upotrebili smo sva sredstva, pokušali smo da ubedimo, govorili smo, pretili smo, ali sve to ničemu nije poslužilo... U ovoj zemlji narod ne priznaje nikakvu vlast. Svi naši napori da usmerimo narod konstruktivnim putem i da ga odvojimo od komunista, propali su... Komunisti su uspeli svojim parolama da okupe većinu naroda. Čak i neki od onih koje smo smatrali našim saradnicima, dospeli su dotle da pretpostavljaju boljševizam okupaciji. Ostaje kao jedino sredstvo – oružana akcija. Na korišćenje žandarmerije teško se može računati. Još manje se može računati na Italijane. Pozicije partizana u šumama su takve da je njih, tako reći, nemoguće pogoditi u srce. Ničemu ne služi ni intenziviranje propagande, prikazivanje kako boljševici neprestano trpe poraze na frontu. Imam utisak da čak ni vest o kapitulaciji Sovjetskog Saveza ne bi dovela do kapitulacije ovih bandita, koji su uporni kao đavoli. Sem toga, imaju odličnu organizaciju, koja bi mogla poslužiti kao primer najbolje tajne organizacije“ (Pakor, 1970: 336–337). Prvih dana septembra 1941. godine, nemačkim komandama u Jugoslaviji stigle su okrutne naredbe o represalijama, koje je potpisao
- Page 105 and 106: Milan Radanović da je Srpska pravo
- Page 107 and 108: Milan Radanović posleratnoj jugosl
- Page 109 and 110: Milan Radanović Куљић, Тод
- Page 111 and 112: Milan Radanović „Закон о
- Page 113 and 114: 112
- Page 115 and 116: Rehabilitovani saveznik Rajha: Knez
- Page 117 and 118: Dr Olivera Milosavljević koji niko
- Page 119 and 120: Dr Olivera Milosavljević rave kola
- Page 121 and 122: 120
- Page 123 and 124: Dr Ranko Končar okupatoru i jugosl
- Page 125 and 126: Dr Ranko Končar misa nikada ne nap
- Page 127 and 128: Dr Ranko Končar rat, od sukoba par
- Page 129 and 130: Dr Ranko Končar tacijama, ali se
- Page 131 and 132: Dr Ranko Končar godina XX veka. U
- Page 133 and 134: Dr Ranko Končar prilike da među p
- Page 135 and 136: Dr Ranko Končar likovanjima. Kako
- Page 137 and 138: Dr Ranko Končar Izvori i literatur
- Page 139 and 140: 138
- Page 141 and 142: Vladimir Marković plugu“ (Blake,
- Page 143 and 144: Vladimir Marković „Fašističko-
- Page 145 and 146: Vladimir Marković antifašističko
- Page 147 and 148: Vladimir Marković razmišljalo o p
- Page 149 and 150: Vladimir Marković 148 građanske d
- Page 151 and 152: Vladimir Marković pohađao veliki
- Page 153 and 154: Vladimir Marković jih pogleda: že
- Page 155: Vladimir Marković nizacija u služ
- Page 159 and 160: Vladimir Marković U toku razvijanj
- Page 161 and 162: Vladimir Marković nemačke okupaci
- Page 163 and 164: Vladimir Marković slobodu. Savreme
- Page 165 and 166: Vladimir Marković literAtUrA: Bego
- Page 167 and 168: Vladimir Marković Petranović, Bra
- Page 169 and 170: 168
- Page 171 and 172: Dr Olivera Milosavljević „istori
- Page 173 and 174: 172
- Page 175 and 176: Kolektivna egzaltacija: Miting naci
- Page 177 and 178: Mr Mihael Antolović bez presedana
- Page 179 and 180: Mr Mihael Antolović zapadnonemačk
- Page 181 and 182: Mr Mihael Antolović sloboda. Pri t
- Page 183 and 184: Mr Mihael Antolović jalizam drugih
- Page 185 and 186: Mr Mihael Antolović torije svodeć
- Page 187 and 188: Mr Mihael Antolović motiva u moder
- Page 189 and 190: Mr Mihael Antolović nemačka krupn
- Page 191 and 192: Mr Mihael Antolović ideologija i n
- Page 193 and 194: 192
- Page 195 and 196: Yvonne Robel, Hamburg i Kathrin Her
- Page 197 and 198: Yvonne Robel, Hamburg i Kathrin Her
- Page 199 and 200: Yvonne Robel, Hamburg i Kathrin Her
- Page 201 and 202: Yvonne Robel, Hamburg i Kathrin Her
- Page 203 and 204: Yvonne Robel, Hamburg i Kathrin Her
- Page 205 and 206: Yvonne Robel, Hamburg i Kathrin Her
Političko nasleđe antifašizma<br />
Vojvodine su pozivani da kuju jedinstvo od kojeg <strong>za</strong>visi budućnost.<br />
Šovinistička mržnja se označava kao „otrovna žaoka“ koju kapitalisti<br />
svesno usađuju u narod i njegovu svest (Petranović, 1988b: 87).<br />
Odluka o pripremama <strong>za</strong> otpočinjanje oružane borbe u Srbiji, u<br />
duhu <strong>za</strong>ključaka Politbiroa CK KPJ, doneta je 23. juna 1941. na sastanku<br />
Pokrajinskog komiteta KPJ <strong>za</strong> Srbiju, kome su prisustvovali: Aleksandar<br />
Ranković, Spasenija Babović, Đuro Strugar, Moma Marković, Ivo<br />
Lola Ribar, Blagoje Nešković, Vukica Mitrović, Mirko Tomić, Miloš<br />
Matijević, Ljubinka Milosavljević, Vasilije Buha i Milovan Đilas. Na<br />
tom sastanku <strong>za</strong>ključeno je da se bez odlaganja pristupi formiranju<br />
naoružanih udarnih grupa, ubr<strong>za</strong> prikupljanje oružja i sanitetskog materijala,<br />
pojača budnost i konspiracija.<br />
Prvi parti<strong>za</strong>nski odredi u Srbiji stvoreni su i pre prve ustaničke<br />
akcije koju je u Beloj Crkvi kod Krupnja, 7. jula 1941. godine<br />
poveo Žikica Jovanović Španac. Prva oružana grupa Valjevskog<br />
narodnooslobodilačkog parti<strong>za</strong>nskog odreda okupila se 28. juna 1941,<br />
a <strong>za</strong>tim su 2. jula donete odluke o formiranju Kosmajskog, Posavskog<br />
i Prvog šumadijskog odreda (Petranović, 1988b: 98). Beograd je u leto<br />
1941. godine bio poprište brojnih akcija protiv okupatora: vršene su<br />
raznovrsne sabotaže, ubijani nemački vojnici i policijski agenti, kidani<br />
telefonski kablovi i presecani stubovi električne mreže, podmetani su<br />
požari u garažama i skladištima nemačke vojske. Glavno žarište ustanka<br />
razvilo se, pak, na tlu <strong>za</strong>padne Srbije i Šumadije. Do kraja septembra<br />
1941. u narodnooslobodilačkoj borbi bilo je angažovano već oko 25.000<br />
ustanika, organizovanih u 23 parti<strong>za</strong>nska odreda. Slobodna teritorija<br />
se neprekidno širila oslobađanjem novih mesta i gradova – Krupnja,<br />
Požege, Arilja, Čačka, Gornjeg Milanovca, Užica, dok su se Valjevo,<br />
Šabac i Kraljevo nalazili pod parti<strong>za</strong>nskom opsadom – predstavljajući u<br />
jesen 1941. jedinstveni prostor u porobljenoj Evropi, borbeni i politički<br />
podsticaj antifašistima sveta i i<strong>za</strong>zov Hitlerovom „novom poretku“<br />
(Petranović, 1988b: 100). Ova oslobođena oblast, u istoriografiji poznata<br />
kao Užička republika, održala se do opsežne ofanzive nemačkih<br />
i kvislinških trupa i povlačenja dela parti<strong>za</strong>nskih odreda prema<br />
Sandžaku i istočnoj Bosni, krajem novembra 1941. Samo ime „Užička<br />
republika“ nije se koristilo tokom njenog trajanja, jer bi proglašavanje<br />
i pominjanje republike štetilo širenju baze Narodnooslobodilačkog<br />
pokreta u toj fazi. Tek kada su Užice i slobodna teritorija u <strong>za</strong>padnoj<br />
Srbiji ponovo bili pod kontrolom okupatora, u beogradskoj kvislinškoj<br />
štampi je posprdno istaknuto ime „Užička komunistička republika“, a<br />
u proleće 1942, ova oslobođena teritorija se afirmativno spominje pod<br />
155
Change language