ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja
ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja
ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Vladimir Marković<br />
jih pogleda: ženskim, omladinskim, studentskim i đačkim organi<strong>za</strong>cijama,<br />
potpornim udruženjima, sportskim društvima, kulturnim i prosvetnim<br />
sekcijama, <strong>za</strong>drugama.<br />
Antifašistički pokret Jugoslavije ispoljio je među prvima solidarnost<br />
s borbom naroda Španije protiv profašističkog puča koji je predvodio<br />
general Fransisko Franko. Građanski rat u Španiji predstavljao je<br />
uvod u užase Drugog svetskog rata i bio je lekcija svim levičarima čemu<br />
mogu da se nadaju ako faši<strong>za</strong>m još negde pobedi (Ili, 2007: 374). Ali<br />
Španski građanski rat nije samo priča o pustošenju i porazu. Građanski<br />
rat je bio i Gernika, ne samo kao mesto zločina (kada je 26. aprila 1937.<br />
nemačka vazdušna legija „Kondor“ razorila grad do temelja), već i kao<br />
Pikasova slika, najpoznatiji izraz umetničke kreativnosti posvećen borbi<br />
protiv fašizma. Za progresivno orijentisane ljude, španska republika<br />
bila je simbol odbrane ljudskih i naprednih vrednosti, mesto na kojem<br />
su mogli da podrže viziju o boljem i egalitarnijem svetu. Opisujući<br />
ubedljivost tog simbola, Džef Ili navodi reči vajara Džejsona Gernija<br />
(Jason Gurney): „Španski građanski rat je pružao priliku pojedincu da<br />
<strong>za</strong>uzme pozitivan i delotvoran stav o jednom pitanju koje je izgledalo<br />
apsolutno jasno. Mogli ste ili da budete protiv fašizma i da krenete<br />
u borbu protiv njega ili da pristanete na njegove zločine i budete odgovorni<br />
<strong>za</strong> njegovo jačanje“.<br />
Internacionalne brigade, jedinice čijim je formiranjem izražena internacionalna<br />
antifašistička solidarnost, brojale su 40.000 dobrovoljaca<br />
iz preko 50 zemalja: 15.400 Francu<strong>za</strong>, 5.400 Poljaka, 5.100 Italijana, 5.000<br />
Nemaca i Austrijanaca i više od po 3.000 boraca iz Sjedinjenih Država,<br />
Britanije, Belgije i Čehoslovačke. One su, u velikoj meri, obuhvatale i<br />
političke izgnanike iz evropskih zemalja koje su već bile fašističke ili<br />
autoritarne; komuniste, socijaliste, ne<strong>za</strong>visne idealiste; studente; umetnike,<br />
stvaralačke intelektualce i politički svesne radnike (Ili, 2007: 374). U<br />
Španiji se takođe borilo i oko 1760 Jugoslovena, od kojih je trećina poginula<br />
na ratištima Republike (Petranović, 1988a: 232–233). Od formiranja<br />
internacionalnih brigada, jugoslovenski dobrovoljci su se borili u njihovom<br />
sastavu. Politički komesar 13. internacionalne brigade i predstavnik<br />
CK KPJ u Španiji, Blagoje Parović, obratio se jugoslovenskim dobrovoljcima<br />
u Španiji ovim rečima: „Borba velikog junačkog španjolskog naroda<br />
protiv fašista i inozemnih osvajača nije samo njegova borba. To nije<br />
niti borba samo jedne partije, samo jedne klase, ni samo jedne političke<br />
grupacije. To je borba čitavog španjolskog naroda i čitavog naprednog<br />
čovječanstva <strong>za</strong> mir, slobodu i napredak“ (Parović, 1971: 524–525).<br />
Građanski rat u Španiji predstavljao je probni kamen spremnosti čitave<br />
152
Change language